LEIDSCH
DAGBLAD
92ste Jaargang
ZATERDAG 13 JUNI 1953
No. 27938
Directeur: 3. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.per kwartaal; f0.47 per weck
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Pïaar een Oost - West
ontmoeting
Toen na Stalin's dood het Kremlin
van Dlan scheen om van koers te ver-
ar. leren. was het speciaal Washington
dat zich afzijdig toonde. Zulks onder het
motief; laat cms eerst eens zien. dat de
toenaderingspogingen ernstig gemeend
zijn. want met woorden komen we niet
terder. Het was een logische gedachten-
gang. vooral na al de ellende van de
lc ;de oorlog die Moskou had ontketend.
Oi daarom de houding van Churchill,
die zonder meer pleitte voor een vier-
ir. iend he d en conferen tie. wel verstandig
geweest laten we nu maar daar. Als
tastbare bewijzen voor toenadering
noemde Washington een waDenstilstand
in Korea, vrede met Oostenrijk en rege
ling van het Duitse vraagstuk.
Moskou antwoordde met een afwijzing
van dergelijke gestes. Het weigerde zich
van te voren te binden aan enige voor
waarde. van oordeel, dat een vier-mo-
genl heden-conferentie moest worden
gehouden zonder dat enige conditie werd
gesteld. Zelfs de geplante bueenkomst op
de Bermuda-eilanden der drie grote
Westelijken heette in strud met de ge
dachte aan goede besprekingen, daar het
Kremlin dan zou komen te staan tegen
over een gesloten groep!
En zie nu de gang van zaken. Een
;>enstilstand in Korea ligt voor 't grij
pen. in Oostenrijk en Oost-Duitsl. gooien
de Russen de boeg volkomen om. Nu kan
men wel zeggen, dat er nog niets is ge
schied dat getuigt van een practische
politieke omzwaai en Moskou morgen
aan de dag weer kan terugkeren tot het
vroeger standpunt gedachtig aan de
leus. dat het communistisch bewind van
het Kremlin wel tactisch verandert doch
nimmer In einddoel, doch daarmede Is
men er niet.
Het valt niet te ontkennen dat Mos
kou blijkbaar alles op alles zet om tot
•n ronde-tafel-bespreking te geraken
het laat zich aanzien, dat het lukken
I gelet op de wel zeer bijzondere soe
pelheid. dit het Kremlin ten toon stelt.
Zoals de zaken thans liggen, lijkt de
voorspelling niet te gewaagd, dat het
tot een bespreking der grote vier zal ko
men. Moskou deinst bliikbaar voor niets
terug om dit voor elkaar te brengen.
Maar en dat houde men goed voor ogen.
alle consessies. die Moskou totdusver
heeft gedaan hoe omvangrijk ook in
vergelijking met de recalcitrante hou
ding van "t jongste verleden, hebben per
v. rekening weinig om 't lijf wat be
treft een werkelijke verandering in po
litiek opzicht.
Natuurlijk is het voor de betrok
ken gebieden een grote opluchting dat
de teugels worden gevoerd, maar ln we
er. verandert er niemendal zodat op
ieder ogenblik, als Moskou het wenst
kan worden teruggekeerd tot het regiem
van druk. zoals totdusver gevoerd.
Juist daarom zal de conferentie od de
Bermuda-eilanden van de grootste bete
kenis worden. Het is niet alleen wense-
l.ik maar zelfs noodzakelijk, dat daar de
r ilheid van het Westen volledig wordt
hersteld, waaraan thans, ook al doet
men veel om'dit te verbloemen maar al
veel ontbreekt. Nimmer zijn Engeland
en Amerika zover van elkaar geweest.
momenteel het geval is. En het is
daarom voor ons de vraag of Churchill
er wel goed aan heeft gedaan om dit zo
duidelijk tot uitdrukking te doen komen
Daarom zullen op de Bermuda-confe-
retie spijkers met koppen dienen te wor-
geslagen. Het is noodzakelijk, dat.
voor en aleer men met de Russen aan
groen? tafel gaat zitten, de eenheid
za! zijn hersteld.
Moskou zal niets verzuimen om ge
bruik te maken van tweespalt in het
Westelijke kamp Al bijzonder duidelijk
spreekt de opzet van het Kremlin om tot
elke prijs de EDG te voorkomen. En he
laas is het Westen in dit opzicht nog
altijd laks. ook al wordt er van Ameri
kaanse zijde pressie geoefend. De Franse
crisis doet trouwens natuurlijk geen
goed, integendeel Frankrijk versper
door de huidige crisis zoveel prestit
dat het zeer de vraag is of het zich
zal kunnen handhaven tegenover de bel
de Angelsaksische bondgenoten.
In West Duitsland begint enige onrust
merkbaar te worden en dat laat zich
denken. De Russische tegemoetkomingen
tukken ln het Westen immers een stem
ming, die knaagt aan de begrippen om
trent de noodzaak van de Europese De
fensie Gemeenschap! D3t geeft voedsel
nan de idee van een geneutraliseerd
Duitsland het meest funeste wat zich
laai denken. Want een geneutraliseerd
Duitsland betekent prachtisch: een niet
verdedigbaar West-Europa! De houding
der West-Duitse socialisten komt daar-
wel in een bijzonder scherp te ver
oordelen licht te staan.
Zeer belangrijke tijden ziin op komst.
Dp vraag is. of het Westen als eenheid
tegenover de verlokkingen van het Oos-
ten zich zal weten te handhaven. Mos
kou speelt tot nutoe zijn spel meesterlijk
Geheel gerust kunnen wij ons niet getui
gen....
WEERBERICHT
Zelfde weertype
De Bilt verwacht tot morgenavond:
In de nacht en ochtend hier en daar
nu' Veranderlijke bewolking met
Plaatselijk een enkele bui. Zwakke tot
n'-aUge wind uit uiteenlopende richtin
gen. Weinig verandering in tempera
tuur. (Opgemaakt te 10 uur).
14 JUNL
Zon op: 4.19 uur; onder: 21.01 uur.
Maan op: 6 54 uur: onder: 23.17 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.00 en 17.28
Uur. (15 6 te 5.40 en 18.05 uur).
Dit nummer bestaat uit 10 paglm
en een Bijvoegsel.
Vriendelijk gebaar van de Russen
in Oostenrijk
Eén duif maakt echter nog geen vrede
(Van onze correspondent te Wenen)
De mededeling van de Russische hoge
commissaris, dat vanaf 9 Juni de per
soonsbewijzen en paspoorten aan de
Russische demarcatiegrens niet meer
worden gecontroleerd, is heel onver
wacht gekomen. Niet alleen de regering
maar het gehele volk verkeert daarover
in een blijde stemming. want deze
maatregel maakt een einde aan veel
angst en oponthoud en bovendien
brengt zij economische voordelen, want
ook het goederenvervoer wordt verge
makkelijkt en vooral het vreemdelingen
verkeer uit het buitenland naar Wenen
beneden-Oostenrijk kan nu een
bloeitijd tegemoet gaan. Er is door de
gehele bevolking een zucht van ver
lichting gegaan en vooral de inwoners
an de stad Linz hebben alle reden tot
reugde. omdat zij nu ongestoord de
brug naar het voorstadje Urfahr kun
nen passeren, waar velen van hen te
werk zijn gesteld.
Het is begrijpelijk dat de communis
tische pers zich te buiten gaat in dank
baarheid tegenover de Russen en het
is inderdaad niet uitgesloten dat dit
eerste grote vriendelijke gebaar het be
gin vormt van een zogenaamd breed op
gezet vredesoffensief in Oostenrijk. Ook
andere feiten wijzen in deze richting,
bijvoorbeeld de vrijlating van alle gede
tineerden die ln de Sovjet-Unie en in
Oostenrijk door de Russen worden ge
vangen gehouden. Vervolgens de be
noeming van de beroepsdiplomaat II-
Jitsjow tot Russische hoge commissaris
in plaats van generaal Swindow, die
meer beschouwd wordt als een aan
hanger van de harde en onverzoenlijke
politiek van Stalin. Ook heeft Rusland
Oostenrijk de mogelijkheid gegeven om
de terreinen voor grote electriciteits-
werken in de Donau bij Ybbs-Persen-
beug over te nemen.
Verschillende Oostenrijke politiri,
die vroeger nog al eens critiek uitoe
fenden op de Russen, hebben zich de
laatste tijd dan ook gedwongen ge
zien om bijzonder vriendelijke woor
den te richten aan het adres van
Moskou en de bevolking stemt hier
mee in. omdat zü al zo sterk gewend
is geraakt aan de stroeve en afwij
zende obstructiepolitiek \an het
Kremlin dat zij doze koersverande
ring als een buitengewoon bewijs van
vredelievendheid gaat beschouwen.
Deze vreugde wordt op het ogenblik
nog groter nu hier steeds meer be
richten en geruchten doordringen om
trent onregelmatigheden en opstootjes
in verschillende steden van Tsjecho
Slowakije naar aanleiding van de jong
ste devaluatie. Ook hier zijn de men
sen ondankbaar, evenals overal anders.
Zij zijn gewend geraakt aan de Ameri
kaanse hulp en nu de Russen ein
delijk blijken geven van een beetje
vriendelijkheid, dreigt het gevaar dat
men deze eerste maatregelen ln hun
waarde gaat overschatten. Zuiver zake
lijk beschouwd hebben ze eigenlijk niet
veel om het lijftenzij ze werkelijk
dienen tot verdere ontspanning, tot be
tere samenwerking en misschien tot het
afsluiten van een vredesverdrag Want
de Russische concessies van vandaag
komen vrij laat. zoals ook vice-kanse-
lier Scharf al opmerkte, daar de de-
marcatiegrenzon door Amerika, Enge
land en Frankrijk al drie jaar geleden
v.arcn opgeheven Ook beschikken de
ze drie .staten al enige jaren over een
aparte hoge commissaris, naast een
oppe-bevelhebber, tot welke maatregel
de Sovjet-Unie nu pas is overgegaan.
In Oostenrijk ziet men wel dege
lijk in. dat deze eerste ..duif" nog
geen vrede brengt en dat ook het
vredesverdrag overmorgen niet op
tafel kan liggen zelfs niet met de
beste wil van de wereld, maar nu
Moskou toch een begin schijnt te ma
ken met een meer vredelievende poli
tiek. venvacht men althans voorlopig
verlichting op een paar punten, die
voor Oostenrijk van veel groter belang
zijn.
Het opheffen van de demarcatiegrens
is tenslotte maar een gebaar, doch de
vermindering van de bezettlngsonkosten
door Rusland zou een daad zijn, die de
OostenrU-kse lasten zou verlichten. Bo
vendien zijn Engeland en Frankrijk
hierin reeds voorgegaan, om niet te
spreken van Amerika, dat deze kosten
geheel voor eigen rekening heeft ge
nomen.
Een ander bewijs van werkelijke ac
tieve vredespolitiek zou het bovendien
zijn. wanneer de Russen het contingent
van hun bezettingstroepen aanmerkelijk
zouden verlagen wanneer zij hun Usia-
fabrieken en bedrijven zouden verplich
ten om zich te houden aan de Oosten
rijkse wetten en voorschriften omtrent
in- en uitvoer en vooral wanneer zij de
gehate Usla winkels zouden sluiten die
een unfaire concurrentie betekenen voor
het Oostenrijkse zakenleven, omdat ze
door het ontduiken van de belasting
goedkoper kunnen leveren.
Dit zijn nog maar heel bescheiden
wensen van Oostenrijk, maar het is niet
uitgesloten, dal de Russen dergelijke
eisen als brutaal en ondankbaar van de
hand wijzen. Toch weten de Oostenrij
Dit is de finale van de grote vaan-
delparadc. de ..trooping the Co
lour". die II Juni jl. - de verjaar
dag van Koningin Elizabeth II -
werd gehouden. De Koningin staat
voor de toegang tot Buckingham
Onvast zomerweer
Het KNMI deelt mede:
Hoewel boven geheel West- en Mid-
den-Euiopa een vlakke luchtdrukverde
ling wordt aangetroffen zonder depres
sies of hogedrukgebieden, vertoont het
weer boven dit gebied een grillig ka
rakter met dikwijl» grote verschillen op
korte afstand. Zo bevond zich gisteren
boven Noord Wcst-Duitsland een inten
sief regengebied, dat ongeveer tot onze
Noord Oost-grens reikte, terwijl boven
het grootste deel van ons land vrij zon
nig weer voorkwam; ook boven Frank
rijk kwamen regenbuien voor. die plaat
selijk van onweer vergezeld ginge n Op
sommige plaatsen in Duitsland en
Frankrijk viel de laatste dagen zelfs
meer dan 40 mm regen, maar in ons
land werd met uitzondering van Zuid-
Limburg. waar Woensdag vrij veel re
gen viel, vrijwel nergens neerslag van
enige betekenis afgetapt Ook elders in
Europa komen dergelijke tegenstellin
gen \oor. Zo was het bijv. gistermiddag
in Finland fraai zomenveer met maxi
mumtemperaturen van omstreeks 25
graden, terwijl enkele honderden kilo
meters naar het Zuiden boven de Bal-
tische staten buiig weer heerste met
temperaturen van nog geen 15 graden.
Grote hitte komt op het ogenblik ner
gens in Europa voor.
Alleen in Rusland worden maximum
temperaturen van omstreeks 30 graden
waargenomen. Op de meeste plaatsen
steeg het kwik overdag tot 20 25 gra
den en verwacht mag worden dat dit
het weekeinde ook in ons land het ge
val zal zijn. Het grillige weertype in
onze omgeving brengt echter met zich
mee dat de kans op enkele regenbuien
blijft bestaan, waarbij ook onweer niet
geheel is uitgesloten.
Palace en salueert, terwijl de House
hold Cavalry voorbij rijdt. Schuin
achter de Koningin staat haar echt
genoot. de Hertog van Edinburgh,
gekleed in het uniform van Veld
maarschalk. Het publick vulde de
Kroningstribunes langs de Malt en
rondom liet Queen Victoria Memo
rial geheel.
Hittegolf - geruchten
weersproken
Geen reden tot ongerustheid
Het KNMI deelt mede:
Enkele weken reeds circuleren er door
Nederland geruchten als zou er deze zo
mer een verschrikkelijke hittegolf zijn te
verwachten. Deze geruchten blijken een
dermate grote verspreiding te hebben
gevonden en zo hardnekkig te zun. dat
menigeen er geloof aan is gaan hechten.
Ter geruststelling kan worden mede
gedeeld. dat reeds geruime tijd verrichte
onderzoekingen over het voorkomen van
perioden van grote warmte geen enkele
positieve aanwijzingen hebben gegeven,
dat deze zomer een hittegolf van buiten- 1
gewone omvang moet worden verwacht 1
Ook van bultelandse Meteorologische
Instituten hebben het KNMI geen zoda
nige vei w achtingen bereikt.
In verband hiermede is er geen en
kele reden om zich ongerust tc laten
maken door de in omloop zijnde ge
ruchten. Het is weliswaar heel goed
mogelijk dat er deze zomer enkele
zeer warme dagen zullen komen, maar
deze mogelijkheid bestaat elk jaar en
is dus niets bijzonders.
kers maar al te goed. dat het huidige
gebaar de Russen heel weinig moeite en
vooral geen offers heeft gekost. Wan
neer de Russen werkelijk vrede wensen
dan dienen ze na acht Jaar bezetting
en chicanes eindelijk eens met positieve
en doorslaggevende daden voor de dag
te komen.
De tekenen schijnen niet ongunstig
te zun, vooual ook de woorden van Ma
lik. die kortgeleden in Londen ver
klaarde, dat het Oostenrijkse vredesver
drag langs diplomatieke weg moest
worden behandeld en niet op de (infus
en tot 260 opgelopen) zittingen van de
•aannemende ministers van buiten
landse zaken. Oostenrijk heelt nu een
aparte hoge commissaris ln de beroeps
diplomaat Iljitsjew en ook in Berlijn
werd de militair Tsjocikow afgelost door
de diplomaat Semjonow als hoge com
missaris. Tenslotte is er voor Oosten
rijk nog een luchtpuntde Russen heb
ben h:er de demarcatiegrenzen opgehe
ven zonder klaarblijkelijk rekening te
houden met een dergelijke maatregel in
Duitsland. Dit schijnt er dus op te wij
den. dat Moskou het Oostenrijkse
raagstuk niet in alle opzichten be
schouwt als een onderdeel van het
Duitse vraagstuk. Er bestaat dus hoop.
dat ook het Oostenrijkse vredesverdrag
ln behandeling kan worden genomen
zonder aan het Duitse te worden vast
gekoppeld
Er zijn dus ontegenzeggelijk een paar
hoopvolle tekenen, maar in Oostenrijk
zegt men met een kleine vanant: één
enkele vredesduif brengt nog geen
vrede.
Nieuwe boodschap van
Eisenhower aan Rhee?
In gezaghebbende Zuid Koreaanse re-
geringskrmgen is ondanks een tegen
spraak van het Witte Huis. verklaard,
dat president Eisenhower aan president
Syngman Rhee een nieuwe boodschap
heeft gezonden waarin hn een beroep
deed. geen actie te ondernemen welke
de ondertekening van een wapenstil
stand zou verhinderen of een bestand
zou verbreken.
Aan het front blijven de Noordelijken
aanvallen uitvoeren.
Zij zun op enkele plaatsen ln de stel
lingen der V N. doorgedrongen Officie
ren der verbondenen zijn van mening
dat de communistische aanvallen ten
doel hebben de huidige frontlinie, nu te
Panmoendjon wordt onderhandeld over
het uitzetten ener wapensti'standslinie
in het voordeel der Noordeliiken te wij
zigen
De Zweedse regering heeft haar gene
ra's staf opdracht gegeven tot het vor
men van het Zweedse contingent dat
deel zal uitmaken van de commissie voor
repatriëring der krijgsgevangenen in
Korea.
Behalve de leider van het contingent
die nog niet benoemd is zal dit
bestaan uit ten hoogste 50 personen, on
der wie officieren, juristen medici, po-
litie-ambtenaren en personen die reeds
ln vluchtelingenkampen werkzaam zijn
geweest.
In het atelier van een Delftse firma
wordt de laatste hand gelegd aan
een groot mozaïek, bestemd voor
het zwembad van het 23.000 ton
metende Zweedse passagiersschip
„Kungsholm"dat in Vhssingcn in
aanbouw is.
Tijdens de werkzaamheden, geliccl
links de ontwerper, de heer IV.
Wagcmans.
Oost-Duitsland voortgezet
Ontspanning in
De Oost-Duitse premier. Otto Grote-
wohl heeft bekendgemaakt, dat de op
ideologische gronden gebaseerde zuive
ring van het onderwijzend personee' in
Oost-Duitsland zal worden stopgezet.
De maatregel is door de Oost-Duitse
regering genomen in het belang van een
goede verstandhouding in geheel Duits
land, aldus Grotewohl.
Hij zei o-m.. dat het aannemen van
personeel voor scholen" niet afhankelijk
moet ziin van de erkenning van het
MarxismeLenisme."
Grotewohl verklaarde voorts, dat alle
onderwijzers, die werden gedwongen
ontslag te nemen weer tot de scholen
mceten worden toegelaten.
Naar het West-Berlijnse blad ..Nacht-
depesche" meldt heeft de nieuwe Rus
sische hoge commissaris in Oo-t-Duits-
land Semjonof. een belangrijke wijzi
ging van het bezettlngssutuut aar.ge-
.kondlgd
Semjonof zou by zun eerste bezoek
aan de plaatsvervangende Oost-Duitse
president. Dieckmann., hebben meege
deeld. dat er maatregelen warden voor
bereid om dé rechten en plichten der
Sovjetstnjdkrachten alsmede die van de
burgeluke Sovjet-autoriteiten en -be
stuursorganen in Oost-Duitsland op
nieuw vast te leggen.
Vo'gens de Nachtdepesche" zal het
bezettingsstatuut voor Oost-Duits'and
door deze wijzigingen e«n sterke over
eenkomst met het in de West-Duitse
Bondsrepubliek geldende bezettingsrecht
vertonen.
ZAKEN-DOEN MET CHINA.
Heden vertrekken 17 Engelse zaken
lieden uit Hongkong voor een onoffi
cieel bezoek aan Peking ter bespreking
van de mogelijkheden om de Britse han
del met communistisch China uit te
breiden. nX met een goederenuitwisse
ling ter waarde van 50 millioen pdst De
te leveren goederen zouden niet vallen
onder het verbod inzake de uitvoer van
goederen van strategische waarde naar
communistische landen.
De missie wordt niet gesteund door de
Engelse regering
Twee leden van een Belgische parti-
I culiere handelsmissie zijn uit commu-
nistisch China teruggekeerd met bestel-
j llngen voor goederen ter waarde van
ruim een milliard Belgische francs, zo
wordt in handelskringen te Antwerpen
I vernomen.
Oud-Leiden
Dit is de voorloper van de ..blauwe tram" naar
Den Haag. welke eertijds zijn vertrekpunt had in
het Noordeinde. Langs de Haagweg en via Voor
schoten schommelde deze stoomexpress dan naar
de Residentie, waar zij nabij het Bezuidcnhout ae
finish bereikte. De dienstwelke werd geëxploi
teerd door de Mij tot Exploitatie van Tramwegfn.
werd omstreeks 1924 gestaakt, waarna de toen
gclictcn NZHTM de exploitatie langs een andere
route voortzette. Deze foto werd ons afge
staan door de heer J. Guldeniond. Scringen-
straat 53.