Christendom en Democratie hebben een eigen wapen tot zelfbehoud EN DE DE VOOR DE VROUW Een Zoeklicht v WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1953 - PAGINA 3 Het nieuws van Caux (II) Het materialisme woekert in de harten dergenen, die het zeggen te bestrijden Het voorgaande artikel over het centrum van Morele Her bewapening, Caux sur Montreux in Zwitserland, gaf een opper vlakkige impressie van de eerste indruk. Thans wil ik de lezer de eenvoudige ideologie, die aan de beweging voor Morele Herbewapening ten grondslag ligt, uiteenzetten, teneinde aan de hand daarvan te kunnen nagaan in hoeverre deze ideologie practische waarde kan hebben voor de moderne mens en de nationale en internationale samenleving van deze tijd. Daaruit valt dan wellicht nader te verklaren, waarom zovelen uit alle rangen, standen en rassen hun kennismaking met Caux beschouwen als een herbegin van hun persoonlijk leven, een mogelijkheid tot vernieuwing hunner eigen, locale maatschappij en een kans tot hervorming der wereldsamenleving Vaak komt dit enthousiasme de buitenstaander geheimzinnig voor doch in wezen is er geen enkel spook achtig mysterie aan deze ideologie verbonden. Het is dus als een oer- oude geijkte waarheid in een j nieuw kleed gestoken. IEDEREEN ERKENT HET. Deze ontmoedigende schildering is eigenlijk slechts een verzameling van gemeenplaatsen, omdat ledereen weet dat de situatie zó Is en men dagelijks erkent hoe alles verkeerd gaat. Maar de leuzen tot verbetering en oplos sing zijn en blUven holle Irasen. Da enthousiaste verklaringen van vast besloten strijd vóór de democratie en de Christelijke beschaving lijden reeds schipbreuk ln de harten van hen, die haar uiten. Want zU zijn noch democraten, noch christenen in de ware zin des woords ln de praktyk hunner han delingen. Democratische staten, die bijdragen leveren ln de militaire defensie tegen het communisme, voeren ln hun eigen land en bun eigen overzeese gebiedsdelen een politiek van antl-democratlsche rassendiscriminatie; lieden, die de mond vol hebben over de noodzaak tot slryd tegen de dictatoriale stel sels, gedragen zich ln hun gezin of hun partU "Is dictatoren van de eerste rang. Arbeiders, die zeggen te strijden voor gelijkberechtiging der klassen en sociale rechtvaardig heid. behandelen ln hun privéleven hun medemensen zonder een spoor van rechtvaardigheid of zin voor ge lijkwaardigheid hunner naasten. De ideologie van het materialisme zit niet ln een regeringsstelsel, doch in de ontwikkeling der wereldmaat schappij, die steeds verder ls voortge schreden in een gigantisch dwaal- hof. waarin het werkelijk doel van het menselijke leven uit het oog is verloren. Dit alles, lezer, kan u geen geheim gebleven zijn. Praten wij niet dage lijks met onze vrienden en kennissen in deze zin? Betreuren wU dit niet levendig, pretenderende dat wij zo gaarne alles anders en beter zouden willen zien? En waar stokt dan het gesprek? Dóór, waar gli u de CHRISTENDOM EN DEMOCRATIE. Het Christendom en de democratie, veelvuldig naast en met elkaar ge noemd in de tegenwoordige tijd als de pijlers onzer beschaving en dc voor waarden ener menswaardige maat schappij, vinden een tegenhanger in het dreigende materialisme, dat zich ln verschillende vormen aandient, doch in zijn strekking tamelijk gelijk vormig van aard is. Nu het commu nisme, gestoeld op een staatkundige praktijk in Oost-Europa, door zijn mi litaire en politieke uitrusting een dui delijk waarneembaar gevaar voor Christendom en democratie is gewor den, heeft West-Europa zich teweer proberen te stellen. De bedreiging heeft een reactie te voorschijn geroe pen, die de noodzaak tot verdediging als urgent onderkent en op middelen zint om de Juist wapenen te vinden en te gebruiken. Voorshands echter zijn wij niet ver der gekomen dan een tamelijk zui nige verdediging tegen het militaire aspect van dat materialisme. De ideo logie van het communisme heeft in het Westen geen enkele, aan haar ge waagde. ideologie tegenover zich ge vonden. Het is ccn algemene overtuiging, ook bi] degenen, die zich actief Inspan nen voor de organisatie van de Weste lijke defensie, dat- een Ideologie als het communisme niet met wapenen is uit te roeien. Ideologieën zijn niet aan grenzen of nationaliteiten gebonden. ZU leven in de harten der mensen en worden uitgedragen dwars door poli tieke of politiële bestrydlngsmlddelen heen. Het materialisme wortelt ln de moderne mens De ontwikkeling der maatschappelijke verhoudingen, de steeds groter wordende complicaties op economisch gebied, de vooruitgang van techniek en industrialisatie, de ver pakking van het geloof, dat zijn fac toren, die de mens ln alle landen en van alle rassen naar de materialisti sche levensbeschouwing hebben ge dwongen Het Christendom is bij velen tot een etiket geworden. De praktijk van zyn religie is de christenmens schier onmogelijk gemaakt. De strijd om het bestaan maakt hem tot een oppervlakkig levend, naar eigenbelang strevend, conventionele onoprechtheid en hardheid als levensvoorwaarden accepterend wezen, dat in de materie zijn levensdoel meent te moeten zoe ken en de elementaire beginselen van zijn christelijk geloof slechts als theo rie. niet als praktijk erkent. Hij be treurt dagelUks het feit. dat zyn me demensen hem zo slecht behandelen en dat de gang van zaken in natio naal en wereldbestel zo ontmoedi gend is doch zoekt tevergeefs naar een oplossing voor deze kwaal, die over de ganse wereld blijkt voort te woekeren en de Internationale tegen stellingen opblaast tot vurige dreigin gen. waaronder alle mensen in voort durende angst en onzekerheid leven, als woonden zij op de golvende bo dem van een vulkanisch eiland ln het heelal, en niet op de goede aarde met haar grazige weiden en haar over vloed van melk en honing. Soms probeert men op ..hoog ni- veautot een volledige oplossing voor alle kwalen der wereld te komen. Deze politieke onderhandelingen heb- ben de traditie der mislukking sedert 1 onheugelijke tyden voortgezet. Zij 1 wekken ook geen verwachtingen meer. doch hun aankondrglng wordt met spot en pessimisme ontvangen. Hun resultaat ts steeds ontmoedlgender. Zij brengen slechts uitstel en ver- 1 schuivingen, compromissen en lap- middelen. De volken blijven tegen- over elkander staan en de beschu!- öigingen tegen elkaar gaan onver- I minderd voort. Talloze mensen wor- den opgeofferd aan prestiges en ge- lrjkhebbery. Het onrecht en de ln- trige zijn erkende factoren geworden, die wel door ledereen worden veroor- deeld, doch tegeiyk als aanvaardbare middelen worden toegepast. Je zo prettig en gezellig vonden en elkaar zo lief en zo mooi. De boom en de bank luisterden goedkeurend en ook wel afkeurend Ze vonden het prachtig als er tot slot misschien voor de „eeuwigheid" een hart gekerfd werd. Ze wisten uit lange ervaring, dat niet alle harten tegen regen, sneeuw en wind bestand zijn. Maar ze maken er zich niet druk meer over. Er zyn lmi..ers Rcnoeg harten, die nooit wegspoelen! En de boom en de bank weten haast van te voren, wie dat zyn. ■a tü er een nieuwe herfst op til ts, |\l met regenvlagen en neerdwar- V reiende blaren, met rood bruine tinten en wazige nevels, met gouden herfstdraden en een lich- stil. Want wie lief heeft of verdrietig is kan dingen zeggen, waarover de boom en de bank gaan nadenken en dan willen ze graag helpen. Maar ze kunnen niet veel méér dan wat rust en beschutting geven, wat al veel waard is En daarom zyn ze altyd weer blij als de mensen komen en zeggen „Hier is 't goed. laten we even gaan zitten". HOEVELEN zaten hier al, hoe- velen komen er nog? Een eenzame plek als deze bergt zoveel geheimen, dat bank en boom er zich wel eens over ver bazen Wat hebben mensen elkaar toch Foto Will Elselin, R)jkwl)k. en verdrletelykheden mogen opvan gen. waarmee de wandelaars tot hen komen, omdat het hier zo rustig en zo vredig is. EN als de nacht gevallen is, neemt de wind al die geheimen met zich mee en verstrooit als as. Gelukkig maar. want niemand anders dan de bank en de boom hebben er iets mee te maken, al zouden heel velen ze nóg zo graag willen kennen! Wiens geheimen krygen dc bank en de boom morgen te horen? Misschien wel van U Maar maak nergens bezorgd Maakt U alles eens extra lekker Het Voorlichtingsbureau van de Voedingsraad meldt Koken kan iedereen, maar goed en lekker koken is een vak. dat geleerd moet woidcn. Zó koken, dat de voe dingswaarde zoveel mogelijk behouden biyft en er weinig verloren gaat, kun nen we uit artikeltjes en moderne kookboeken leren, voor lekker koken is ervaring ook een goede leermeester Wat we verder nodig hebben. Is lief de voor het vak. een beetje durf. ge duld en zorg. Hoedt U voor haast by de bereiding van de maaltijden, het geen nu ook weer niet wil zeggen, dat U urenlang In de keuken moet staan om iets lekkers op tafel te kunnen brengen. Misschien helpen de volgende wenken U om de kookkunst beter en gemakkeiyker te beoefenen. Zet voor de koffie of thee niet meer water op dan U nodig hebt. Breng het aan de kook. maar laat het niet doorkoken Spoel thee- en koffiepot met heet water om. voor schenkt. Sluit de tuit van de pot tydens het opschenken en laten trekken af met een propje papier dan biyft de geur beter behouden Strooi door de gemalen koffie een wzlnlg zout Havermout, ook de vlugkokende soort, ls lekkerker na 16 dan na 3 mi nuten koken Hebt U er 's ochtends niet veel tijd voor over, om de pap zo lang te koken, zet de havermout dan de avond tevoren in wat melk of water te weken. HU is dan de volgende dag vlugger gaar. Kook melk in een pan met dikke bodem. Is de melk in de pan overge- schonken, zet hem dan niet meteen op. maar laat hem eerst in die pan tot rust komen. Hierdoor is de kans op aanzetten kleiner Voorkom een dik vel door af en toe in de melk te roeren tydens het afkoelen. Dompel het mes. waarmee U hard gekookte eieren en harde boter of mar garine gaat snUdcn even ln heet water Hebt U last van „zwetende kaas", wikkelt U dan het aangesneden stuk kaas in het vervolg na gebruik in een vochtig «niet nati dcckjé Is de pindakaas brokkelig geworden? Roer hem glad met een beetje slaolie Is de erwten- of bonensoep niet dik genoeg, doe er dan wat azUn by. Wist U dat door toevoeging van azyn aan het kookvocht \is steviger en stoofvlees malser wordt? Als U hnrde stukjes brood voor het gehakt raspt of maalt verkrygt U ge makkeiyker een geiykmatlg gehakt mengsel dan wanneer U het brood weekt. Bovendien loopt U niet de kans dat het gehakt te nat wordt. Wanneer U zelf vlees maait voor ge hakt of vleeskoekjes, maal dan nk het vlees het brood of de aardappelen door de molen. Hiermee drukt U de vlees restjes mee naar buiten en gaat weinig of niet# ervan verloren. Beschuitkruimels geven vaak een mooiere kleur aan ovenschoteltjes en ecnaneerde gerechten dan paneermeel Boter en margarine ceven een mooier-bruine Jus dan alleen vet. Ge bruik deze vetsoorten vooral voor vlees soorten. die mocillik mooie jus geven, bijv. gehakt, gepaneerde lapjes. Ver beter "de jus door gebruik van gebran- C>j AAT U met z'n beidjes in de herfst ook eens op dit bankje zitten? Deze bank en deze boom kunnen U wel iets vertellen van de talloze andere paartjes, die er elkaar hun hartsgeheimen toevertrouwden. Die bank en die boom zagen al zóveel jaren de tijden wisselen: van lente naar zomer, van zomer naar herfst, van herfst naar winter. En altijd kwamen er nieuwe paartjes, die zeiden dat ze dit plek- tende zon. kijken de bank en de ooom tersluiks uit, wie nu het eer ste by hen komt zitten. Zijn ze jong en nog vol toekomst- olannen? Of zullen het een paar oudjes syn, die wat stilte na de storm zoeken? De boom en de bank. die al zó veel meemaakten, vragen het el kaar. omdat ze nog altyd niet oud genoeg zyn. om niet nieuwsgierig te doen veel te zeggen, dat anderen niet weten mogen! Ze horen alles, maar zwygen over leder hartsgeheim. Wat wordt het deze herfst? Blij of treurig nieuws? Ach: wit het ook zyn zal. boom en bank wachten rustig af. Ze weten, dat er in ieder seizoen mensen zijn. die in een stil hoekje iets moeten uitpraten Daar zyn ze aan gewend En dankbaar, dat zij de vreugden Dit ls de vraag, die de Morele Her bewapening degenen voorhoudt, dlo willen weten wat zij voor een oplos sing heeft uitgedokterd. Zy wijst de mens op degene, die verantwoordeiyk Is voor alles wat op de wereld ge beurt. nameiyk de mens. Zij vraagt hem of hy er prijs op stelt, christen en democraat te worden genoemd. En zij verzoekt hem te wallen nagaan, of hy ln zyn dagelijkse leven, zyn be- dryf. zyn familie, zUn land en zyn doen en laten op internationaal ter rein werkelijk handelt volgens de be ginselen van het christendom en de democratie. LOGICA EN CONSEQUENTIE. Morele Herbewapening is gebouwd op de volstrekte logica en de vol strekte consequentie. Zij zegt. dat een democratische levensbeschouwing en aen Christelijke religie zelf haar be lijders de wapenen in handen heb ben gegeven opi deze levensbeschou wing en deze religie te verdedigen en te behouden. Die wapenen ziin te vin den in de volledige toepassing hunner beginselen in consequente vorm en zonder compromis. Geen enkele zaak ter wereld ts met succes te verdedi gen en te behouden. Die wapenen zyn te vinden in de volledige toepas sing hunner beginselen ln conse quente vorm en zonder compromis. Geen enkele zaak ter wereld is met succes te verdedigen wanneer de ver dedigers niet volstrekt in haar gelo ven. Elke verdediging faalt, wanneer zy gebruik maakt van middelen, die in strijd zijn met datgene wat zij zelf als principe leert. Het materialisme, dat de grondslag is van het gevaar waartegen dc Wes- teiyke samenleving zich luidkeels keert, woekert in die Westeiyke sa menleving welig. Het woekert in de harten dergenen, die zeggen het te willen bestrijden. De eenvoudige aan sporing tot zelfinkeer van ieder mens afzonderiyk. tot gewetensonderzoek en'eerlijke zelfcrltiek. is het geheim van Morele Herbewapening, wanneer men het althans een geheim wil noe men. Zy verbindt daaraan de aan sporing tot herstel van de gevonden fout en tot het betere voornemen Met deze eenvoudige formule opent zy een uitzicht voor de mensen, zo wel als voor de naties Zij geeft de bedryfslelders, de staatslieden, de priesters en allen, die geroepen zyn tot lelden, een middel tot radicale ommekeer door de verduidelitk: y a.o het doel. waartoe zij geroepen 'On. Het spreekt vanzelf, dat het Godsge loof hierin de basis moet zijn. Wie in God gelooft, zal zich moeten afvraeen wat deze God van hem wil E n samenleving, die zich Christ»: noemt, zal zich moeten bezinnen op de vraag, welk Goddelvk doel aan deze samenleving gesteld ls. STRENG. De pioniers van Morele Herbewa pening. die «Inds jaar en «lag deze nieuwe en toch weer oeroude Ideo logie volgen, hebben voor zichzelf het uiterste aan consequentie ge trokken, Zij hebben zich vier stren ge. absolute maatstaven gesteld, volgens welke zij willen leven en die zü voorwaarde achten om volledig te weten wat God van hen wil. Deze maatstaven zyn: eerlijkheid, rein heid, onzelfzuchtigheid en liefde. Het ls voor degenen, die zich voor het eerst realiseren, dat zy door de wekroep van deze beweging getroficn zyn en de wens in zich voelen op komen. er gehoor aan te geven. mo?t- lyk deze maatstaven te aanvaarden ln hun uiterste consequentie. Wel we ten zy intuïtief, dat er geen enkel argument tegen ln te brengen is. be halve dat van hun menselijke zwak heid. De waarde en de gevolgen van het leven volgens deze maatstaven zijn voor hen duidelijk genoeg, want zy hebben in hun christelijke leer reeds dezelfde geboden ondubbelzin nig opgelegd gekregen. De practische waarde ervan is hun echter verborgen gebleven en het ls Morele Herbewa pening die tenminste een misschien niet altijd geslaagde poging dott om die practische waarde te be wijzen. Over de practyk van Morele Herbewapening hoop ik u ln een vol gend artikel mededelingen te doen, waarby vooral de verhouding Oost- West en die tussen Europa en Azië ter sprake zal komen. J. L. r OP DE BOEKENMARKT Tweëerlei O] H. J. van NljnattenDoffignies. „De Dwarskop". C. A. J. van Dlshoeck, Bussum z. j. Mevrouw van NljnattenDoffign.es. die geen onbekende is voor een aantal lezers, geeft hier m een kloek boek deel de geschiedenis van een Jonge man Timon. buitenechtelyke zoon van de bierbrouwer Donderwlnkel. wonen de in een klein provinciestadje. Als de moeder van Timon weduwe wordt, huwt de inmiddels weduwnaar gewor den heer Donderwmkel haar. zodat Timon in het gezin Donderwmkel met twee zoons en een dochter, wordt opgenomen en het gedonder om zo te zegeen niet van de winkel ls. Wat nog toeneemt, wanneer na de dood van vader Donderwinkel biykt, dat deze Timon bij testament een kleine toe lage heeft nagelaten en tevens zyn drie andere kinderen heeft bevolen Timon eens per jaar een tydlang in hun huis op te nemen De boosaardig heid druipt er dus aan alle kanten af. De drie „echte" Donderwinkels zijn bekrompen lieden, die hun wederhelf ten plagen en Timon verachten Ti mon veracht iedereen en blUkt hoe kan het anders een begenad'cd kunstenaar t« zyn. Ieder jaar gaat hij Inderdaad logeren by zyn familie en als iemand zou vragen, waarom in 's hemelsnaam, dan kan men daar al leen kort. en bondig op antwoorden, „om te pesten". Hieruit blijkt dat deze heer Timon, evenals uit zivn haat te gen zyn moeder, uit hetzelfde bekrom pen hout is gesneden als de andere Donderwinkels Gelukkig bestaat er nog een gevoel dat liefde heet. Timon en de oudste schoondochter, Janine, vatten dat gevoel voor elkaar op Deze schoondochter wordt ons ook al uitge beeld als te goed voor haar omgevng en wederom staan wy klaar met de nuchtere vraag, waarom is ze dan met die vervelende Gerrit getrouwd? Hoe dan ook. zij wil niet weg van haar kindje en blijft dus met een droevig hart de clivia's verzorgen, terwijl Timon gaat schilderen in het zuiden. Na enige jaren vindt het lot dat het welletjes is en laat Gerrit sterven, zodat de lezer een „zij leef den nog lang en gelukkig" in het uitzicht krjjgt gesteld. Edgar Millelholzer. „En welke is onze zonde?" Em. Querido's Uitgeversmü. Amsterdam 1953. Veel merkwaard ïger en boeiender is de roman van dc Engelse schryver Mlttelholzer, ..Shadows move among them". In de oerwouden van Brits-Guyana woont op een nederzetting aan een rivier dominee Harmston met zyn ge zin. bestaande uit zijn echtgenote en vier kinderen. HU heeft het toezicht, ln de praktyk echter de heerschappy, de suiker, koffiestroop, soja. stukjes gebakken ui of tomaat. Zorg dat vis voor het bakken droog ls. Laat de vis dus na het zouten goed uitlekken en droog hem eventueel na met een schone doek. Wanneer niet ln één keer alle vis. aardappelkoekjes, flensjes of drie-in- de-pan kunt bakken, zorg dan tydens het bakken steeds dat er geen korstjes ln de pan achterbiyven Schraap ze steeds los en neem ze er uit Houd uien onder water by het schoonmaken. Maak groenten op een papier schoon en gooi de afval ermee weg Werp geen uienschillen ln de schlllenbak. Gebruik Dw dunschilmesje niet al leen voor aardappelen, maar ook ••ooi koolraap. komkommer enz Hoe minder U wegschilt, des te meer houdt U over! Gebruik de stelen van seldery en petersellecroen. nadat de blaadjes eraf zyn geknipt, om aan groentesoep. standigheid over het neger- en Indianenreservaat. Deze dominee nu heeft een geheel eigen opvatting van het christelijk geloof en van de Europese beschaving. Van deze beide grondslagen van ons bestaan heeft hy alleen de kern behouden en alle. maar dan ook alle taboes" over boord gegooid. Het resultaat is won- derbaariyk. Hier leeft een groep men sen, wie de gangbare conventies en de christeltike moraal totaal niets zeggen. Gepreekt wordt er niet en over zonde o. vertaler van de titell niet ge sproken. Wel echter zyn alle vormen van kunst gemeengoed, zodat kinderen zowel als gTote mensen klassieke ver zen citeren en Beethoven fluiten, zoals wy hier de nieuwste shlager horen. Ieder kind is volkomen op de hoogte van alle levensfeiten, gewend naakte mensen te zien en geoefend ln discipli ne, zodat Inhibities niet voorkomen. Vergrypen tegen de gemeenschap wor den hard. maar rechtvaardig door die gemeenschap gestraft Ieder heeft zijn taak en men spreekt gewooniyk fn ver dichtsels, die echter ook door de ande ren begrepen worden. In deze door de schrijver zeer aan vaardbaar gemaakte gemeenschap arriveert een neef. een Jonge Engels man. die een zenuwstoring heeft. Daar iedereen echter altyd de dlneen by hun naam noemt cn het gezelschap vla deze goedhartigheid een goede kijk op de menseiyke ziel gekregen heeft, ver keert deze jonge man eigenlyk in een staat van voortdurende psycho-analyse, doorspekt met tropische spookverhalen vooral de jongste dochter Olivia gaat met de geesten van de gestorvenen om of het haar naaste familie ls zodat hy via deze hardhandige therapie snel geneest van zyn dwangvoorstellingen en zijn verbiyf permanent maakt door met de oudste dochter Mabel te trou wen. Het merkwaardige van dit boek I* In de eerste plaats de indringende still met zijn wonderlijke, maar bijrondcr effectieve beelden. In de tweede plaats is deze roman vrij van iedere levensbeschouwelijke opdringerigheid het is een verhaal en anders niet. hoewel natuurlijk een ieder vrij Is er zijn theorieën tegenover te stellen. Men krijgt soms zelfs de Indruk, dat de schrijver het zelf niet helemaal au sérleuv neemt. En In de derde plaats is het een boeiende evocatie van de tropen en van het oerwoud, dat als een onontkoombaar fluïdum iedereen en alles doortrekt. Het Nederlands van de vertaler doet soms tameiyk Engels aan en hij kon ook beter geen wit dasje uit de smoking van een correcte Engelsman laten val len. Al met al echter een boek om zich zeer zeker in te verdiepen. CLARA EGGINK. vleesbouillon en visnat extra geur te verlenen of snyd ze fyn en mene ze door de sla. EN OM MET DE NAGERECHTEN TE EINDIGEN: Wanneer U eerst het puddingpoeder aangemengd hebt en daarna de meiic aan de kook bracht, roer het pa^ie dan weer even door. voordat U de me's er mee bindt en maak het vooral zo dun. dat het gemakkehjk uitgegoten kan worden. Bestrooi de vla met een laagje sui ker terwyl hy nog warm is en doe hem pas over in de vlaschaal wanneer hy zover afgekoeld ls dat er geen vel meer op komt. Laat gesuikerde vruchten uitlekken voordat U ze met vla bedekt, leg de koekjes op het laatst er op en eet smakelyk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 9