Brabants bont... in zwart en wit
REIS DOOR HET LAND
VAN
WEKELIJKS BIJVOEGSEL van liet LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 4 JULI 1953 - Pagina 3
de kleur der accessoires kan zijn of
d:e \an een garnering of een voering,
terwijl als garnering letterlijk alles
dienen kan: stof, passementerie in
alle verscheidenheid die de markt
biedt, broderie, applicatie, franje, stro,
raffia en "wat al niet meer
Bikijtat eens gauw de ideetjes, die
we u hierbij -aan de hand doen. Met
een beetje fantasie kunt ge zelfs in
een zwart-wit tekening de kleuren en
de fleurigheid van die moderne, prae-
tlsche en flatteuze tenues ontdekken,
en als ge daarbij dah nog denkt aan
de zomerzon, die het voornaamste ob
ject van uw al heel nabije vacantie
is
(Van links naar rechts)
Kunst wordt goed beiaald
Het particuliere bezit speelt, zoals
hierboven gezegd, nog een grote rol,
maar dit betekent met, dat Tito's re
giem er thans toe over gegaan is een
„wederopstanding van het kapitalisme"
te aanvaarden. Zeker: sparen, een huis
en een auto kopen en royaal leven is
mogejljk, maar een ander „exploite
ren" met. Daarom mag de ambachts
man in theorie geen enkele knecht
hebben (in praktijk wel enkele» en
daarom is een carrière van schoen
maker-tot-schoenfabrikant (tevens be
zitter) een onmogelijkheid.
De best betaalde Joego-SIaven
virtdt ge momenteel, naar ik meen,
in de artistieke sector. In Zagreb
heb ik te horen gekregen, dat de
rijkste man van deze stad de be
roemde schrijver Michael Krevla is,
die voor de oorlog ai in talrijke ro
mans en toneelstukken de onwaarde
van het „ancien regime" en de tra
gische ondergang van een niet meer
in deze tyd passende aristocratie
had beschreven. Acteurs, zangers,
schilders, journalisten, kunnen even
eens de financiële topklasse berei
ken. wat betekent, dat voor hen een
inkomen van veertig a vijftigduizend
dinar oftewel f. 425 a f. 650 per
maand tot de mogelijkheden be
hoort. Dit Z(jn voor ginds hoge be
dragen want, om enkele voorbeelden
te noemen, een vakarbeider met
vrouw en een kind komt wellicht tot
f. 150; voor een directeur van een
middelgroot bedrijf is f.250 niet ab
normaal en voor een majoor in het
leger geldt eenzelfde bedrag. En dat
bij prjjzcn die zeker aanzienlijk bo
ven de onze liggen!
Zowel In economisch als politiek op
zicht is het vrijwel ondoenlijk een hel
der, duidelijk omlijnd beeld van de
toestand in Joego-Slavlë te geven. Na
de breuk met de Komlnform is alles
„in beweging". De situatie wijzigt zich
met de dag. Telkens worden nieuwe
plannen bekend gemaakt en verande
ringen aangekondigd, welke de amb
tenaren onzeker maken omdat ze hun
bevoegdheden niet kennen, maar welke
aan de andere kant verblijdend zijn.
omdat ze aantonen, dat het vastklam
pen aan politieke en economische dog
ma's tot het verleden behoord
Met de starre Russische methode
is ardieaal gebroken. Meer dan een
maal heb ik dit te horen gekregen:
„Wij zjjn bezig een eigen weg naar
het socialisme te zoeken, naar een
maatschappij waarin leder krijgt wat
hij verdient. Het communisme is iets
voor later. Daarvoor is de mensheid
nog niet rijp."
H. A.
c het te te voorschijn komen (De rok
heeft één naad middenachter, en één
aan weerskanten zijdelings voor. waar
in de zikken zijn gewerkt» Voo- dit
ensemble is 4 meter effen rode katern
nodig (1.30 m. voor het lijfje en 2 70
voor de rok» en 2.75 meter geruite
katoen van 90 centimeter breed'*
Het derde model is een mouw oos
japonnetje, dat geheel van gerui'e ra-
toen is gemaakt. Het heeft een k1' n
kraagje en een knoopslulting. d.e :^n
de voorkant tot ongeveer op heup
hoogte doorloopt, en een vierbaanse
rok, die in de zijnaden een steek2ak
vormt. Het kraagje en de ceintuur
zijn met groene, zijden of katoenen
franje afgezet, terwijl de rok, even
boven de zoom een oprljg heeft-, waar
onder eveneens een rand franje is
aangebracht. De rok is om de taille
lichtelijk ineengerimpeld Ter variatie
kan de franje vervangen worden door
een gerimpelde strook uit Engels bro
derie Benodigd materiaal: 5 meter
geruite stof en 3.80 meter franje (of
5 50 meter Engelse broderie).
Tenslotte van hetzelfde goedkope
materiaal een damestolletje, dat uit
een aparte blouse en rok bestaat Het
bloesje (dat natuurlijk op een effen
zwarte rok of pantalon kan worden
gedragen) heeft een klein Wit kraagje
en een sluiting van kleine bolronde
zwarte knoopjes. De rok bestaat uit
drie stroken, die door effen zwart
band van elkaar gescheiden zijn De
onderste strook valt over een binnen-
Rijen voor de winkelsmaar „ons socialisme is
nog niet klaar" - Machtige armee verdedigt de
grenzen - Wie het meest verdienen
(Van een bijzondere medewerker)
In de steden van loego-Slavië heb ik lange rijen slecht geklede en geduldig wachtende
mensen voor winkels gezien. Olie, meel, ol wat anders was dan weer moeilijk te
krijgen. Een van de vele symptomen der economische armoede.
„Ons socialisme is nog lang niet klaar", heeft een communistische redacteur van
Zagrebse krant „Vjesnik" me als verklaring gegeven. „En bovendien hebben we tegen
slag gehad. Vorig jaar viel er drie maanden lang geen druppel regen en de ooqst
mislukte volkomen. Dit in combinatie met de blokkade der Russen en de enorme
uitgaven, welke ons leger vergt, was te veel voor ons. Nu helpen de Amerikanen. We
merken het en we zijn dankbaar, maar we beseffen tevens, dat strategische redenen
een grote rol spelen."
Men behoeft qeen spion te zijn om vast te kunnen stellen, dat Joego-Slavië inder
daad een machtige armee op de been heeft. Volgens geruchten zijn er een millioen
man onder de wapenen en wanneer men de duizenden en nog eens duizenden soldaten
in elke stad, bij elk belangrijk militair punt ziet, dan gelooft ge dit zonder meer. De
heterogene bewapening voor een belangrijk deel nog Russisch van dit „volks
leger" en het feit, dat een groot percentage van het officierskader geen werkelijk
militaire opleiding heeft gehad, zijn uiteraard moeilijke puntep, maar de discipline in
deze armee is goed, en niemand twijfelt aan het „moreel", aan de verbetenheid waar
mee deze kaalgeschoren jongens in hun simpele, grijsgroene pakjes hun vaderland
zouden verdedigen.
„Voor het
communisme is de
mensheid
nog niet rijp"
Sinds Juni '48 woedt er een oorlogje
aan de grenzen, zijn er dag in dag uit
grensincidenten met Kominformtroe-
pen. Na Stalin's dood zjjn deze nog
niet verminderd en in Pee en Tlto-
grad, plaatsen vlak bij de Albanese
grens, hoorde ik verhalen over recente
schermutselingen waarbij doden waren
gevallen. Deze incidenten accentueren
zonder ophouden de ernst van de toe
stand waarin Joego-Slavië verkeert en
zi) zijn voor het (communistische) re
giem een aanleiding om erop te wijzen,
dat thans heel het volk zijn krachten
moei geven aan de opbouw van een
(socialistische) staat cn dat partijstrijd
achterwege dient te blijven.
Waterwerken bij Jablanica
Toen ik per trein van Mostar naar
Barajewo reisde, zat ik In de tweede
klasse coupé in gezelschap van twee
arbeidersgezinnen, die drie weken met
vacantie gingen. Zij hadden 75 pet
korting op de treinreis en 60 pet in
de hotels, waar ze eventueel zouden
vertoeven. De mannen werkten in een
bauxletbedrijf bij Mostar. Op zeker
ogenblik gingen allen naar de ramen
om met geestdrift de electrlsche wa
terwerken te bezien waar we toen
langs leden. Dat was bij Jablanica,
waar een stuwdam wordt gebouwd en
het vallende water van de rivier Ne-
retwa in de toekomst 750.000 kilowatt
uur per Jaar zal leveren. Een half uur
lang. hebben deze arbeiders ernstig
gepoogd mij duidelijk te maken wat
het gebruik van de water-energie op
deze en andere plaatsen voor het land
zal betekenen, welk een welvaart zal
gaan heersen als het land geëlectrifl-
ceerd ls, als er betere verbindingen
zijn en nieuwe industrieën, als de bo
demschatten in enorme hoeveelheden
voor goed geld aan het buitenland ver
kocht worden, als
„Ah, als we twintig Jaar vrede heb
ben, zal het hier een tweede Ame
rika zijn!", zei een van.de arbeiders
met enthousiasme en hij had daarbij
niet het oog op het „kapitalisme".
Directeur gevraagd"
Tl to en zijn medewerkers zijn er
inderdaad in geslaagd een deel van
het volk daadwerkelijk voor de eco
nomische ontwikkeling van dit uit
eindelijk rijke land te Interesseren.
Waarschijnlijk vooral de georgani
seerde arbeiders, die het nauwst be
trokken zyn bij de sociale hervormin
gen. Een concreet symptoom daarvan
kunt ge veelvuldig op de advertentie
pagina's der kranten vinden: „De on
dernemingsraad van die en die fabriek
zoekt een directeur".
Op deze arbeidsraden zijn de Joego
slavische kopstukken bepaald trots.
Zij spreken, wellicht terecht, over een
unicum ln onze wereld.
Tot voor twee Jaar was de staat,
naar Russisch voorbeeld, de enige or
ganisator der economie In dit land.
Bureaucratic, weinig arbeidslust en
bijgevolg een slechte productie waren
het directe gevolg van deze centrali
satie. Toen de Joegoslaven na de
breuk met Moskou weer vrij konden
Plein in het „Europese" deel van Sarajevo.
handelen, braken zij na enige t(jd
radicaal met dit starre systeem. I>c
fabrieken bleven staatsbezit, maar
alle bevoegdheden werden overge
dragen aan de producenten, aan dc
arbeiders dus. De arbeiders beheren
hun fabriek, zij kiezen een raad,
welke het beleid in grote Hjncn voert
cn in dit verband ook een adverten
tie kan plaatsen teneinde een ge
schikt directeur te vinden.
,,Kleine-boeren-probleem in
overtreffende trap.
Hassan Brkic, minister van Econo
mische Zaken in de republiek Bosna-
Herzegowina, hecit me dit gezegd. „De
kern van ons systeem is thans eigen
lijk een zeer democratische economie.
Er is weet vrije handel, Initiatief cn
concuirentie, omdat de producenten
zelf kunnen beslissen hoe ze hun be
drijf willen leiden."
In een vraaggesprek heeft deze voor
aanstaande communist (lid van het
centrale partijcomité) me er op gewe
zen, dat het privébezit nog een alge
meen aanvaard begrip Is Kleine win
keliers, kappers, schoenmakers, andere
ambachtslieden en bovenal boeren
hebben in overgrote meerderheid hun
eigen bedrijf. Aanvankelijk heeft Tito
in de agrarische sector, waarin zeven
tig procent der bevolking werkt, de
weg der nationalisatie cn der collec
tieve bedrijven willeft inslaan, maar
tijdig is hij van deze dwaling bekeerd.
Slechts een klein deel der boeren is
verenigd in „zadruga's" en dat uiter-
aad vooral in de vlakke gebieden.
Milloencn „bergboeren" zijn nog
immer volkomen zelfstandig en zij
vormen ginds wel zo ongeveer het nlj-
pendste probleem. Van de om cn by
(wee en een half millinen individuele
boeren bezitten er anderhalf millioen
nog geen vijf hectaren land, wat
betekent dat zes millioen mensen in
Joego-Slavie van de zeventien mil
lioen) in constante armoe leven, om
over 't angstwekkende arbeidersover-
schot nog niet te spreken.
Er wordt thans gepoogd in Joego
slavië een industrie te creëren, maar
het zal vermoedelijk nog lang duren
voordat het land over een voldoende
aantal goed geschoolde arbeiders be
schikt, waarbij we dan Kroatië even
buiten beschouwing laten.
En bij deze met optimisme begon
nen industrialisatie zal Joego-Slavië
moeten bedenken*, dat het op de bui
tenlandse markt straks met zijn tex
tiel, machinerieën, porceleln enzovoort
toch moeilijk kan concureren met
landen als Amerika, Engeland. Duits
land. Japan. Zijn ertsen lood. koper
bauxiet bijvoorbeeld zullen in deze
industriële sector waarschijnlijk zijn
grootste rijkdom blijken.
80 of 90 centimeter breedte nodig.
Het tweede model ls een ensemble,
dat bestaat ulit een rood katoenen
mouwloze blouse en een driebaanse
rok van geruite katoen. De blouse
heeft een Peter Pan-kraagje van de
zwart en wit geruite katoen, terwijl
de ^armsgaten met dit materiaal zijn
geboord. De rok. die aan een taille-
band ls gerimpeld, heeft een voering
van effen rode katoen, zodat hij ook
binnenste buiten te dragen is en met
de rode blouse een geheel amder ge
heel vormt; de zoom is afgewerkt met
geruit schum bies. Een zwarte elas
tieken ceintuur verbergt de schelding
van rok en blouse en uit een der twee
steekzakken van de rok kan een po-
Voor de Vrouw
Zomertijd:
tijd van overvloed
Het Voorlichtingsbureau van de Voe
dingsraad meldt.
Voor het bedenken van een zomer-
menu zal de Nederlandse huisvrouw
haar hand wel niet omdraaien: wij
zien immers zo'n grote keus van
groenten-, vlees- en vissoorten om ons
heen. Ook veel broodbelegsels zullen
we uit het groenten- en vruchtenrijk
putten: als we even tijd hebben een
lekker gemengd slaatje, anders een
voudigweg gesneden of geraspte
groenten. Een afstekend kleurtje: pe
terselie bij tomaat, een blaadje sla
onder de worteltjes en een kloddertje
slasaus er boven op, een tomaatje te
midden van een rozet komkommer-
plakken. maakt een groot verschil in
uiterlijk.
Groenten.
De bladgroenten kropsla, stoofsla,
postelein en andijvie blijven ons nog
trouw. Op de pic-nic nemen we kom
kommers en tomaat mee Zomerbieten,
worteltjes en bloemkool zijn laag in
prijs. De zomermaanden zijn bij uit
stek de tijd voor de verse bonen (snij-,
spercie- en pronk-). Doperwten, tuin
bonen en peulen lopen evenwel af. De
eerste rode kool behoeven we niet met
spijt te begroeten hij is mals en
vlug gaar een echte zomerkost.
Paprika en aubergines zijn in ons
land weinig bekend. Vooral de eerste
verdient meer aandacht, daar hij rijk
is aan vitamine C. Deze grote vrucht
is niet scherp van smaak in tegenstel
ling tot de lange smalle pepers. Hij
kan zowel rauw als gekookt worden
gebruikt.
Fruit.
Juli en Augustus zijn dè vruchten
maanden eerst nog aardbeien, ker
sen en perziken, spoedig gevolgd door
rode en zwarte bessen en pruimen. Als
meloensoorten kennen we o.a. ananas-,
tijger- en netmeloenen. Voor zoetzuur
nemen we een stevige soort, niet al te
rijp. Verse abrikozen kunnen evenals
perziken zowel vers als gekookt ge
bruikt worden. Van de vroege hand
appels zijn de bleek-groene Yellow
Transparant meestal smakelijker dan
de mooiere rode zomerappels. Met de
kleine kruidenierspeertjes en de sap
pige Clapp's Favourite begint het pe
renassortiment.
Vis.
Naast de nieuwe haring komt de
eerste panharing, de ongezouten of
zeer weinig gezouten haring die nog
gebakken of gekookt dient te worden.
Verse makreel kan men op dezelfde
wijze als haring toebereiden.
Voor de liefhebbers van magere vis
zijn er wijting, schol en bot, snoek
baars, en wat de hengelaars in de bin
nenwateren aan groot en klein grut
plegen op te vissen. Verschillende ge-
strook van wit Engels broderie (die
door een losse .onderrok van dergelijk
materiaal vervangen kan worden' In
de zwarte katoenen ceintuur ls een
rode roos gestoken. Variatie: een heel
andere allure krijgt hetzelfde model,
ipd'ien het kraagje, en de onderrok-
stj-öok van effen- groene katoén wor
den gemaakt, waarbij de corsage ach
terwege blijft en de tussenzetsels van
de rok naar verkiezing- zwart of grien
kunnen zijn Voor dit mode', is 4 me
ter geruite katoen nodig en 4'i meter
zwarte band of 20 centimeter zwarte
katoen van 90 centimeter breedte,
alsmede 3 meter Engelse broderie van
30 centimeter breedte.
J. V
kookte zoetwatervissen, in het bijzon
der brasem, zijn erg lekker wanneer
we ze met een scheut azijn, citroensap
of tomaat laten sudderen. Al is er geen
„r" in de maand, garnalen en mosselen
zullen best smaken.
Gevulde paprika.
2 paprika's, 250 gr gehakt, een stuk
je ui, plm. 3 eetlepels paneermeel,
boter of margarine.
De paprika's doormidden snijden en
de steel, het zaad en de zaadlijsten
wegnemen. De paprika's in ruim water
met zout 15 minuten koken.
Het uitje snipperen en in de boter
of margarine licht bruin bakken. Het
vlees toevoegen. Een paar eetlepels
paneermeel en een scheutje water toe
voegen tot een vrij stijve massa. Deze
op smaak afmaken met zout ien
nootmuskaat). Het gehakt overdoen in
de paprikabakjes. Deze in een pan of
vuurvaste schotel nog een kwartiertje
stoven in een weinig boter of mai .a-
rine met een bodempje water. De
paprika's kunnen ook in de oven na-
gestoofd worden.
Vis met tomaten.
300 gr. brasem of andere witvis der
zoete wateren, al of niet eigen vangst;
250 gr. tomaten, een stukje bloemkool
of een paar boontjes, plm. 50 gr. boter
of margarine, peterselie of selderij-
groen (venkel), zout, (peper), aard
appelmeel.
De vis van binnen en van buiten
grondig schoonmaken, de vinnen bij
knippen De groenten schoonmaken
en in stukjes snijden. In een braadpan
de boter of margarine smelten met een
beetje water. De vis en dc groenten er
in leggen. De pan sluiten, het geheel
tot aan de kook brengen en zachtjes
een kwartiertje stoven. De vis van de
graat nemen. Desgewenst het kooknat
binden met een papje van aardappel
meel en water. De vis met de groenten
in de saus opdienen. Fijngesneden
peterselie- of seldenjgroen er over
strooien.
Het gerecht geven bij rijst of aard
appelen.
Beschuit met bessencompóte.
Een kopje rode of zwarte bessen of
een mengsel hiervan, plm. H dl uen
half kopje water, 40 gr. (21i eetlepel)
suiker. 5 gr. eetlepel) aardappel
meel; 4 beschuitbollen, boter of mar
garine, (poeder (suiker).
De bessen uitzoeken, rissen en was
sen. Het water met de suiker aan de
kook brengen en de bessen er 111 lig
gen. Het geheel 5 minuten teg<
kook aanhouden. Het aardapiv -
met een weinig water aanmc ge
bessencompóte er mee binden en
afkoelen. Zo nodig nog suiker toei
gen.
De beschuitbollen in boter of mar
garine aan weerszijden croquant bak
ken. De'bollen horizontaal doorsnijden
Op de helft van de plakken een paai
lepels compote leggen en de rest van
de plakken er losjes op leggen. Deze
vlak vóór het opdienen bestuiven met
poedersuiker.
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand
Aantrekkelijk, opmerkelijk en populair
Parijs, Juli 1953.
Het is niet beter en niet slechter dan dat wat bij u in de keuken hangt
(tenzij ge daar echte zephyr hebt, want zó mooi is het moderne, katoe
nen japonstofje niet!). Voorts heeft het precies hetzelfde Brabants
bont ruitje als dat waar ge al ko kend of afwassend tegen aankijkt, niet
dit verschil dat het niet rood en wit, doch zwart en wit is!
Zo ziet het stofje eruit, dat dit jaar een van de aantrekkeiykhcden,
een van de opmerkelijkheden en een van de meest populaire japon-
mogelijkheden is!
Er "zijn dan ook alleraardigste effec
ten mee te verkrijgen en het goed
kope materiaal (dat vooral bij een ge
bruinde huid bijzonder flatteus staat!)
wondt voor de meest uiteenlopende
zomercreatics gebruikt, aan zee of in
de stad: het dient voor minuscule
tweedelige badpakjes en nauwe pan
talons, voor shorts en kuitbroeken,
voor rokken en ensembles, voor blou
ses en japonnetjes, voor simpele
daag-e en v.vir meer feestelijke dans-
toiletjes! Het wordt graag gecombi
neerd'met rood of groen of geel, dat
Als eerste een simpel daaigs jurkje
met ronde halsopening, dat van mou
wen verstoken ls. Het heeft een ge
tailleerd lijfje en een alleen aan de
zijkanten gerimpelde, driebaanse rok
Het is van een vrij grote zwart-wit
ruit en wordt gecompleteerd met een
vuurrode gavroche (halsdoekje) en
flats of ballerinas tn dezelfde kltur.
Een variatie ls mogelijk in de vorm
van rood of groen schuin bies, waar
mee de halsopening, de armsgaten en
de rokzoom worden geboord. Voor dit
jurkje is 3.70 meter geruite kat-oen van
