LEIDSCH
DAGBLAD
Aanvaarding E.D.G.-verdrag door
Tweede Kamer wel verzekerd
92ste Jaargang
DONDERDAG 23 JULI 1953
No. 27972
Urecteur: J. W. Henny
loofdredactle: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.- per kwartaal; f0,47 per week
Witte Singel 1, Leiden Giro No. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
bij de
Getemperd optimisme
grote fracties
Scherpe critiek van Weiter en Gerbraiuly
(Van onze parlementaire redacteur i
Duitsland. Dat is zonder meer duidelijk,
waar z(j in Duitslands aandeel alleen
maar een herleving van het Nazisme
met steun van het Westen zien en een
geneutraliseerd Duitsland de enige waar
borg achten voor het behoud van de
vrede in Europa.
Gevaar voor een Dujts leger bestaat
ook bij een geneutraliseerd Duitsland,
aldus de heer Van der Goes. Een ge
neutraliseerd Duitsland betekent het
einde van Europa. En mej. Klompé
•ulde deze opvatting nog aan met te
zeggen, dat het voor Rusland juist een
Is dit alles realiteit'' Prof. Gerbran-
dy, eenling in de A.-R. fractie, stelde
vast. dat de E.D.G. een camouflage is
voor de Duitse herbewapening. Duits
land treedt toe tot de E.D.G. met ge
heel andere bedoelingen. Daarvoor
mag men dc ogen niet sluiten. Het is
ven partner, die zich niet defensief
kan gedragen. Het gaat er niet over. of
er in Duitsland aardige mensen wo
nen. met wie men in Straatsburg zo
gezellig kan praten, het gaat er over.
dat zij in hart en nieren Duits blijven.
Deze politiek moet spaak lopen. zo
Om kwart over twee vannacht vroeg Ministe. Beven aan de - ---
Voorzitter van de Tweede Kamer zijn redevoering ter verdediging van wo^t geïntegreerd in de E.D.G.
het Wetsontwerp tot goedkeuring van het EDG-verdrag vanmiddag te
mogen uitspreken. Het was toen precies twaalf uur geleden, dat mr
v. d. Goes v. Naters als eerste spreker de debatten over dit verdrag
Dpende.
In die twaalf uren hebben de woordvoerders der onderscheiden
fracties hun standpunt geformuleerd en het staat vrijwel vast, dat de
Kamer, zij het met de nodige reserve het Parijse verdrag van 27 Mei
1952 zal goedkeuren. Een onzeker punt daarbij is, dat er over een door
nej. Klompé ingediend amendement (dat de uit het verdrag voortvloei
ende overeenkomsten aan de goedkeuring der Staten Generaal wil
jinden) niet eenzelfde eenstemmigheid bestaat. Het is door de KVP, r-.
je VVD en de AR ondertekend, maar de heer Tilanus. die wel aarze- "nihere voorspellins wil men
Duitsland inschakelen, dan via <ie
end. zijn steun aan het ontwerp gaf. wees het amendement af. terwijl
hel enthousiasme bij de P. v. d. A., bepaald niet groot is. Hoe de Rege
ring er over denkt is nog niet bekend, al heeft zij bij de laatste monde-
linge voorbehandeling de gedachte als belichaamd in dit amendement
afgewezen.
Hoe dit zij, de Regering mag zich verzekerd weten van de steun
.van de K.V.P., de P. v. d. A., de V-V.D-, de A.R. en de C.H. Verklaarde
tegenstanders zijn: de K.N.P., de S.G.P., de C.P.N. en als éénling in de
fe.R-fractie de heer Gerbrandy.
Niet minder dan vijf leden van het Kabinet, de Ministers Drees.
feyen. Staf, Van de Kieft en Zijlstra. woonden de debatten bij, al
ebben de ministers Beyen en Staf - die het ontwerp in hoofdzaak zullen
erdedigen - het tot het einde volgehouden-
Communistische obstructie
kreeg geen kans
In de loges was belangstelling van
van ambassades en
zijde waren er o.m. Jhr
L. Tjarda van Starkenborch
Nederlands vertegcnwoor-
in de Atlantische Raad. de heer
S. Serrarens, lid van het Hof van
K.S.G. en mr J. D. Jonkman, voor
van de Eerste Kamer,
behandeling van het ontwerp
formeel nog op de agenda worden
Daartegen maakte de commu-
Gortzak uitgebreid bezwaar. Hij
tijd voor bestudering van het
te kort en hij motiveerde
met omhaal van veel
Zijn partijgenoot Wagenaar
dit spel nog wat voortzetten en
ondigde een speech van 5 uren aan!
bleek er maar één te worden,
verzet hielp niet: met 58—8
kwam het voorstel op de agen-
de heren Gerbrandy en Lemaire
zich er tegen uit. Tenslotte
Ie voorzitter voor de spreektiid
bepalen op l'.-i uur per fractie. De
ging daarmee accoord. zoals wij
m een deel onzer oplage van gis-
vermeldden.
communisten zijn in het begin van
debat nogal roerig geweest. De rede
var. mr v. d Goes onderbraken zij her
haaldelijk. maar op de meeste van hun
ttterrupties kregen zij een vaak bijtende
Kpliek. die met name Paul de Groot tot
Heftige exclamaties inspireerde.
„Beria is een schurk"
j „Beria is een schurk", merkte de heer
v. d Goes op. ..Dat mag ik nu zeggen
aldus de socialistische afgevaardigde en
■annecr ik dat zeg. komt er niet eens
een woord van protest van dc zijde der
CPN" Dat was 14 dacen geleden an-
qer.-. want toen was blijkens de Sovjet-
i ^cyclopaedic, waarin alle voortreffelijke
Boed.inigheden van Beria worden uitge-
jpeten, deze verstoten leider nog een
De spreker gaf een opsomming van
alle verdienstelijkheden, die nu met
terugwerkende kracht zijn vervallen.
Beria staat er naast Beethoven en
Borodin.
..Spreek liever over Von Manteufcl".
interrumpeerde de heer Dc Groot.
En het antwoord was: „Wanneer u
Von Manteufel onder de B zoekt, bent
u een analphabert. meneer...."
Dat deed de maat overlopen en
schreeuwend en gebarend stond dc heer
De Groot in zijn bank. Slechts met moei
te kon de voorzitter dc rust herstellen
en daarna vervolgde de heer Van der
Goes zfjn rede.
Ruslonds politiek
Aanleiding tot dit Intermezzo (voor
het overige verliep dit cehele debat bij
zonder kalm) was de vraag, in hoeverre
anleiding is. de behandeling van
het ED.G.-verdrag gelet op de veran
deringen in de Russische politiek uit te
stellen.
Een der belangrijkste vragen, maar
vrijwel unaniem was het antwoord: die
aanleiding is er niet. En de heer Kort
hals (V.V.D.) wiens betoog zeer over
tuigend was. stelde het zn: Er zal van
Snvjet-Fusland wat anders moeten
komen dan wat wii er nu van ervaren
hebben, om een uitstel te rerhtvaar-
digen. Of. zoals bet door mei. Klompé
werd gezien: Zc'fs in de beste vriend-
sehappeliike verhouding met Rusland
7011 er van een E.D.G. sprake moeten
z(jn.
Grote reserve t.a.v.
Duitsland
Daarnaast openbaarde zich met be
trekking tot Duitsland een grote reserve.
Het verbeten verzet van de communis
ten concentreert zich met name op
Weerropporten
(Van hedenmorgen 7 uur).
«hinkt geh bew. zzo 5
Stockholm Ucht bew. wsw 6
zwaar bew. zzw 3
«opcr.hagcn zwaar bew z 2
"Tsterdam regenbui zzw 7
zwaar bew. wzw 5
zwaar bow. zw 4
xemburg zwaar bew zw 4
zwaar bew. wzw 2
zwaar bew. w 1
licht bew. wzw 1
onbewolkt n 4
regenbui windstil
zwaar bew. z 2
regenbui zw 2
onbewolkt zw 2
onbewolkt zo 1
onbewolkt w 1
onbewolkt windstil
N-A.V.Odan bereikt men door samen
werken van allen een beperking van de
Duitse krijgsmacht.
Terwille van Frankrijk
De heer Weiter (KÜ.PJ heeft dit
element met klem in het debat gebracht,
toen hij aanvoerde, dat het verdrag
geen zakelijke gronden dient. Er is geen
technische noodzaak, doch alleen vrees
van Frankrijk voor een nieuwe Duitse
generale staf. waaraan de E.D.G. haar
ontstaan dankt.
Wanneer, aldus de lieer Welter,
Frankrjjk en Duitsland het verdrag
zouden aanvaarden, dan zouden wij
dat. genoodzaakt door de omstandig
heden. ook doen. maar dan zou gepro
beerd moeten worden, dit voor kleine
landen uitermate gevaarlijke verdrag
met voldoende waarborgen te om
geven.
Een ongeveer gelijke opvatting als die
van de heer Tilanus (C.-H): Waarom
gaat Frankrijk niet voor met de ratifi
catie? Het land. ten welks behoeve het
verdrag ls opgesteld, denkt er voorlopig
niet aan het te ratificeren In Duitsland
zal de kans na ratificatie na de ver
kiezingen waarschijnlijk zeer gering zijn.
En België? En Italié? Uitstel zonder
einde
Druk van Amerika?
Dollar-diplomatle. was de conclusie
van de heer Welter, die de EDG ken
schetste als een doodgeboren vrucht.
De overhaaste behandeling wekt het
vermoeden in brede lagen, dat er be
paalde invloeden werken De publieke
opinie zegt: indien er druk wordt uit
geoefend. dan zal dat wel zijn van de
kant van Amerika. Voor deze opvatting
vond dc heer Welter steun in de motie
van het Amerikaanse Congres, waarin
intrekking van militaire steun werd ge-
eist. tenzij dc E.D.G. spoedig haar be
slag krijgt.
,.U loopt achter de feiten aan", riep
de heer Van der Goes, „die motie is in
getrokken."'
Maar de heer Weiter kwam met zeer
recente Amerikaanse perscommentaren
voor de dag om zijn stelling te onder
strepen. Het is te betreuren, dat wij het
enige land zijn, dat heeft toegegeven
aan Amerikaanse druk
Die Amerikaanse druk wordt uiter
aard ook door de communisten gecol
porteerd. alleen doen zij het minder ge
documenteerd. wanneer zij spreken van
beulsknechten en de zetbazen van
Dulles.
De heer Korthals daarentegen
noemde de klachten over druk van
Amerika een miskenning van dc rea
liteit.
De heer Bruins Slot. sprekende na
mens de grootst mogelijke meerder
heid van dc A.-R. fractie, besprak
in dit verband uitlatingen van Eisen
hower. later nog eens bevestigd door
Gruenther. inzake een terugtrekken
van Amerikaanse troepen van het con
tinent. wanneer dc E.D.G. werkt.
Het is van eminent belang voor de
wereldvrede, aldus de A.R. woordvoerder,
dat zolang de spanningen voortduren.
Engelse en Amerikaanse troepen op het
continent blijven
HET "GEZICHT" VAN DE EUROPESE
DEFENSIE GEMEENSCHAP
VOEDSELZENDINGEN VOORTGEZET
President Eisenhower verklaarde op
zijn persconferentie, dat de Verenigde
Staten de Sovjct-Rusische els tot stop
zetting van het verstrekken van gratis
levensmiddelen aan de Oost-Duitse be
volking hebben afgewezen. De president
zei. dat de levensmiddelen uit zuiver
menslievende overw. gingen wei-den ge
stuurd. Hij kon moeilijk begrijpen, waar
om de Sovjet-Russische autoriteiten
hiertegen bezwaar zouden hebben.
Hel hoogtepunt van de feestelijk
heden ter gelegenheid van het 125-
iarig bestaan van dc K.M.A. vormde
Woensdag het bezoek van HM.
Koningin Juliana en Z.K.H. Prins
Dcrnhard.
HM. de Koningin en Z.K.H. de
Prins inspecteren de op het terrein
van dc KM.A. opgestelde cadetten.
WEERBERICHT
Iets warmer
3?1 Bilt verwacht tot morgenavond:
J&nxeie verspreide buien, maai morgen
wjeraag vooral aan de kust flinke op-
■Ringen. Matige nu en dan vrij krach -
«ge wind tussen West en Zuid-West.
Mown overdag iets warmer.
«(Opgemaakt te 10 uur).
z^n op: 4.49 uur: onder: 20 43 uur.
waan op: 19 40 uur: onder: 1.47 uur.
Hoogwater te Katwijk tc 1.05 en
Dit nummer bestaat alt «ebt pagina's.
HM. de Koningin en Z.K.H de
Pi ins nemen het défilé van dc
cadetten af.
Strijdig met de Grondwet?
Het spreekt wel vanzelf, dat. nu voor
de eerste maal 11a de wijziging van de
Grondwet inzake de buitenlandse be
trekkingen een verdrag ter ratificatie
aan de Staten-Gcneraal is voorgelegd,
het vraagstuk of en in hoeverre er
ingevolge de nieuwe artikelen 63 cn 67
strijdigheid met de Grondwet bestaat,
uitvoerig te bespreken.
De heer Van der Goes heeft zich ac
coord verklaard met dc nieuwe redactie
van het ontwerp. Zii laat voldoende
ruimte voor interpretatie. Hij betwistte,
gelijk ook de Regering reeds had gedaan,
dat. uitvoerings-overeenkomsten iets
anders zijn. dan nadere preciseringen
van het. verdrag. Mej. Klompé 1 K.V.P.'
bestreed deze opvatting en legde in een
amendement vast. dat deze uitvoerings
overeenkomsten de goedkeuring van de
Staten Generaal behoeven, maar de
heer Tilanus <C-H> kon deze opvat
ting weer niet delen
Als de grote kampioen van de grond
wet ontpopte zich de heer Wagenaar
C.P.N 1 De grondwetsherziening achtte
hij ren smerige zaak. een hypocritische
manier om de „uitverkoop van grond-
wets-artlkelen" te regelen, een slinkse
methode om aan deze uitholling van
volksvrijheden een schijn van rechtvaar
diging te geven.
„En dat alles om als papegaaien Fos
ter Dulles na te kraaien".
De heer Welter tenslotte stelde vast.
dat dit verdrag met art. 63 van de
grondwet wel op zeer gespannen voet
staat.
De eenyoud en her ware
Uit dc debatten is wel duidelijk ge
worden. dat men het E.D.G.-verdrag
een vrij gewrongen en ingewikkelde
zaak acht. Het sterkst werd daarop
natuurlijk de nadruk gelegd door de
tegenstanders, maar ook zij die 'ïun
volle steun aan liet ontwerp gaven, wa
ren daarvoor geenszins blind.
„Als eenvoud het kenmerk ls van
het ware", 7.0 sprak de heer Welter,
„dan is dit niet het ware".
Een heleboel mooie woorden, vond de
heer Tilanus. die hoewel het ontwerp
steunend, zelde: „Ik hoop. dat er van
alle goede voornemens wat terecht
komt".
Waarom al die rompslomp, vroeg hij
zich af. „Het ware mii aangenamer ge
weest. indien Duitsland rechtstreeks in
de N.A.V.O. was toegelaten".
Koninklijk Paar
bij jubilerende K.M.A.
Driedaagse feesten ten einde
Koningin Juliana en Prins Bernhard hebben gistermiddag een
bezoek gebracht aan de jubilerende KMA te Breda. Het Vorstelijk Paar
was per vliegtuig van Soesterberg naar Gilze Rijen gereisd, waar de
auto's klaar stonden om de hoge gasten met hun gevolg naar Breda
te rijden.
Op het kasteelplein stonden twee
compagnieën cadetten in hun nieuwe
gala-uniformen opgesteld, evenals de
drumband van de KMA en een peloton
van de Indonesische opleiding in witte
uniformen.
Het was een geflonker van sterren,
van rode met goud omboorde kragen
boven zwarte gala-uniformen, van blin
kende uniformpetten op hoofden van
jonge cadetten en van in de dienst ver
grijsde dragers van vele onderscheidin
gen. Het was „de" grote dag van de
KMA. die bekroond werd met dit Ko
ninklijk bezoek.
De Prins was voor deze gelegenheid
gekleed in het oude generaals-uniform
van het garde-regiment grenadiers, de
Koningin in een turqoise deux-piece.
De KMA is een oud gebouw en daar
binnen is veel te zien. Dat ondervonden
de Koninklijke gasten op hun rondgang,
die hen voerde langs vele „heilige" plek
jes, langs de namen met gesneuvelden,
langs de uniformen van generaal Spoor,
lt. kol. Den Oouden, de eerste comman
dant van het Korea-detachement en lt.
kol. De Ruyter van Stevenick. destyds
commandant van de Irene-Brigade.
G.*n drie uur deed brigade-generaal
Puffius zijn gasten uitgeleide aan de
poort van het kasteel, waar glanzende
auto's klaar stonden om het Koninklijk
paar met zijn gevolg, onder gejuich van
duizenden inwoners van de stad. naar
Soetótdijk te rijden.
Een tuinfeest en een groot gala-bal
besloten deze dag en daarmede het of
ficiële deel van deze driedaagse feeste
lijkheden ter gelegenheid van het 125-
jarig bestaan der KMA.
Een gedachte, die ook bij ds Zandt
(S.G.P.i leefde. Hoewel sterk gekant
tegen het ontwerp, wekte deze. in te
genstelling tot vroegere uitlatingen, toch
wel de indruk, dat hij tegen een
N.A.V.O.-constructie minder bezwaar
had. I
Te eng voor geheel Europa, conclu
deerde prof. Gerbrandv in dit verband,
waar het niet voldoende recht doet we
dervaren aan allen. Europa is
samenstel van nationale staten en
maakt men de uniformen gelijk, onder
die uniformen zitten mensen, die door
hun uniform niet met één slas Eure-
pees worden Het nationale karakter, zo
stelde hij. zal zich nimmer verlooche
nen.
Perspectief met moed
en fantasie
De Kamer is ook by het betuigen van
instemming nuchter gebleven. Harde
noodzaak, de enige weg. het minste
kwaad, dat waren zo de kwalificaties,
waarmee de steun aan het ontwerp werd
verleend. Maar "bil deze nuchterheid
paste tegeliik zeer wel. dat men een
I vergezicht opende.
Wij worden door de E.D.G. gedwon-
ren tot verder- inteeratie. stelde mej.
Klompé vast. Dit verdrag moeten wij
aanvaarden, want anders zetten wij de
eenwording van Europa on losse
schroevpn. Met moed en fantasie zal
het lukken.
Het gaat niet zonder inne'Jiike strijd,
zei de heer Korthals De E D G. is geen
zaak voor idealistische dromers. Het
behoud van West-Europa is het behoud
van de Atlantische gemeenschap.
De E D G., aldus de heer Bruins Slot.
is een bescheiden noging tot behoud van
het evenwicht. Wii moeten het besef
levendie houden, dat Europa zich niet
laat overheersen.
Uiteraard zijn bii dit debat ook tal
van technische details ter sprake ge
komen.
Daarover zullen de ministers vandaag
spreken.
„Pravda" contra de
voorgestelde vier-mogend-
heden besprekingen
De „Pravda". het officiële dagblad
der Sovjetrussische communistische
part-ij. heeft in een hoofdartikel ver
klaard, dat Groot-Brittanniè, Frankrijk
en de Verenigde Staten een conferentie
met Rusland willen „uit beweegredenen,
die niets te maken hebben met het
krachtiger vestigen van de vrede, of
het teweeg brengen van ontspanning
in de internationale betrekkingen".
WEER NOODTOESTAND IN
OOST-DUITSLAND?
De Noord-westduitse radio meldt, dat
de noodtoestand weer is afgekondigd
in de Oost-Duitse districten Goerlitz
en Zwickau, respectievelijk bij de Poolse
er. bij de Tsjechische grens. Russische
troepen zouden dc wacht aan deze gren
zen houden wegens relletjes in Po:en
en Tsjecho-Slowakije, die kort geleden
zouden zijn voorgekomen. Duitse bur
gers zouden een kilometer van de grens
verwijderd moeten blijven. Ook zjoü een
uitgaansverbod zijn afgekondigd.
Minister M. A. H. Luns is Woens
dagmiddag per vliegtuig terugge
keerd van zijn reis naar Australië.
Indonesië en India.
Dc aankomst van Minister Luns op
Schiphol.
