LEIDSCH DAGBLAD De Rosenbergs zijn hedennacht geëxecuteerd 92ste Jaargang ZATERDAG 20 JUNI 1953 No. 27944 Directeur: J. W. Honny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.— per kwartaal; f0,47 per weck Witte Singel 1, Lelden Giro No. 67055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Nieuwe zorgen Terwijl het Berlijnse avontuur een be moedigend teken mocht worden ge noemd. ook al mag men er dan geen directe gevolgen van verwachten, biedt het wereldtoneel daarnevens zoveel downs, dat het algemene beeld nog wei nig hoopvolle aspecten te zien geeft. Neem om te beginnen Korea! De president van Zuld-Korea. Syngman Rhee heeft een zeer gevaarlijke troef uitgespeeld om op het laatste nippertje een bestand nog te torpederen. Men we?t. hoe slechts na uiterst moeizame onderhandelingen overeenstemming werd bereikt Inzake het vraagstuk der krijgsgevangenen. Het was het laatste dilemma, dat een bestand in de weg stond I Na eindeloos gedelibïreer. waar bij Jobsgeduld een eerste vereiste was. kwam men tenslotte tooh tot een ver gelijk. dat in hoofdzaak de eis der V. N.. dat geen enkele krijgsgevangene tegen zijn wil zou worden gerepatrieerd en dus aan de dood overgeleverd, genoeg doening schonk. Ook over de demarca tie-lijn leek men het eens te zijn ge worden. zodat ieder moment de onder tekening van een bestand mocht worden verwacht. En daar laat Syngman Rhee opeens, zonder de V. N. er in te kennen, alle nlet-communistische gevangenen, voor zoveT hij daarover kon beschikken, los! j In wezen betekent dit niet me?r of min der dan een flagrante schending dei- overeenkomst zelfs voor deze nog de of ficiële handtekeningen droegRede neringen, dat deze anti-communisten toch gekozen zouden hebben voor de vrijheid, doen in dit opzicht niet ter zake. Het Is en blijft een schending van de getroffen regeling! En dat was ook juist de bedoeling van dc Zuid-Koreaan- se president, die op deze manier meende nog kans te maken op ongedaan maken van de bestandsregeling! De kwestie der krijgsgevangenen op zich zelf, liet Syng man Rhee koud. maar het was de laat ste, maar gevaarlijke, kans om een be stand te voorkomen, dat Zuid-Korea op de voorwaarden der V. N. nu eenmaal niet wil accepteren. Zal hü daarin slagen? Het antwoord daarop moet worden gegeven door de Russen. Willen zij zich neerleggen bij het geschapen en niet meer ongedaan te maken feit of nietWeliswaar doet men van Washington uit nog po gingen om de bevrijde krijgsgevangenen weer ln handen te krijgen, doch dit zal slechts tot een uiterst klein percentage kunnen lukken. Totdusver heeft het Kremlin, ook al veroordeelde radio-Pe king het gebeurde in felle termen, zich nog niet daarover uitgelaten en de be sprekingen ziln niet afgebroken. Onno dig intussen te zeggen, dat Washington zeer boos is op de Zuid-Koreaanse pre sident, waarvan Eisenhower in zijn jongste schrijven ongezouten heeft doen blijken. Duidelijk komt nog eens weer tot uiting, dat zelfs een bestand de Kore aanse moeilijkheden niet uit de weg zal ruimen en dat nog heel wat hindernis sen genomen zullen moeten worden voor en aleer een bevredigende oplos sing tot de mogelijkheden gaat behoren. Daarnevens baart Indo-Ohina nieuwe zorgen, omdat de koning van Cambodja naar Thailand is uitgeweken en niet wil terugkeren voordat zijn land van Frank rijk de volledige vrijheid heeft verkre gen. Hier wreekt zich de Franse kort zichtigheid niet op tijd de bakens te hebben willen verzetten, toen heel Azië de vrijheid opeiste! Deze koninklijke stap vergroot plotseling het gevaar voor de Fransen ln hun kolonie, want als Cambodja openlijk de partij der Viet- minh zou kiezen, zou de ellende niet te overzien zijn. En Frankrijk zelf zucht nog altijd onder de regeringscrisis. Het parlement speelt onverdroten het spel van eigen belang voort, ook al dreigt het land ten onder te gaan. Voor de zesde maal is de poging de crisis op te lossen op een fiasco uitgedraaid en ook al mag men wellicht over het échec van André Marie geen spijt hebben, want hij was zeker niet de man. die Frankrijk momenteel zo hard nodig heeft, toch is de gang van zaken voor Marianne, zacht gesproken, fnuikend. Wat blijft er over van haar gezag en prestige? Juist, waar de belangrijkste beslissingen op het spel staan Men denke aan de conferentie op de Bermuda-eilanden! Over Frankrijk zal een geheel andere geest moeten vaardig worden, wil het zich herstellen van de klap. die het zich zelf heeft toegebracht. Maar het Franse volk schijnt nog niet genoeg wakker ge- sohud om een einde te maken aan het spel der beroepspolitici, die slechts oog hebben voor hun eigen kleine belang en daarvoor het landsbelang offeren. Tot het laatste zijn pogingen tot redding gedaan Het doodvonnis is hedennacht om 1 uur aan de RoscnbVgs voltrokken. Julius Rosenberg werd het eerst ter dood gebracht. Ilij werd overleden verklaard te 010G uur (Ned. tijd zijn vrouw Ethel werd tien minuten later overleden verklaard. Noch Julius, noch Ethel zeiden iets vcordat zij stierven. Het nieuws van hun terechtstelling werd in New York niet eerder dan 01.43 Ned. tijd bekend gemaakt. De Rosenbergs zijn de eerste burgers, die in de Verenigde Staten zijn terecht gesteld wegens spionnage. Mevrouw Rosenberg werd op haar gang naar de dodenkamer begeleid door de directrice van de gevangenis, mevr. Evans, en een telefoniste. Diep ontroerd keerde mevr. Evans zich om en verliet de kamer, toen mevr. Rosenberg met een kus afscheid van haar nam, voor dat zij in de stoel werd gezet. In de dodenkamer bevonden zich tien getuigen, onder wie drie journalisten. Kort voordat Julius Rosenberg de ka mer werd binnengeleid, klonk vanuit de gang de stem van rabbi Irving Koslowe. Hfj zei de regels uit Psalm 23: „De Heere is mijn herder, mij zal niets ont breken. Al ging ik ook in een dal der schaduwe des doods, ik zoude geen kwaad vrezen". Dc rabbi ging ook me vrouw Rosenberg voor tot de kamer, ditmaal met aanhalingen uit psalm 15: .Heere. wie zal verkeren in uwe tent". Mevrouw Rosenberg is 37 jaar gewor den. haar echtgenoot was 35 jaar. De verdediger van de Rosenbergs, Emanuel Blocli. verklaarde na de te rechtstelling: „Schande over Amerika. De Amerikaanse democratie sterft met de Rosenbergs". Voor het „Witte Huis" liepen onge veer 500 mensen te wachten. Toen be kend werd, dat het echtpaar was te rechtgesteld. las een vrouw een verkla ring voor. waarin zii Amrika beschul digde van gewetenloosheid. Spoedig daarop verspreidden de pro-Rosenbergs zich. Een groep van ongeveer 7000 anti- Rosenbergs juichte en applaudiseerde, toen zij hoorden dat de vonnissen waren voltrokken. Op de Broadway demonstreerden on- GROTE ZUIVERINGSACTIE IN KENYA OP KOMST Genei-aal Erskine, bevelhebber van de Britse strijdkrachten in Kenya, is van plan door middel van een grote zuive ringsactie een einde te maken aan de activiteit van de Mau-Mau. Hij deelde op een persconferentie te Nairobi mede. dat drie brigades infanterie, versterkt met tanks en vliegtuigen, het land bij gedeelten zullen zuiveren. Eenmaal ge pacificeerde gebieden zullen weer onder burgerlijk bestuur komen. Wij moeten ons niet beperken tot passieve verdediging, doch een jacht organiseren, zo verklaarde de generaal. WEERBERICHT Vrij warm. De Bilt verwacht tot morgenavond: Voornamelijk in de nacht kans op en kele verspreide onweersbuien, maar mor gen opnieuw perioden met zonneschijn. Overwegend matige wind tussen Zuid- Oost en Zuid-West. Over het algemeen iets minder hoge middagtemperaturen.. (Opgemaakt te 10 uur). 21 JU. Zon op: 4.19 uur; onder: 21 03 uur. Maan op: 15.14 uur; onder: 0.38 uur. Hoogwater te Katwijk te 10.11 en 22.42 uur Doodtij. (22/6 te 11.20 uur). geveer 5.000 man tegen de terechtstel ling. In Londen namen de ongeveer 300 manifestanten die zich voor ae woning j van Churchill bevonden, twee minuten stilte in acht. toen daar het nieuws be-1 kendgemaakt werd. Bij een demonstratie te Parijs werd een jongeman gewond door een schot van een politieman, die door de demon stranten was omsingeld. De advocaten der veroordeelden heb ben tot het laatste ogenblik pogingen in het werk gesteld om het leven van hun cliënten te redden, doch alles te- vergeefs. Reeds viermaal werd de executie uit gesteld, de laatste keer Donderdagavond toen rechter Douglas, het jongste lid van het hooggerechtshof de tenuitvoer legging van het vonnis opschortte op grond van een juridische kwestie. De Amerik%onse regering verzocht het hof evenwel onmiddellijk als geheel de maat regel van Douglas ongedaan te maken. Het hof kwam Donderdag bijeen, doch stelde zijn beslissing uit tot gisteren. Na deze laatste bijeenkomst deelde opperrechter Winson mede, dat het hof het besluit van Douglas met zes tegen drie stemmen had vernietigd. Nadat de beslissing van het hoogge rechtshof bekend was gemaakt, deed de voornaamste advocaat der Rosenbergs. Emanuel Bloch. een hartstochtelijk be roep op president Eisenhower om als nog gratie te verlenen. Bloch zei dat de gehele wereld geschokt zou zijn, als het vonnis zou worden voltrokken, terwijl er zoveel twijfelachtigs in de zaak was. Een woordvoerder van het Witte Huis maakte een half uur later echter be kend. dat de president weigerde tussen beide te komen In de verklaring van Eisenhower werd om. gezegd: „Wan neer vijanden van de democratie schul dig zijn bevonden aan een zo afschu welijke misdaad als die van de Rosen bergs. wanneer de juridische mogelijk heden van een democratie om het leven van schuldig bevonden spionnen te be schermen zijn uitgeput, wanneer het tribunaal der V S. hen in zijn plechtige uitspraak schuldig oordeelt en het von nis juist, dan kom ik in deze zaak niet tussenbeide". Hieraan voegde de president echter toe dat „slechts de meest buitengewone omstandigheden een ingrijpen van de uitvoerende macht zouden wettigen". Deze zinsnede scheen de mogelijkheid open te houden, dat hij het leven der veroordeelden zou sparen, indien zij een volledige bekentenis zouden afleggen. iDe Rosenbergs, die steeds hun on schuld hebben volgehouden, hebben in dertijd gezegd, dat regeringsfunctiona rissen hadden aangeboden hun leven te sparen in ruil voor een volledig verslag over hun activiteit In de samenzwering, waaraan zij volgens de tenlastelegging hadden deelgenomen). Tenslotte poogde Bloch nog vier uur voor de terechtstelling rechter Harold Burton te bewegen, de executie op te schorten. Burton weigerde echter, zich beroepend op de beslissing van het hof als geheel. Hierop gaven de raadslieden hun po gingen op Toen de Rosenbergs hoorden, dat hun verzoek om gratie door president Eisen hower was afgewezen, bezochten zij el kaar te mogen zien. Gedurende twee uur mochten zij. gescheiden door een traliewerk, met elkaar spreken. Volgens de bewaker toonden zij geen enkele emotie. Inmiddels wees ook rechter Frankfur ter van het hooggerechtshof een zoek der verdediging om de rechtbank van New York te gelasten, de terecht stelling uit te stellen van de hand. Bloch werd door de politie bij het hek van het Witte Huis teruggezonden, toen hij te elfder ure een beroep wilde doen op de president. Twee uur voor de executie kwam David Ro&enberp afscheid van zijn broer nepien Bij dc familie S. Ie Kerkradc. wordt momenteel een logeetje verpleegd, dat zo nit dc film Bambivan Walt Disney kon zijn weggelopen. Een klein, teer hertje loopt daar op Iwge pootjes door dc kamers, en wordt door dc familie S. met de grootste zorgen omringd. Men hoopt het met de ..fles" groot te kunnen krijgen. Dc heer S. vond het hertje, enige dagen nadat liet was geboren, in liet bos. Men vermoedt, dat de moeder door jagers werd geschoten. Het jonge diertje voelt zich bij de familie S. echter zeer goed tlwis. en het groeit zienderogen. Als het is rootgebracht. zal het waarschijn lijk verhuizen naar de hertekamp te Kcrkrade. Het dochtertje van dc lieer S. geeft haar nieuwe speelkameraadje wat melk te drinken. Weerrcpporten i hedenmorgen 7 i Hellslnkl Stockholm Oslo Kopenhagen Amsterdam Edinburz Londen Luxemburg Panls Bordeaux Grenoble Nice Geneve Zilrich Locarno Berltin Frankfort MUnchcn Wenen InnsbrUck VOORBEREIDINGEN VOOR DE CONFERENTIE TE BERMUDA De perschef van het Witte Huis, James Hagerty, en functionarissen van de j Britse en Franse ambassade te Washing- ton zijn te Bermuda aangekomen om veiligheidsmaatregelen en andere voor- 1 bereidingen te bespreken voor de bijeenkomst van de Westelijke „grote drie". Geen der functionarissen kon de datum mededelen, waarop de bespre kingen zullen beginnen. Noordelijken staken besprekingen te Panmoendjon Protest tegen vrijlating gevangenen. De communisten hebben vanmorgen het werk aan de voorbereidingen voor een wapenstilstand en dc uitwisseling van gevangenen gestaakt, en de hut ten. waarin dc waarnemers tijdens de besprekingen plachten samen te ko men, gesloopt. Op de zitting van heden stelden de communisten de vraag of het opperbe vel van de Verenigde Naties in staat is de Zuid-Koreaanse regering en strijd krachten in zijn maoht te houden. Zo niet, op welke wijze een bestandsover eenkomst dan kan worden nagekomen. Een brief van de Noord-Koreaanse eerste-mmister. Kim il Sceng, en de op- jserbevelhebber van de Chinese troepen in Korea, generaal Peng teh hoeai, ge richt aan generaal Clark, was zodanig opgesteld, alsof een bestandsovereen komst reeds zeker was totdat de Zuid- Koreaanse eerste minister. Syngman Rhee. op eigen initiatief overging tot het vrijlaten van niet-communistische Noord-Koreanen uit de kampen van de Verenigde Naties. Een geallieerde woordvoerder was van oordeel dat de communisten met dc brief óf dc vrije hand voor de strijd tegen Zuid-Korea vroegen öf de te rugkeer van alle vrijgelaten gevange nen. Geallieeerdc waarnemers zeiden, dat hoewel de communistische brief de hoop op een spoedige wapenstilstand iiad weggenomen, het alle kansen op een overeenkomst niet verwerpt. Indien de wajïcnstilstand de „kliek van Syngman Rhee" zal omvatten, aldus de communistische brief, „moet u van uw kant verantwoordelijk worden gesteld voor het terugkrijgen van alle krijgsge vangenen. die „in vrijheid" zyn". Volgens de brief zouden de vrijgelate nen onder dwang bij het Zuld-Koreaan se leger wol-den ingelijfd. De commu nisten eisten dc verzekering, dat dit niet zou gebeuren. Kolonel Heir zeide, dat de voornaam ste communistische onderhandelaar, ge neraal Nam il. zich ojïgewondener toon de dan gewoonlijk. De Amerikanen z:tten intussen hun poginc-cn cm de vrijgelaten gevangenen weer in nanden te krijgen voort. Tot dusverre zijn evenwel slechts ongeveer duizend gevangenen achterhaald. Van g3zaghebbende zijde te Poesan wordt vernomen, dat de officieren der V. N. niet voorbereid waren op de mas sale vrijlating \an Noordelijke gevange nen. om rut het opperbevel der V. N. uit Tokio berichten had ontvangen, dat de Zuid-Koreaa.u e president „blufte", toen hd n.e* oeze maatregel dreigde Eer. hooggeplaatste officier b«j het comma Mo over de krijgsgevangenkam pen deelde n-.ee dat de Amerikaanse vei ligheidstroepen strikte orders hebben, niet op ontsnapte gevangenen te vuren. Van het begin af aan is het de politiek geweest dat er g"en „massa-slachting" mag zyn. zo voegde dc officier hieraan toe. Ontsnapte gevangenen verklaarden dat zij eerst twee uur voor hun vrijla ting de mededeling hadden ontvangen, dat zij zich gereed moesten maken de kampen te verlaten Toen zij in de naast bijgelegen dorpen aankwamen was daar voedsel voor hen gereed ge maakt en burgerkleding kiaarggleed. Plaatselijke autoriteiten hadden zelfs voor onderdak gezorgd. De voornaamste Zuid-Koreaanse af gevaardigde bij de bestandsbesprekingen, generaal Tsjoi doek sjin. verklaarde te Seoel, dat Zuld-Korea „juridisch vol ledig het rsoht had om de Noord-Ko reaanse gevangenen vrij te laten' en wel op gTond van het militaire beginsel, dat „een soldaat, die ln de strijd wordt vermist, naar zijn onderdeel moet wor den teruggezonden, zodra hij wordt te ruggevonden, Voor een a_anzienlijk deel waren de niet-communistische gevange nen. zo z?ide hij. vroeger Zuid-Koreaan se soldaten, die als vermist waren opge geven, doch van w'e de Noordelijken zelden dat zij „bevrijd" waren. De ge- ln het centrum van dc stad Arnhem is men bezig met het aanbrengen van veranderingen aan pleinen, die de hoofdstad van Gelderland een .nieuw gezicht" zullen geven. Het Willems- en Nieuwe Plein, vlak bij het station werden verbeterd, het stationsplein wordt veranderd en men hoopt op 1 Januari 1954 het nieuwe N.S. station te kunnen openen. Overzicht van het Willemsplein, in de richting station genomen, waar grote verkccrsverbeteringen zijn aangebracht. BELASTINGVERLAGING IN WEST-DUITSLAND Na de Bondsdag te Bonn heeft thans ook de Bondsraad de voorgestelde be lastingherzieningen. die voorzien in een belastingverlaging van gemiddeld 15 procent, goedgekeurd. De verlaging treedt met terugwer kende kracht tot 1 Juni in werking. VERZET TEGEN COMMERCIËLE TELEVISIE IN ENGELAND T Londen is een „nationale televisie- raad" opgericht, welke zich ten doel stelt zich te verzetten tegen commer ciële televisie en de „gezonde ontwik keling van openbare televisie in het na tionaal belang" te bevorderen. Voorzit ster van de raad is lady Violet Bonm Carter. Lord Waverley is president. De raad wil de steun proberen te krij gen van opvoedkundige en godsdiensti ge instellingen, de vakbeweging en an dere. aldus meldt de „Times". neraal voegde hieraan toe. dat men de ze gevangenen ln ieder geval naar huis moest laten gaan. Inmiddels hebben te Seoel ongeveer 10.000 studenten gedemonstreerd tegen een bestand. Er werd o-m op aange drongen. hulp te bieden aan de vrijge laten gevangenen. Volgens een geallieerde woordvoerder zijn gedurende de afgelopen nacht w»er 45 krijgsgevangenen uit Zuid-Koreaan se kampen ontsnapt. Negen hunner zijn opnieuw gevangen genomen. Tijdens de ontsnapping werd een Zuid-Koreaanse wachtpost gedood en een Amerikaanse soldaat gewond door mltrailleurvuur van een heuvelhelling bjj het kamp, al dus de woordvoerder. De Amerikaanse minister van buiten landse zaken. Dulles, heeft gisteren een bijeenkomst van ambassadeurs van de landen die troepen ln Korea hebben, I gehouden. Zuid-Korea was niet uitge- I nodigd. DE REPUBLIEK EGYPTE President Naguib heeft verklaard, dat hij in zijn eigen woning zal blijven en dat het koninklijk paleis slechts als zijn bureau zal worden gebruikt. Het paleis werd herdoopt tot het „rcpubliek"-paleis Het plein er voor heet thans Republickplein. Het stand beeld van koning Foead, de vader van Faroek. is weggehaald. De republiek zal nieuwe munten slaan en nieuwe postzegels drukken. vindstll 16 0.4 5 4 17 0.5 vindstll 20 0 zwaar bew. windstil 23 O half bew. entewol kt onbewolkt vindstll 23 zwaar bew. windstil 15 zwaar bew. zzw 2 20 lloht t en bewol kt lloht bew. vindstll 21 O Vrij warm weekeinde. Het KN.M.I. deelt mede: Nadat kleine storingen ook in tweede helft van deze week op verschil lende plaatsen nog buien hadden ver oorzaakt, werden gisteren de eerste te kenen van een flinke verbetering zicht baar. In de hogere luchtlagen werd namelijk belangrijk warmere lucht aangevoerd, waardoor er aan de onstabiliteit van de atmosfeer een einde kwam en er geen buien meer tot ontwikkeling konden komen. Wel veroorzaakte het binnen dringen van de warmte gisteravond en i de afgelopen nacht zware bewolking. I waaruit hier en daar wat lichte regen en motregen viel. Tengevolge van de vorming van een hogedrukgebied boven Midden-Europa loste deze bewolking vanochtend echter in snel tempo op Het ziet er naar uit. dat ook morgen dc zon geruime tijd zal schijnen en daar Zuidelijke winden lucht I uit Frankrijk blijven aanvoeren, mag op I een tamelijk warm weekeinde worden I gerekend. Oud-Leiden Terwijl het linker gedeelte van deze rond de eeuwwisseling genomen foto vrijwel de situatie van liet ogenblik weergeeft, zullen slechts de oudere Lcidcnaars zich dc buitenplaats van dc familie Jata (in dc volksmond het bos van juta herinneren. Deze buitenplaats, welke U rechts op de voorgrond ziet. stond eertijds aan het Schulp- pad, dc tegenwoordige en 1905 aangelegde Schclpcnkade. Links dc Jan van Goyenkadc. met halverwege de Gerrit Doustraat en uiterst links dc oprit van dc van dc Wouterenbrug. Hoog boven dc huizenrij verheft zich liet gebouw van het An-organisch laboratorium in dc Hugo de Groot straat. Deze foto werd ons ter publicatie afgestaan door de heer A. van der Hoogt. Roodenburgcrstraat 46.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1