LEIDSCH
DAGBLAD
Eisenhower waagt 5828 millioen
voor hulp aan buitenland
92ste Jaargang
WOENSDAG 6 MEI 1953
No. 27907
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
te.— per kwartaal: f0,47 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041: Redactie: 21507
Dulles oordeelt internationale
toestand critiek
president Eisenhower heeft gisteren
rrn program voor militaire en econo
mische hulp aan het buitenland aan-
berolen ten bedrage van 5.828 mil
lioen dollar. Dit is 1.800 millioen dol
lar minder dan het door president
Truman aanbevolen hulpprogram
voor 1953'54.
In zijn boodschap zegt Eisenhower
dat de 'Verenigde Staten zich niet kun
nen permitteren de Inspanning voor de
•erdedising te verslappen totdat dul-
jjjijit gebleken is dat dc Sovjet-Unie
onrecht vrede wenst.
Indien de V. St. het program voor
nuip niet uitvoeren, kan de mie we-
eld uiteen vallen op een ogenblik van
■root gevaar, aldus Eisenhower, die er
Mciaal de nadruk op legt dat er meer
n het Verre Oosten moet worden gc-
^De aanbevelingen van Eisenhower
«rerden door de administrateur van het
is entschap voor wederzijdse beveili-
rr.c, Stassen. toegelicht.
Stassen /ei dat iets meer dan 4 000
millioen dollar werd gevraagd voor mi-
l iire hulp en opleiding, waarvan on
teer 2530 milloen voor Europa, 1.000
millioen voor het Verre Oosten iets
inder dan 475 millioen voor het Na-
Je Oosten en 20 millioen voor Latijns
Stassen zeide nog dat 995 millioen
'oiiar gevraagd wordt voor de weder-
cidse verdediging om zekere landen m
ru-ooa en in het Verre Oosten te hel-
yn bij de uitvoering van belangrijke
Vannen voor de verdediging Deze hulp
il zodanig zijn, dat- de begrotingen
in de betrokken landen in evenwicht
'Tan* dit bedrag zullen, aldus Stassen,
,00 millioen dollar aan uitrusting, ma-
erlalen en diensten voor Franse cn ge-
Kcszetrouwe inheemse strijdkrachten
i dè verbonden staten van Indo-Ohlna
orden bestemd.
Voor de wapenfabricage in Frankrijk
roor de Franse Nato-troepen zullen
wnderd millioen dollar worden uitge-
mkken. Een evengroot bedrag is be-
Femd voor Groot-Brittannië voor de
ouw van vliegtuigen voor de verdedi-
an het Noordatlantische gebied,
is in het plan ongeveer honderd
ti.om dolta- muMMSm voo'~"'
•tostigen van de Amerikaanse uitvoer
in tarwe, katoen, en spek naar Groot-
De directe financiële steun aan Groot
riltanniè voor de verdediging zou van
op 1954 worden gehalveerd. Men is
n plan deze hulp binnenkort geheel
te schaffen.
De Amerikaanse minister van bui-
inlandse zaken. Dulles, heeft op een
fecombineorde vergadering van de
commissies voor buitenlandse zaken van
de Senaat en het Huis van Afgevaar
digden verklaard dat de internationale
«stand kritiek is.
Geheel Zuld-Oost-Azië bevindt zich
np het ogenblik in ernstig gevaar en
indien Indo-China verloren zou gaan,
zo betoogde de minister, zou cr een
kellingreaetic ontstaan door geheel
het Verre Oosten en Zuid-Azië.
f 110.4 millioen
in Rampenfonds
Sinds Maandag is wederom f 100.000
ilj het Nationale Rampenfonds binnen
komen Het totaal-bedrag is thans tot
1104 millioen gestegen.
Weerrapporten
O'an hedenmorgen 7 uur)
Helsinki regenbul
o'ockholm regen
O*!» regen
Kopcnhacen onbewolkt
Amsterdam regenbul
Edinburgh
Londen
Luxemburg
Nice
Geneve
ZUrlch
Berliln
frankfort
hünohen
"•'enen
Innsbruck
half bew.
onbewolkt
Onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
licht bew.
regen
eeh. bow.
eeh. bew.
zwaar bew.
ssfa
i m
no 8 12 0.1
nno 8 17 0.1
n 6 17 O
nnw 8 14 0.1
windstil 23 O
windstil 22 O
nw 6 19 O
w 1 21 0
nno 2 35 O
n 2 2-10
windstil 18 0
wzw 1 23 0
windstil 22 0.2
nw 5 14 -
nw 6 19
wnw 7 18
wnw 6 17
zo 2 15
WEERBERICHT
Vrij koud
Bilt verwacht tot morgenmiddag:
Aanvankelijk vrij veel bewolking met
P-aatsehjk enkele regenbuien, maar la-
«r van het Noord-Oosten uit opklann-
E?n Matige tot vrij krachtige wind
*2 n. anke lijk tussen Noord-West en
hoord. later draaiend naar Noord-Oost
'BI koud. (Opgemaakt te 10 uur)
Zon op: 5.00 uur: onder: 2014 uur.
Maan op: 229 uur; onder: 12.52 uur.
«oogwater te Katwijk te 9.23 en
Wi nummer bestaat alt acht pagina's.
Dulles zeide, dat er geen bewijs voor
handen ls. waaruit blukt dat het Sov
jet-gevaar voor de vrije wereld minder
is geworden of in de naaste toekomst
zal verminderen. Over de Chinese troe
pen op Formosa zeide Dulles dat deze
troepen versterkingen in materieel
moeten ontvangen.
„Indien Formosa militair krachtig en
economisch gezond kan worden ge
maakt. kan het misschien een sterke
aantrekkingskracht uitoefenen op de in
slavernij gebrachte volken van Azië",
aldus Dulles.
Dulles zeide dit naar aanleiding van
de boodschap van Eisenhower aan het
congres, waarin de president mede
deelde dat de 5.828 millioen dollar, die
hij vraagt voor hulp aan het buiten
land noodzakelijk ls voor de beveiliging
op lange termijn van de Verenigde Sta
ten.
Dulles zeide dat het program van Ei
senhower voorziet in „een matige ver
hoging" van de militaire en technische
steun aan de Latijns-Amerikaanse lan
den.
Volgens de Amerikaanse minister
gaan vele landen, die de Verenigde Sta
ten tot dusver vriendschappelijk gezind
zijn, zich afvragen of het centrum van
macht zich niet van Washington naar
Moskou heeft verplaatst.
Dulles zeide, dat elke besnoeiing die
nu nog in het program zou worden
aangebracht, grotere risico's betekent
dan, naar hij geloofde, op dit ogenblik
genomen mogen worden.
Minister Deliler vat zaak-Naumaim
thans ernstig op
Naumann Hitiers opvolger
De West Duitse minister van justitie,
Thomas Dehler. heeft op een bijeen
komst van de buitenlandse persvereni
gingen te Bonn verklaard, dat hij
thans, na een studie gemaakt te heb
ben van de in beslag genomen docu
menten, de zaak-Naumann „zeer ern
stig" opvat. Werner Naumann was in
het bezit van een intelligentie cn van
een kundigheid, die gevaarlijk voor de
West Duitse democratie had kunnen
worden. Zijn net had hij over vrijwel
iedere rechtse organisatie gespannen.
Toen de Britten Naumann gearres
teerd hadden, wisten de Duitse ambte
naren van de veiligheidsdienst heel wei
nig omtient Naumann cn hij, Dehler,
had aanvankelijk getwijfeld aan de
ernst van de zaak cn was verontwaar
digd geweest.
Uit de aantekeningen van Naumann
as gebleken, dat hij contacten onder
hield met vele uiterst reohtse perso
nen, zoals vrienden van sir Oswald
Mosley, de gewezen Britse fascistenlei-
der. Otto Skorczeny, de man, die in
dertijd Mussolini benijdde en thans in
Spanje is. generaal Ramcke, die sinds
zijn vrijlating ?ep aantal felle antl-ge-
ft-meerde tocsprSkeh"-hebft- gehouden,
mevrouw Chambrun, dochter van
Kolonel C. F. Paliud dc Mortanges.
an het Regiment Huzaren van Bo-
reel. die. gelijk gisteren gemeld, bij
K.B. met ingang van 30 April jl.
tijdelijk is benoemd cn aangesteld
lot Brigade-Generaal bij het wapen
der Cavalerie.
Generaal Paliud de Mortanges ver
vult de functie van chef-staf van de
inspecteur-generaal der Koninklijke
Landmacht. Hij zal t.z.t. door H.M.
dc Koningin worden benoemd lot
adjudant in gewone dienst, tevens
souschef van liet Militaire Huis van
Hare Majesteit.
Vroege IJsheiligen
Het KNMI deelt mede:
Krachtige Noordenwinden voeren
thans, zoals zo vaak m het voorjaar ge
schiedt, koude lucht afkomstig uit de
Poolstreken naar West Europa. In de
maand Mei komen dergelijke perioden
van koud weer, die de komst van de
zemer schijnen te vertragen, bij voor
keur voor omstreeks de IJsheiligen
tussen 10 en 15 Mei. Maar zij kunnen
ook later voorkomen of vroeger, zoals
nu het geval is. De koude Noorden
winden worden veroorzaakt door een
hoeedrukgebied dat zich nu van de
Britse-eilanden tot aan Spitsbergen
Nova-Zembla uitstrekt. Langs de Oost
flank van dit hosedrukgebied trok een
depressie in de afgelopen nacht van
Scandinavië naar Oost-Duitsland. Deze
veroorzaakte op de meeste plaatsen
enige motregen maar neerslag van eni
ge betekenis werd nergens gemeld. Een
volgende storing betond zich vanmor
gen voor de kust van Noorwegen: deze
trekt ln de richting van ons land en
zal morgen mogelijk enkele buien ver
oorzaken.
Achter deze storing breidt het boven
genoemde hosedrukgebied zich over
Scandinavië snol naar het Zuiden uit,
zodat na morgen de neerslagkansen
weer zeer gering worden. De aanvoer
van koude lucht houdt echter aan zo
dat verwacht moet worden dat de tem
peraturen laag zullen blijven.
Franse premier Laval, die op beschuldi
ging van collaboratie gefusilleerd ls, de
Belgische fascistische leider Leon De-
grelle en vele andere.
Ten huize van mevrouw Lea Lucht,
een vriendin van Naumann. die van
Belgische herkomst is en een export
zaak heeft, was een gastenboek gevon
den, waaruit bleek, dat vele rechtse
personen, onder andere leiders van in
middels verboden politieke groeperin-
en Axmann, een vroegere leider
de HiClcrjugend, dit huis bezocht
hadden. Ook Hjalmar Schacht was te
gast geweest.
Dr Ernst Achenbach, die kortelings
ontheven is van zijn functie als voor
zitter van de commissie voor buiten
landse zaken van dc partij der vrije de
mocraten - de partij van Dehler - was
regelmatig ten huize van Lea Lucht
gekomen. Deze had echter verklaard,
dat het hier slechts reohtskundige ad
viezen had gegolden. Dehler zeide ver
der van mening te zijn. dat een aantal
van zijn partijfunctionarissen contact
met Naumann hadden onderhouden.
Hij wachtte echter de resultaten af van
een nader onderzoek van een partij—-
commissie, waarvan hij zelf lid is, al
vorens een
vaarvan hij zelf lid is. al-
mutual brow iLa r w c h-1) o o t ui aanvaring
op Noordzee
Uit het dagboek van Naumann was
gebleken, aldus vervolgde Dehler. dat
hij eens de „fatale dagen" van het ein
de, zoals hij die genoemd had, met Ax
mann had besproken. Naumann was
met Axmann uit de „Fuehrerbunker"
gevlucht, om naar het Westen uit te
'ijken.
Naumann was de laatste, die Bor-
mann. de plaatsvervanger van Hitier.
levend had gezien. Omtrent het lot van
Bonnann, waarover nog onzekerheid
bestaat, was echter niets opgetekend.
Naumann voelde zich als de hoogste
overlevende functionaris van de Nazi-
tijd de natuurlijke erfgenaam van Hit-
Ier. wiens werk hij wilde voortzetten,
aldus de minister.
Op een desbetreffende vraag ant-
oordde Dehler, dat „kennelijk" ook
een of twee federale ambtenaren te
gast waren geweest in het huis van Lea
Lucht, naar verklaard was „sleohts
voor een receptie".
Minister Dehler zeide nog, dat Nau
mann dc bedoeling had gehad dat ziin
mensen functies zouden krijgen in de
bestaande politieke partijen met het
oog op de komende verkiezingen „die
de laatste ln hun soort" zouden zijn.
Hy wenste echter leden van zijn
groep in het parlementaire apparaat
„om aan 't doodsbed te zyn". Naumann
wilde rechtse elementen van iedere
schakering voor zich laiten werken
„teneinde de democratie omver te wer
pen".
Onze correspondent te Bonn telefo
neert ons nog:
Een apart hoofdstuk vormt de ma
nier waarop de Engelse bezettings-auto-
riteiten er achter cekomen zyn wat Nau
mann in zijn schild voerde. Zij hebben
daar wyselyk over gezwegen, maar liet
staat nu wel vast dat zij door het af
luisteren van telefoongesprekken de eer
ste aanwyzlngen hebben gekregen dat
Naumann c.s. zich met plannen bezig
hielden, die niet door de democratische
beugel konden Daarom is de Engelse
hoge commissaris tot arrestaties over
gegaan. Dit geschiedde met een beroep
op de veiligheid van de bezettingstroe
pen. maar de eigenlykc opzet is ge
weest naar men mag aannemen
om aan doorslaggevend materiaal te ko
men In dit opzicht is de actie met groot
succes bekroond, want in de correspon
dentie (dagbopken cn notitieboekjes)
van Naumann heeft men alles bevestigd
gevonden wat men van hem vermoedde!
De Duitse autoriteiten hadden zo'r
actie niet ten uitvoer kunnen leggen. Het
nog altyd geldende bezettingsstatuut
maakte het de Engelsen mogelijk wat
het Grundgesetz de Duitsers zelf ver
bood. te weten arrestaties zonder toerei
kende gegevens, alleen op grond van
moedens.
Adenauer heeft er de Engelsen zelfs
voor bedankt, dat zy op die manier „in-
gesproneW' zijn.
Hoe Naumann er toe gekomen is al
zyn illegaal werk aan het papier toe te
vertrouwen, is een raadsel dat psycholo
gisch alleen te verklaren is door het
spiegel-gevocl, dat bovenmate intelli
gente mensen, die actief politiek voeren,
vaak hebben. De dagboeken van Goeb-
bels. waarin de gekste dingen opgete
kend stonden, waren daar ook een voor
beeld van
Hoogstwaarschijniyk heeft Naumann
deze gewoonte van zijn vroegere chef
elbewust gevolgd.
Een groot nadeel hebben deze ont
hullende stukken voor degenen, die ze
nu nauwgezet bestuderen: ze zijn zogoed
als onleesbaar, Naumann's handschrift
is zo miserabel dat men eerst lange tyd
dacht met een geheimschrift te doen te
hebben!
Koninklijk Paar
naar Noorwegen
vertrokken
Om kwart voor zeven vanmorgen ls
het Koninklijk Paar van het vliegveld
Soesterberg naar Noorwegen vertrok
ken. Het Koninklijk Paar is uitgeleide
gedaan door de zaakgelastigde van
Noorwegen, de heer M. F. Sandbcrg en
mr. J. Visser, chef van het protocol-
De echtgenote van dc zaakgelastigde
Charges en klappen op de Dam
Communistische betogers legden rode rozen
Zij sierden zich met het „rood-wit-blauw"
De middag van de bevrijdingsdag isover het trottoir voor het plantsoen,
op de stampvolle Dam te Amsterdam 1 celegen tussen twee kiosken. Een bouquet
ontsierd door enkele relletjes. Terwijl rode rozen werd door een deputatie voor
honderden mensen, met geen ander de ingang van het plantsoen op de groe-
verlangen dan zich te amuseren, langs ne haag neergelegd en toen hoorde men
de bekende stalletjes op dc kleine I kreten: „Leve de vijfde Mei",
steentjes voort wandelden, voltrok zich Naar bekend waren politieke demon-
op de hoeken van het Damplantsocn straties of betogingen op de bevrijdings-
ecn affaire, die schril afstak tegen de dag door B en W. verboden Het gevolg
fleurigheid van het zonnige plein.
- Omstreeks vier uur trokken, aanvan-
heeft H.M. de Koningin bloemen aan- j lelijk onopgemerkt door de dichte scha-
geboden. ren publiek, communistische betogers
Naar aanleiding van de moordaan-1 Arrestanten in verband met dc
slagen in Tunis waarbij de vice-1 moordaanslagen, klimmen - onder
voorzitter van de gemeenteraad van politiebewaking - in een politie-
dezc stad Tsjadli Kastalli om het j auto.
leven is gekomen, worden momcn-\
teel talrijke personen in Tunis ge-1 (Teiefoto)
arrestcerd.
Passagiers in veiligheid
Vrouw en kind gewond
(Telefonisch van onze Londense
correspondent)
De „Duke of York" (4190 ton), die de
dienst onderhoudt tussen Hoek van
Holland en Harwich en om 12 uur van
Hoek van Holland was vertrokken, is
vannacht omstreeks 3 uur op de Noord
zee, 46 mijl buiten de Engelse kust, in
aanvaring gekomen met het Ameri
kaanse schip „Haiti Victory" (7607 ton).
Waarschynlyk was deze aanvaring
het gevolg van mist.
Om halfacht hedenmorgen seinde dc
kapitein van de „Duke of York", dat
de boeg van de voorkant van de brug
af is afgebroken en gezonken.
Alle passagiers zyn per reddingsboten
in boord genomen van de „Haïti Vic
tory". Aan boord waren 341 passagiers
en 76 bemannngsleden.
De heer J. Noest, Londens directeur
van de maatsehappy Zeeland, die de
dagdienst tussen Nederland en Engeland
verzorgt, verklaarde hedenmorgen te
genover ons dat hy zich niet kon herin
neren. dat er in zijn lange loopbaan
ooit op deze route een ongeluk had
plaatsgevonden.
De ..Duke of York", die toebehoort
aan de Britse spoorwegen die de
nachtdienst verzorgen ls ongeveer
20 jaar oud. Tot voor enkele jaren on
derhield dit schip de dienst tussen En
geland en Ierland. Gezagvoerder ls ka
pitein R. B. Adams.
Luidens latere radioberichten tracht
de Haiti Victory de Duke of York op
sleeptouw te nemen. De Duke of York
maakt langzaam water. Ongeveer vijf
tien bemanningsleden zyn aaji boord
achtergebleven en de reddingboot van
Walton ls verzocht in de nabijheid te
biyven, aangezien de Duke of York
geen reddingboten meer heeft.
Om kwart voor tien zond dc Duke
of York opnieuw een S.O.S. uit. dit
maal omdat een bekneld geraakte
Het schip vroeg om zwaar reddings-
materiaai. aangezien vermoed werd,
dat de vrouw en het kind ernstig ge
wond waren.
as. dat in een oogwenk van alle zijden
politie-agcnten toesnelden alsook bere
den politie. Het trottoir tussen plantsoen
en de steentjes in werd afgezet. Op de
hoeken bleven echter zeer veel mensen
byeen.
Hier kwam het tegen halfvfjf tot een
uitbarsting. Tientallen agenten trokken
hun sabels en rechercheurs in burger,
met gummiknuppels in de hand. joegen
de menigte samen met de agenten uit
een. Er dreigde even een paniek te ont
staan, doch in ccn minuut waren de
straten rondom de hoek van de Bijen
korf schoon, niet echter dan nadat er
enkele flinke klappen waren gevallen.
Tien minuten tevoren was door de Kal-
verstraat een groot aantal betogers, ver
mengd met het daar wandelende publiek,
bij de laatste steeg voor de Dam. die
naar het Rokin leidt, eveneens door po-
litie-agenten opgevangen en met zachte
drang de steeg in gedirigeerd. Op het
Rokin werden deze betogers, die op hun
revers een rond van papier vervaardigd
rood-wit-blauw embleem droegen en bij
tyd en wyle uitriepen: „Leve de vyfde
Mei", weer gedwongen rechtsomkeer
over het trottoir van het Rokin in de
richting van het Muntplein te lopen.
Door een comltc. dat zich „Herden-
kingscomitë 5 Mei" noemt was begin van
deze maand een manifest verspreid,
waarin het voornemen te kennen werd
gegeven, gistermiddag om 4 uur „in stille
vastbeslotenheid voorbij het nationale
monument te gaan". De hoop werd uit
gesproken, dat vele tienduizenden dit
voorbeeld zouden volgen. In het mani
fest stond voorts vermeld, dat de 5de
Mei „strydbaar herdacht moet worden,
omdat een nieuwe Duitse nazi-overheer
sing dreigt door midel van de EDG,
onder leiding van Amerikaanse en West-
Duitse Nazi-generaals".
Eerst wees niets op ongeregeldheden.
Duizenden mensen schuifelden voetje
voor voetje langs de kraampjes op de
Dam en over het trottoir voor het Dam-
plantsoen.
Toen legde gelijk gemeld een de
putatie de rode rozen neer en gelijk
tijdig ontpopten vele mensen in dit
dichte publiek zich als betogers door
papleren stroken te ontvouwen, waar
op diverse communistische leuzen ge
drukt stonden: eisen voor meer wo
ningen en werk, voor vrede en leuzen
tegen de EDG. De betogers sierden
zich toen met het ronde, rood-wit-
blauwe. papieren embleem, waarop ge
drukt stond: „Leve de 5e Mei".
Anderhalf uur hield de voelbare span
ning op de Dam aan. Toen werd het rus
tiger. doch kort voor halfzes laaide weer
een rel op. ditmaal tegenover het beurs
gebouw bij de Cineac, waar uiteenge
jaagde betogers zich verzamelden. Ook
hier werd een charge uitgevoerd.
Op de vrij talrijke buitenlandse touris-
ten, die op deze bevrydingsdag in het
hartje van Nederland hun ogen uitkeken
naar de feestelijke vlaggen, moet deze rel
wel een merkwaardige indruk gemaakt
hebben.
Amerikaanse verlofgangers waren bU-
na de enigen, die by wyze van uitzon
dering over het afgezette gedeelte voor
het Damplantsoen werden doorgelaten.
Een van hen trok zich van de rel weinig
aan. Tenvyl op beide hoeken een charge
werd uitgevoerd stond hy voor de haag
van het Plantsoen zyn meisje te foto
graferen.
Oud-Leiden
De- bcurtvaart speelde eertijds op dc marktdagen
in 'dc Sleutelstad een heel wat grotere rol dan in
onze dagen, waarin gemotoriseerde tractie die
taak voor een belangrijk deel heeft overgenomen.
Een halve eeuw geleden kostte het in dc omgeving
van dc Koornbcursbrug cn de Karncmelksbnig
heel wat moeite om ccn ligplaats langs dc wal
te bemachtigen, een probleem dat heden ten dage
niet meer bestaat. Soms lagen cr wel drie of vier
schuiten naast elkaar gemeerd!
