en Zoeklicht
Hoe teveel leukigheid een
nens uit zijn hum kan maken
De daagse garderobe
van het bakvisje
Zijn
hem
vader, Martin Toonder, maakte
beroemd over de hele wereld
«hsl
Zuidpool krijgt eerste
menselijke blijvende
nederzetting
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCII DAGBLAD
OP DE BOEKENMARKT
Godfried Bomans ..Capriolen". Elsevier Amsterdam 1953
D. van der Stoep. „Ten derde male August en Alida".
Bosch en Keuning N.V. Baarn z.j.
Dat het leven van uw critica niet over rozen gaat, moge blijken
■wanneer ik u vertel dat ik, om deze twee niet zeer omvangrijke boeken
Icor u te bespreken, in de afgelopen week op de kop af honderd „leuke
hetsjes" heb moeten slikken, hetwelk neerkomt op plus minus veertien
dag. En dat terwijl de tranen nog op mijn wangen lagen van de
tverhaoltjes van een paar weken geleden. Het zal dus niemand
wonderen dat ik nu in een stadium verkeer, waarin ik lust krijg mij
de meest humorloze filosofie te gaan occuperen of mij in de
khofverzen van wijlen Rhijnvis Feith te verdiepen, als ik weer zo'n
ng, smal boekje alle uitgevers schijnen dit formaat als het pret
maat te beschouwen gewoonlijk in plasticglim gehuld, in de verte
komen.
Men denke echter niet, dat wat ik
ca zeggen naar aanleiding van de
tortvloed van leuke drukinkt. waar-
Nederland wordt oud
Wij leven steeds langer. Het staat
onomstotelijk vast dat de babies die
thans het levenslicht zien, een veel
langere levensduur kunnen verwach
ten dan de babies uit 1870. Hun le
venskansen liggen door de verbeterde
sociale en hygiënische toestanden veel
gunstiger dan hun prille voorgangers.
De baby uit 1870 had toen een gemid
delde levensduur te verwachten van
bijna 40 Jaar. Thans kunnen zijn ruim
70 jaar verwachten. Met deze 70 jaar
staat de Nederlandse baby aan de top
van de levensduur in de wereld.
Ook de levensduur van de gemiddel
de Nederlander is stijgende. Zo om
streeks 1900 was de levensduur voor
de mannen 43 jaar en voor de vrou
wen 45 jaar Momenteel kunnen de
mannen 65 jaar verwachten en de
vrouwen 66 Jaar. Een baby kan ruim
70 Jaar verwachten De stijging van
onze levensduur gaat nog steeds voort.
Het gevolg hiervan is dat het aantal
bejaarden in ons land steeds toe
neemt. Onze rustende en gepenslon-
necrde landgenoten zien hun aantal
dan ook met sprongen vermeerderen.
Telt de groep bejaarden i65 Jaar en
ouden thans ca 8 van onze gehele
bevolking, zo omstreeks 1380 zal deze
W'J LEVtN STEEÜj LAMOEK.'
TEN GEM LEVENS-
N BABY IN NEDVNVgi//
iWT"
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand
In zeven delen
aan de beurt blijkt te zijn met zijn
tweede bundel Buitelingen, thans
Capriolen geheten. Hoewel ik mijn
n deze week alleen, want dat is niet
De lawine van ..enige verhaaltjes"
mü al veel langer dwars. Altijd
gen. dat Bomans met hoofd en schou
ders boven de zojuist gelaakte humo
risten uitsteekt, daar hij zyn onder
werpen op een veel breder terrein weet
te kiezen. Hoewel ook hij soms niet
ontkomt aan de leukdoenerij, vindt
men in zijn bundel een aantal schet
sen, die door hun originele gedachten-
gang en hun heldere kritische gezind
heid inderdaad de weg van het korte
essay opgaan of een literair geslaagde
schets zijn geworden. Men leze b.v. „De
nieuwe Kapelaan", een meesterlijk ge
troffen karakteristiek of een van zijn
zeer oorspronkelijke onzinverhalen.
D. van der Stoeps „August en Alida"
is het humoristische dagboek van pa
Argeloos, die het wel van zijn gezin
opgewekt bekeuvelt en het wee even
opgewekt voorbijgaat. In zijn soort lang
niet slecht, maar he'. soort doch
•laat ik ophouden anders zou ik onder
deze bespreking moeten zetten wat
Bomans onder zijn ..Met een luchtbal
lon naar Engeland" geplaatst heefl
„wordt eindeloos vervolgd".
CLARA EGGINK.
aanhoren hoe
ostelijk de kindertjes waren, hoe
humoristisch begrijpend pa en ma. hoe
ondoenlijk verstandig het hondje en
het katje, maakt mij precies even ziek
cie domineespoëzie met precies de
zelfde eezinsverheerlijking het de
Tachtigcis gedaan heeft. Want men
taal bekeken maakt het mijns inziens
geen verschil of men een hoogdravend
vers schrijft „Bü het tweede tandje
an mijn zesde zoon" of olijk schetst
over dè blindedarmontsteking van de
derde dochter. En dan al die beleve
nissen van tantes, kanariepieten.
schoonzusters, gedienstigen, dorps
idioten en weer die hond en weer die
kat misselijk word ik er van. Dit
alles heeft de oude Beets In zijn
Camera Obscura tienmaal beter en
driemaal diepzinniger gedaan en dit
goede boek wordt, behalve bij het on-
dcrwiis. schouderophalend en neus
optrekkend gepasseerd.
Behalve als vervelend, beschouw ik
dit soort lectuur ook nog als verderfe-
ik. aangezien het een uiting is van
..•hijnheillRheid en oppervlakkigheid.
Al deze leutige, leukige, gezinsleven-
onthullinkjes lijken in niets op de
realiteit en hebben met het leven zoals
ieder mens het leven moet. niets van
deen Het is oliedom de weg van de
n.e? naar het graf voor te stellen als
éen lange daver van de humoristerig-
heid Dit in het openbaar aankweken
van jczinsuien moge een lucratief be
drijf "zijn er is langzamerhand geen
das- of weekblad meer dat er niet zijn
leukerd op na houdt het is de
wording van wat vroeger in de Jour-
istiek „het cursiefje" heette en dat
zich niet bewoog op het terrein van
pa. ma en de kindertjes, maar zich op
hl. Mr w ii ze bezig hield met de vraag- JJJ®
5'ukken van de dag. Alleen in deze man tot vader te hebben, hcr-
voim ;s „het leuke stukje" een sieraad "mert zich uit zun jeugd
een blad. terwijl het gebundeld zeker nog die spannende uren
en boek de wereld in gezonden een aan vaders kmeen, vv anneer
onding i- een geld- en tijdverspilling verhalen over verre lan-
voor de lezer. den en vreemde avonturen
los kwamen. Zonder twijfel
hebben zulke vertellingen de
wel een beetje jammer dat beide zeemanszonns Marten
jan Gerhard Toonder ge.
Natuurlijk beweren we niet dat een
garderobe, zelfs een daagse garderobe
in zeven delen een complete garderobe
is: er ontbreken altijd nog wel enkele
belangrijke of welhaast noodzakelijke
stukken aan nog afgezien van de
gelegenheidskleding, die we hier buiten
beschouwing hebben gelaten. Maar
toch is met zeven kledingstukken een
basis-uitzet op te bouwen, die met be
hulp van accessoires, lintjes, strikjes,
sjaaltjes, colliers, bijoux en ceintuurs
de nodige afwisseling van tenue kan
bieden Dies hebben we twee van die
garderobes samengesteld, één voor het
bakvisje idle we u vandaag laten zien>
en één voor de werkende. Jonge vrouw
'die we volgende week zullen behan
delen). Beide zijn ze aan de mode
aangepast, zonder extravagant of te
modieus te zijn. beide zijn ze een
voudig omdat juist in de beknopte
garderobe eenvoud en onopvallend
heid de meest waardevolle eigen
schappen zijn. die verveling voorkomen
en variaties mogeliik maken. In beide
garderobes ook zijn de verschillende
stukken met elkaar in harmonie,
vooral wat de kleuren betreft, opdat
de onderling gecombineerde stukken
telkens een harmonisch tenue vormen
Voor het bakvisje kozen we zeven
onontbeerlijke kledingstukken, waarb'i
weliswaar de lange mantel ontbreekt
Er is echter een warm kort Jasje,
dat tezamen met een wollen rok de
lange jas vervangt, terwijl de regen
jas. die in ons natte landje nu een
maal zo vaak dienen moet (en "die
des winters van een losse wollen voe
ring kan worden voorzien), eveneens
straattenue is.
De eerste drie stukken van de
jongemeisjesuitzet zijn een rok. een
blouse en een geribd gebreid wollen
Jak van moderne allure. Het warme
wollen jak is zowel huis- als straat
dracht en kan over of zonder de
blouse worden gedragen. Daarbij komt
als vierde een kort recht manteltje,
dat dik en warm genoeg is om de
hele winter door te dienen. De japon
uit deze Jeugdige garderobe is in twee
delen gemaakt en bestaat uit een
blouse, die bij de eerste rok gedragen
kan worden, en een gerende rok, die
op zijn beurt met de losse blouse en
het gebreide vest te combineren la.
Tot slot de onvermijdelijke regenjas,
die ruim is zonder overdadig wijd te
Zijn, die modem ls met zijn laag in
gezette mouwen en practisch, dank zij
zijn dubbele knoopsluiting.
Al passen in dit schema alle mo
dellen onderling bij elkaar, toch zal
het van de gekozen kleuren en stoffen
afhangen of zij uiteindelijk een har
monisch geheel vormen. Daarom twee
voorbeelden van hoe stof en kleur
aan elkaar aan te passen zijn het
zijn voorbeelden, die aan vele andere
nog rijkelijk plaats overlaten.
J. V.
groep ruim 11- van onze bevolking
uitmaken. Wilt U nog meer staaltjes
van het ouder worden van ons volk?
Een goede vijftig Jaar geleden was
iemand, die 85 jaar werd een bijzon
derheid. Thans hebben wij niet min
der dan 32.000 personen, die ouder zijn
den 85 jaar. Dat komt overeen met
een stad als Roosendaal.
ROK
JURK
JASJE
BLOUSE
VEST
REGENMANTEL
Schotse wol
wollen stof
ribfluweel
kameelhaar
flanel
wol
popeline
hoofdkleuren: donkerblauw en groen
donkerblauw of rood
champagne of donkergroen
naturel
ROK
JURK i
JASJE
BLOUSE I
VEST
REGENMANTEL I
tweed
wollen stof
wollen stof
jersey
hoofdkleuren: zwart en wit
havana. rood. groen
havana of beige
zwart, rood of groen
zwart, rood of groen
zwart, rood, groen of naturel.
Panda is „een bizonder kind"
ra 3T g fo;
r.v
HILARITEIT
In Amerika hebben ze weken. WIJ ook
natuurlijk Maar daar hebben ze
speciale weken gewijd aan allerlei
belangrilke en minder belangrijke
zaken Zo zijn er „Dierenbescher
ming-weken." „Gedenk-de-Zwak-
ken-weken." „Drink-meer Limona
de-weken' en zo voort. Maar onlangs
was er toch een heel erg mooie
week. Een zeer nobele gedachte lag
daaraan ten grondslag. „Spaar de
Huisvrouwen." was het motto, dat
elkeen een week lang riep tegen
iedereen die het maar wilde horen.
En weet u wie het idee voor deze
week opperde? En fabriek waar
men papieren bordjes maakt. Deze
fabriek zegt- .Laat uw vrouw geen
afwasslavin zijn. Gooi weg de bor
den na de maaltijd! Gebruik onze
fraaie jusdichte. smaakloze, opvouw
bare. papieren bordjes die tijdens 't
gebruik niet bol gaan staan en ge
makkelijk in de zak meegenomen
kunnen worden voor logeerpartij
tjes." Eet U smakelijk.
Een nieuwe ontdekking is in Amerika
gedaan. Deze geldt voor .mannen
met snorren. Maar niet voor hen
alleen Ook allen, die door hen ge
kust worden. Wij laten in het mid
den wie dat zijn. Een professor in
kinderziekten heeft namelijk juist
ontdekt, dat kussen van besnorde
mannen heftige allergische reacties
kunnen hebben. Dat wil zeggen:
men kan er niesbuien, jeuk. uitslag
en meer van dergelijke onaange
naamheden mee oplopen. Wat zal
het worden: „Die man kus ik nooit
meer," of een paar extra zakdoeken
enProost
de/r mopperige ontboezeming te voor
schijn gekomen is nu Godfried Bomans
inspireerd. toen zü de pen
opnamen en zich ontwikkel
den tot twee van Nederlands
bekendste vertellers. Jan
Gerhard en zijn vrouw Margje
(de man inspireerde hier de
vrouw) zeggen het met ro
mans. Marten zegt het met
strips. Zijn vrouw Phiny
Dick, zegt het ook met kin
derboeken (Miezelientje).
Marten dankt aan zijn vader
niet alleen de kunst van het
vertellen, maar ook het in
stinct van zakendoen. Voor
de opbouw en instandhou
ding van een zo groot geheel
als Marten Toonder s studio's
thans zijn, is het namelijk
'.eker niet alleen genoeg, dat
men leuk kan tekenen en
vertellen, maar men dient
tevens zakelijk genoeg te zijn
om zijn producten naar alle
landen te verkopen.
Juist dat universele verko
pen van teksten er. tekenin-
.r gen was het trouwens, wat de
Koor de rampnacht van 1 rebruari jonge Toonder het steikste
stond in Siriansland een trotse witte trok. wanneer hij zijn vader
uit Zuid-Afrika of Australië
molen. die m vol bedri/f was. In de weer thuis
zag komen, want
rampnacht echter, nadat de molenaar onverschillig of deze vader
en voor hel vroler woree
gevlucht, stortte de molen in. steeds had de goede man voor
Toen de molenaar teruqkeerde naar Marten (geboren 2 Mei 1912)
enkele van de rijk gcillus-
zi/n woning, vond hg deze trooste- lrecrde piaatjeskranlen van
loze puinhoop (onder) op de plaats
waar eens zijn witte molen (boven)
had gestaan.
De molenaarse kookte op een fornuis
m de buitenlucht grote ketels water,
die haar moesten helpen om de slib-
laag van het ontredderde woonhuis
te verwilderen.
«F I
Mogelijkheid van een luchtlijn over de
Zuidpool wordt onder ogen gezien
Marten Toonder temidden van zijn geesteskinderen
Het beroemde wasbeertje
de Zondagsbladen bij zich.
die omstreeks die tijd in de
Angel-Saksische landen po-
puiair werden.
En het eerste wat Marter.
;oen hij de leeskunst machtig
werd. aan die bladen opviel
was. dat zowel de Afrikaanse
als de Australische op de
laatste bladzijde onderaan
steeds onveranderd het regel
tje hadden „King Features
Incorporated" en verder dat
deze plaatjes uit het land der
kangeroes en uit het land der
springbokken precies dezelf
de plaatjes waren
Zo werd in het ontvanke
lijk zakelijk gemoed van de
jonge Marten, die geheimzin
nige „King Features Incor
porated", de man. die het
klaarspeelde om zijn zélfde
getekende verhaaltjes te ver
kopen aan Zuid-Afrikanen
Australiërs. Amerikanen cn
Europeanen, de held zijner
jeugdige dromen. Zo'n inter
nationale koopman-in-plaat-
jes wilde hij ook worden!
Toen Marten 26 jaar was,
begon hij een tekenstripzaak
voor zichzelf en zijn eerste
creatie was Tom Poes Zijn
grootste trots is nu nog dat
Tom Poes bekeken en gele
zen wordt van Zweden tot
Zuid-Amerika. van Noord lol
Zuid. van Oost tot West. En
na de oorlog voegde Marten
Toonder er vele andere figu
ren en ook Panda aan toe.
Panda is op het ogenblik
in het buitenland de meest
gelezen, de meest bekeker
Toonder-creatie. Elke avond
ploft hij in 10 a 12 millioen
brievenbussen en wij kunncr
dus rustig aannemer., dal hij
dagelijks dus 50 60 millioen
le'crs trekt
Panda is ook volgens de
vader zelf „een bijzonder
kind", net als Dik Trom.
want Panda heeft een veel
art-wit verdeling
dan bijvoorbeeld Tom Poes.
die met zijn simpele wit maar
een moeilijke opgave is.
Panda is veel decoratiever
met zün zwart-wit partijen,
zijn zwarte pluimoren, zijn
witte kop, en zijn zwarte
benen.
En nog het mooist van al:
de ideale zwart-wit figuur is
geen pure fantasie, maar be
staat in de werkelijke bees
tenwereld ook nog Panda is
namelijk geïnspireerd op het
beroemde Chinese beertje,
dat destijds in de Londensc
dierentuin zo algemeen de
aandacht trok. toen hij ern
stig ziek was.
Héél Engeland leefde mee
en de medische bulletins be
treffende Panda verschenen
wekenlang op de voorpagina's
van alle Engelse bladen
Toonder werd daardoor ge
ïnspireerd
Sinds 194.» krijger elke dag
bijvoorbeeld de vier millioen
lezers van de London Eve
ning News hun Panda gepre
senteerd. even goed als de
lezers van ons blad Panda is
een bekende figuur in alle
werelddelen cn alle grote
landen.
Ook is Panda reeds onder
het IJzeren Gordijn doorge
kropen en verheug! hij de
kinderen in Tsjechoslowakiic
evenzeer als de Nederlandse.
Engelse er. Amerikaanse.
Ook studenten of professo
ren houden zich levendig
bezig met de verdere lotge
vallen van dit intelligente
beertje en trachten hem en
zijn broertje Tom Poes zelfs
wel eens in een bepaalde
richting te drijven.
Dank zij de goede zorgen
van vader Marten houdt
Panda zich echter aan zijn
eigen karakter, dat veel een
voudiger en simpeler is dan
dat van Tom Poes. maar dat
hem. dank zij zijn goede
karakter en zijn enorme
„incasseringsvermogen" de
vreemdste avonturen doet
Joris, de onoprechte
doorstaan en dat hom in het
buitenland méér kijkers cr.
lezers bezorgt dan welk ander
Nederlands getekend figuur
tje ook.
De poolgebieden hebben een belang
rijkheid verkregen, die vooral door de
grote mogendheden wordt ingezien.
De Noordpool b.v. is de kortste ver
binding tussen Rusland en Amerika.
De afstanden tussen de werelddelen
worden over de polen belangrijk terug
gebracht. Men kan zelfs zeggen dat
voor bijna al de belangrijkste landen
van de wereld de kortste verbindingen
over de belde polen lopen!
De Noord- en Zuidpool beginnen een
plaats in onze samenleving te krijgen
die zij niet meer zullen verliezen en
die zelfs bij de verdere ontwikkeling
voortdurend in belangrijkheid zal toe
nemen. Het ls dan ook geen toeval dat
de zo ongeveer grootste luchtbasis van
de wereld ln het Noord poolgebied van
Groenland ligt. Wij bedoelen hier
Thule, waar duizenden Amerikanen
gelegerd worden.
Toch is ook de Zuidpool meer en
meer naar voren gekomen. De Zuid
pool is niet bewoond, maar bezit vol
gens onderzoekingen vele begerens
waardige grondstoffen, die menselijke
bewoning verantwoord zouden maken.
De Zuidpool bezit vooral ook strate
gische betekenis. Niet alleen was in de
jongste oorlog de Zuidpool een zeer
gewenste duikbootbasis, maar de Zuid
pool is. bu een uitvallen van het Pa
namakanaal, de kortste verbinding
tussen de Atlantische- en Stille Oce
aan. Als het kwetsbare Panamakanaal
uitvalt, moet de scheepvaart de weg
vinden tussen de punt van Zuid-Ame
rika en Grahamland (zie kaart). Ztjn
dit dus zeer belangrijke punten, de
Zuidpool ls ook de KORTSTE LUCHT
WEG TUSSEN 3 WERELDDELEN!
Het is nu over deze luchtweg dat men
de mogelijkheden beziet van een lucht
lijn over de Zuidpool van Australië
naar Zuld-Ameiika en Afrika. D?
Australische minister van Buitenlandse
Zaken heeft gesproken over de moge
lijkheid om dergelijke luchtwegen te
openen. De minister sprak in dit ver
band over de Zuidpool als „de achter
deur van Australië". Naast de aandui
ding van een mogelijke luchtlijn over
de Zuidpool, kondigde de minister ook
de vestiging aan van een blijvend we
tenschappelijk station aan de Zuid
pool. In de loop van 1954 zou voor dit
doel een Australische expeditie naar
de Zuidpool vertrekken, om een station
in te richten (zie kaart). Dit station
zou misschien mogelijkheden bieden
om ingeschakeld te worden ln een
luchtverbindlng naar Zuid-Afrlka Met
de vestiging van een dergelijk station
krijgt de Zuidpool dus de eerste blij
vend menselijke nederzetting in zUn
geschiedenis
Een blijvend menselijke vestiging aan
EEN LUCHTLIJN OVER 0E ZUIDPOOL?
de Zuidpool is op verschillende plaat
sen mogelijk. Grahamland b.v. (zie
kaart i heeft een klimaat met een dus
danig dragelijke temperatuur dat heter
soms zomers helemaal niet vriest. Ook
valt er meer regen dan sneeuw. Zelfs
groeien er planten! Grahamland lsdus
de aangewezen plaats om een vliegveld
aan te leggen. Het bezit de mogelijk
heden hiervoor
Het ls zeker geen toeval dat Juist het
bezit van dit land betwist wordt door
Engeland, Argentinië en Chili. Wie
Grahamland bezit, kan toekomstige
luchtwegen over de Zuidpool beheer
sen. nog afgezien van de aanwezigheid
van Uranium en kolenlagen ln de
Zuidpool In de toekomst zal de strijd
om de diverse aanspraken op de Zuid
pool zeker weer van zich doen spreken,
want de politici zijn zeker doordrongen
van het feit. dat de Australische mi
nister van Buitenlandse Zaken n-
schrecf als „niemand kan voorsp !en
welke betekenis de Zuidpool over 50
jaar zal hebben"!
