LEIDSCH m DAGBLAD t0e 92ste Jaargang WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1953 No. 28031 Directeur: J. W. Henn, DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN witte Singel 1, Lelden - Giro No 57055 Hoofdredactie: B. W. Uenkhoret en J. Brouwer f6.per kwartaal; f0.47 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Moskou doet voorlopig niet mee! Een bijeenkomst van de grote vier, hetzij op hoogste dan wel op lager ni veau. kan men voorlopig gerust afschrij ven. Het Jongste antwoord van Moskou op de uitnodiging van het Westen om te Lugano te beraadslagen laat in dit opzicht weinig hoop. Weliswaar werpt het Kremlin de deur niet volledig ln het slot. doch de opengelaten kier is zo nauw, dat zelfs een muis er niet meer door kan! Om te beginnen, komt Moskou weder om met de oude els voor de dag om Pe- king-China als vijfde grote aan de con ferentie te dojn deelnemen. Hoewel het weet, dat daarvan geen sprake kan zijn. daar Amerika zich daartegen met hand en tand verzet. Wanneer de bedoeling mocht voorzit ten om aldus de tegenstellingen tussen Engeland en Amerika aan te wakkeren, lijkt het ons. dat deze opzet tevergeefs zal zyn. daar Engeland, hoewel het des tijds het rode China ei kende, momen tcel de tijd voor deelneming van Peking -China als vyfde grote mogendheid toch niet gekomen acht. En dus in dit op- zacht achter Washington staat. Zelfs al wordt in Engeland uitbreiding van de handel met China gepropageerd tegen de zin van Amerika in. De sovjet-eis van Chinese deelneming duidt echter wel bijzonder glashelder aan, dat Moskou voorstaat een bespre king van alle vraagstukken, die Oost en West schelden over de ganse wereld en niet wil volstaan met de begrensde opzet van de Westelijke conferentie-opzet, n.l. bespreking van vredesverdragen met Duitsland en Oostenrijk, waarop, bij sla gen, dan een uitbreiding tot de overige geschilpunten zou kunnen volgen. Het Kremlin schijnt te voelen, dat het op die bej>erkte conferentie veren zal moeten laten, wil men tot besluiten ko men en tegen dit verlies ln Europa schijnt het winst ln Azie te willen af dwingen. Het geduld van het Westen wordt door Moskou op een zeer zware proef gesteld, te meer. waar het Kremlin de sfinx blijft, die het bij onderhandelingen steeds is geweest. Want zelfs al zou het gekomen zijn tot een bespreking van het Duitse vraagstuk als voornaamste schotel van het Lugano-menu, ook dan behoefde men niet te rekenen op enig succes van betekenis, gelet op de handhaving van de Russische eisen in dit opzicht. Ter wijl het Westen immers voorstaat het houden van vrij vei kiezingen in geheel Duitsland, waarna dan een vrije Duitse regering zou kunnen worden gevormd, die deel zou moeten nemen aan de vre- -dasonderhandelingen, draait Moskou de volgorde piecies om: eerst een regering vormen! Blijkbaar voelt Moskou maar al te goed, dat het bij vrije verkiezin gen wel direct Oost-Duitsland kan ver laten Bekend is, hoe Bonn. dat in het Wes telijk concert weer een danig woordje mrespreekt - hetgeen in Frankrijk grote onrust wekt - met de huidige Oost- Duitse regering van Grotewohl totaal geen contact wenst te aanvaarden, daar Bonn die regering iedere zeggenschap ontzegt; Adenauer kan in dit opzicht zelfs op de volledige steun van de socia listen rekenen! Heel misschien zou echter met Mos kou in deze materie nog wel iets te be reiken zijn. wanneer het als vergoeding voor het verlies van Oost-Duitsland, e;n verlies, dat het op de duur toch met zal kunnen voorkomen, kon verkrijgen de neutralisering van het herenigde Duitsland. Dus een uitschakeling van de EDGWant daarop zou de Duitse neutralisatermg m de practijk neerko men. Een onverdedigd Duitsland levert immers West-Europa over aan de wille keur van de Sovjets. Zelfs het Amerikaans-Spaanse accoord verandert daaraan niets. Weliswaar heeft Amerika daarmede zijn greep in en om de Middellandse Zee aanzienlijk verstevigd en krijgt het achter de on toegankelijke Pyreneën niet alleen een hoog te waarderen terugtochtsweg maar ook een belangrijke uitvalspoort, die van groter waarde is dan een hernieuwde landing als destijds in Normandië, doch voor West-Europa geeft het direct wei nig baat. Gelijk moeilijk anders te ver wachten was. staat het Westen niet al te optimistisch tegenover dit accoord tussen Madrid en Washington. Wel wordt de waarde ervan erkend, maar het oud-zeer tegenover Franco belet ui terlijke waardering. Behalve in Frankryk, waar de EDG nog altijd een dubbeltje op zyn kant blijft, al schijnt er begrip te ontstaan voor de noodzaak van aanvaarding, ziet West-Europa de Sovjet-eis van een Duitse neutralisering als onmogelijk in en Moskou behoeft daarop dan ook niet te rekenen. Ook Bonn neemt dit niet en weigert een willig slachtoffer te zijn voor een Sovjet-agressie. De conclusie kan na het jongste ant woord van Moskou niet anders luiden: geen uitzicht op enige ontspanning in naaste toekomst. China op voorgrond De Sovjet-Unie heeft voorgesteld, dat de ministers van buitenlandse zaken van de grote vier over Duitsland van ge dachten zullen wisselen en dat commu nistisch China moet deelnemen aan al gemene besprekingen over het vermin deren van de spanning in de wereld De Russische regering verklaart zich voorstandster van een bijeenkomst van ne ministers van buitenlandse zaken van Frankryk. Groot Brittannië. de Sovjet- Unle en de Ver. Staten over het Duitse vraagstuk, waarop ..alle voorstellen die bij de voorbereiding van de bijeenkomst zyn gedaan ter sprake dienen te wor den gebracht. De vier ministers zullen tezamen met hun communistlsch-Chinese ambtgenoot besprekingen moeten voeren over, maat regelen ter vermindering van de span ning in de internationale betrekkingen". In de nota herhaalde de Sovjet-Unie haar voorstel tot vorming van een voor lopig? regering voor geheel Duitsland. Deze regering zou of beide regeringen van thans moeten vervangen, of tyde- lijk een aantal taken op zich nemen Pas daarna dienen algemene verkiezingen te worden gehouden. De dooi de Wcstelyk? mogendheden voorgestelde vier - mogendheden - confe rentie, die op 15 October te Lugano zou moeten beginnen werd door de Sovjet- regering noch verworpen, noch aange nomen. Over Oostenrijk zei de Russische re geling. dat zy nog geen antwoord van de Westelijke mogendheden op haar no ta had gehad en dat zij bereid was „dit langs normale diplomatieke weg te be handelen". De ontvangst in het Westen is zeer gereserveerd, hoewel officieel nog weinig commentaar wordt gegeven. Een woordvoerder van het Amerikaan se departement van buitenlandse zaken. Lincoln White, heeft gezegd, dat de 'il- Clster van buitenlandse zaken. Dulles. en de ambassadeur te Moskou, Bohlep. 1 het antwoord nog bestuderen, maar dat het „ontwijkend" schijnt te zijn. Ook i wekt het de Indruk, dat de Ru- en door zullen gaan met „de tactiek van vertra- ging die de,Sovjet-Unie in het verledeh heeft toegepast". In Londen was men van mening, dat de Sovjet-Unie door te eisen dat China aan de belangrijke politieke conferen ties deeln?cmt, opnieuw tracht een wig tussen de Ver Staten en hun bondge- I noten te drijven In Parus werd de nota „vreselijk dub belzinnig" genoemd. Crisis in Denemarken Officieel is medegedeeld, dat de Deen- regering-Eriksen is afgetreden Dit besluit is gevallen na het misluk ken van onderhandelingen met leiders der radicale party over een verbreding van de basis der huidige Deense rege ring. die steunde op de conservatieve en boerenpartijen. De radicalen nemen, na de uitsla? van de verleden week in Dencma: Ken gehouden algemene verkiezingen, een sleutelpositie in de Deense volksveite- genwoordiging. het ze „Folkettng". in. Zij weigerden hun steun te geven aan een diie-partijcn regering en drongen aan op het vormen van een bewind op brede basis. Koning Frcderik heeft de leider der sociaaldemocratische party, Hans Hed- toft, verzocht een nieuwe regering te vormen. Ook hy zal hier echter slechts in slagen indien de radicale partij haar medewerking verleent. By de verkiezingen van vorige week kregen de socialisten 74 van de 175 ?e- tels, de conservatieven 30. de boezen- partij 42 en de ïadicalen 14. Hedtoft heelt de koning aangcoodrn te trachten een coalitieregering mei de radicalen te vormen of. indien deze zouden weigeren, een regering van alli en socialisten In politieke klingen te Kopenhaeen betwijfelt men, of de radicalen met de socialisten willen samengaan. Het socialistische binnenlandse pro gram omvat verlaging van de prijzen van voedingsmiddelen, meer woning bouw, nationale pensioenen en belasting verhoging voor de beter gesitueeidzn Wat de buitenlandse politiek betreft zou een socialistische regering waarschijn lijk de liin van dc voorgaande regelin gen volgen. McCarthy getrouwd Senator Joseph McCarthy 43 is in het huwelijk getreden met de 29-ia 1:2c Jean Fraser Ken. die cm_e jaren as sistente bij hem geweest rs Er was r 1 a politie op de been om ac menigte be- j langstellenden. die op verscheidene dui zenden werd geschat, in bedwang tc houden. LEIDERS IN de oostdl itse kolentxdlstrie veroordeeld. In het proces voor het hoge gerechts- j hof in Oost-Duitsland tegen leidende vaklieden in de Oostduitsc kolemndus- trie is de technische leider voor de ko- lenindustiie in geheel Oost-Duitsland, dr Fleischer, tot vijftien jaar tuchthuis straf veroordeeld. De vroeg"! c directeur van een kolenmijn. Kappkr krc?g de zelfde straf. Vier andere beklaagden werden tot tuchthuisstraffen van vyf tot twaalf jaar veroordeeld. Eerli j u's burgemeester, Reuter, onverwacht overleden Een groot strijder voor de vrijheid Ernst Reuter, de man. die als gec ander verhinderd heeft dal Berlijn de rode zee. waardoor het omringd 1 een lichte bronchitis optredende hart-trombose heeft, hem binnen uren uit zyn werk gesleept Hij jaar geworden^ te vullen. In 1918 kwam Reuter terug naar Berlijn met een aanbeveling van Lenin aan de Duitse partygenoteu Hij tiad op onder de schuilnaam „Friesland" In de revoluties en revolutietjes. die in Duitsland op de nederlaag volgden, t-neeldc ook Reuter zijn rol Enige maan den lang was hij zelfs secretaris-geneia.il van de Duitse communistische paitij. HP Maai al heel spoedig stuitte deze zuiverReuter. Bij de Westelijke geallieerden - gebleven idealist de verraderlijke bolsie- stond dioi Reuter bekend als een - v"neplng hrh.Thrnn" !.sCn nniredpnde in Ig^kcerde' h^^een^Var^rfke' voo"lander va» verenigd. I rpi'n 19-1 *-eercie "U. cen belangrijke er.a- vry Europa. De communisten noemden 7;i|r,ne rijker, het communisme weer de hem daarentegen een „oorlogshitser, I moordenaar en fascist" en een ..knecht Wallstreci 1 H.M. Koningin Juliana heeft giste ren een gedeelte van de conferentie. d»Joor het Centraal Canute vuur sociale zorg ten behoeve van ge- repatrieerden (C.C.K.P.) op de Ernst Sillemhocve tc Lage Vuursclie wordt gehouden, bijgewoond. H.M. gebruikte met dc deelnemers aan dc conferentie de luncli (Indi sche rijsttafel). Meisjes, gekleed in boerinnejakjes en met witte kapjes op liet Iwofd. brachten de spijzen Ook anderen zoals bondspresident rond. H.M. bedient zich van dc haar Heuss roemden de capaciteiten van aangeboden gerechten. Bondskanselier Adenauer, de voorzat ter van de christendemocratische unie, verklaarde: „hoewel ik vaak een andere mening was toegedaan dan Ernst Reu ter. waren wi) het ten aanzien' Van het belangrijkste toch eens: het gemeen schappelijk werken voor de Duitse zaak. waarvoor de overleden burgemeester van Berlijn zo uitstekende prestaties heelt geleverd." WEERBERICHT Bewolking en wind De Bilt verwacht tot morgenavond: Veel bewolking met voornamelijk in de Noordelijke helft van het land tijdelijk legen of motregen. Langs de kust over wegend harde, ln het binnenland over wegend krachtige Zuid-Westelijke win Iets hogere temperaturen. (Opgemaakt te 10 uur». 1 OCTOBER. Zon op: 6.40 uur: onder: 18.18 uur. Maan op: uur; onder: 15 56 uur. Hoogwater te Katwijk tc 9.43 en 22.23 uur (Doodtij). Dit nummer bestaat alt acht pagina's. Veel wind Het K.N.M.I. deelt mede: Nadat warme Zuidcluke winden ons de vorige Zondag fraai nazomorwcer hadden gebracht, kwam ons land weer binnen het beieik van depressies te lig gen. die aan het rustige weer een einde maakten. Weliswaar waren de neerslag hoeveelheden tot dusver gering, maar de aanwakkerende wind voerde koelere lucht aan. waardoor de temperaturen daalden en het weer een meer herfst achtig karakter kreeg. Ondertussen kwam op de Oceaan een nieuwe en vrij actieve depressie tot ontwikkeling, die aan haar voorzijde grote hoeveelheden vochtige en vrij zachte lucht naar West- Europa transporteert. Hoewel dc tempe raturen hierdoor weer iets omhoog gaan, wakkeren de winden geleidelijk verder aan. terwijl ook de neerslagkansen toe nemen. Men moet dan ook op enkele dagen van onstuimig maar vrij zacht weer rekenen, dat aan het einde van de week door een nieuwe afkoeling gevolgd zal worden. Wijten Ernst Reuter. Weerrapporten (Van hedenmorgen 7 unri Met Reuter is de na-oorlogse Duitse politiek niet alleen een van de meest mar kante persoonlijkheid armer geworden, maar ook een van de populairste. De dramatische strijd om Berlijn, en de wyze waarop Reuter daar leiding aan gegeven heeft, hebben de man met de Baskcnmuts tot een soort van mas- quotte van de Berlyners gemaakt. Zijn dood heeft daar een grotere verslagen heid teweeggebracht dan de vele wen- I dingen van de Sovjet-politiek ooit heb- 1 ben vermocht. Het was treffend hoe gisteravond, onmiddellijk na het bekend worden van de treurige marc, in talloze huizen vooi de vensters kaarsen werden aangesto- j ken. Reuter heeft niet alleen in de ge dachten. maar ook in de harten van zijn Bcrlijners geleefd De vrij ongemakkelijke verhouding, waarin hij tot Bonn stond weerspiegel de min of meer ook de gevoelens van de geexponeerde Berlyners tegenover de] veilig gelegen Bondsrepubliek In de West-Europese landen is Reu- ter sedert dc West-Bei lynse blokkade een bekende figuur gewoiden. Niet tc vergelijken daarmede is echter het gezag, j dat hij in de Verenigde Staten had Voordat Adenauer daar zijn bezoek bracht, was Reuter voor de Amerikanen de voornaamste personificatie van het nieuwe Duitsland. Men vereerde hem niet alleen als de verdediger van Berlijn, men wist ook dat hy in de vrye wereld tot een betrekkelijk kleine elite van werkelijke kenners en verstaanders van aard en wezen van het wereldcommu nisme behoorde, enerzyds door zijn in telligentie, anderzijds door zyn merk waardige levensloop. Ernst Reuter was een van de zes zonen van een Duitse zeekapitein. Zijn j moeder stamde uit cen dominee s fami- lie. Hy werd in 1889 geboren in Apen- rade, in Noord-Sleeswijk. dat nu al jarenlang tot Denemarken behoort. Hij studeerde, werd in de eerste wereldoorlog soldaat en geraakte via de strijd ui Galiaië in Russische krijgsgevangen schap Idealistisch van nature Juichte hij in 1917 de bolsjewistische revolutie toe Hu werd vrijgelaten en reisde enthousiast naar Petersburg, toen het brandpunt der I gebeurtenissen. Hij had goed Russich leren sprck?n cn vei keerde o.a met Lenin. die hem gaarne mocht en hem op een gegeven moment als volkscommissaris naar Sa ra tow aan de Wolga zond 0111 de Wolsa- Duitsevs in cen autonome Sovjet-rep,1- bliek tc organiseren. Als sociaal-democratisch journalist en iBcrlijns gemeenteraadslid leerde hij het bestuur van een grote stad kennen, tot- I dat hij in 1931 tot Oberburgemeister van Maagdenburg werd benoemd. In 1932 werd hij tevens lid van de Rijksdag. Na Hitlers machtsovern tot twee keer toe in een kamp opgesloten, daarna gaf hy er de vooikeur aan naar het buitenland te gaan Tenslotte kwam hy in Anxara terecht, waar hij Turks leerde en pro fessor in de bestuurswetenschappen werd. Op dit gebied publiceerde hij verschei dene boeken. Steeds had hy echter heimwee naar Duitsland, In 1946 kwam de gelegenheid naar Berlijn terug te keren. Hij deed in de vier-sectoien-stad nuttig opbou wend werk, vooral op verkeersgebied. In 1947 werd hy lot Oberburgemeister ge kozen, maar de Sovjets, als altijd ernstig tegen communistische renegaten gekant, weigerden hem te bevestigen Pas 11a de definitieve scheiding van de stad. in December 1950 kon Reuter, nu alleen in West-Berlyn. zyn taak in eigenlijke zin aanvaarden Voordien nam een vrouw, Louise Schroeder. de zaken waar De blokkade bracht Reuters „rote leiders-kwaliteiten aan het licht en maakte hem tot een sleutel-ficuur in de strijd tegen de Sovjet-expansie. Het Israelisch-Egyptisch grensincident FEEST-AANBIEDING NOLITA NYLONS 2.95 HAARE.STRAAT 172 - 174 - MIDZA-BONNEN voor onze cliënten. De Egyptische minister voor v oor- I lichtingszaken, majoor Salah Salem, I heeft verklaard dat Israëlische strijd krachten in de nacht van Maandag Dinsdag een aanval ln het gebied El Audja hebben uitgevoerd" en delen van het niemandsland" langs de Is- raelisch-Egvptische bestandslinie heb ben bezet. ..Dit is de ernstigste schending der Pa- lestijnse wapenstilstandsovereenkomst, welke tot nu toe is voorgevallenver klaarde hij. In antwoord op een vraag of Egypte met geweld weerstand zou bieden aan deze „aanval -, antwoordde majoor Sa lem: „wij weten, wat ons te doen staat" El Audja is een deel van de Negeb- woestijn, waardoor de Israëlisch-Egyp- tlsche bestandslijn loopt. Volgens de j bestandsbepalingen mac Israel strijd- krachten in het Oostelijke gedeelte \nn 1 de woestijn handhaven en Egypte in de kuststrook van Gaza tot Rafa Van de zijde van Israel wordt het feit beslist ontkend. Te Tel Aviv wordt gezegd, dat nabij El Audja wel een collectieve boerderij ikiboets) is inge richt. waar echter alleen burgers wer ken. Men verklaart, dat de wapenstil standsovereenkomst normale burgerlyke activiteit binnen de gedemilitariseerde - tussen Egypte en Israël toestaat. Oud-Leiden Nu de viering van Leidens Ontzet niet rasse schreden nadert, ruimen wij gaarne cen plaatsje in voor bovenstaande foto van de traditionele uitdeling van haring cn wittebrood ongeveer een kleine halve eeuw geleden. De lieer links op dc voorgrond zittendis liet toenmalige bestuurs lid. de lieer Herman A. Calicn. daarnaurd de vroegere wethouder, de lieer Pera. Daarachter. met lioge liocd. de heer Terburg. Enkele plaatsen verder, eveneens met Iwge lioed. dc lieer P. F. Rollandct. dc vader van het tegenwoordige bestuurslid, dc lieer E. W. Wichcrs Rollandet en C. Th. Brcebaart (rechts op achtergrond met bolhoed.De foto werd ons ter beschikking gesteld door mevr. Abrahams-Cahen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1