LEIDSCH
DAGBLAD
KLM-LIFTMASTER DAMME WON
HANDICAP-RACE BINNEN 50 UUR
92>te Jaargang
MAANDAG 12 OCTOBER 1953
No. 28040
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.— per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No. 57055
Telefoon Dlreotle en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Laatst in Christcliurch-hoogste lauweren
Bij tussenlandingen zes, in vluchten elf kwartier
winst op krap schema
Eerder aankomende Viscount door
zwaarder handicap eer achter
Yele (ook koninklijke) gelukwensen
Vermoeid maar gelukkig zetten Zaterdagavond 64 passagiers en 12 leden
van de bemanning van de KLM-Liftmaster ,,Dr ir M. H. Damme" voet aan wal
in Nieuw Zeeland op het vliegveld Harewood bij Christchurch. De Liftmaster,
laatst-aankomend toestel in de luchtrace LondonChristchurch, had met vlag
en wimpel, met een enorme voorsprong op de enige concurrent die het eind
doel haalde, de handicapwedstrijd naar Nieuw Zeeland gewonnen.
Om 19.27 uur Zaterdagavond Nederlandse tijd streek het toestel op het
vliegveld van Christchurch neer, 49 uur, 57 minuten en 13 seconden nadat
het toestel van het meer dan 20.000 kilometer verwijderde Londense vliegveld
opsteeg.
Hoewel het bij de aankomst van de Damme in Nieuw Zeeland heel vroeg
in de Zondagochtend was, begroette een grote menigte onder wie zeer vele
Nederlandse emigranten het grootste vliegtuig van de race, dat de meest
spectaculaire vlucht maakte.
De enige concurrent die het einddoel haalde, de Engelse „Viscount", was
9 uur 7 minuten eerder op het einddoel aangekomen, maar de Liftmaster lag
dit toestel bij de aankomst aan de finish niet minder dan 35 uur 12 minuten
31 seconden voor in handicaptijd!
Op een zeer krap vliegschema, volgens hetwelke de Damme de tocht in
54 uur en 15 minuten zou volbrengen (en dat was al IO'/j uur minder dan de
officiële handicaptijd) werd tijdens de reis niet minder dan ruim 17 kwartier inge
lopen, waarvan zes tijdens het oponthoud op de zeven vliegvelden waar tussen
landingen werden gemaakt en elf tijdens het vliegen van de acht étappes.
Terecht typeerde Plesman direct na het bericht over de aankomst en beves
tiging van de reeds zeker geachte zege van het KLM-toestel, deze vlucht als
een van grote betekenis voor de luchtvaart, zowel in het algemeen als voor de
KLM in het bijzonder.
Van vele zijden stroomden de gelukwensen naar de KLM en naar de beman
ning van het triomferende toestel aan de andere zijde van de aarde, waarbij
oolc Koningin Juliana telegrafisch haar gelukwensen aan de mannen van de
Damme deed toekomen.
bepaalde gunstige handicap teit, dat het toestel niet minder dan 64
'betalende passagiers aan boord hnd
°VKenrn',ng Van het pM-^stcl .waaronder 54 emigranten) en boven.
hot seweest. I ^len nog grote hoeveelheden post ver.
waarbij alleen het Deehduiveltie not j
Heen het pechduiveltje nog voerde. De Viscount daarentegen, een
h3Il" E,'*els verkeersvliegtuig, had alleen een
ankelijk vele I bemanning van acht koppen aan boord
ene cn geen betslende lading. De passa-
,-an g,ers- en vrachtruimte van het toestel
v as volgebouwd met benzinetanks, waar
door grotere trajecten zonder
dicap-race werden L_
toestellen iilfeeschreven,, doch het I
na het andere trok zich in de loop van
de tijd terug, om technische of com
merciële redenen of eenvoudigweg van
wege het feit. dat de eigen kansen zeer
laag werden aangeslagen
Bijgevolg startten slechts dne toe
stellen Donderdagavond kort na elkaar
uit Londen voor de handicapwedstrijd:
de Nederlandse Liftmaster, de Nieuw-
Zeelandse Hastings en de Britse Vis
count.
B(j deze handicap-wedstrijd ging
het er niet om, het eerst aan te ko
men, maar alleen zo gunstig moge
lijke tijd te maken ten aanzien van de
aan 't toestel toegekende handicaptijd.
Die handicaptijd werd bij deze race
vastgesteld naar gegevens omtrent
het gewicht van de betalende lading
en andere feitelijke omstandigheden.
Aan de hand van die factoren werd
de KLM-Liftmaster Damme een han-
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 nur)
II
Helsinki motregen zzw 2
Kopenhagen onbewolkt zo 2
Londen mist windstil
Amsterdam onbewolkt zo 4
Brussel onbewolkt zzo 4
ParUs motregen o 1
Bordeaux nevel zzo 3
Nice zwaar bew. nnw 4
Warschau onbewolkt zo 1
Berlijn onbewolkt ozo 2
Frankfort nevel windstil
MOnchen mist zzw 2
ZÜrlch mist windstil
Wanen nevel zw 1
Rome onbewolkt no 2
landing «en dus zonder oponthoud) kon
den worden gevlogen. Dit ontbreken
van betalende lading en het vergroten
van de actieradius hadden tot gevolg,
dat de handicaptijd voor het toestel
heel wat zwaarder werd. De Viscount
zcii volgens handicaptijd de tocht van
Londen naar Christchurch hebben moe
ten afleggen in de theoretische tijd van
20 uur en 13 minuten. Dat was onmo
gelijk. De route was meer dan 20.000
kilometer, en de officiële maximum
snelheid was 541 km per uur.
De Viscount was daardoor van be
gin af aan kansloos, indien niet zowel
de Hastings als de Liftmaster met
langdurige vertraging door pech te
kampen hadden of door pech geheel
uitvielen.
Enige serieuze concurrent viel
met achterstand uit
Iets anders stond het met de Nieuw-
Zeelandse Hastings. Deze had een offi
ciële handicaptijd van ongeveer 55 uur.
Deze moest dus ruim 9 uur vóór de
Liftmaster in Christchurch landen, om
de eerste prijs in de handicapwedstrijd
te kunnen veroveren. De Hastings ech
f lneez. Med.-ad v.)
v.Rossems
WEERBERICHT
Bewolkt maar zacht
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk, in
hoofdzaak vanvond en vannacht, enige
regen, hier en daar gevolgd door mist.
Zwakke tot matige Zuidelijke wind. Be
langrijk minder koude nacht. Morgen-
overdag ongeveer dezelfde temperaturen
als vandaag. (Opgemaakt te 10 uur.)
13 October.
Zon op: 7.01 uur; onder: 17 51 uur.
Maan op: 13.12 uur; onder: 20 13 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.01 en 18.14 u.
Dit nummer bestaat alt 12 pagina's.
ter kreeg op het vliegveld van Colombo
op Ceylon motorschade en moest opge
ven. Van dat ogebnlik af was de KLM-
vlctorie zeker, indien zich geen ernstige
tegenslag voordeed. Zowel bemagnin?
van de Liftmaster als de KLM-autoritci-
ten in ons land betreurden het uitvallen
van de Hastings, die (afgezien van ern
stige storingen) de enige sprieuze con
current geacht moest worden. Hnd de
Hastings echter de strijd kunnen vol
houden. ook dan was, achteraf gezien,
de KLM onbetwistbaar winnaar gewor
den. Op het moment, dat de Hastings
uitviel, lag de KLM immers reeds voor
op de Hastings, terwijl op dat moment
(halverwege de gehele route de Has
tings eigenlijk al 4'; uur had moeten
inlopen op de KLM om minstens 9 uur
eerder in Christchurch aan te komen
en daardoor de eerste plaats te ver
werven.
Cijfers die spreken
De Britse Viscount arriveerde Za
terdagochtend om 10.20 uur Neder
landse tjjd in Christchurch. toen de
Liftmaster boven Australië dreunde
tussen Port Darwin en Brisbane, met
nog slechts minder dan tien reisuren
voor zich.
Dp Viscount had toen 40 uur, 40 mi
nuten cn 26.4 sec. gevlogen, dwz. meer
dan 20 uur boven de handicaptijd. Dc
Liftmaster zou het. gezien het vlieg-
tempo, in bijna 15 uur binnen de
handicaplüd doen. Achteraf blcck.dat
de Damme 14 uur 45 minuten binnen
dc handicaptijd was gebleven.
Gezagvoerder Kooper van de Damme
bad zijn bemanning en passagiers in
Brisbane rustig een etmaal vrij-af
kunnen geven en zich toch de eerste
plaats hebben kunnen verzekeren. Iljj
gaf die vacantie niet en kwam daar
door wel ruim 9 uur i-»(cr in Christ
church aan dan clc Viscount, maar
volgens handirantijd niet minder dan
35 uur 12 minuten en 31 seconden
Grote vreugde
in Nederlandse Kolonie
Bloemen, Nederlandse liederen cn de
nationale driekleur. Daarmee werden de
„opvarenden" van de Liftmaster op het
vliegveld Harewood bij Christchurch ver
welkomd. De Nederlanders in hun"nieu>
we vaderland waren in dichte drommen
opcekomen en demonstreerden ondub
belzinnig hun vreugde over de presta-
Waar de prijs van 10.009 pond
heen gaat
Dr A. Plesman heeft bekend ge
maakt. dat de door de Liftmaster
Damme gewonnen eerste prijs in
de handicap-race ten bedrage van
10 000 pond sterling imeer dan
f. 100 000.—als volgt wordt ver
deeld.
Duizend pond wordt ter beschik
king gesteld van een liefdadige in
stelling in Nieuw Zeeland. Elk van
de 54 emigranten aan boord van de
Damme krjjgt tien pond sterling
(ruim f.100.—). Vijftien procent
komt ten goede aan de bemanning
van het vlieguig. De rest van de
prijs wordt gestort in het perso-
neelsfonds voor bijzondere behoef
ten. dat daardoor bijna 7000 pond.
dat is ongeveer 75.000 gulden ryker
wordt.
Dit personeelsfonds voor bijzon
dere behoeften is in 1934 ontstaan
door de bestemming van het reste
rende bedrag van de hoofdprijs in
de handicap-race naar Melbourne
Deze hoofdprijs viel, zoals bekend,
ten deel aan de KLM-Douglas
„Ulver", met K. D. Parmentier. J. J.
Mol, B. Prins en C. van Brugge als
bemanning.
I!lllllllllllllllllllllllllllllllllll||||||||||||||||||||||||||||||i|||||||||||
De Nederlandse gezant in Nieuw-
Zeeland, jhr L. M. de Braauw, ver
welkomde dc passagiers en de beman
ning in ccn hartelijke toespraak. (Jok
de heer Thon-as Mac Donald, minister
van Defensie van Nieuw Zeeland ver
welkomde de verheugde, doch ver
moeide si hare uit de Liftmaster. Hij
sprak zijn bewondering uit voor de
prestatie van het laatste en grootste
vliegtuig uit de race. Deze opmerke
lijke prestatie, zo zeide hjj, Is te op
merkelijker, omdat dc K.L.M. de vlucht
min of meer als een „gewone vlucht"
heeft behandeld.
Vanwege het feit, dat de aankomende
Nederlanders in deze vroege Nieuw Zee-
landse ochtend zowel aan de race-voor
schriften als aan de douane-formalitei
ten moesten voldoen, werden zij eerst
bij elkaar gehouden. Zodra weging en
controles klaar waren, kregen de passa
giers een uur lang gelegenheid het eer
ste feest met hun opgetogen vrienden
en familieleden ln Nieuw Zeeland te
vieren. Het zoende, dat het klapte, en
niet alleen vanwege het feit. dat er
zoveel bruidjes aan boord van de Lift
master waren
Op het vliegveld Harewood werd aan
gezagvoerder Hans Kooper door het op
getogen publiek een ovatie gebracht. De
Juichende menigte dwong hem en zijn
medewerkers om op de roltrap van het
toestel te verschijnen. Eerst nadat de
grootste opwinding wat bedaard was en
aan de formaliteiten was voldaan, kon
Kooper zyn machine laiten weg taxi en.
Niet ideaal
Over de aankomst in Christchurch
meldde dc speciale A.N P.-verslaggever
aan boord van de „Liftmaster", dat de
organisatie op het vliegveld Harewood
overliet. Er heerste nogal
verwarring en de douaneformaliteiten
namen veel lijd in beslag. Bemanning
en passagiers van de Damme waren
allen „slaperig, maar in een beste
stemming". Zij hadden na het vertrek
uit Londen slechts op twee tussen
stations de benen kunnen strekken,
en dan nog maar heel even!
Op de laatste étappe van Brisbane
naar Christchurch heeft de „Liftmaster"
met slecht weer te kampen gehad. Twee
vi ouwelijke emigranten hadden op dit
laatste gedeelte van de reis nog een
minder comfortabele ervaring zij waren
opgesloten in een van de toiletten, waar
uit zij eerst na een halfuur werden be
vrijd.
Tijdens het ontbijt op het vliegveld
is officieel aan de bemanning medege
deeld. dat de Damme ln de handicap
klasse van de Christchurchrace de over
winning heeft behaald.
De emigranten, die met de .Lift
master" naar hun nieuwe vaderland zijn
gevlogen, zijn inmiddels naar hun be
stemmingen vertrokken.
Koninklijke gelukwensen
.te Christchurch, het vol
gende telegram aan gezagvoerder H.
Késper te Christchurch verzonden:
„Onze hartelijke gelukwensen met
de bijzondere prestatie van U en Uw
bemanning cn met de wijze, waarop
U de naam van onze nationale lucht
vaart hebt hooggehouden. Juliana.
Bernhard."
Kooper: Jammer dat Hastings
uitviel
Op een persconferentie heeft gezag
voerder Kooper o.a. gezegd, dat het pas
seren van de eindstreep op het vlieg
veld Harewood het opwindendste mo
ment van de wedstrijd was. „Wij wisten
toen. dat wy de reis in minder dan 50
uur hadden volbracht". Vóór de tocht
had Kooper tegen zyn directie gezegd
dat hjj dacht de vlucht tussen 50 en 51
uur te kunnen volbrengen. Kooper heeft
regelmatig met de drie andere piloten
afgewisseld (eerste vlieger J. F. Grif
fith. tweede vlieger P. J. Aarts en derde
vlieger J. I. Noomen», maar door de
spanning heeft hij op deze vlucht van
50 uur niet meer dan vier of vijf uur
kunnen slapen.
Kooper verzekerde, dat hij met te-
leurstellnig kort na het vertrek uit
Rangoon had gehoord, dat de ..Has
tings" van de Koninklijke Nieuw-7.ee-
landse Luchtmacht was uitgevallen.
„Het speet me, dat het Nieuw-Zee-
landse vliegtuig moest uitvallen, want
er was Juist een aardige strijd tussen
ons". Kooper voegde hier aan toe, dat
de „Liftmaster" echter al een kleine
voorsprong op de „Hastings" had ge-
Drzc radiografisch overgebrachte op het vliegveld Harewood bij i kledij (rechts op de foto) die de
foto toont gezagvoerder H. Kooper\ Christchurch. Zij worden verwet- gezagvoerder ccn ere-ketting om de
en enige leden van de bemanning I komd door een jongedame in Maori-1 hals hangt
kregen, toen dit vliegtuig motorsto
ring krejeg.
Stewardes Rietje Kremer zei, dat het
voor haar een routincvlucht was ge
weest. Zy prees de samenwerking van
de 54 emigranten cn 10 overige passa
giers. voor wie het belangrijkste was zo
vlug mogelyk in Nieuw-Zeeland aan te
komen. Slechts op twee van de zeven
vliegvelden, waar een tussenlanding
werd gemaakt, mochten de passagiers
even het vliegtuig verlaten om de be
nen te strekken.
Donderdag prijsuitreiking
De bemanning van de KLM-Liftmas
ter „Dr ir M. H. Damme" heeft na haar
overwinning in de handicap-race lang
uitgeslapen, voorzien van warmwater-
kruiken. daar het tamelijk koud is.
Hedenavond geeft de K.L.M. een re
ceptie tijdens welke de Douglas fabrie
ken een beker aun de winnaar zullen
aanbieden.
Donderdagmiddag zal tc Harewood de
prijsuitreiking plaats vinden. In de
avond wordt, een bal gehouden. Waar
schijnlijk vertrekt men Vrydag weer. De
emigranten van de Liftmaster zijn thans
naar hun bestemming vertrokken.
Viscount sneller dan
„maximum-snelheid"
Nadere berekeningen over de presta
ties van de Viscount tonen aan. dat over
de totale afstand 39 uur en 32 minuten
gevlogen werd. Hierbij zijn de uren voor
het tanken op de vliegvelden niet in
gerekend. Deze vlieguren zyn 19 uur
korter, dan in normale dienst over de
afstand gevlogen wordt.
Met inbegrip van de tyd. die voor
tanken nodig was. bedroeg de gemid
delde snelheid ongeveer 481 kilometer
per uur. Berekend over de zuivere vlieg-
tyd was de gemiddelde snelheid van de
Viscount 497 kilometer.
Over Zuid-Australlë heeft deze ma
chine het zelfs gepresteerd om een
snelheid van bijna 610 kilometer te
vliegen, hoewel de officieel door de
fabriek opgegeven maximumsnelheid
541 km per uur bedraagt.
Vijfde
Canberra in
Christchurch
De Australische wing commander
Derek Cuming, wiens Canberra straal-
bommenwerper op de Cocos-eilanden
een lekke band kreeg. Is vandaag te
Christchurch aangekomen. Alle Can
berra's hebben dan uiteindelijk het doel
bereikt.
Ned. Kolonie in groten getale
op Harewood
De speciale verslaggever van het ANP
te Christchurch en het hoofdkantoor
van het ANP te Den Haag zijn er na
vijftien uur in geslaagd met elkaar in
telefonische verbinding te komen
De verbinding van Den Haag vla
Londen met Sydnec (Australië) was kris
talhelder, maar de radioverbinding van
Sydney met- Wellington (Nieuw-Zec-
land) was bijzonder „schor", ondanks
de uitermate grote welwillendheid en
hulpvaardigheid van telefonisten te Lon
den en Sydney en mannen van de ra
dio-verbindingsdiensten in Australië en
Nieuw-Zeelano.
De verslaggever van het ANP ver
telde. dat pasagiers cn bemanning van
de Liftmaster zeer enthousiast en
hartelijk ontvangen werden. Er waren
bloemen en vlaggen en er werd veel
gezongen. Een groep Maoris, beho
rende tot de oorspronkelijke bewoners
van de eilanden, voerde rituele vreug
dedansen uit.
De feestelijke ontvangst vond in de
vroege morgenuren plaats. De meeste
aanwezigen waren v. n Nederlandse
Dc KLM Liftmaster ,.Dr ir M. H.
Damme" met de volledige beman
ning. van links naar rechts:
Steward H. Hoftijzcr. steward J.
Stil. eerste steward M. dc jongli.
tweede boordwerktuigkundige J.
Boomsma. tweede radiotelegrafist
van de Bos. tweede officier P.
Aarts, stewardess N. T. B. Jaspers,
eerste officier F. Griffith, stewar
dess M. S. J. Kremer. gezagvoerder
H. .4. A. Kooper. stewardess E. M.
L. Pinautt. telegrafist J. M. C. Kip-
pc. derde officier J. Noomen. de
..papieren vlieger" D. A. Visser,
eerste steward L. M. Hermans,
tweede steward J. A. van der
Praagh en tweede steward W.
Jobscn.
origine. Zjj hadden hot grootste deel
van de nacht op Harewood doorge
bracht.
Het aantal Nieuw-Zeelanders was la
verhouding slechts gering Achteraf
bleek, dat velen de radioboodschap, dat
de Liftmaster in aantocht was. niet
hadden gehoord.
„Wij waren allemaal behoorlijk moe",
zo vertelde de ANP-verslaggever ver
der Na de feestelijke ontvangst, die op
uitvoerige controle volgde, cn die bar
gfezelllg was. zyn we allemaal zo spoe
dig mogelijk in bed gedoken. Zo ging ons
reisgezelschap van vijftig uur al ras uit-
21 Oct. weer op Schiphol
De telegrammen met gelukwensen van
Koningin Juliana, van rir Plesman, van
Fokker, van de heer Van Veenendaal
en van vele anderen z(jn met blijdschap
en waardering ontvangen. Ook de aan
wezigheid op het vliegveld van de Ne
derlandse gezant te Wellington en van
de Nieuw-Zeelandse minister van De
fensie, werd byzonder op prys gesteld.
In de komende dagen zullen nog
feestelijkheden in Christchurch vol
gen. Na een verblijf van vier dagen zal
dc Liftmaster naar Auckland vliegen
en van daar naar Sydney om dan via
I*nrt Darwin. Djakarta. Bangkok. Cal
cutta. Karachi, Basra en Athene naar
Amsterdam te gaan.
Men hoopt op Woensdag 21 October,
midden op de dag, weer op Schiphol
terug te z(jn.
„Southern Cross" en
„Damme"
Toen de „Damme" Zaterdagmid
dag op 20.000 voet hoogte over de
Tasmanzee naar het einddoel
Christchurch vloog, zullen weini
gen er aan hebben gedacht, dat een
vliegtuig van Nederlandse makelij
als eerst deze naar de Hollandse
ontdekkingsreiziger Abel Tasman
genoemde zee over heeft gevlogen.
Het was de Australische wing-
commander Kingstord Smith, die
een kwart eeuw geleden, in 1928.
met de driemotorige Fokker „Sout
hern Cross" deze tocht als eerste
volbracht.
Zyn Fokker had toen een snel
heid van 150 km. per uur. De Lift
master deed het met een meer dan
drie keer zo grote snelheid in het
Jaar. dat het vyftig-Jarig bestaan
van het vliegtuig wordt herdacht.
