Grote voorrang voor onderwijs
in Thailand
Varkentjes, die geen varkens
zijn
Weet U
alles
van borduren?
VOOR DE VROUW
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 17 OCTOBER 1953 - PAGINA 2
Gehele beschaafde wereld helpt mee
aan de opbouw
Weinig steden ter wereld zijn meer pittoresk dan Bangkok,
het Venetië van het Verre Oosten. Weinig steden ook zijn zo
getekend door de contrasten van verleden en heden. In de over
volle straten rijden luxe auto's naast ossenwagens. Moderne
villa's staan in de schaduw van historische pagodes en tussen
de sawahs verheffen zich fabrieken, die zich rond de hele stad
uitstrekken. Maar door de kalis peddelen de sampans voort,
zoals ze dat eeuwenlang gedaan hebben en in de verschillende
stadswijken woont een bevolking voor wie het leven niet altijd
even rooskleurig is.
delegatie voor onderwijs ingevolge
punt 4 van de Amerikaanse hulpverle
ning.
In Tcha Tchoen Sao, hoofdstad
van het gelijknamige district Is het
hoofdkwartier gevestigd van een
groep plaatselijke en buitenlandse
deskundigen. Deze stad ligt ongeveer
100 km van Bangkok. Het program
ma, dat thans reeds In werking Is,
laat aan duidelijkheid niets te wen
sen over: voor alles moeten de leer
krachten herschoold worden teneinde
In staat te zfjn de meest moderne
onderwijsmethoden te gebruiken.
Ik heb onlangs dit „laboratorium"
bezocht. Het eerste wat me opviel was
dat de schoolgebouwen ongewoon net
jes waren Overal elders ziet men
grote vuilnishopen bij de klassen Hier
echter niet. Hetzelfde geldt voor de
leerlingen. Doorgaans zijn ze in lom
pen gekleed. Hier dragen ze echter
blauw-wltte uniformen Ze wassen hun
handen bij elke gelegenheid, die ze
krijgen Zoiets heb ik nog nooit eerder
gezien. In de klas zelf zitten de leer-
Loborotoriumonderzoek in verbond
met een der ergste plagen van Thai
land, de malaria.
lingen niet in lange strakke rUen Over
al vormen ze kleine groepjes. Ze wor
den aangemoedigd vragen te stellen,
voorstellen te doen en zelfs oplossin
gen en explicaties hiervoor te geven
Ik heb een les in natuurkunde bij
gewoond van een jonge leraar Sinto.
Hij sprak over water, licht en planten
Om het verdampingsprocédé duidelijk
te maken goot hij wat alcohol uit op
een lei. Na enkele ogenblikken was er
geen spoortje vocht meer te ontdek
ken „Waar is de alcohol gebleven?"
vroeg hij. Een knaap naast me scheen
bijzonder geboeid door het geheel Een
van hen gaf als zyn mening te ken
nen. dat de alcohol misschien in de
lei gedrongen was. Deze hypothese
werd omver geworpen met een rede
nering over de ondoordringbaaiheld
van bepaalde gesteenten. Eindelijk
kwam een leerling met de oplossing:
„De alcohol is in de lucht verdwenen".
Vervolgens vulde de heer Sinto een
glas met water en zette er enkele
planten in. Zo leidde hij zijn leerlin
gen van ontdekking naar ontdekking.
Zuiver wetenschappelijke theorieën
werden hier doorkruist met redenerin
gen over de hygiënische kwaliteiten
van water en de invloed van het zon
licht op mensen en planten De leraar
had geen aandachtiger leerlingen kun
nen hebben wanneer hij b.v. een ko
nijn uit een hoge hoed te voorschijn
had getoverd. Ik geloof, dat ik de
enige ln de hele klas geweest ben. die
af en toe naar bulten keek naar de
Boeddhistische tempel en de bonzen
ln hun gele gewaden, die ln het hei
ligdom rondliepen.
LAND VAN TEGENSTELLINGEN
Rijkdom en ellende staan naast el
kaar ln dit land van overvloed. Vooral
voor de grotestadsbewoners is het le
ven vaak penibel Een arbeider van
gemiddelde leeftijd, vader van een
groot gezin, verdient per maand mis
schien 140 gulden, terwijl hij voor de
oorlog 55 gulden verdiende. Maar sinds
1940 zUn de prijzen dan ook verzeven-
voudlgd Voor veel mensen vertegen
woordigt een liter melk het loon voor
een hele dag werken.
Het beeld is misschien niet erg roos
kleurig. voor het Verre Oosten is het
echter niets uitzonderlijks. Hoelang
zal dit nog zo blijven' Het is moeilijk
te zeggen. Een feit is echter zeker: de
regering van Bangkok stelt alles in het
werk om het land te vernieuwen en
een goed gefundeerde welvaart te
schenken. Het is een kolossaal werk.
De bewoners zijn echter tot de con
clusie gekomen, dat ze de hulp van
internationale organisaties kunnen in
roepen zonder daardoor hun vader
landslievende sentimenten te kort te
doen. Buitenlandse geleerden en plaat
selijke deskundigen werken dan ook
ten nauwste samen Wat ze in betrek
kelijk korte 'tjjd tot stand gebracht
hebben opent gunstige perspectieven
voor de toekomst.
Er is geen activiteit van het natio
nale leven, die geen gelukkige veran
dering ondergaat. De gezondheids
diensten zijn uitgebreid, de landbouw
methoden verbeterd, wegen en spoor
wegen zijn verbeterd of nieuw aange
legd, er zijn rivieren verbreed, elec-
trlsche centrales vergroot en de vis
serij is opnieuw georganiseerd als een
der grootste industrieën van het land.
Door de haven van Bangkok komt 90":
van de import binnen en gaat 85% van
de export weg. gezamenlijk tot 4 mil-
lioen dollar per Jaar.
Op geen gebied worden echter in
Thailand zulke sprekende resultaten
geboekt als op onderwijsterrein De
regering heeft een centrale coördina
tie-commissie in het leven geroepen.
Alle afdelingen van het ministerie van
onderwijs zijn erin vertegenwoordigd,
evenals Unesco, de technische en eco
nomische missie van de E C.A en de
Kijkjes in de natuur...
ET kan zijn dat ik het mis heb en
dat mijn herinnering me parten
speelt, maar ik heb de indruk dat
we thans, vergeleken met vorige jaren,
een bijzonder mooie en rijke herfst
beleven Overal, waar ik tuinen zie en
stadsplantsoenen. valt mij de rijkdom
aan kleuren op en de weelderige bloei
van de typische najaarsplanten en
struiken
De helleniums met hun lichtgele
pracht, het is of ze er niet genoeg van
kunnen krijgen, de phloxen, de rode,
de witte, de rose, ze staan er in hun
vurige en in hun blanke kleuren bij
of ze het minstens tot in November
nog zullen uithouden, als het weer
gunstig blijft. En zijn de chrysanten
niet prachtig dit Jaar. en uitbundig
in hun zacht violette, hun donker
paarse en brandend goudbruine tin
ten en wedijveren ze niet met de as
ters de laatste goudsbloemen, de wilde
slingers der Oost Indische kers?
Langs de buitenwegen en ln het
bos begint de herfst op kleur te ko
men Wel overheerst het groen nog.
want nachtvorsten zijn ei nog weinig
geweest, maar onmiskenbaar is toch
de nadering van het kleurenfeest.
In deze dagen, als de middag ten
einde loopt, en tussen de bomen een
grijze nevel hangt, kunnen we de
egeltjes nog wel eens verrassen,
vrienden van de duisternis als ze
zïin. Het is wel eigenaardig, het
hele Jaar door zijn de egels aanwezig
en kan men ze ook tegenkomen, maar
bil het najaar, bij dwarrelde blade
ren en halfvergane gevallen vruchten,
bn nnjaarsbesst n en paddestoelen
b»hor.rn ook ce stekelvarkentjes, zon'.s
de volksmond, ze noe altijd hardnek-
kic bli'ft noemen Hoewel h°t toch
wel alcemeen bekend is, dat een ste
kelvarken een tropenbewoner is
tevens een knaagdier, net zoals een
konlln. een haas, een muis, een eek
hoorn
U moet vorder toegegeven, dat een
egel wel iets heeft van een var
kentje. zo'n spaarvarken wel te
verstaan, met rni-ond lichaam en pun
tte uitlopende *no"t Overigens gait de
vergelitkinc niet op. Een egel is een
e?el en heeft met een varken nier?
uit te staan Als we echt"r een liist
van streeknamen doorkijken, valt
ons op, dat bijna In alle provinciën
van ons land een egel met het woord
varken of zwjjn wordt aangeduid.
Er blijkt tevens uit, dat hij wel een
zeer veelvuldig voorkomend dier is.
Ik geloof dan ook niet. dat er enig
Nederlander is. die hem met kent. of
het zou misschien de grotc-stadsbe-
wonei moeten zijn En ook dat is
haast met aan te nemen want de egel
schuwt de menselijke nederzettingen,
zoals dat ln de boeken heet. aller
minst Toch houdt hij het meest van
bosrnkc streken en dan vooral waar
kreupelhout is en ruigte waar hij zich
overdag kan verbergen Ook op boe
renerven waar het op werkdagen
althans altijd wat rommelig is. waar
takkebossen en bladcrhopen zijn te
vinden voelt de egel zich thuis en
daar komt hij ln de schemering te
voorschijn, snuffelend, schuifelend,
Van rouw tot
Vrouw
l'it het hele koninkrijk komen leer
krachten naar Tcha Tchoen Sao om
er de nieuwste onderwijsmethoden
te leren. Wanneer ze teruggaan naar
hun woonplaatsen zijn ze gewapend
met een ervaring, waarin Oosterse
en Westerse opvattingen tot een
synthese versmolten zijn.
Het hoofdkwartier van de onderwijs
vernieuwing in Thailand is ln een oude
huishoudschool gevestigd Ik heb er ge
geten met de heren Sinto en Ellsworth
S. Obourn uit Saint Louis i Verenigde
Staten), die hier namens Unesco zit.
Aan een tafeltje naast ons zat een
Deens paedagoog Kaglund Jorgen, die
met een inheemse leerkracht een ge
sprek had over een nieuw historisch
handboek, dat door de bekende schil
der Hem Wejkorn uit Thailand zelf
geïllustreerd was. Iets later nam lk
deel aan een discussie met Jorgen, de
Nleuw-Zeelander Tom Wilson en en
kele collega's uit Thailand over het
onderricht in aardrijkskunde en socio
logie. Toekomstige leraren zullen ma
quettes kunnen maken van zand, stuk
jes hout en kiel.
Zo wordt het onderwijs in Thailand
hervormd. Vanuit dit hoofdkwartier
zwermen de leerlingen weer uit naar
hun 66 verschillende departementen.
De koning van Thailand heeft ver
klaard, dat „op de lijst van zaken
van nationaal belang het onderwijs
op de allereerste plaats moet komen."
Met een dergelijke verklaring kan
hel alleen maar goed gaan met het
tienjarenplan, dat Unesco heeft op
gesteld. De rijkdommen, die aldus
verkregen worden, zullen niet alleen
aan Thailand zelf ten goede komen
maar ongetwijfeld ook aan de vele
milllocnen Aziaten, die niet anders
dan nut kunnen hebben van de er
varingen, die ln Tcha Tchoen Sao
verkregen worden.
De geschiedenis van de merklappen is een geheel aparte.
Steeds verband houdend met, en als het ware een begeleiding
vormend van de historie van het borduursel, blijven zij hiervan
het bij uitstek persoonlijke element. Wij vinden in de oude
merklappen niet alleen de geest van een bepaalde periode
terug, maar ook de geest van een enkele vrouw uit die periode,
en dringen zo een beetje in haar wezen binnen.
vette slakken van de gewassen en op
de erven snuffelt hij onder de stenen
naar kevers en schadelijke Insecten-
larven.
Wie een egeltje wil verzorgen, kan
er veel aardigheid aan beleven. Hij
lect bij een goede behandeling znn
zijn omgeving. Ik schrijf met opzet
ommuurde tuin. want in een met gaas
omheinde tuin houdt men hem niet
Als hil eruit wil, gaat hij eruit, gaas
of geen gaas. Hij kleutert er tegen op,
erover heen en laat zich eenvoudig
Het een en ander over
merklappen
Oorspronkelijk zijn de merklappen
ontstaan als een soort notitieboekje,
als middel om motleven en technieken
vast te leggen toen er nog geen pa-
tronenbogken bestonden. Van oudsher
heeft hier de vrouw haar eigen per
soonlijke voorkeur op vastgelegd, haar
eigen gevoel voor kleiir, vorm en har
monie. en dit zonder rekening te hoe
ven houden met een uiteindelijk doel.
De „echte" borduursels immers wa
ren meest bestemd als cadeau, voor al
gemeen- of gezinsgebruik, en de bor
duurster moest hier dus uiteraard re
kening hcuden ook met doelmatigheid
en de smaak van derden, terwijl zf| ln
haar „notitieboekje" al datgene kon
verwerken, dal haar persoonlijk het
best beviel.
Al weten we met z?kerheid dat de
vrouwen merklappen zijn gaan maken,
zodra het borduursel een voorname
plaats in haar leven ging Innemen, zo
kunnen we de evolutie er van ln onze
landen pas goed gaan volgen in de Re-
naissance-perlode.
Zoals we de vorige keer zagen, bracht
dit tijdperk ook voor de borduursels
een diepgaande veranderLng teweeg,
veel meer vrouwen gingen eigen kle
ding en huiselijke voorwerpen door
borduursels verfraaien en in Italië
werd het borduren en kantmaken al
heel spoedig commercieel beoefend. Zo
vinden we in de 16de eeuw naast de
„privé"-merklappen ook zulke, die
waarschijnlijk als stalenkaart voor de
cliëntèle gemaakt werden. Deze laatste
zijn dan hoofdzakelijk wit-borduursels,
vaak ook met randen naaldkant ver
werkt.
De oudst-bewaard gebleven, niet
commerciële, merklappen vertonen wil
lekeurig motleven en randjes in ver
schillende kleuren door elkaar ge
werkt en sommige zijn niet af: de
maakster heeft het aan tijd ontbroken
haar lap vol te werken
Van de 17de eeuw af vinden we
merklappen ln welhaast alle West-Eu-
ropese landen, de vorm ondergaat
Enige leden van een wetenschoppehik
team van de Wereld Gezondheids
Organisatie nemen wotermonsters
voor onderzoek naar de bestrijdings
mogelijkheden van malaria.
heen en weer scharrelend en azend
op alles, wat maar begeerlijk Is voor
een cgeltong. Dat is nog al wat. Hier
is zijn menu- in het bos vindt hij de
zaden van vele bomen, vooral de olie
houdende beukennootjes lust hij graag,
met zijn korte graafpootjes krabt hij
plantenwortels op. en aan de vraat
aan paddestoelen is duidelijk te zien.
dat hu daar ook een liefhebber van
is In de tuinen eet hij van gevallen
appels en peren en. wat van groot be
lang is en wat de boeren en houders
van moestuinen wel goed mogen ont
houden. in die tuinen haalt hij de
als een opgerolde elastieken stekel
bal aan de andere kant erafduikelen.
Dan strekt hij zich weer en zet z'n
avondwandeling voort.
NIGE weken geleden heb ik bij
iemand op het erf nog een aardig
tafereeltje gezien. Onder een grote
kist, ik meen een brandstofbewaar
plaats. die moest worden gesloopt, had
een egelmoeder haar vier Jongen ge
worpen en bij het verwijderen van
het hout was het nest. een kuiltje
ln de grond, gevoerd met hooi. bloot
gekomen. Gelukkig waren de mensen
daar echte dierenvrienden en dus
werd de kraamkamer toegedekt en
regenvrij gehouden en kon het gezin
zich rustig en voorspoedig ontwikke
len.
Een nest met jonge dieren, tegen de
zogende moeder aangedrukt, is altijd
aangeboren schuwheid en „prikkel
baarheid" al spoedig af en went aan
zitn verzorger, komt op vaste lijden
nni voedsel vragen en geeft, vooral als
hij bv in een ommuurde tuin wordt
gehouden een zekere gezelligheid aan
een boelend ik zou willen zeggen, een
ontroerend gezicht, of het nu een
kattenfamilie, een nest jonge vossen
of een konnnenmoertje met haar
jongen betreft. Op kinderen mist zo
iets zijn uitwerking nimmer, waar
schijnlijk omdat zij. dichter bij het
jonge dier staan dan de volwassene
Er zijn gelukkig ook heel wat gro
teren, die in dit opzicht kind met de
kinderen kunnen zijn en net zo ge
nieten van zo'n nest joge diere
Intussen moet dat egelgrut nu al
aardig opgeschoten zijn Toen ik zc
zag. waren ze nog „blind", hun witte
pennetjes zaten nog in de huid, die
blauwgrijs van tint was. Ik vond. dat
•e met hun naakte stompe snoetjes
verkelijk iets van varkentjes hadden
Als alles naar wens is gegaan, dan
noe ten deze kleintjes nu al hele ba
ten zijn geworden, die in het spoor
an hun mama. die zeer zorgzaam is
?ii die haar Jongen desnoods met veel
moed en vinnigheid weet te verdedi
gen, op avontuur uitgaan en alles
leren wat een egel moet weten wil hij
zich in de vijandige wereld kunnen
staande houden Nog een maand on
geveer hebben we de gelegenheid, zo'n
zeldzaam boelend tafereeltje van zo'n
egelfamilie in de ganzenpas, tegen te
komen.
Valt de kou echter vroeg ln dan
zoeken de dieren hun winterverblijf,
een hol onder een boomstronk, een
kuil met bladeren of met stro. het
geen ze zelf met hun bek verzamelen
en op een hoop slepen Daarin dui
ken ze verzadigd en vet na het over
vloedige herfstgetUdc. weg. rollen
zich op en gaan voor een lange tijd
In de rust. Een lange grondeloze
slaap, een verstijving, waaruit eerst
de lentezon hen weeg doet ontwaken.
S. VAN DER ZEE.
langzamerhand een verandering: ze
worden .netter" opgez?t en al spoedig
zien we randjes en motieven keurig in
rijtjes verwerkt. Hieraan is de Invloed
van de toen reeds verschenen patro-
nenboeken niet vreemd: immers men
had ezn vrij complete documentatie
bij de hand reeds voor het beginnen
van de lap en dit maakte een betere
ordening, een vooropgezet plan moge
lijk. In tegenstelling tot wat men zou
kunnen denken, betekende de uitgave
van deze patronenboeken niet het
einde van de merklappen, al was het
in zekere zin wel het einde van haar
noodzakelijkheid. Blijkbaar vervulde
de merklap een zekere leegte in het
leven van e?n borduurster, zo als een
liefhebster van het koken naast de
bestaande kookboeken ook nu nog
haar eigen persoonlijke receptenboek-
je zal bezitten.
SCHILDERIJTJES
Langzamerhand ging men het bor
duren met de algemene uitbreiding
het onderwijs ook aan kinderen lei.:
en hier vinden wc dan de eerste ex»-,
plaren van die merklappen, die
migen onder ons vroeger nog op sch<:
hebben gewerkt. Tevens vormen ?,i
beginvorm van de merklap-schilder,,
tjes, die de latere eeuwen ons nog a
zulke overvloed hebben nagelaten
immers de onderwflzeres wist reeds vu
te voren welk materiaal aan hu-
leerlingen moest worden bUgebracnt,
de keuze werd dus beperkt tot het u
men voegen van de patronen. Zo wo--
den de 17de eeuwse randjes al spoedij
door een motief omlijst.
STRAFWERK'.
Typische lappen zijn die welke li
de weeshulzen gewerkt werden: i-4».
re vlerkante centimeter beschikbirt
stof moest door de kinderen nor
den volgewerkt. Eindeloze rjjen nvt
alphabet-borduurseLs vinden we n
wÖ kunnen ons voorstellen welk
marteling dit voor de arme school-
kinderen moest betekenen. Op 4t
onlangs te Amsterdam gehouden (en-
toonstelling van oude borduursels uil
de verzameling Jacoby was eet
merklap te zien, waarop een arm re-
straft schoolkind een hele rekcnU-
fel had moeten uitwerken!
Alhoewel leder land in zekere mati
zijn eigen stempel op de daar gewerj.
te lappen heeft gedrukt, zijn deze tx!
niet steeds makkelijk te onderschei
den: het principe Immers was jug
het vastleggen van nieuwe motie
en technieken, en deze nieuwe invlc»
den kwamen bijna steeds van bultta
af.
De afscheiding tussen Protcstinla
me en Katholicisme en de daarmee
sommige landen gepaard gaande tot
gespitste religiositeit, gaven aanleiriin
tot di? merklappen, die als midce'-vi-
een 'tekst hebben vce'.-il u. t god-dien
stlge documenten nagewerkt (de Bi;
beli. Ook deze ondergaan een non
durende evolutie en in plaats van wi
heffend worden de teksten moi Ve
rend, vaak in onze ogen een beet'
lachwekkend.
Om de merklappen ern fraaier
evenwichtiger aanzien ts geven,
men steeds meer de hele lap v
voren organiseren: het mooiste m
(of de tekst) werd in het midden
werkt en de kleinere motiefjes ei
heen geplaatst, het geheel kree: i
een fraaie randomlijsting en zo k n
we al dicht bij de „schilderijtjes
De Biedermeier-tijd specialbe-
zich in deze soort merklappen en
valt er bij een antiquair vaak zo'n
je te zien bont van kleur, meer am'
sant dan mooi, maar altijd met
geheel eigen karakter.
Een merklap hoeft, zoals de naa
trouwens aangeeft imarquolr-samri:»
dus niet synoniem te zijn met krui
steken of damaststoppen, is dus vi
origine ook niet uitsluitend kindera
beid.
In onze tijd worden ook door g"
mensen weer merklappen gemaal
meestal als vastlegging van een b
paald evenement, huwelijk, geboor
enz. Met de algehele vernieuwt
van het borduursel, die wij meem
ken. komen er weer echte, werk
lljke merklappen, geen schilderijlj
meer, al leggen »e minder bepaal
vormen vast. dan wel gebeurtenis'
Wie weet wat het Jaar 2000 vo
beeldige merklappen te zien i
geven.
Met de kinderen aan tafel
Het voorlichtingsbureau van de Voe
dingsraad meldt
In de kleuterpcriode speelt de voe
ding een grote rol. zowel bu de licha
melijke ontwikkeling van het kind als
bij de emotionele Voor de snelle groei
en voor de versterking van de beende
ren. spieren en organen is veel voedsel
nodig, ook voor al het gedraaf en ge
stoei van het kind
Nu moet dat „veel" gezien worden in
verhouding tot de grootte van het kind.
Wat „veel" is voor een kind. vindt een
volwassene waarschijnlijk een kleine
portie. Daarom gebeurt het wel. dat de
moeder het kind meer voorzet dan het
aankan. Het is beter om de kleuter het
benodigde voedsel in kleine porties te
geven, dan zijn bord vol te stapelen.
De halve liter melk of karnemelk,
die het kind dagelijks nodig heeft, is
al heel gemakkelijk over 3 i porties
te verdelen. Maar ook met de 100 a 200
g groente en de 50 g fruit kan dit ge
schieden door b.v. een tomaat of een
stuk appel bij de boterham te geven
en bij de warme manlttld een paar le
pels croentr De groente Is zeer be
langrijk, omdat er veel voedlneszouten
en vitamines in voorkomen, die nodig
zijn voor de vorming van een sterk,
gezond lichaam en een grote weer
stand geven tegen ziekten.
De 50 g vlees, vis of ei die het kind
nodig heeft kan eveneens in Redeelten
worden gegeven, bv een paar plakjes
ei als brooj'belegg-.ng en bij de groen
ten en aardappelen wat vlees óf vis
Komt er geen vlees of vis op tafel dan
Is een melkgerecht een goede vervan
ging.
Hoeveel brood en aardappelen de
kinderen nodig hebben, kunt U meestal
aan hen zelf overlaten Een beweeglijk
ventje, dat urenlang bulten sjouwt,
heeft waa-rschljnlijk meer trek dan een
rustig jongetje, dat stil op de stoep
met blokken en beesten speelt. Kind
ren moet men dan ook niet niet elka
vergelijken Als Jantje van de bui
vrouw 's middags drie boterhnmm
eet. is het niet gezegd dat Uw Keo<
ook drie moet hebben. Een van de ci
ste dingen die U tegen Uw kind ku
zeggen is dat zijn oudere broertje vi
meer at. toen hij zo klein was.
Dring het kind geen voedsel
Hebt U zelf altijd evenveel trek? S
immers.
Laat het kind Iets staan, neem <1
zijn bord weg zonder scènes te mak'
Dreig niet met Soep-Hein of de d"
kere kast. Ook is het onjuist om vr
te wenden alsof het kind U veril'
doel wanneer het niet et. Proherr I
niet met een hapje voor Opa. een ha
je voor liet zusje enz.
Geef niet toe aan grillen van
niet lusten en dat niet blieven
geef het kind niets in de plaats v
het geweigerde voedsel. Ook daar
niet extra snoep.
O Bedenk dat alles waardoor de ma;
tijd opgeblazen wordt tol Iels zeer
wichtigs, verkeerd is. Sommige kir
ters doen het erom, opdat zij de aa
dacht van de moeder trekken. Exl
aandacht kan beter op andere tijdsti
pen worden gegeven.
Laat het kind liever voelen, dal t
geen baby meer Is. Geef het z(jn vot
sel in dezelfde vorm als waarin t'
eet: dezelfde groenten, brood met ko
en al. geen fijngeprakte stamppol.
Wen het geleidelijk aan nieuw vo»
set door hiervan in het begin slecl
weinig te geven. Vertel er niet bij
het buitengewoon goed voor hem is
Laat het kind al gauw zelf eti
Het heeft er dan hel meeste plezier
en voldoening van. Reken er op i
het langzaam zal gaan en dat er c
knoeld zal worden. Alleen door te pi
beren leert de kleuter zelf eten.
