Leidsch Dagblad | 1953 | 29 april 1953 | pagina 1

LEIDSCH m DAGBLAD

Kapitein van de Oranje schuldig

92ste Jaargang

WOENSDAG 29 APRIL 1953

No. 27901

Directeur: J. v». Boa», DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1, Leiden Giro No. 57055

Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer f«.— per kwartaal: f0.47 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507

Uitspraak raad van de Scheepvaart:

Bevoegdheid één iveek ontnomen
„Vereiste voorzichtigheid verloren"

De Raad voor de Scheepvaart te Amsterdam heeit gisteravond
uitspraak gedaan inzake de schuldvraag bij de aanvaring tussen het
m.s. „Oranje" en het m.s. „Willem Ruys" op 6 januari j.l. in de Roode
Zee. De Raad heeft de kapitein van de „Oranje" de heer H. W. Hemmes,
schuldig verklaard aan de aanvaring en heeft hem de bevoegdheid
om als kapitein te mogen varen ontnomen voor de tijd van één week.

De Raad is voorts tot de conclusie gekomen, dat de kapitein van
de „Willem Ruys", de heer C. C. Goedewaagen, onschuldig is aan de
aanvaring.

De overwegingen van de Raad zullen op een latere datum bekend
worden gemaakt.

Het was in de late middagzilting
van de Raad voor de Scheepvaart gis-
teren geen prettige taak voor de In
specteur-Generaal voor de Scheep
vaart. de heer C. Moolenburgh, een
goed vriend die aan het eind van een
eervolle loopbaan als zeeman stond,
schuldig te moeten verklaren aan een
ernstige aanvaring en deswege voor
hem te vragen vier weken ontzegging
van de bevoegdheid om als gezagvoer
der te varen. Kapitein Hemmes van de
Oranje trof dit tragische lot. Commo
dore Goedewaagen was na de uitvoe
rige verhoren van de betrokkenen en
de getuigen in de ogen van de Inspec
teur-Generaal niet mede-schuldig.

Logisch aan de hand van de verhel
derende verklaringen van de getuigen
ie phasen van deze aanvaring nagaand,
.je de heer Moolenburgh na het ge
beurde niet te willen adviseren voortaan
it dichtbij passeren van grote schepen
e moeten ontraden. Hu ging uitvoerig
e scstuurde koersen van de Oranje en
e Willem Ruys na. wilde kapitein Goe-
dewjaaen niet verwijten art. 21 van de
bcpdingen ter voorkoming van aanva
ring op zee te hebben overtreden, om-
c 11 hij volgens zijn koers had moeten
volhouden. Beide schepen zochten elkaar
op en daartegen kon geen bezwaar be
its an De heer Moolenburgh kwam tot
- conclusie dat de Oranje langzaam
voor de Willem Ruys bleef overlopen. De
onderlinge afstand nam snel af. De
Willem Ruys gaf door wat stuurboord
uit le wijken de Oranje meer ruimte om
de manoeuvre uit te voeren die het schip
aan bakboordzijde van de Willem Ruys
i brengen, zodat men elkaar, wat de
gewoonte is. rood op rood zou passe-

Uitgebreid ging de Inspecteur-Gene
raal het verschil van de klokken na. de
laatste koerswijzigingen van beide sche-
i en het moment van de aanvaring.
Hij zwaaide lof toe aan de boordwerk-
luiskundige van de wacht van de Oranje,
die zo snel de motoren op achteruit
zette. Maar hij zeide ook zich te kun
nen indenken dat men op de Willem
is ging vermoeden dat de Oranje de
manoeuvre te laat inzette en niet meer
n staat was rood op rood te passeren.
Hoewel tegen de gewoonte raakte men
t op de Willem Ruys van overtuigd dat
de Oranje aan stuurboord wilde passe
ren. Commodore Goedewaagen achtte
toen bakboordsroer geven noodzakelijk.
De Willem Ruys was gerechtigd de noot
behorende bij art. 21 toe te passen, die
ae gezagvoerder toe staat af te wijken
van de bepaling om koers en vaart te
blyven vervolgen teneinde een aanvaring
te voorkomen.

Onder doodse stilte kwam de Inspec
teur-Generaal tot het slot van zijn con
clusie:

„Ik acht de gezagvoerder van de
Willem Ruys niet mede-schuldig aan
de aanvaring", zeide hij. De kapitein
van de Oranje heeft zich in dc duis
ternis vergist in de afstand van beide
schepen. Maar wat erger is, hg heeft

Weerrapporten

(hedenmorgen 7 uur)

dc vereiste voorzichtigheid uit het oog
verloren en dc belangrijke manoeuvre
niet met liet vereiste zeemanschap
uitgevoerd, liet is zoals onze gezant te
Cairo onder de indruk van de aanva
ring schreef: „De schade aan de sche-

volle marine-loopbaan in de oorlog had
en na de oorlog waardig werd geacht
het vlaggeschip van de M(j Nederland
te commanderen, deze oude vriend van
ons allen, schuldig te verklaren. Gelet
op het ernstige verzuim dat ik hoog
opvat, acht ik het mij een plicht de
raad te vragen hem de bevoegdheid le
ontnemen om als gezagvoerder het
commando op een schip te voeren voor
de tijd van vier weken.

Mr C P. baron van der Fcltz, dlc ka
pitein Hemmes verdedigde, heeft in een
zeer uitvoerig pleidooi, dat vijf kwartier
duurde getracht aan te tonen dat ka
pitein Hemmes juist heeft gemanoeu
vreerd. Aan de hand van de automati
sche koersschiijver toonde hij aan, dat
naar zijn mening de afstand tnsseif
beide schepen toen de gewraakte ma
noeuvre begon, geen twee mijl maar drie
mijl was En het was zijn overtuiging,
dat er niets gebeurd zou zijn als kapitein i
Goedewaagen meer vertrouwen had ge
had in de kunde en de zeemanschap van J
zijn collega Hemmes. Hij concludeerde
dat kapitein Hemmes aan de aanvaring
geen schuld had. De heer Moolenbergh
pen is niet zo erg als de schade die repliceerde, waarna de verdediger van
de goede naam van onze zeevaart Commodore Goedewaagen. mr G J Ly-
heeft opgelopen." clema a Nyeholt. niet veel tijd nodig

Het gaal mij aan het hart kapitein had om enige feiten, die zijn niet schul-
Hemmes. die vele jaren zeer kundig dig geachte cliënt werden aangewreven,
zijn functie heeft vervuld, die een eer- I te weerleggen.

Molotof wekt op tot
vijfmogendhedeneonferentie

Itcid hestoren en liaar verjaardag temidden van dc familiekring
-clukkig vieren.

ninsgezindc gebaren van het Kremlin
Men wjjst er in dit verband op. dut

__wde vijfde, door de sovjetunie bedoelde 1 ,i lor gen hoopt H.M. Koningin Juliana haar 44ste verjaardag t<

nistische partij, was gisteren gewtfd aan j Moge zij nog vele jaren ons land met wijsheid en in goede gc zond-

het thema: versterking van de vrede. is. geen lid der Verenigde Naties en niet - J -

„De ..Prawda" schrijft, dat de volken erkend door de Verenigde Staten, die
in alle landen beseffen, dat als de vijf nog geen enkele geneigdheid hebben
grote mogendheden, wier bevolking biina getoond generalissimus Tsang kaï sjeK
de helft van die van de gehele wereld te laten schieten voor Mao tse toeng c s

is. in vrede willen leven, de vrede in de Een woordvoerder van het Britse mi- Wjj wekken dc bevolking
gehele wereld verzekerd zal zijn. nisterie van buitenlandse zaken achtte aanhankelijkheid a

Het blad zegt verder, dat de kracht de kans. dat de Westerse mogendheden %i,nt tr»«e aanhankelijkheid a.
van de organisatie der V. N. in de eer- op dit sovjet-Russische denkbeeld in

ste plaats afhangt van de eendracht zouden gaan. ondei de huidige omstan-

onder de vijf giote mogendheden. I digheden zeer veel kleiner dan die be-
Daar .zekere landen" dit beginsel ne- treffende aanvaardinc van een voorstel
geerden, belemmerden zij de- V N,-in-de i-tot viei-mogendhedenbesprekineen
uitvoering van haar taak. De „Prawda" »n Groot-Rrittannië de Vere

zegt. daf een verdrag tussen de vijf
grote mogendheden de V. N. zal ver
sterken.

Het artikel heeft betrekking op de
oproep, die het Volkerencongres ter ver
dediging van de vrede enige tijd geleden
heeft gedaan en waarin werd voorge
steld een vijfmogendhedeneonferentie
te beleggen.

De ..Prawda" maakt voorts de inhoud
bekend van het antwoord, dat minister
van buitenlandse zaken Molotof namens
de Sovjetregering gezonden heeft aan de
groep personen, die de oproep had on
dertekend, zoals prof Joliot-Curie
(Frankrijk', Joseph Wirth (Duitsland'
en Plctro Nennt (Italië)

Minister Mo'otof zest om: De Sovjet-
ïegering is er van overtuigd, dat er geen
omstreden of onopgeloste vraagstukken
bestaan, die niet lang vrpedzame wes. op
basis van overeenkomsten tussen de be
langhebbende landen, kunnen worden
geregeld".

„Bijgevolg betuigt de Sovjet-regering
haar voortdurende bereidheid met de
regeringen van de andere landen samen
te werken ter bereiking van het hoog
staande doel, de wereldvrede en de in
ternationale veiligheid te versterken".

Radio-Peking meldt, dat de Chinees-
communistische premier en minister van
buitenlandse zaken Tsjoe en lai Molo-
tofs verklaring inzake de wenselijkheid
van een vijf-mogendheden-vredesver-
drag volledig heeft onderschreven.

Ook de Bulgaarse regering onder
schrijft de verklaring.

„Het sluiten van een vijf-mogendhe-
denverdrag, waarover minister Molotof
heeft gesproken, is overbodig, het be
staan van het Handvest der Verenigde
Naties, dat het grootste gedeelte van
's werelds landen omvat. In aanmerking
genomen", verklaarde een woordvoer
der van het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken Dinsdag.

Hij voegde hieraan toe „Het Russi
sche antwoord aan de leiders der com-
istische w ercldvredesbeweging Is
een staaltje van de gebruikelijke
sovjet-propngnnda. De Amerikaanse re-
gering ziet nog steeds uit naar een
handelen door de Russische leiders ter
I bevordering van de vrede, mplaats van
een praten hierover".

I Te Londen waren sommige politieke
waarnemers van mening, dat deze Rus
sische suggestie een stap terug betekent.

REGELING TUSSEN KERK EN
i STAAT IN ZUID-SLAVIE.

Groot-Brittannie. de Verenigde
Staten, de sovjet-unie en Frankriik De Zuldslavlsche regering heeft beslo-

Uit Parijs wordt gemeld, dat Franse 'ten dc betrekkingen tussen kerkenstaat
diplomatieke kringen van mening zijn. te ïegelen zonder veidere pogingen tot
dat Molotofs verklaring ..niets waarlnk l0veileg met de RK kerk

nieuw, aan het missisch, vredfsonen- De bcspreïine™ tussen de leeerine en Landslide (Senaat, ia de

sief heeft toegevoegd, waaiaan weid de R K bisschoppen werden vorige week lin„ oer 75 r, ;s als volgt

Viethminh bezet weer posten
in Laos

In de Franse staatscourant worden
de benoemingen bekend gemaakt van
Georges Armand Gautier. Jean R::tc-
ruccl en Miguel Joaqutm tot Franse
fcoge commissaris m resp. Vietnam,
Cambodja en Laos.

Voorts wordt meegedeeld, dat in
Indo-China de post van commissaris-
generaal is ingesteld, die de werkzaam
heden van genoemde hoge commissaris
sen zal coördineren. De Franse minister
voor de verbonden Indo-Chinese staten.
Letourneau, zal voorlopig dezo functie
waarnemen.

Van bevoegde zijde is medegedeeld,
dat de post Pak-Seng, aan de rivier
de Nam Soeong. door eenheden van dc
Vietminh is bezet.

Pak-Seng in Noord-Laos Is een
vooruitgeschoven post ongeveer 90 km
ten Noord-Oosten van Loeang Praban"
de zetel van koning Sisavangvong. He?
garnizoen bestond uit Franse en in
heemse troepen.

Franse vliegtuigen voeren versterkin
gen aan naar Loeang Piabang, Alle
strijdbare burgers zijn ingeschakeld bij
werkzaamheden met het oog op een
beleg van de stad Men is ook bezig de
startbaan van het vliegveld te ver
lengen

Voorts hebben eenheden van de Viet
minh zich meester gemaakt van de post
Sop vi. 40 km ten Oosten van Loeang
Prabang.

Ook Ban Man Bac 65 kilometer ten
Noorden van Loeang Prabang in han
den der Vietminh gevallen

Draconische Bulgaarse
vluchtelingenwet

Lord Vansittart heeft in het Britse
I Hogerhuis de aandacht der regering pe-
vestigd op een door de Bulgaarse auto-
nteiten uitgevaardigde wet. welke de
I doodstraf stelt op weigering door een
I Bulgaarse uitgewekene om, indien hij
daartoe worot opgeroepen naar znn
land terug te keren. ..Bovendien voorziet
deze wet in gewelddadige en onmense
lijke straffen voor bloedverwanten van
dergelijke uitgewekenen in Bulgarije",
'verklaarde Vansittart.

Lord Reading, onder-mmister van
buitenlandse zaken, antwoordde, dat
geen enkele buitenlandse autoriteit in
Groot-Brittannie verblijvende vluchte
lingen tegen hun wil tot vertrek kan
dwingen' waaraan hij toevoegde .bui
tenlandse vluchtelingen staan onder vol
ledige bescherming der Britse cerechts-
hoven. Indien er in dit land vluehtehn-
I gen zouden zijn. die op onwettige wnze
kerkelijke huwcluken en rehabilitatie onder druk worden gezet moeten zn de
van oorlogsmisdadigers zoals kardi- politie hier onverw ijld van in kenn.s
naai Stepinac. stellen, opdat deze hun alle bescherming

i kan verlenen

DEENSE SENAAT GEKOZEN. j Lord Reading besloot met de Bn're
Volgens de gisteren bekendgemaakte 'regering heeft stappen genomen om ook
-«••■taten van de verkiezingen voor de nle"we schending der menseh'ke

eide- 'echten door de Bulgaarse regTing ter
kennis van de Verenigde Naties te bren-

i morgen de vlaggen uit te steken als bewijs
onze Vorstin, met wie wij ons allen zo nauw

Sociaal-democraten 33 zetels: Agra- Sen
(liberalen' 22zetels Conservatieven
„Georgis-

toegevoegd: „Ruslands bedoelingen moe- afgebroken, omdat het Vaticaan volgens
ten blijken bij de behandeling van een 'de legering de bisschoppen opdiacht

concreet vraagstuk, goate het sluiten ven |„a gegeven tot net stellen van ««o- OOTIBOmjomVSTOra.

m vredesverdrag met Oostenrijk" gelijke etsen. I ten" 1 zetel j UITGEWEKEN.

De algemene vergadering der Verenig- De regering la bezig met het opstellen De positie vnn de socialisten, radica- De eigenaar en dertien leidinggevende
de Naties heeft reeds in 1949 en 1950 van ecu wetsontwerp tot regeling van de jen en „Georgistenis onveranderd ge-functionarissen van de grootste In par-
een overeenkomstig Russisch voorstel i betrekkingen tussen kerk en staat "P i bleven. De communisten verloren hun ticuliere eigendom zijnde fabriek voor
verworpen. In 1951 werd het door pre- wettelijke grondslag Du ontwerp ga- enige zetel aan de liberalen en de con- het verwerken van lrchte metalen in
sident Truman verworpen. 'ïandeert iedere ingezetene vrgheid van servatieven, die tezamen de vorige re- Oost-Duitsland. te Hargerode in Saksen,

I godsdienst., maar verbiedt- het geven van gering vormden zijn naar West-Berlijn uitgeweken

godsdienstonderricht op school of in Deze nieuwe Senaat zal echter waar- Zij namen alle blauwdrukken mede,
AO [particuliere woningen en het houden schijnlljk slechte een t leven zijn be- zodat de metaalfabriek gedurende enige

lUo./ millioen lil Kampentonds urn li dc tel-- schoren, aangezien het voorstel tot tijd niet zal kunnen produceren

i reinen van een kerk zonder speciale I grondwetsherziening, waarover nog be- De eigenaar, Binnemann, zeide dat
In het Nationaal Rampenfonds was toestemming van de burgerlijke auto- slist moet worden bij de volksstemming hij en zijn medewerkers op het laatste
tot gistermiddag in totaal f.1087 mil- nteiten. van 28 Mei, oa. voorziet in de vervan- ogenblik zijn uitgeweken om oen arres-

lioen bijeengebracht. Eergisteren was de j Het Vaticaan eiste toelating van reli- ging van het parlement van twee Ka- tatie wegens „contacten met het Wes-
gicuze scholen, volledige erkenning van mers door een éénkamerstelsel. ten" te ontgaan.

stand f. 108.5 millioen.

Oudl-
Leiden

WEERBERICHT

Af en toe regen

De Bilt verwacht tot morgenavond:
O.erwegend zwaar bewo kt met af en
toe regen. Tot krachtig of hard toene
mende wind, aanvanke ijk Zuidelijk. la-
Ier ruimend naar Zuid-Wed tot West.
Weinig verandering in temperatuur.

(Opgemaakt te 10 uur).

30 APRIL.

Zon op 5.13 uur: ondo»: 20.03 uur.

Maan op 22.20 uur: onder 508 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.59 en 16.20 u

Depressie in aantocht

U bevindt zich hier op historische
grond: hier stond eens het kasteel
j van de graven van Holland en dicht
nabij deze plek stond in 1254 de
wieg van de latere Floris dc Vijfde.
Een slordige zes eeuwen later
zwaaide dc heer P. A. Hibma er
dc scepter en aan wie zouden wij
beter enkele bijzonderheden om
trent deze school en haar omgeving
hebben kunnen vragen dan aan hem.
die er bijna een halve eeuw heeft
gewerkt?

En ziehier wat de heer Hibma met
dc hem eigen nauwkeurigheid en

Dit nummer bestaat

uit acht pagina's.

Het KNMI deelt mede:

Na een langdurige periode van droogte
is het weer in geheel West-Europa in het
begin van de week onder invloed geko
men van depressies, die welkome regen accuratesse antwoordde
hebben gebracht, niet alleen in Neder
land. maar ook in Engeland, België.

Frankrijk. Duitsland. Zwitserland. Oos
tenrijk en Noord-Itahè Zwaar was de
regenval in de Po-vlakte Daar viel

te re n U andaa g e rd hc^weeTfn Né- Deze school werd gebouwd in 1862 aan het Pieterskerkplein Zij besloeg
derland ln het bijzonder beheerst door met de Doopsgezinde Kerk een groot doel van het terrein waarop
een boven Schotland gelegen depressie, het kasteel van de graaf van Holland stond. In dit kasteel werd Juli 1254
waaromheen koele en tegelijkertijd on- de latere graaf Floris V geboren.

stabiele luchtmassa's stromen. Buien met Aanvankelijk was één verdieping voor de Openbare Jongensschool 2e kl.
onweer en hagel kwamen hierin tot ont- De eerst-ingeschrevene in het Stamboek was Gerardus Hendrik Kokx-
wikkeling. terwgl de temperatuur sinds hoorn geb 6 Febr. 1849. che later van jongste bediende op het Stadhuis
ta° bilïï £or LlïXrè wdiZt- opUom tot Gemeente-Ontvanger Dc school telde op 15 Jan. 1863 126
wikkeling zijn nu de gedragingen van leerlingen. Dc Meisjesschool 2e kl.. die de andere verdieping gebruikte,
een ten Westen van Ierland gelegen de- had op die datum 70 leerlingen. Op 31 Dec 1863 waren beide getallen
pressie, die met steeds groter wordende I precies 100 hoger. Vermoedelijk was de Meisjesschool toen al verhuisd
snelheid naderbij komt Het ziet er naar naar de Breestraat.

uit, dat deze depicssie morgen dicht In 1883 is dc school vergroot. Aan de Westzijde werd op beide verdiepingen
lanes Nederland zal trekken. Dit bete- epn lokaal bijgebouwd. Het „Franse Koffiehuis" op de hoek van cic
,V«-5l het bovcn.hcn en toe eel I PietcrskerMraot - op clejo foto nop aanwezig«erf afgebroken, de
gaan regenen. I tweede Ingang, die rechts op dc foto dichtbij de Doopsgezinde Kerk zicht

baar is. waarschijnlijk ook. In elk geval kwamen aan de Pieterskerkstraat
twee nieuwe lokalen en de nieuwe ingang met 1883 er boven. De deuren
aan 't Pieterskerkhof werden ramen. Zo kreeg elke verdieping vijf lokalen,
elk met twee rtfmen aan het Pieterskerkplein. Bovendien kwamen op de
derde verdieping twee lokalen. Dit aantal werd in 1909 met vier ver
meerderd.

Bij een volgende verbouwing omstreeks 1935 werden op alle drie ver
diepingen van de middelste drie lokalen twee gemaakt, zodat de klassen
groter konden worden Ook kwam er een ingang voor fietsen. Verschil
lende inwendige verbeteringen zijn later nog aangebracht.

Aan 't hoofd der chool stonden de heren J. D. van Wijk (1862 tot 1901),
W Cramer, voorheen le onderwijzer (tot 1 Mei 19101. P. A. Hibma. die van
1 Januari 1889 tot 1 Febiuarl 1893 onderwijzer aan de school was ge
weest. tot 1 April 1934, daarna Bijpost en sedert enkele jaren
D. Voort man.

De U.L.O. school is nu een gemengde school.