LEIDSCH
DAGBLAD
wefrrfrtcht
92ste Jaargang
DINSDAG S MEI 1953
No. 27906
Directeur: 3. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
16.— per kwartaal; f0,47 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Stille tochten overal in ons land
Kransleggingen door Koninklijk Paai
en Prinses J? ilhelmina
Komende generatie moge niet vergeten
In talrijke plaatsen van ons land zijn gisteren dodenherdenkingen en stille
tochten gehouden, alsmede monumenten - o.a. gelijk gemeld op de Grebbe-
krg - onthuld, hetgeen er wel op wUst. hoezeer de gevallenen uit de oorlog
noï in de harten der bevolking leven!
H. AI. de Koningin en Prins Bernhard hebben te Baarrv de dodenherdenking
bijgewoond. Kort voor acht arriveerde de Koninklijke Familie op het Sta
tionsplein en legde een krans van aronskelken aan de voet van het monument
conr de gevallenen.
Nadat om acht uur de twee minuten stilte in acht waren genomen, speelde
de Baarnsc harmonie Crescendo het Wilhelmus. Hierna vertrokken de Konin-
n de Prins, uitgeleide gedaan door de burgemeester van Baarn, de heer
van Beeck Calkoen.
Ook dit Jaar heeft Prinses Wilhcl-
mlna bü de stille tocht te Apeldoorn
jn haar belangstelling doen blijken.
Nadat de stoet bü de Grote Kerk was
gearriveerd en twee minuten stilte in
acht was genomen, trad de Prinses
naar voren om aan de voet van het
voorlopige oorlogsgedenkteken een
trans van witte seringen te leggen. Na
olgden de burgemeester van
rn. m
BH garnizc
D Nammensma en vertegenwoordi-
s van de Stichting 1940—1945 en de
vereniging van ex-politieke gevange
nen uit de bezettingstijd. Daarna droe-
ook vele particulieren bloemen aan.
plechtigheid werd besloten met een
korte herdenking in de Grote Kerk.
iaar ds P. Visser, Ned. Herv. predikant,
het woord voerde.
Duizenden Hagenaars maakten gis
teravond de tocht naar de Waalsdor-
oervlakte. Van de Alkemadelaan we"1
-I Af*\r- rif rlllinPll n?
herdacht d? militairen van de Neder
landse strijdkrachten, de zeelleden, de
verzetslieden, de geallieerde militairen
en alle overigen, die waar ook ter we
reld ter zee, te land of in de lucht,
voor de vrijheid van het Koninkrijk
zün gevallen.
Vice-admiraal De Booy herinnerde
aan de slag in de Javazee op 27 Fe
bruari 1942 als symbool van helden-
i de
Wt ari-
waarop H. M. de Koningin en het
Nederlandse volk kunnen rekenen.
Tot slot legden de nabestaanden hun
bloemen aan de voet van het monu
ment. de Marinierskapel van de Kon.
Marine bracht het Wilhelmus ten ge
hore. Vice-admiraal A. de Booy sprak
woorden van dank in het bijzonder tot
de vertegenwoordiger van Koningin en
Prins.
Op het eregraf van de „Stükelgroep"
op de Algemene Begraafplaats „West-
duin" te Loosduinen staat thans een
zwijgend de weg door dedmnen, naar monument ter hulde en uit dankbaar-
piek waar de vier bronzen kruizein h jd aan de nagedachtenis aan de ge-
hl». vs,Ucn Men „ea, ult
staan, afgelegd. Velen hadden
men meegenomen en legden ze voor
het bloemenbcd in de nationale kleu
ren, voor de gedenksteen. Rond de ge
denkplaats stonden militairen van zce-
land- en luchtmacht cn in blauwe
overalls gestoken leden van de voor
malige BS opgesteld.
Om acht uur klonk een hoornsignaal
over de vlakte en in doodse stilte ging
de volgende minuut voorbij. Plechtig
zweefde hierna het Wilhelmus, tien
voudig versterkt door luidsprekers die
ncamoufleerd waren opgesteld. Onder
plechtige muziek van de kapel en lie -
ceren gezongen door een koor. brokken
eerst de nabestaanden van de gevalle
nen langs de gedenkplaats en in de
vallende avond volgden duizenden hen
Ir. zwijgende en indrukwekkende rij.
Fakkels verlichtten de gedenkplaat
a in hun rossige gloed lichtte het wit
te duinzand op.
Tegen het vallen van de avond is
»r de achtste maal de stille tocht
.mt de Erebegraafplaats aan de Zee-
te Overveen gehouden, waaraan
öoó- ruim 1000 personen werd deelge
nomen In de twee minuten stilte, aan
gekondigd door hoorngeschal, heeft
men m de rustige omgeving van het
duinterrein een roerende plechtigheid
beleefd, die slechts onderbroken werd
door het zingen der vogels.
Op de tevoren in het gebouw van de
dienst van publieke werken Bloemen-
daal, eveneens te Overveen, gehouden
jaarlijkse herdenkingsbijeenkomst, die
werd ingeleid door mr F. P. Th. Röh-
ling, wethouder van Bloemendaal, zei
opperrabbijn S. Rodrigues Pereira, dat
de herdenking geen sleur mag worden
en dat de jeugd op de hoogte moet
worden gesteld van het doorgebrachte
nare leed.
Na koorzang door een dubbelmannen-
kwartet voerde pater C. Tij nagel OFM
her woord en memoreerde o.a. dat jon
geren van jaren, in de kracht van h In
leven, de allerbesten uit ons volk, alles
gaven, opdat wü zouden leven!
Weerrapporten
(TVan hedenmorgen 7 uur)
*sf d"
Oslo
Kopenhaeen
Amsterdam
Edinburgh
tonden
Luxemburg
Parils
B'r'lc MIX
Grcnoblo
Nice
Geneve
ZUrlch
Locaroo
B-rllln
Frankfort
MUnchen
«enen
Innsbruck
no 2 10
windstil 15
windstil 15 0 5
licht bew.
licht bew.
licht bew.
licht bew.
half bew.
zwaar bew.
half bew.
onbewolkt
lloht bew.
geheel bew.
re heel bew.
nevel
n 5 21
nno 6 21 i
windstil 22
windstil 23
nnw 5 25
ono 4 24
windstil 24
n 1 23
windstil 20
windstil 24
nw 2 21
nnw 6 21 i
windstil 21
Noordelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk zwaar bewolkt, met
Plaatselijk wat lichte motregen, maar
"ter enkele opklaringen. Matige tol vrü
«rachtige Noordelyke wind. Weinig
pandering in temperatuur (Opge
haakt te 10 uur).
6 MEI
,.n op: 5 02 uur: onder: 20.13 uur.
a-aan op: 2 10 uur; onder: 11.26 uur.
"oogwater te Katwük te 8.13 en 20.51 u
nummer bestaat uit acht pagina's.
de laatste wereldoorlog. De burgemees-
's-Gravenhage, mr F. M. A.
Schokking. heeft gisterochtend dit mo
nument onthuld.
Hij verklaarde hoe. naarmate de oor
log langer geleden is. de behoefte tot
herdenken kleiner wordt. Het monu
ment is er nu om de herinnering leven
dig te houden „Er is alle reden om te
herdenken" aldus spreker. „De grote
verdiensten van de „Stijkeigioep" is
dat zü reeds zo spoedig heeft ingezien,
dat er iets moest worden gedaan"
Spr. uitte woorden van dank, die men
schuldig is aan deze gevallen verzets
leiders. Hij verklaarde tot slot dat het
gemeentebestuur het monument zo zal
onderhouden, dat de komende genera
tie zal kunnen begrüpen. wat in de
oorlog is verricht, zodat zij deze tüd
niet zal vergeten.
De burgemeester legde namens het
gemeentebestuur van 's Gravenhage
een krans bü het monument, waarna
op het orgel het Wilhelmus gespeeld
werd.
Ook in Indonesië heeft gisteren de
Nederlandse gemeenschap de 4e Mei
herdacht.
Op het ereveld Ment eng Poeloe bij
Djakarta is een korte plechtigheid ge
houden ter herdenking van de Neder
landse en geallieerde niilltau-en en bur
gers. die In de oorlogsjaren voor de
vrijheid van het koninkrijk zijn geval
len. dan wel zün omgekomen ten ge
volge van tegen hen gerichte vijande-
lyke actie.
De Hoge Commissaris der Neder
landen en mevrouw Van Bylandt, wer
den op het ereveld ontvangen door mr
J. W. van Hoogstraten en mr H. André
de la Porte. resp. voorzitter en secreta
ris der Commissie van Beheer in In
donesië van de Nederlandse Oorlogs
gravenstichting. Graaf van Bylandt
legde in het Columbarium orchideeën
op de urn van de onbekende soldaat.
Vervolgens werd een krans geleed bij
de vlaggestok van het ereveld Hierna
volgde het hüsen van de Nederlandse
vlag en het blazen van de „last post".
Op het ereveld van de gevallen vlie
gers te Tjilihtan. even buiten Djakar
ta. legde een deputatie van de Neder
landse missie een krans.
De plaatsvervangende Hoge Commis
saris der Nederlanden, mr G. E. baron
van Ittersum, legde een krans op het
ereveld van de geëxecuteerden te Ant-
jol bij Djakarta.
Op de overige 19 erevelden in Indo
nesië, waar Nederlandse en geallieerde
oorlogsslachtoffers rusten, leidden de
Nederlandse commissarissen of andere
Nederlandse functionarissen herden
kingsplechtigheden.
SCHILLER IN PLAATS VAN
SENSATIE-VERHALEN.
Een rechter te Darmstadt (West-
Duitslandi heeft een 17-jarige inbreker
een gedeelte van zijn straf kwütgeschol-
den omdat hij „Die Glocke" een lang
gedicht van de bekende Duitse dichter
Schiller, uit het hoofd had geleerd.
De jongen was tot veertien dagen ge-
•ansenistraf veroordeeld, doch de rech
ter had beloofd hem eerder In vrijheid
te stellen, indien hij het gedicht uit zün
hoofd leerde, in plaats van sensatiever
halen te lezen.
Churchill beantwoordt vragen
in Lagerhuis
Gemeenteraadsverkiezingen
begonnen
Het socialistische Lagerhuislid Wyatt
heeft premier Churchill gisteren in het
Lagerhuis de vraag gesteld, of hü zou
willen overwegen de staten, die belan
gen hebben in Zuid-Oost-Azië. voor te
stellen een conferentie uit te schrijven,
ter bespreking van de nieuwe toestand
in Indo-China. ontstaan door het in Laos
binnendringen van troepen der opstan
dige Vietminh.
Churchill antwoordde niet van me
ning te zijn, dat een speciale conferentie
thans nuttig zou zijn. Hij meende ook
niet, dat de Britse regering nu zou moe
ten pogen een dergelijke conferentie te
doen houden, hieraan toevoegend: „de
regering volgt de gebeurtenissen in
Indo-China met de grootst mogelijke
waakzaamheid".
Sir Winston deelde het Lagerhuis
voorts mede, dat de Britse regering te
Washington te kennen had gegeven
„zich er over te zullen verheugen, in
dien India of Pakistan zouden worden
aangezocht zich als neutraal land te be
lasten met de behartiging der belangen
van krygsgevangenen uit de Koreaanse
oorlog, die niet naar hun gebieden van
herkomst teruggezonden willen wor
den".
Tenslotte zeide Churchill dat Speidel,
de voormalige Duitse lcgerchef, tijdens
zijn huidig bezoek aan Groot-Brittannië
niet op de hoogte gebracht zal worden
van geheimen op het gebied van atoom
wapenen
Ook zal Groot-Brittannië hem geen
inlichtingen verstrekken over geleide
projectielen, chemisch en bacteriologisch
onderzoek.
WENSEN VAN BEVAN.
De leider van de linkervleugel van de
Britse socialistische partij. Bevan, heeft
in een door ongeveer honderdduizend
personen bezochte open-.luchtbijeen-
komst te Edinburgh, uitgeschreven in
het kader van de 1 Mei viering, onder
meer verklaard:
1. „Er kan geen vrede in liet Verre
Oosten komen, zolang de Amerikanen
generalissimus Tsjang kaï-sjek met wa
pens en geld steunen
2. Het Britse volk moet in staat wor
den gesteld te zeggen dat het geen re
gering wenst, die afhankelijk is van de
Amerikaanse dollars", waaraan hij toe
voegde: Ik ben niet anti-Amerikaans".
3. Het „Franse imperialisme" in Indo-
China doet een gevaarlijke toestand ont
staan.
4. De onderhandelingen te Panmocnd-
jon moeten niet langer door militairen,
doch door vertegenwoordigers der Ver
enigde Naties worden gevoerd.
De Britse gemeenteraadsverkiezingen
van 1953, die een week zullen duren,
zijn begonnen.
De verkiezingen van de lopende week
betreffen 7.310 zetels en er zijn 14.371
personen candidaat gesteld. De socialis
ten hebben 6 241 candidaten, de conser
vatieven 5.668. de onafhankelijken 1 749,
de liberalen 1 749. de communisten 551
en verder zijn er nog 30 candidaten.
De verkiezingen voor de meeste
plaatselijke raden worden om de drie
jaar gehouden, zodat jaarlijks een derde
van het aantal raden wordt gekozen.
In het totaal beheersen de anti-socia
listen, die door dc socialisten onder de
naam „conservatieven" worden samen
gevat. 1 370 van de 1700 raden.
In 1950. toen voor dezelfde raden werd
gestemd als thans, wonnen de socialisten
1.970 zetels.
Bij de verkiezingen van vorig jaar
wonnen de socialisten 66 raden op de
conservatieven; zij verloren hun meer
derheid in één raad.
Dc grootste overwinning behaalden de
socialisten in de raad van het graaf
schap Londen. Zij verkregen een meer
derheid van 55 zetels tegen tevoren een
meerderheid van één zetel.
Dit jaar worden verkiezingen gehou
den voor de 28 stedelüke gemeenteraden
"van Londen, waarvan de socialisten er
op het ogenblik zeventien beheersen.
KOOP DE VIJAND OM'.
Een „burgercomité' te Neurenberg
heeft aan het Amerikaanse consulaat
een plan voorgelegd, „ter voorkoming
van oorlog".
Het comité stelt voor dat de Verenigde
Staten aan iedere deserteur van de
and een bedrag van 300 dollar aanbie
den Deze „vredescheques" zouden de
kosten van iedere toekomstige oorlog
voorkomen, In een brief aan het consu
laat zegt het comité dat deze methode
„buitengewoon eenvoudig en vernuftig"
f 110.300.000
in Nationale Rampenfonds
Sinds Zaterdag is tot vanmiddag een
bedrag \an f. 100.000 binnengekomen.
De stand ls thans 1. 110300.000.-
I Dc jaarlijkse herdenking op de
Gtcbbcbcrg droeg dit jaar een bij-
zonder karakter door dc vooraf
gaande overdracht van het bijna
voltooide Icgcrmomument aan de
Staat der Nederlanden. De Minister
van Oorlog en Marine. Ir C. Staf
aanvaardde namens de Staat het
monument, dat werd gefinancierd
met gelden, bijeengebracht door het
Nederlandse volk. door deelneming
aan de centenacte. dan wel door
aankoop van stukjes Damterrcin.
Ir C. Staf begeeft zich naar het
Stenen Kruis aan de ingang van het
kerkhof, waar hij een krans zal
leggen.
Dc Katholieke arbeidersbeweging in
West-Duitsland heeft zich ODnleuw na-
drukkeluk uitgesproken tegen dc „so
cialistische" koers van het West Duitse
verbond van vakverenigingen De bonds
voorzitter van de Katholieke arbeiders
beweging verklaarde od de diocesane
vergadering in Fulda dat de Katholieke
arbeiders onder bepaalde omstandighe
den voor de gewetensvraag zouden wor
den gesteld, of zü nog langer in het al
gemene vakverbond zouden kunnen blü-
ven.
Volgens hem zullen vooraanstaande
Katholieke en Protestantse kringen de
zer dagen besprekingen voeren met het
bestuur van de West Duitse vakverbond.
Nieuwe stakingsactie in Frankrijk
verwacht
Dc nieuwe eigenaar van kasteel
Borgharen, de heer A. dc Cock uit
Amsterdam, zal binnenkort een
jeugdherberg vestigen in het
kasteel, waartoe liij enige vcrande-
ingen aan het interieur heeft laten
aanbrengen. Dc slotgracht zal met
water uit het beekje dc Kanjel tror-
den gevuld, zodat het gevaar voor
verzakking zal zijn geweken.
De nieuwe jeugdherberg zal 53
kamers bevatten cn een restaurant.
Het exterieur van Kasteel Borg
haren.
Communisten laten
initiatieven aan socialisten en
katholieken over
(Van onze Parüsc correspondent)
Het ziet er naar uit, dat Frankrük een
nieuwe stakingsperiode tegemoet gaat.
Totdusver is het nog nergens tot groot
scheepse acties gekomen, ofschoon sta
kingen onder de stuurlieden al tot ge
volg hebben gehad, dat enkele grote bo-
I ten de havens niet konden verlaten en
1 verder bü Renault een 8000 man tüde-
lijk ontslagen moesten worden en de pro
ductie der 4 pk-auto'tjes werd stopgezet
omdat een groep van 250 gespecialiseerde
arbeiders het werk had neergelegd.
Er ijjn echter enkele factoren die
doen vrezen dat dit nog wat haperen
de begin spoedig tot een veel grotere
algemene actie uit zal groeien.
De parolen, die worden uitgegeven zün
van tweeërlei aard. De zeelieden bekla
gen zich over te weinig vrüe tüd en
willen terug naar de 40-uren week. Va-
cantle is trouwens Iets. waar heel Frank
rük naar schijnt te snakken. Deze maand
met al zün feesten, zal er op de scholen
en fabrieken en kantoren b.v. maar acht
tien dagen gewerkt worden
Het voornaamste motief voor de ko
mende actie luidt echter weer' loonsver
hoging. Volgens de vakbonden der com
munisten, socialisten en katholieken, die
en dat is een kwalük ding voor de
regering hier schouder aan schouder
staan, zouden de officiële tabellen,
waarin de overheid maandelüks de ont
wikkeling der prijzen registreert, worden
vervalst- Ze stellen daar dus hun eigen
cüfers tegenover om te betogen dat de
prijzen sinds een jaar zo sterk gestegen
zün. dat het moment gekomen is een
nieuwe loonronde in het raam van de
bewegende loonschaal, te beginnen.
De regering ontkent daar natuurlük
de noodzaak van, wel begrijpende, dat
het wankele evenwicht tussen lonen en
prüzen helemaal uit het lood zou wor
den geslagen, indien ook maar aan één
categorie van arbeiders genoegdoening
gegeven werd.
Het jammerlüke feit doet zich echter
ook nu weer voor dat 't de regering is.
die zelf het slechte voorbeeld geeft met
haar verhogingen van de benzine-prü-
zen en de spoorwegtarieven, die op het
ogenblik in de maak zün. De prüzen van
import-sigaretten zijn trouwens al met
een 15 procent verhoogd.
Als de tekenen niet bedriegen, dan
staat er dus een nieuwe krachtproel tus
sen regering en arbeiders voor de deur
De communisten spelen daarbü weer
hun handige en verraderlijke spel door
dc initiatieven zoveel inncelijk aan de
katholieken en de soeialLsten over te
laten met dc bedoeling later zelf dc
leiding over te kunnen nemen.
Zü voelen zich daarbü door de Jongste
verkiezingen in hun zelfvertrouwen ge
sterkt, nu gebleken ls dat het commu-
Ook bij het monument ..Voor hen
die vielen" te Den Helder werd
gisteren een plechtige bijeenkomst
gehouden ter nagedachtenis aan
allen, die tijdens dc tweede Wereld
oorlog het leven lieten in de strijd
tegen de vijand.
Familieleden legden bloemen aan de
voet van het monument.
Bestandsbesprekingen blijven
traineren
Het hoofd van de delegatie der Ver
enigde Naties bij de bestandsbesprekin
gen te Panmoendjon luitenant-generaal
Harrison, heeft de Noordelüken meege
deeld. dat de VN. er niet mee zullen in
stemmen dat krijgsgevangenen, die niet
naar huis willen, naar een neutraal
land worden overgebracht, zoals de com
munisten dit willen.
De Noordelüken hebben nog niet ge
reageerd od het voorstel der V N. om
Pakistan met de zorg voor genoemde ge
vangenen te belasten.
Od verzoek van de noordelijke delega
tie werden de onderhandelingen tot he
den verdaagd.
Senator Knowland. lid van de Ameri
kaanse senaatscommissie voor de bui-
ten'andse betrekkingen, heeft er od aan
gedrongen dat er eèn ..duidelUke tüds'i-
mlet" inzake de bestandsbesnreklngen te
Panmoendjon wordt gesteld. Hü zeido
van mening te zlin dat de communisten
pogen de onderhandelingen slepende te
houden, totdat zii in Indo-China duide
lijk in het voordeel zijn
Naar verluidt, zal Engeland In de
naaste toekomst de Sovjet-Unie officieel
verzoeken. een vertegenwoordiger naar
Londen te zenden teneinde de besprekin
gen van de plaatsvervangers der minis
ters van buitenlandse zaken van de „gro
te vier'" over de Oostenrijkse kwestie te
kunnen hervatten Zulks met goedvinden
van de V. St. en Frankrük.
nistische blok nagenoeg niet ls afge
brokkeld Een ander svpmtoom van on
tevredenheid vormt voorts het succes der
socialisten, die hun houding van conse
quente oppositie met stemmenwinst za
gen beloond. Wanneer de conservatieven
zich rond de persoon van de oud-pre
mier Pinay concentreerden en de Gaul
listen voor een groot deel werden weg
gespoeld. dan zün van hun kant de ar
beiders hun partijen dus trouw gebleven,
hetgeen de regering als een weinig be
moedigend teken voor de komende strüd
zou kunnen beschouwen