LEIDSCH
DAGBLAD
Moskou brengt kwestie Triest voor
V eiligheidsraad
12ste Jaargang
WOENSDAG 14 OCTOBER 1953
No. 28042
>irecteur: J. w aaM DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN s"W u'""n G1™ N» 57055
loofdredactleB. W. Menkhorst en J. Brouwer f6.— per kwartaal; f0 47 par week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
kZuid-Slavië wenst geen sovjet-steun
De Rus Wysjinski heeft de huidige
voorzitter van de Veiligheidsraad, de
Deen Borberg. verzocht om bijecnroe-
ping van de raad ter benoeming van
een gouverneur voor liet vrije gebied
s van Triest. Het verzoek van de Sov
jet-afgevaardigde ging vergezeld van
een resolutie, waarin de Sovjet-Unie
voorstelt de Zwitserse kolonel Flucki-
ger tot gouverneur te benoemen.
In de Sovjet-resolutie wordt voorts
gevraagd om zonder verwijl een voor-
jlopige bestuursraad voor het vrije ge
bied van Triëst. in overeenstemming
met de bepalingen van het Italiaanse
vredesverdrag, in te stellen en het per
manente statuut voor het gebied binnen
drie maanden na benoeming van de
gouverneur van kracht te laten worden
Het Italiaanse vredesverdrag, dal voor-
I zag in het instellen van een vrij gebied
van Triëst, droeg de Veiligheidsraad de
verantwoordelijkheid op voor de onaf
hankelijkheid van het gebied en de be
noeming van een gouverneur. De raad
aanvaardde deze verantwoordelijkheid
in 1947, doch de Ver. Staten, Frankrijk,
Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie kon
den geen overeenstemming over de ver
schillende candidaten voor de post van
gouverneur bereiken. De Sovjet-Unie
had bezwaar tegen zo goed als alle Wes
telijke candidaten. Kolonel Hermann
Fluckiger was indertijd door Groot-
Brittannië voorgesteld. Hij is een voor
malige Zwitserse gezant in Moskou.
In 1949 trachtte de Sovjet-Unie de
kwestie van benoeming van een gouver
neur weer aan de orde te stellen door
Fluckiger voor te stellen, doch dc Wes
telijken antwoordden toen, dat door het
lange uitstel Zuid-Slavië in staat was
geweest in de zone „b" van Triëst een
vorm van politiestaat in te voeren, die
instelling van een onafhankelijk demo
cratisch vrij gebied onmogelijk maakte.
De Sovjet-resolutie werd toen verwor-
pen.
De kweslie-Triëst staat reeds op dc
agenda van de Veiligheidsraad. De Vei
ligheidsraad zal morgen bijeenkomen.
De raad is begin December voor het
laatst bijeen geweest. Toen werd een
verzoek van de Arabisch-Aziatische
groep om de kwestie-Marokko op de
agenda te plaatsen, verworpen.
Van Zuid-Slavische zijde wordt alles
gedaan om de voorgestelde vier-mogend-
heden-conferentie te doen slagen. De
vertegenwoordigers te Londen en Wash
ington hebben door contact op te nemen
met Eden en Dulles daarvoor gepleit.
Zuidslavische studenten zijn gisteren
de leeszaal van de Britse ambassade te
Belgrado binnengedrongen. Zij namen
alle tijdschriften en kranten mee en ver
brandden deze op straat.
Dë Zuidslavische chef van het protocol
Woedende Joego-Slaven hebben de
overeenkomst aangaande Triëst
met Engeland en de V'.S. ..begra-
naar aanleiding van dc laat
ste gebeurtenissen in verband met
de felbegeerde havenstad.
Tijdens dc ..begrafenis".
(Telefoto)
Lijkje van vermiste
Amerikaanse meisje gevonden
Het lijkje van de 3-jarige Anna
Mosher. die sedert Zondagmiddag werd
vermist'. Is Maandagavond in een ver
laten put op korte afstand van het
ouderlijke huis gevonden. Het meisje
was door zand bedolven.
De eigenaar van de put verklaarde,
dat hii Zondagavond nog heeft vastge
steld. dat de planken, die de put afdek
ken, op haar plaats lagen. Maandag
avond zag hij echter, dat de planken
verplaatst waren, en de put veel ondie
per was geworden. Hij groef het verse
zand uit de put en ontdekte de blonde
haren van het kind. waarna hij onmid
dellijk de politie waarschuwde.
Na medisch onderzoek is komen vast
t.e staan, dat het meisje door verstik
king om het leven is gekomen Aange
nomen wordt, dat zü al spelende in de
put is gevallen.
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur)
WEERBERICHT
Noordelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk nog zwaar bewolkt met
plaatselijk regen of motregen. Morgen
overdag droog weer en enkele versprei
de opklaringen. Matige en vooral langs
de kust nu en dan krachtige Noordelijke
wind. Vrij koud.
(Opgemaakt te 10 uur).
15 OCTOBER
Zon op: 7.04 uur; onder: 17.47 uur.
Maan op: 1438 uur: onder: 22.33 uu
Hoogwater te Katwijk te 7.22 en 19.45 u.
Dit nummer bestaat alt acht pagina's
verklaarde, dat de veiligheid van de
Britse en Amerikaanse leeszalen niet
zonder uitzonderingsmaatregelen te ne
men kon worden gegarandeerd. Deze
uitzonderingsmaatregelen zijn reeds het
onderwerp van bespreking tussen ver
tegenwoordigers van de ambassade en
het Zuidslavische ministerie van buiten
landse zaken.
Radio-Triest heeft een boodschap van
generaal Winterton, de geallieerde mili
taire commandant, uitgezonden, waarin
alle politieke bijeenkomsten en demon
straties en optochten tijdelijk worden
verboden in Triest en de zone a. welke
onder Brits-Amerikaanse bestuur staan.
Zuidslavische regeringsfunctionarissen
hebben nadrukkelijk tegenspraak gele
verd op door Italiaanse bladen gedane
veronderstellingen, volgens welke dc
Sovjetrussische protestnota's aan de
Britse en Amerikaanse regering inzake
het besluit over Triëst de uitkomst van
Sovjetrussisch-Zuidslavische samenwer
king zouden vormen.
Het onderhoud, dat dc Russische am
bassadeur in Belgrado, Valkof, Maan
dagmiddag met Bebler. de Zuidslavische
onderminister van buitenlandse zaken,
heeft gehad, geschiedde op Valkof's ver
zoek cn heeft slechts tien minuten ge
duurd, aldus de Zuidslavische medede
ling Bij dit onderhoud was Triëst niet
ter sprake geweest
Zuid-Slavië verwacht, aldus maakt
men van genoemde zijde duidelijk, dat
de Sovjet-Unie zal pogen Zuid-Slavie
in verlegenheid te brengen door haar
steun in de kwestie-Triest aan te bie
den. maar de Zuidslavische regering
wenst duidelijk te verklaren, dat zii
geen Sovjetrussische steun in deze zal
„Factoren" voor zelfbestuur
Zoals werd gemeld heeft verleden
seek de beheerschapscommissie der
V.N. met 27 tegen 23 stemmen een re
solutie aangenomen, waarin een aantal
factoren wordt genoemd die moeten be
slissen. wanneer een afhankelijk ge
bied beschouwd kan worden, zelfstan
digheid te hebben verkregen.
Daarin wordt o.a. gezegd: het be
trokken gebied moet in internationaal
opzicht verantwoordelijkheid dragen.
Het moet verkiesbaar zijn voor het
lidmaatschap der Ver. Naties. Het ge
bied moet zelfstandig rechtstreeks in
ternationale betrekkingen in de m?est
uitgebreide zin onderhouden met ande
re landen en met Internationale instel
lingen en zelfstandig kunnen onderhan
delen over internationale verdragen,
deze kunnen teken?n en ratificeren.
Op het gebied der defensie dient zulk
een gebied het souvereine recht te heb
ben, in zijn eigen nationale defensie te
voorzien.
Dc bevolking dient volkomen vrijheid
hebben, de regeringsvorm te kiezen
di? zij wenst.
Er mag op het bestuur geen toe
zicht of Inmenging bestaan door de re
gering van een andere staat. Ook ln
economisch-, sociaal en cultureel op
licht dient algehele vrijheid te bestaan
D? bevolking moet vrijelijk en op de
mocratische wijze ln de gelegenheid
zijn. een regeringsvorm te kiezen of een
wijziging daarin kunnen aanbrengen en
vrijelijk kunnen kiezsn tussen verschil
lende mogelijkheden, daaronder begre
pen de volkomen onafhankelijkheid, op
ce grondslag van het recht van zelfbe
stemming.
Daarnaast wordt nog een aantal fac
toren opgesomd, betrekking hebbend op
de binnenlandse politieke en economi
sche organisatie der gebieden i wetge
ving. verkiezingen, positie van minder
heden. politiek? ontwikkeling, staatsbur
gerschap, benoembaarheid tot ambten
De zetelverdeling in het nleawe Noorse
parlement luidt, op grond van de zo
goed als complete uitslagen: socialisten
78 zetels ide absolute m erderheidi.
conservatieven 26, liberalen 15, agrariërs
14, christelijke volkspartij 14, commu
nisten 3, totaal 150.
De voorlopige uitslagen van de enkele
nog ontbrekende districten in het hoge
Noorden doen verwachten, dat in deze
verdeling geen wijziging zal komen.
De commissie van de Verenigde Naties,
die een onderzoek heeft Ingesteld naar
de rassenpolitiek in Zuid-Afrtka, is van
mening, dat het hier een probleem be
treft dat internationale zorg behoeft.
De commissie heeft een rapport van
400 pagina's gereed, dat pas zal worden
gepubliceerd, nadat het ter beschikking
van dc leden der V.N is gesteld.
Zoals bekend, weigert Zuid-Afrika de
commissie te erkennen.
Naar aanleiding van het bezoek, dat
de Indische minister-president. Nehroe
voornemens is aan de Unie van Zuid-
Afrika te brengen, heeft het Zuidafri-
kaanse parlement op voorstel van de
minister van Verkeer een amendement
goedgekeurd waardoor vertegenwoordi
gers van buitenlandse regeringen worden
uitgezonderd van de bepalingen omtrent
apartheid voor blanken en niet-blanken.
Westerse „grote
Brits initiatief
Volgens kringen, die in nauwe ver
binding staan met het Franse ministerie
van buitenlandse zaken, zullen de Britse.
Franse en Amerikaanse ministers van
buitenlandse zaken in het komende
•eekeinde te Londen beraadslagen over
internationale vraagstukken.
De bijeenkomst zal worden bijgewoond
door Anthony Eden (Gr.-Brit tannic),
Georges Bidault 1 Frankrijkl cn John
Foster Dulles (Ver. Staten). Zij zal
Vrüdag a.s. beginnen cn. naar ver
wachting, twee dagen duren.
De beraadslagingen worden gehouden
op Brits initiatief.
Volgens Parijse diplomatieke kringen
zal in hoofdzaak worden gesproken over
de jongste notawisselmg tussen Moskou
Droog weer
Het KNMI deelt mede:
Gedurende de laatste paar dagen was
het weer in ons land gekenmerkt door
fraai en zacht herfstweer. Hoewel de
bewolking na een zeer zonnig weekeinde
in de loop van Maandag ging toenemen
liepen de temperaturen tengevolge van
de aanvoer van zachte lucht uit het Zui
den nog verder op.
De hoogste maxima werden gisteren
bereikt in het Zuid-Oosten van het land
waar temperaturen van 22 graden wer
den gemeten. Aan dit zachte weer is nu
een einde gekomen, doordat koudere
iuchtmassa's, die met krachtige Noorde
lijke winden over de Noordzee naar het
Zuiden worden getransporteerd, ons
land beginnen binnen te dringen. Het
verdrijven van de zachte lucht, die zich
boven onze omgeving bevond, ging van
morgen plaatselijk gepaard met wat
lichte regen, die niet veel te betekenen
had. Wat de regenval betreft: ons land
is er de laatste dagen wel goed afgeko
men vergeleken bij Engeland en Frank
rijk. waar hoeveelheden van omstreeks
30 mm werden afgetapt. Ook gedurende
de komende paar dagen zijn de neer-
slagkansen gering Nabij Schotland be
vindt zich namelijk een gebied van hoge
luchtdruk, dat zich in Oostelijke richting
beweegt en dat het weer in ons land zal
gaan beheersen In verband hiermee mag
op wel is waar wat kouder maar toch
droog weer gerekend worden, waarbij
in de volgende nachten weer een kans
op nachtvorst bestaat.
drie"
Vrijdag bijeen
en het Westen over Duitsland en
Oostenrijk en met name over de Russi
sche weigering om in te stemmen met
het houden van een vier-mogendheden-
conferentie te Lugano
Ook het vraagstuk-Triëst dat eerst
aan de orde kwam, toen reeds van ge
dachten werd gewisseld over het houden
van Brits-Frans-Amerikaanse bespre
kingen zal worden behandeld
Men verwacht in diplomatieke krin
gen voorts dat de ministers van gedach
ten zullen wisselen over de vorderingen
in de beraadslagingen tussen de „Wes
terse grote drie" over het voorstel om
dc Sovjet-Unie veiligheidswaarborgen
te verschaffen. Dit voorstel is afkomstig
van sir Winston Churchill, de Britse
premier heeft reeds in Mei j 1. verklaard
dat het noodzakelijk was Rusland en
Duitsland wederzijdse waarborgen tegen
een aanval door de andere partij te
geven.
Men verwacht ook. dat de diie
ministers de tekst van het Westerse
antwoord op de Russische nota van
28 September JIdie te Londen door
Westerse deskundigen is opgesteld, zul
len goedkeuren
In deze nota stelde de Sovjet-Unie
een bijeenkomst van Britse, Franse.
Russische en Amerikaanse ministers
voor om te beraadslagen over Duitsland
en van vertegenwoordigers der „grote
vijf" dezelfde mogendheden en com
munistisch China ter bespreking van
de spanning in de wereld.
Men meent, dat de Sovjet-Russische
minister van buitenlandse zaken Molotof
in het Westerse antwoord wordt uitge
nodigd 9 November a s. een bueenkomst
te Lugano, in Zwitserland, bij te wonen
In recente berichten uit Parijs wordt
medegedeeld, dat een gedeelte van het
Franse kabinet een bijeenkomst met ver
tegenwoordigers van communistisch
China voorstaat.
Sinds 1 Februari van dit jaar. toen
het in de ram/macht op het strand
van Schouwen liep. ligt liet Finse
stoomschip ..Bore VI". vast op de
kust van dit Zeeuwse eiland. L)e
Bore VI heeft tijdens dc eerste tijd
na dc ramp grote diensten bewezen.
De radio-installatie van het schip
vormde in dc nacht van 31 anuari
op 1 Februari de enige mogelijkheid
om uit het rampgebied berichten
door te geven. Nog geruime tijd
liccft de radio van dc Bore VI
dienst gedaan als centraal punt voor
de verbindingen met dc buiten
wereld.
Thans tracht men onder het schip
ren slede aan te brengen, ten einde
het naar zee te kunnen slepen.
Deze luchtfoto toont het schip, dat
nkclc tientallen meters hoog op het
I strand ligt.
Weer oplaaiende gevechten in Atjeli
Wapens van Japans model
Het gebied .Meoereoedoe aan dc
Oostkust van Atjeh is verleden week
Vrijdag 's ochtends om 5 uur plotse
ling aangevallen door een bende, die
o.m. gewapend was met 8 brenguns
en verscheidene mortieren. Een hier
op volgend gevecht tussen de bende
enerzijds cn de politie en mobiele bri
gade anderzijds duurde 13 uur, waar
na de laatsten moesten terugtrekken
in de richting van Bireoeen. De mo
biele brigade en de politie verloren
voorzover bekend, 3 doden, terwijl 3
van hen gewond werden.
Zaterdagavond heeft een bende bij
Takengeoen in het binnenland een grote
brand gesticht, waarbij 34 hulzen ver
loren gingen. Volgens een militaire
woordvoerder hebben er de laatste tijd
verscheidene gevechten plaats gehad in
het gebied van Bireoen, waartegenover
in Groot-Atjeh de activiteit van de
bende veminderde. De militaire woord
voerder zei verder, dat de wapens, die
op de benden gevonden worden, voor
een groot deel van Japans model zijn.
Er zijn ook zeer oude mortieren aange
troffen.
Een Atjeher, die in de Nederlandse
I tijd. In de Japanse tijd en in de eerste
dagen van de Indonesische revolutie in
Atjeh overheidsfuncties bekleedde, heeft
i verklaard, dat de centrale regering tot
I nu toe geen houvast heeft met betrek
king tot de ontwikkelingen in Atjeh,
omdat zij niet over Atjeh-kenners be
schikt. Hij betoogde, dat naast maat
regelen om met wapens op te treden,
voorlichting noodzakelijk is. „omdat de
bevolking is misleid door onruststokers,
die de waarheid verdraaiden. Zil ver
klaarden namelijk, dat de Republiek In
donesia tegen de Islam zou zijn en dit
heeft de bevolking doen ontvlammen.
De regering heeft, daarom de steun no
dig van de Oelama's «godsdienstleraren)
en kenners van de adat en geschiede-
nis van Atjeh".
Inmiddels verschijnen in Kotaradja
geen kranten meer, omdat de twee be
staande bladen „Gelora Massa" en
„Tegas" financiële moeilijkheden heb
ben. De voorlichtingsdienst zal nu ge
stencilde mededelingen uitgeven.
Minister Mansholt naar
Suriname
De minister van Landbouw. Visserij en
Voedselvoorziening. S. L. Manshoit. zal
zich Zaterdag naar Suriname begeven
voor een bestudering van de landbouw
aldaar. In Suriname zijn grote ontgin
ningen gaande met uitgebreide cultuur
technische werken, die minister Mans-
holt in ogenschouw gaat nemen. Hij
verwacht daarbij tevens nader inzicht
te kryggn in de mogelijkheden van
vestiging van Nederlandse boeren in de
nieuw ontgonnen gebieden. De Minister
begeeft zich eerst voor een kortstondig
bezoek aan Noord-Amerika met dè
„Noordam" van de Holland-Amerika
Lijn.
De directeur van de cultuur-tech
nische dienst, ir F P Mesu. zal de
Minister bij het bezoek aan Suriname
vergezellen, maar daartoe rechtstreeks
naar Suriname reizen.
Oud-Leiden
Postbeambte dodelijk
aangereden
De 17-jarige hulptelegrombesteller R
P. J. Schuren, die gisterochtend op het
Stationsplein te Amsterdam bij het le
digen van een trambus achter lijn 1
bekneld raakte doordat een remmende
wagen van lijn 2 over boombladeren
doorgleed ls vannacht in het OL.V
Gasthuis aan zijn verwondingen bezwe
ken.
Nobelprijs voor letterkunde
voor Churchill
De Zweedse academie heeft voorlopig
besloten s..- Winston Churchill d:t jaar
de Nobelprijs voor letterkunde toe te
kennen Na de officiële verga.der.Tig
van de academie op Donderdag as. zal j
officieel de toekenning van de prijs wor- j
den bekendgemaakt.
De leden van de academie hopen, dat
sir Winston in December in staat zal
zijn om naar Stockholm te komen om
d» prijt u.t handen van koning Gustaaf
Adolf in ontvangst te nemen
Churchills voornaamste mededinger
voor deze prijs was de 51-jarige IJs
landse schrijver Halld-r Laxness Ook
de naam van de AmerJtaan Hemingway
zou zijn genoemd.
Huiszoekingen
in Brits-Guyana
De politie heeft gisteren bij huiszoe-
kingen bij leiders van de progressieve
volkspartij m Guyana documenten ge
vonden, die de partij verbinden met In
ternationale communistische organisa
ties als het wereldverbond van vakver
enigingen en do jeugdafdeling van dit
verbond, zo word: gemeld.
Voorts was gebleken dat kort voor
de inval veel documenten waren vernie
tigd.
Dr Jagan verklaarde, dat de invaller
een on terende actie van do Britse re
gering" was. Men tracht nu bewijzen te
vinden voor een samenzwering, die nooi
bestaan heeft zo zei hij
Rhee wacht tot eind Januari
President Rhee van Zuid-Korea heel
tegenover een Amerikaanse correspon
dent verklaard, dat htj zijn vrijheid vai
handelen zal hebben herkregen, als eint
Januari 1954 nog geen enkele actie za'
zijn ondernomen, die leidt tot de vreed
zame vereniging van Korea.
In dat geval zou hij de Ver. Staten er
de Ver Naties andere methoden van
vereniging voorstellen, zo Voegde de
president hieraan toe
President Eisenhower heeft een per
soonlijke boodschap gestuurd aan presi
dent Syngman Rhee. waarin hij deze
verzoekt dc grootst mogelijke gematigd
heid te betrachten, om de taak van de
neutrale terugzendingscommissie te
vergemakkelijken.
Het ligt - gelijk reeds aangekondigd -
in de bedoeling van Prins Bernhard
volgende week Dinsdag. 20 October, een
bezoek te breng?n aan de 753ste Zuid
Laarder paardenmarkt en de Landbouw-
bcurs.
Reeds eerder brachten wij in deze sa ie een foto van de stenen koren
molen ,.d'Oranjeboom", welke van 1734 tot 1903 stond op de Vestwal
ter plaatse waar zich thans het in 1924 onthulde 3 October-monument
bevindt.
Destijds betrof het een foto van dc molen temidden van dc omgeving;
dit keer zendt de lieer M. Geerlof uit dc Sopliiapoort ons bovenstaande
fraaie opname, welke duidelijk dc sierlijke lijnen van dit bouwwerk
doet uitkomen.