'LEIDSCH m DAGBLAD Uitnodiging aan Moskou voor vier- mogend lieden-nmf eren lie verzonden 92ste Jaargang DONDERDAG 16 JULI 1953 No. 27966 f I Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte SiDSel 1. Leiden Giro No. 57055 Hoofdredactie: B. W, Menkhorst en J. Brouwer f6.— per kwartaal; f0,47 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Verclcel'dlieid speelt het Western parten Terwijl er nog steeds van mening wordt gewisseld over de oorzaak en de gevol gen van de val van Beria zonder in tussen tot een gelijkluidend oordeel te komen! gaat de historie voort. En niet bepaald, zoals men zou hebben mo gen verwachten. De gang van zaken r' - achter het IJzeren Gordijn getuigt van H toestanden, die overduidelijk aantonen, i hoe hoog de nood is gestegen. Slechts Kf met de grootste moeite weet Moskou nog te camoufleren, dat de satelliet- landen de tyrannie meer dan beu zijn en snakken naar de vrijheid. Het Krem lin moest daarom wel uit politieke over- wegingen de aangeboden hulp van le vensmiddelen ter waarde van 15 mil- lioen dollar van de zijde van Amerika weigeren, ook al wordt het gedwongen nu zelf wat te doen. terwijl juist ge brek overtuigend is bewezen. Wat moest n het Kremlin echter anders doen? Doch ook deze weigering zal Moskou geen - baat opleveren, integendeel Alleen het aanbod, dat overigens ten uitvoer wordt gelegd voor zover dit maar enigszins mogelijk is, trots de weigering, heeft bovendien een prach- tige tendcnz voor de Westelijke propa- ganda. Het bewijs wordt immers gele- verd, dat het Westen in staat is om te voorzien in de noden en behoeften van achter het IJzeren Gordijn, die ont- st,aan zijn cloor het door Moskou ge- l'| voerde beleid van uitzuiging en uitbui- ting. De geste van Washington biedt vergelijkingsmogelijkheden te over! Die wl niet uitvallen ten gunste van het „ar- beiders-paradijs". Reeds eerder hebben wij daarom ge- rjï wezen op de wenselijkheid, neen, de noodzakelijkheid van het voeren van een grootscheepse Westelijke propagan da ter ondersteuning van de onrust achter het IJzeren Gordijn. De kans was er" immers te mooi om deze voorbij te la- ten gaan! i Helaas, het Westen blijkt voor de zo veelste maal de mogelijkheden niet te llcnl begrijpen en te doorgronden. Zie naar het resultaat van de vierdaagse tc Washington, de z.g. kleine Bermuda- conferentie. De uitgegeven communi- El qué's ademen de verdeeldheid, die er heerst in het Westelijk? kamp! Juist Iwaar de grootst mogelijke eenheid meer dan wenselijk mocht worden genoemd, erkf heeft Washington getuigd van menings- verschillen en alle pogingen dit te ver- At- doezelen, mogen als mislukt worden ge kwalificeerd. Wanneer Stalin nog leef de, zou het gelijk aan zijn zijde zijn,1 dat het Westen zich zelf bezig was te vermoorden crk: Zelden is die verdeeldheid in het Wes ten zo duidelijk tot uiting gekomen als thans. Voor wie tussen de regels weet door te lezen, zal dat maar al te door- Oost-Duitslanil toont toenadering De V.S., Engeland en Frankrijk hebben de Sovjet-Unie uitgenodigd voor een conferentie van ministers van buitenlandse zaken, eind van September. De drie Westelijke mogendheden verklaren, dat overeenstemming van de vier mogendheden over Duitsland en Oostenrijk „een belangrijke bijdrage tot de vrede" zou zijn. In gelijkluidende nola's, die aan de vertegenwoordigers der Sovjet-Unie in Londen, Parijs en Washington zijn ovrrhandigd, wordt voor gesteld, dat de conferentie in een nader bij onderlinge overeenkomst, te be palen plaats zal worden gehouden. It zichtig^zijnj^ De idee Churchill om met de Russen op hoogste niveau te praten is gekel- h derd. zoals te verwachten was. Maar ln dè plaats daarvan is nu gesteld de mo- gelijkheid van een vier-mogendheden- conferentie bij monde van de ministers van buitenlandse zaken. Zulks na de verkiezingen in West-Duitsland! Waar mede aan Adenauer geen dienst wordt bewezen, want de oppositie der socia- nl listen spint daarbij zij- De socialisten kunnen nu immers de 'troef uitspelen, dat de wenselijkheid van besprekingen met de Rus wordt er- kend. En waarom dan met direct? 1 II Hoewel de noodzakelijkheid van At- a I lantisch pact en de EDG opnieuw wordt I fl onderstreept, blijft deze geste weinig SC minder clan een gebaar in dergelijke omstandigheden en de gelaten houding in diverse landen zal daarin eerder een stimulans vinden voor verder uitstel dan voor haast! De Amerikanen, die de grote Bermu da-conferentie hebben tegengehouden, zon hebben ook in zoverre succes, dat de agenda der vier-mogendheden-confe- rentie is beperkt tot Duitsland en Oos tenrijk en dat. wat de kwestie der Duit se eenheid betreft, vastgehouden wordt aan vrije verkiezingen en vorming van een vrije regering voor geheel Duits land. Onnodig te zeggen, dat Molotof. zo hij al besluit tot deelneming aan de conferentie, daarvoor niet te vinden zal zijn zonder de toezegging van Duits- lands neutralisatie. De inwendige verdeeldheid van het Westen speelt weer eens lelijke parten en men mag van geluk spreken, dat Moskou niet de volle winst daarvan kan ioM plukken cloor de toenemende ontevre- dcnheid achter het IJzeren Gordijn. 1 Hetgeen niet wegneemt, dat het Wes- ev;: ten het Kremlin de kans biedt, zich te 16711 herstellen. Kini Zo ooit, dan geldt voor Moskou de et waarheid van het oude gezegde: tijd nr.- gewonnen, is veel gewonnen. En tijd heel vaak redding. De tekst van de nota's luidt: ..De ontwikkeling van de interna tionale toestand en de gebeurtenissen van de laatste tijd in Oost-Duitsland en Berlijn hebben het alegmene ver langen versterkt om de vrede te ver stevigen en de bestaande spanningen erminderen op een wijze, die ver enigbaar is met het fundamentele reoht op vrijheid. Terwijl zij het feit erkennen, dat een duurzame vrede tenslotte slechts verzekerd kan worden als zekere kernvraagstukken, zoals ge controleerde ontwapening, kunnen wor den geregeld, willen de regeringen thans die problemen uit de weg rui men, die spoedig opgelost kunnen wor den. Het sluiten van de verdragen met Duitsland en Oostenrijk - dat al lang had moeten gebeuren - is duidelijk een essentieel element van een Euro pese oplossing, die de regeringen als een belangrijke bijdrage tot de vrede besohouwen. Een vredesverdrag met Duitsland kan slechls gesloten worden met deelneming van een vrije en repre sentatieve regering van geheel Duits land, die in een positie verkeert om vrijelijk over een dergelijk verdrag te onderhandelen. Een dergelijke rege ring kan slechts voortkomen uit vrije verkiezingen. De omstandigheden waaronder een dergelijke regering zou moeten worden samengesteld en volledige vrijheid van handelen moot hebben vormen een probleem, dat spoedig opgelost zou kun nen worden, indien bij alle betrokken partijen goede wil aanwezig is. Het is eveneens duidelijk, dat geen werkelijke voortgang gemaakt kan worden m de richting van een algemene verminde ring van dc spanning in Europa, zo lang dit vraagstuk onopgelost blijft. In de nota's aan de Sovjet-Russische regering, Waarvan de laatste die van 23 September 1952 is en waarop tot dus ver geen antwoord is ontvangen, heb ben de regeringen constructieve voor stellen gedaan, die volledig weergege ven werden in de resolutie van de West Duitse Bondsdag van 10 Juni van dit jaar. Deze voorstellen beogen, het al gemeen verlangen van het Duitse volk naar eenheid in vrijheid te bevredigen. Rekening houdend met het feit. dat de jongste gebeurtenissen de kwestie van dc Duitse eenheid zelfs neg urgen ter gemaakt hebben, zijn de regeringen vastbesloten een nieuwe poging te doen om een einde te maken aan de abnor male toestand waarin het Duit-se volk zich bevindt. Zii hebben derhalve be sloten. na de Duitse bondsregering en de Duitse autoriteiten in Berlijn ge raadpleegd tc hebben, de Sc-vjet-Russi- sche regering een conferentie van de ers van buitenlandse zaken van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de V.S. en de Sovjet-Unie voor te stellen. De te bespreken onderwerpen zouden de volgende moeten zijn: De organisatie van vrije verkiezii gen in de federale republiek, de Ooste lijke zone van Duitsland en in Berlijn. Dit zou o.m inhouden besprekingen n de noodzakelijke waarborgen v i>heid van beweging, vrijheid i handelen voor politieke partijen, v held van pers en verzekering van de mste vrijheden aan alle Duit- s voor. tijdens en na de verkiezingen. Voorwaarden voor de vorming van een vrije regering voor geheel Duits land met vri,jheid van handelen in binnenlandse en buitenlandse aangele" genheden. Dit zijn de voornaamste stappen, die vooraf moeten paan aan het openen besprekingen met de Sovjet-Rus sische regering over een Duits vredes verdrag, op zich zelf een belangrijk eli m?nt van een algemene regeling. De regeringen zijn ook van mening, dat op deze eerste bijeenkomst tenslot- een overeenkomst moet worden be reikt over het Oostenrijkse verdrag" jaar „een duidelijke verbetering" heeft te zien gegeven. Ten aanzien van de ontwikkeling in de Sovjet-Unie. ver klaarde hij: „Niets van hetgeen ge beurd is schijnt het noodzakelijk te ma ken, de politiek inzake de viermogend- hedenbesprekingen te wijzigen. De ge beurtenissen maken -het feitelijk nood zakelijker, m contact te komen met dj Scvjet-lelders". GrotewoSiS toegankelijk De Oost-Duitse ministerraad heeft verklaard, te willen deelnemen aan verkiezingen in geheel Duitsland. In een door het officiële Oost-Duitse persbureau ADN gepubliceerd com muniqué wordt voorgesteld, vertegen woordigers van Oost- en West-Duits land bijeen te laten komen om voor bereidingen te treffen voor deze ver kiezingen. De Oost-Duitse regering verklaart zich ook bereid tot een be spreking van de Duitse eenheid cn een vredesverdrag voor geheel Duits land. Op een bijzondere vergadering van het kabinet verklaarde premier Grote- wohl na met diverse leiders te hebben gesproken, waarbij Ulbricht niet werd genoemd, dat de internationale situa tie minder gespannen was geworden, ondanks de Amerikaanse „politiek van geweld". De Amerikaanse plannen in Europa, zoals de Nato, de EDG en de conventies van Bonn waren een mis lukking gebleken, aldus Grotewohl, die dc Duitse kwestie het dringendste in ternationale vraagstuk van het ogen blik noemde. De nieuwe maatregelen die de Oost-Duitse regering een maand geleden getroffen had om de levens omstandigheden van de bevolking te verbeteren, waren gericht op de her eniging van Duitsland en op het vesti gen van politieke-, economische, cul turele en andere betrekkingen tusser, de beide delen van Duitsland, aldus hel; communiqué. Ondanks de uitdagend?' politiek van Adenauer, is de Oost-Duit se regering bereid besprekingen te voe ren. Van Russische zijde is er nog geen commentaar. COMMENTAREN Dc besluiten van de drie-mogendhe- denconferentie zijn in Parijs met ge-1 mengde gevoelens ontvangen. Bevoegde functionarissen en commentators zijn het er over eens, dat Amerika toegaf op het punt van vier-mogendhedenbe- spreklngen. Men betreurt het echter, dat klaarblijkelijk geen besluiten zijn genomen over aanvullende hulp aan de Fransen in Indo-Chlna. Voorts zou blijken, dat lord Salisbury de Amerikaanse minister van buiten landse zaken, Foster Dulles, krachtig steunde in diens opvatting, dat voor het begin van een vier-mogendheden- conferentie het Europese legerverdrag diende te worden geratificeerd Dpzc Britse houding heeft in Parijs een ze-1 kerc wrevel verwekt. Sommige functio narissen gaven zelfs te verstaan, dat Engeland Frankrijk „in de steek had j gelaten" om Amerikaanse steun in het I nabije Oosten en in het bijzonder in Egypte te verwerven. Men verwacht, dat de lange vertogen in het communiqué over de wenselijk heid van ratificatie van het Europese I legerverdrag aanzienlijke mocilijkhe-1 den voor de regering-Laniel kunnen veroorzaken. Bondskanselier dr Adenauer, zijn staatssecretaris professor Halstein en andere woordvoerders hebben het be sluit der Westelijke ministers als een succes der Duitse politiek bestempeld. Dr Adenauer verzette zich nogmaals tegen de opvatting als zou hij liever nog geen conferentie der grote vier heb ben gezien. Hij zeide zulk een confe rentie steeds met alle kracht te hebben bevorderd. Het ging er volgens dr Adenauer bij de komende verkiezingen nu om. de door hem gevoerde politiek te bevestigen en een voortzetting daar van mogelijk te maken. Gebeurde dit niet dan zou daaruit voor het Duitse volk „onoverzienbare schade" voort vloeien. Dc voldoening der socialistische op positie over het veld winnende uitzicht op een conferentie wordt uiteraard ge temperd door het uitstel tot October. De socialisten hadden op een spoedige conferentie aangedrongen en zij teke nen er protest tegen aan. dat het uit stel een gevolg zou zijn van de wens der Westelijke ministers om de belan gen van dr Adenauer bij een ongestoor de verkiezingscampagne niet te scha den. Het uitstel betekent volgens de so cialisten niet anders dan een nieuwe factor van onzekerheid. Hot feit, dat de EDG ook verder door de Westelijke regeringen beschouwd blijft als een noodzakelijke bijdrage tot I de gemeenschappelijke verdediging, wordt door de socialisten bij voorbaat als een hypotheek op de komende on derhandelingen gezien. In de Duitse pers weerspiegelt zich ongerustheid over het feit, dat de Wes telijke tegenstellingen over de kern vraag van het Duitse probleem ook ln het gezicht van een conferentie van vier nog niet overwonnen zijn. Zo con stateert de „Frankfurter Allgemeine Zeilung", dat het internationale gesprek over Duitsland nu snel het kernpunt nadert: „Hereniging of EDG". Het blad wijst er op. dat van uit Mos kou reeds duidelijk is gemaakt, dat het Westen er niet op kan rekenen belde tegelijk te krijgen. „Onder deze omstandigheden kan het op zulk een conferentie gemakkelijk tot een splitsing in het Westelijke kamp komen", zo meent het blad. Des te meer, aldus dit blad, moeten de Duitse poli tici in het voor de conferentie verstrij kende kwartaal het eens worden ov de door Duitsland te volgen politiek. Twee auto's op elkaar te pletter gevlogen Ernstig ongeluk op Rijksweg onder Sossenheim Gistermiddag- omstreeks vier uur zün (wee personenauto's op de Rijks weg onder Sasaenheim mei een enor me snelheid op elkaar gevlogen. Hoe wel er ernstige gewonden te betreu ren vielen, moet liet nog een wonder geacht worden, dat er geen dodelijke slachtoffers vielen. Een uit de richting Den Haag ko mende Ford-personenauto remde, nabij het jachUiaventje. plotseling om onbe kende redenen zeer krachtig en schoot dr.aratv met vrij grote snelheid door de heg, die de rijbanen voor de verschil lende verkeersrichtSngen van elkaar scheiden. De wagen kwam dus op het weggedeelte voor het verkeer uit de richting Amsterdam. Op dat moment kwam udt de richting Amsterdam een Jaguar-personenauto rijden met een snelheid van ongeveer honderdtwintig kilometer per uur. Met een daverende klap vlogen de wagens recht op elkaar. De Fordauto werd geheel verpletterd, de Jaguar bleek van iets sterkere constructie te zijn maar werd ook grondig vernield In de Ford waren twee personen ge zeten, namelijk de 28-jarige J. Fon tein uit Zaandam als bestuurder, en de 20-jarige C. J. van Epcnhuizen, vermoedelijk afkomstig uit Middel burg, die als lifter meereed. In de Jaguar was alleen de oi.„_ veer 30-jarige D. Iloenger uit Vclzcn gezeten. De beide inzittenden van de Ford werden zwaar gewond. Zij liepen een schedel basisfractuur en andere ver wondingen op en werden in het Aca demisch Ziekenhuis te Leiden opge nomen. Zij verkeren niet meer in le vensgevaar. De bestuurder van de Jaguar liep wonderlijk genoeg geen letsel op, doch kreeg wel een shock. Het onderzoek naar de oorzaak van de fatale manoeuvre van de Ford-be stuurder w-ordt nog voortgezet. Herdenking dr Lorentz Ter herdenking van de dag, waarop 100 jaar geleden prof. dr H. A. Lorentz te Arnhem werd geboren, zal op 18 Juli a.s. een plechtigheid worden gehouden in de aula van het Teylersmuseum te Haarlem. Daarbij zal het woord wor den gevoerd door de burgemeester van Haarlem, mr p. O. F. M. Cremers, door de heer Ch. G. Matser. burgemeester van Arnhem en door de heer J. C. Ta- dema, een der directeuren van Teylers- stichting. Na afloop zal een krans wor den gelegd bij het beeld van dr Lorentz op het naar hem genoemde plein en op zijn graf op de algemene begraafplaats te Haarlem-Noord. Vrouwen in overalls, och. dat kan nog wel, ook in het Westen. Maar vrouwen, werkend aan een weg mannenarbeid verrichtend, nee, dat strookt niet met de Westerse „prin cipes". Wij hoorden wel eens zoiets over Rusland, maar daar werd deze foto niet genomen. Kijkt U maar eens naar de woorden „Men worJ king". Het zijn de Engelsen Joan en Ruth Chapman, twee zusters uit Kilby in Leicestershire, die. de een sinds 10 jaar en de andere al 12 jaar, mannenarbeid verrichten. Zij schilderen de witte verkeersstrepen op de wegen van Engeland, en Joan en Ruth vinden, dat dit werk echt bij hen past ZAL DENEMARKEN TWEEDE TANKSCHIP AAN SOVJET-UNIE AFLEVEREN? De Deense minister van buitenlandse zaken. Kraft, heeft er op gezinspeeld, dat zijn regering geen redenen ziet om een tweede tankschip, dat ln Denemar ken voor Russische rekening wordt ge bouwd, niet af te leveren. Verleden jaar werd het eerste in Denemarken gebouwde tankschip voor Russische re kening afgeleverd ondanks Amerikaan se protesten. Dit tweede schip moet in het laatste kwartaal van dit jaax worden opge leverd. Kraft verklaarde, dat van de Deense ambassadeur in Washington een ver slag over een nieuw Amerikaans protest was ontvangen. Dit verslag zal zorgvul dig worden bestudeerd, zo zei hij. Denemarken had zorgvuldig het ver bod van levering van strategische goe deren aan communistische landen na geleefd. Dit tweede tankschip wordt echter gebouwd volgens een in 1948 getekende overeenkomst en in West-Europese lan den meent men algemeen, dat het ver bod geen betrekking heeft op uitvoe ring van overeenkomsten, die reeds wa ren gesloten, aldus verklaarde Kraft. VLIEGBOOT VERONGELUKT Een vliegboot van 65 ton van de „Con- soüdated Vultee Aircraft Corporation", een Amerikaanse vliegtuigfabriek, is zes mijlen uit de kust voor San Diego, <Ca- lifornië), in zee gestort. De negen inzittenden, alle behorende tot het personeel van de fabriek, werden gered. Het viermotorig vliegtuig is kort nadat het in het water was neergestort gezon ken. MC CARTHY WIL TRUMAN NIET MEER HOREN. m-: Senator Mc Carthy heeft verklaard i'. van de F.B.I. (de Amerikaanse federale v recherche) de verzekering te hebben ontvangen, dat oud-president Truman geen inlichtingen uit Canada over atoomsplonnnce heeft achtergehouden. Daarom achtte Mc Carthy geen grond No meer aanwezig om Truman op te roe- pen om voor zijn senaatscommissie van onderzoek te verschijnen. BW tjf De Britse waarnemende minister van buitenlandse zaken, lord Salisbury, heeft voor zijn vertrek naar Europa te New Vork verklaard: „Wij hebben te Was hington meer bereikt dan een van ons verwaohtte". In antwoord op een desbetreffende vraag zeide lord Salisbury dat de in ternationale toestand in het afgelopen WeerraoDorten Prinsessen in New York Morgen naar Chatham De Prinsessen Beatrix en Irene zün gisteren op het New Yorkse vliegveld Idlewild aangekomen, op weg naar Chatham in de Amerikaanse Slaat Massachusetts, waar zü zes weken zullen blijven. De Prinsessen zullen morgen haar reis vervolgen. WEERBERICHT Opnieuw buien De Bilt verwacht tot morgenavond: Half lot zwaai' bewolkit met op de meeste plaatsen enkele buien, hier en daar vergezeld door onweer. Zwakke tot matige, later vrij krachtige Zuide lijke wind. Weinig verandering in tem peratuur. (Opgemaakt te 10 uur). Zon op: 4.40 uur: onder: 20.52 uur. Maan op: 11.47 uur: onder: 22.44 uur. Hoogwater te Katwijk te 6.53 en 19.15 Dit nummer bestaat uit 10 pagina's Voor het stadhuis te Rotterdam j alle buitenlandse en Nederlandse vond dc Cérémonie proiocolaire" deelnemende groepen aan dit gym- plaats voorafgaande aan de opening nastiekfestijn deelnamen, van dc Gymnaestradawaaraan I Overzichtgemaakt tijdens het hijsen van de vlaggen, cn liet spelen van de diverse buitenlandse volks liederen. Van het vliegveld Idlewild zijn de Prinsessen per auto naar het hotel Waldorf Astoria gegaan, waar zij de nacht doorbrachten. Zowel Prinses Beatrix als Prinses Irene waren er enthousiast over na acht. jaar weer eens ln de Ver. Staten te zijn. Toen Prinses Beatrix haar zuster ■'roes of zij zich nog wel iets van New York kon herin-neren, antwoordde Prin ses Irene: „O ja, ik zal nooit de grote valreep van de Queen Mary vergeten, toen wij naar Nederland teruggingen" Aanvankelijk was de bedoeling," dat de beide Prinsessen vandaag naar Chatham zouden doorreizen. Met het oog op de vermoeiende reis werd gis teren echter besloten, dat de reis naar Chatham pas morgen zal worden on dernomen. Er zullen geen uitnodigingen voor of- Fciele gelegenheden worden aangeno men. Het is de bedoeling, dat de beide Prinsessen van haar vacant-ie genieten, zoals meisjes die geen Prinses zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1