LEIDSCH DAGBLAD wefrrfrtcht 92ste Jaargang DINSDAG S MEI 1953 No. 27906 Directeur: 3. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 16.— per kwartaal; f0,47 per week Witte Singel 1, Lelden Giro No. 67055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Stille tochten overal in ons land Kransleggingen door Koninklijk Paai en Prinses J? ilhelmina Komende generatie moge niet vergeten In talrijke plaatsen van ons land zijn gisteren dodenherdenkingen en stille tochten gehouden, alsmede monumenten - o.a. gelijk gemeld op de Grebbe- krg - onthuld, hetgeen er wel op wUst. hoezeer de gevallenen uit de oorlog noï in de harten der bevolking leven! H. AI. de Koningin en Prins Bernhard hebben te Baarrv de dodenherdenking bijgewoond. Kort voor acht arriveerde de Koninklijke Familie op het Sta tionsplein en legde een krans van aronskelken aan de voet van het monument conr de gevallenen. Nadat om acht uur de twee minuten stilte in acht waren genomen, speelde de Baarnsc harmonie Crescendo het Wilhelmus. Hierna vertrokken de Konin- n de Prins, uitgeleide gedaan door de burgemeester van Baarn, de heer van Beeck Calkoen. Ook dit Jaar heeft Prinses Wilhcl- mlna bü de stille tocht te Apeldoorn jn haar belangstelling doen blijken. Nadat de stoet bü de Grote Kerk was gearriveerd en twee minuten stilte in acht was genomen, trad de Prinses naar voren om aan de voet van het voorlopige oorlogsgedenkteken een trans van witte seringen te leggen. Na olgden de burgemeester van rn. m BH garnizc D Nammensma en vertegenwoordi- s van de Stichting 1940—1945 en de vereniging van ex-politieke gevange nen uit de bezettingstijd. Daarna droe- ook vele particulieren bloemen aan. plechtigheid werd besloten met een korte herdenking in de Grote Kerk. iaar ds P. Visser, Ned. Herv. predikant, het woord voerde. Duizenden Hagenaars maakten gis teravond de tocht naar de Waalsdor- oervlakte. Van de Alkemadelaan we"1 -I Af*\r- rif rlllinPll n? herdacht d? militairen van de Neder landse strijdkrachten, de zeelleden, de verzetslieden, de geallieerde militairen en alle overigen, die waar ook ter we reld ter zee, te land of in de lucht, voor de vrijheid van het Koninkrijk zün gevallen. Vice-admiraal De Booy herinnerde aan de slag in de Javazee op 27 Fe bruari 1942 als symbool van helden- i de Wt ari- waarop H. M. de Koningin en het Nederlandse volk kunnen rekenen. Tot slot legden de nabestaanden hun bloemen aan de voet van het monu ment. de Marinierskapel van de Kon. Marine bracht het Wilhelmus ten ge hore. Vice-admiraal A. de Booy sprak woorden van dank in het bijzonder tot de vertegenwoordiger van Koningin en Prins. Op het eregraf van de „Stükelgroep" op de Algemene Begraafplaats „West- duin" te Loosduinen staat thans een zwijgend de weg door dedmnen, naar monument ter hulde en uit dankbaar- piek waar de vier bronzen kruizein h jd aan de nagedachtenis aan de ge- hl». vs,Ucn Men „ea, ult staan, afgelegd. Velen hadden men meegenomen en legden ze voor het bloemenbcd in de nationale kleu ren, voor de gedenksteen. Rond de ge denkplaats stonden militairen van zce- land- en luchtmacht cn in blauwe overalls gestoken leden van de voor malige BS opgesteld. Om acht uur klonk een hoornsignaal over de vlakte en in doodse stilte ging de volgende minuut voorbij. Plechtig zweefde hierna het Wilhelmus, tien voudig versterkt door luidsprekers die ncamoufleerd waren opgesteld. Onder plechtige muziek van de kapel en lie - ceren gezongen door een koor. brokken eerst de nabestaanden van de gevalle nen langs de gedenkplaats en in de vallende avond volgden duizenden hen Ir. zwijgende en indrukwekkende rij. Fakkels verlichtten de gedenkplaat a in hun rossige gloed lichtte het wit te duinzand op. Tegen het vallen van de avond is »r de achtste maal de stille tocht .mt de Erebegraafplaats aan de Zee- te Overveen gehouden, waaraan öoó- ruim 1000 personen werd deelge nomen In de twee minuten stilte, aan gekondigd door hoorngeschal, heeft men m de rustige omgeving van het duinterrein een roerende plechtigheid beleefd, die slechts onderbroken werd door het zingen der vogels. Op de tevoren in het gebouw van de dienst van publieke werken Bloemen- daal, eveneens te Overveen, gehouden jaarlijkse herdenkingsbijeenkomst, die werd ingeleid door mr F. P. Th. Röh- ling, wethouder van Bloemendaal, zei opperrabbijn S. Rodrigues Pereira, dat de herdenking geen sleur mag worden en dat de jeugd op de hoogte moet worden gesteld van het doorgebrachte nare leed. Na koorzang door een dubbelmannen- kwartet voerde pater C. Tij nagel OFM her woord en memoreerde o.a. dat jon geren van jaren, in de kracht van h In leven, de allerbesten uit ons volk, alles gaven, opdat wü zouden leven! Weerrapporten (TVan hedenmorgen 7 uur) *sf d" Oslo Kopenhaeen Amsterdam Edinburgh tonden Luxemburg Parils B'r'lc MIX Grcnoblo Nice Geneve ZUrlch Locaroo B-rllln Frankfort MUnchen «enen Innsbruck no 2 10 windstil 15 windstil 15 0 5 licht bew. licht bew. licht bew. licht bew. half bew. zwaar bew. half bew. onbewolkt lloht bew. geheel bew. re heel bew. nevel n 5 21 nno 6 21 i windstil 22 windstil 23 nnw 5 25 ono 4 24 windstil 24 n 1 23 windstil 20 windstil 24 nw 2 21 nnw 6 21 i windstil 21 Noordelijke wind De Bilt verwacht tot morgenavond: Aanvankelijk zwaar bewolkt, met Plaatselijk wat lichte motregen, maar "ter enkele opklaringen. Matige tol vrü «rachtige Noordelyke wind. Weinig pandering in temperatuur (Opge haakt te 10 uur). 6 MEI ,.n op: 5 02 uur: onder: 20.13 uur. a-aan op: 2 10 uur; onder: 11.26 uur. "oogwater te Katwük te 8.13 en 20.51 u nummer bestaat uit acht pagina's. de laatste wereldoorlog. De burgemees- 's-Gravenhage, mr F. M. A. Schokking. heeft gisterochtend dit mo nument onthuld. Hij verklaarde hoe. naarmate de oor log langer geleden is. de behoefte tot herdenken kleiner wordt. Het monu ment is er nu om de herinnering leven dig te houden „Er is alle reden om te herdenken" aldus spreker. „De grote verdiensten van de „Stijkeigioep" is dat zü reeds zo spoedig heeft ingezien, dat er iets moest worden gedaan" Spr. uitte woorden van dank, die men schuldig is aan deze gevallen verzets leiders. Hij verklaarde tot slot dat het gemeentebestuur het monument zo zal onderhouden, dat de komende genera tie zal kunnen begrüpen. wat in de oorlog is verricht, zodat zij deze tüd niet zal vergeten. De burgemeester legde namens het gemeentebestuur van 's Gravenhage een krans bü het monument, waarna op het orgel het Wilhelmus gespeeld werd. Ook in Indonesië heeft gisteren de Nederlandse gemeenschap de 4e Mei herdacht. Op het ereveld Ment eng Poeloe bij Djakarta is een korte plechtigheid ge houden ter herdenking van de Neder landse en geallieerde niilltau-en en bur gers. die In de oorlogsjaren voor de vrijheid van het koninkrijk zijn geval len. dan wel zün omgekomen ten ge volge van tegen hen gerichte vijande- lyke actie. De Hoge Commissaris der Neder landen en mevrouw Van Bylandt, wer den op het ereveld ontvangen door mr J. W. van Hoogstraten en mr H. André de la Porte. resp. voorzitter en secreta ris der Commissie van Beheer in In donesië van de Nederlandse Oorlogs gravenstichting. Graaf van Bylandt legde in het Columbarium orchideeën op de urn van de onbekende soldaat. Vervolgens werd een krans geleed bij de vlaggestok van het ereveld Hierna volgde het hüsen van de Nederlandse vlag en het blazen van de „last post". Op het ereveld van de gevallen vlie gers te Tjilihtan. even buiten Djakar ta. legde een deputatie van de Neder landse missie een krans. De plaatsvervangende Hoge Commis saris der Nederlanden, mr G. E. baron van Ittersum, legde een krans op het ereveld van de geëxecuteerden te Ant- jol bij Djakarta. Op de overige 19 erevelden in Indo nesië, waar Nederlandse en geallieerde oorlogsslachtoffers rusten, leidden de Nederlandse commissarissen of andere Nederlandse functionarissen herden kingsplechtigheden. SCHILLER IN PLAATS VAN SENSATIE-VERHALEN. Een rechter te Darmstadt (West- Duitslandi heeft een 17-jarige inbreker een gedeelte van zijn straf kwütgeschol- den omdat hij „Die Glocke" een lang gedicht van de bekende Duitse dichter Schiller, uit het hoofd had geleerd. De jongen was tot veertien dagen ge- •ansenistraf veroordeeld, doch de rech ter had beloofd hem eerder In vrijheid te stellen, indien hij het gedicht uit zün hoofd leerde, in plaats van sensatiever halen te lezen. Churchill beantwoordt vragen in Lagerhuis Gemeenteraadsverkiezingen begonnen Het socialistische Lagerhuislid Wyatt heeft premier Churchill gisteren in het Lagerhuis de vraag gesteld, of hü zou willen overwegen de staten, die belan gen hebben in Zuid-Oost-Azië. voor te stellen een conferentie uit te schrijven, ter bespreking van de nieuwe toestand in Indo-China. ontstaan door het in Laos binnendringen van troepen der opstan dige Vietminh. Churchill antwoordde niet van me ning te zijn, dat een speciale conferentie thans nuttig zou zijn. Hij meende ook niet, dat de Britse regering nu zou moe ten pogen een dergelijke conferentie te doen houden, hieraan toevoegend: „de regering volgt de gebeurtenissen in Indo-China met de grootst mogelijke waakzaamheid". Sir Winston deelde het Lagerhuis voorts mede, dat de Britse regering te Washington te kennen had gegeven „zich er over te zullen verheugen, in dien India of Pakistan zouden worden aangezocht zich als neutraal land te be lasten met de behartiging der belangen van krygsgevangenen uit de Koreaanse oorlog, die niet naar hun gebieden van herkomst teruggezonden willen wor den". Tenslotte zeide Churchill dat Speidel, de voormalige Duitse lcgerchef, tijdens zijn huidig bezoek aan Groot-Brittannië niet op de hoogte gebracht zal worden van geheimen op het gebied van atoom wapenen Ook zal Groot-Brittannië hem geen inlichtingen verstrekken over geleide projectielen, chemisch en bacteriologisch onderzoek. WENSEN VAN BEVAN. De leider van de linkervleugel van de Britse socialistische partij. Bevan, heeft in een door ongeveer honderdduizend personen bezochte open-.luchtbijeen- komst te Edinburgh, uitgeschreven in het kader van de 1 Mei viering, onder meer verklaard: 1. „Er kan geen vrede in liet Verre Oosten komen, zolang de Amerikanen generalissimus Tsjang kaï-sjek met wa pens en geld steunen 2. Het Britse volk moet in staat wor den gesteld te zeggen dat het geen re gering wenst, die afhankelijk is van de Amerikaanse dollars", waaraan hij toe voegde: Ik ben niet anti-Amerikaans". 3. Het „Franse imperialisme" in Indo- China doet een gevaarlijke toestand ont staan. 4. De onderhandelingen te Panmocnd- jon moeten niet langer door militairen, doch door vertegenwoordigers der Ver enigde Naties worden gevoerd. De Britse gemeenteraadsverkiezingen van 1953, die een week zullen duren, zijn begonnen. De verkiezingen van de lopende week betreffen 7.310 zetels en er zijn 14.371 personen candidaat gesteld. De socialis ten hebben 6 241 candidaten, de conser vatieven 5.668. de onafhankelijken 1 749, de liberalen 1 749. de communisten 551 en verder zijn er nog 30 candidaten. De verkiezingen voor de meeste plaatselijke raden worden om de drie jaar gehouden, zodat jaarlijks een derde van het aantal raden wordt gekozen. In het totaal beheersen de anti-socia listen, die door dc socialisten onder de naam „conservatieven" worden samen gevat. 1 370 van de 1700 raden. In 1950. toen voor dezelfde raden werd gestemd als thans, wonnen de socialisten 1.970 zetels. Bij de verkiezingen van vorig jaar wonnen de socialisten 66 raden op de conservatieven; zij verloren hun meer derheid in één raad. Dc grootste overwinning behaalden de socialisten in de raad van het graaf schap Londen. Zij verkregen een meer derheid van 55 zetels tegen tevoren een meerderheid van één zetel. Dit jaar worden verkiezingen gehou den voor de 28 stedelüke gemeenteraden "van Londen, waarvan de socialisten er op het ogenblik zeventien beheersen. KOOP DE VIJAND OM'. Een „burgercomité' te Neurenberg heeft aan het Amerikaanse consulaat een plan voorgelegd, „ter voorkoming van oorlog". Het comité stelt voor dat de Verenigde Staten aan iedere deserteur van de and een bedrag van 300 dollar aanbie den Deze „vredescheques" zouden de kosten van iedere toekomstige oorlog voorkomen, In een brief aan het consu laat zegt het comité dat deze methode „buitengewoon eenvoudig en vernuftig" f 110.300.000 in Nationale Rampenfonds Sinds Zaterdag is tot vanmiddag een bedrag \an f. 100.000 binnengekomen. De stand ls thans 1. 110300.000.- I Dc jaarlijkse herdenking op de Gtcbbcbcrg droeg dit jaar een bij- zonder karakter door dc vooraf gaande overdracht van het bijna voltooide Icgcrmomument aan de Staat der Nederlanden. De Minister van Oorlog en Marine. Ir C. Staf aanvaardde namens de Staat het monument, dat werd gefinancierd met gelden, bijeengebracht door het Nederlandse volk. door deelneming aan de centenacte. dan wel door aankoop van stukjes Damterrcin. Ir C. Staf begeeft zich naar het Stenen Kruis aan de ingang van het kerkhof, waar hij een krans zal leggen. Dc Katholieke arbeidersbeweging in West-Duitsland heeft zich ODnleuw na- drukkeluk uitgesproken tegen dc „so cialistische" koers van het West Duitse verbond van vakverenigingen De bonds voorzitter van de Katholieke arbeiders beweging verklaarde od de diocesane vergadering in Fulda dat de Katholieke arbeiders onder bepaalde omstandighe den voor de gewetensvraag zouden wor den gesteld, of zü nog langer in het al gemene vakverbond zouden kunnen blü- ven. Volgens hem zullen vooraanstaande Katholieke en Protestantse kringen de zer dagen besprekingen voeren met het bestuur van de West Duitse vakverbond. Nieuwe stakingsactie in Frankrijk verwacht Dc nieuwe eigenaar van kasteel Borgharen, de heer A. dc Cock uit Amsterdam, zal binnenkort een jeugdherberg vestigen in het kasteel, waartoe liij enige vcrande- ingen aan het interieur heeft laten aanbrengen. Dc slotgracht zal met water uit het beekje dc Kanjel tror- den gevuld, zodat het gevaar voor verzakking zal zijn geweken. De nieuwe jeugdherberg zal 53 kamers bevatten cn een restaurant. Het exterieur van Kasteel Borg haren. Communisten laten initiatieven aan socialisten en katholieken over (Van onze Parüsc correspondent) Het ziet er naar uit, dat Frankrük een nieuwe stakingsperiode tegemoet gaat. Totdusver is het nog nergens tot groot scheepse acties gekomen, ofschoon sta kingen onder de stuurlieden al tot ge volg hebben gehad, dat enkele grote bo- I ten de havens niet konden verlaten en 1 verder bü Renault een 8000 man tüde- lijk ontslagen moesten worden en de pro ductie der 4 pk-auto'tjes werd stopgezet omdat een groep van 250 gespecialiseerde arbeiders het werk had neergelegd. Er ijjn echter enkele factoren die doen vrezen dat dit nog wat haperen de begin spoedig tot een veel grotere algemene actie uit zal groeien. De parolen, die worden uitgegeven zün van tweeërlei aard. De zeelieden bekla gen zich over te weinig vrüe tüd en willen terug naar de 40-uren week. Va- cantle is trouwens Iets. waar heel Frank rük naar schijnt te snakken. Deze maand met al zün feesten, zal er op de scholen en fabrieken en kantoren b.v. maar acht tien dagen gewerkt worden Het voornaamste motief voor de ko mende actie luidt echter weer' loonsver hoging. Volgens de vakbonden der com munisten, socialisten en katholieken, die en dat is een kwalük ding voor de regering hier schouder aan schouder staan, zouden de officiële tabellen, waarin de overheid maandelüks de ont wikkeling der prijzen registreert, worden vervalst- Ze stellen daar dus hun eigen cüfers tegenover om te betogen dat de prijzen sinds een jaar zo sterk gestegen zün. dat het moment gekomen is een nieuwe loonronde in het raam van de bewegende loonschaal, te beginnen. De regering ontkent daar natuurlük de noodzaak van, wel begrijpende, dat het wankele evenwicht tussen lonen en prüzen helemaal uit het lood zou wor den geslagen, indien ook maar aan één categorie van arbeiders genoegdoening gegeven werd. Het jammerlüke feit doet zich echter ook nu weer voor dat 't de regering is. die zelf het slechte voorbeeld geeft met haar verhogingen van de benzine-prü- zen en de spoorwegtarieven, die op het ogenblik in de maak zün. De prüzen van import-sigaretten zijn trouwens al met een 15 procent verhoogd. Als de tekenen niet bedriegen, dan staat er dus een nieuwe krachtproel tus sen regering en arbeiders voor de deur De communisten spelen daarbü weer hun handige en verraderlijke spel door dc initiatieven zoveel inncelijk aan de katholieken en de soeialLsten over te laten met dc bedoeling later zelf dc leiding over te kunnen nemen. Zü voelen zich daarbü door de Jongste verkiezingen in hun zelfvertrouwen ge sterkt, nu gebleken ls dat het commu- Ook bij het monument ..Voor hen die vielen" te Den Helder werd gisteren een plechtige bijeenkomst gehouden ter nagedachtenis aan allen, die tijdens dc tweede Wereld oorlog het leven lieten in de strijd tegen de vijand. Familieleden legden bloemen aan de voet van het monument. Bestandsbesprekingen blijven traineren Het hoofd van de delegatie der Ver enigde Naties bij de bestandsbesprekin gen te Panmoendjon luitenant-generaal Harrison, heeft de Noordelüken meege deeld. dat de VN. er niet mee zullen in stemmen dat krijgsgevangenen, die niet naar huis willen, naar een neutraal land worden overgebracht, zoals de com munisten dit willen. De Noordelüken hebben nog niet ge reageerd od het voorstel der V N. om Pakistan met de zorg voor genoemde ge vangenen te belasten. Od verzoek van de noordelijke delega tie werden de onderhandelingen tot he den verdaagd. Senator Knowland. lid van de Ameri kaanse senaatscommissie voor de bui- ten'andse betrekkingen, heeft er od aan gedrongen dat er eèn ..duidelUke tüds'i- mlet" inzake de bestandsbesnreklngen te Panmoendjon wordt gesteld. Hü zeido van mening te zlin dat de communisten pogen de onderhandelingen slepende te houden, totdat zii in Indo-China duide lijk in het voordeel zijn Naar verluidt, zal Engeland In de naaste toekomst de Sovjet-Unie officieel verzoeken. een vertegenwoordiger naar Londen te zenden teneinde de besprekin gen van de plaatsvervangers der minis ters van buitenlandse zaken van de „gro te vier'" over de Oostenrijkse kwestie te kunnen hervatten Zulks met goedvinden van de V. St. en Frankrük. nistische blok nagenoeg niet ls afge brokkeld Een ander svpmtoom van on tevredenheid vormt voorts het succes der socialisten, die hun houding van conse quente oppositie met stemmenwinst za gen beloond. Wanneer de conservatieven zich rond de persoon van de oud-pre mier Pinay concentreerden en de Gaul listen voor een groot deel werden weg gespoeld. dan zün van hun kant de ar beiders hun partijen dus trouw gebleven, hetgeen de regering als een weinig be moedigend teken voor de komende strüd zou kunnen beschouwen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1