HET GORDIJN
VALT IN EGYPTE
r
LEOPATRA's LAATSTE UUR
H
KLOK EN TUD
In het huis van
PROFESSOR HEINKEL
A
WEKELIJKS BIJVOEGSEL van het LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 18 APRIL 1953 - Pagina 1
BEWOGEN LEVEN (XVI)
STRIJD
VAN VROUW
TEGEN
MAN
1.
ET loopt tegen de middag,
maar de klok boven de uitgang van
onze uitgestrekte vergaderzaal wyst
hardnekkig twaalf minuten vóór
zes.
Plotseling dringt dat tot mij door
en op hetzelfde moment zie ik een
merkwaardig verband tussen die
stilstaande klok en de vergadering,
die hier gehouden wordt. Want in
deze zaal. ontmoetingscentrum
voor zakenmensen, zijn nu enkele
honderden predikanten bijeengeko
men. Voor hen staat de „klok" van
het dagelijks werk enkele uren stil.
Deze jaarlijks terugkerende verga
dering is namelijk bedoeld als een
geestelijke ontspanning, een gele
genheid tot bezinning en verade
ming. Wie denkt daarbij aan klok-
ketüd?
Is het vanuit deze gezichtshoek
bezien zo peins ik verder niet
volkomen terecht de ..klok" stil te
laten staan en zelfs de tijd te ver
geten? Voor luisteren en concen
tratie ls rust een eerste vereiste.
Een klok. die feilloos en zeer op
vallend registreert hoeveel uren
reeds verstreken, kan hinderlijk
zijn.
Laat ieder mens gelegenheid zich
enkele dagen ln een jaar en ook
enkele uren per dag te ontspannen!
Lichamelijk en geestelijk. De „klok"
van het werk moet eens even stil-
Zelfs een schijnbaar onvermoei
bare mach.ne heeft op bepaalde
lilden „rust", „revisie" nodig Geldt
dit niet zoveel malen meer voor
een mens?
Verzuim daarom niet van tijd tot
tijd bewust ,.in revisie" te gaan. Of
noem dat liever: .retraite": je Op
zettelijk terugtrekken, luisteren in
plaats van spreken, denken in
plaats van doen. bezinning in
plaats van ononderbroken activi
teit.
Wie deze „rust" zoekt ls zeker
geen slapend of levenloos mens,
ongevoelig voor zijn omgeving, on
bewust van de gevaren en de mo
gelijkheden om zich heen.
„Goede rust" leidt steeds tot ver
nieuwde. krachtiger inspanning!
In dat geval is er geen enkel be
zwaar de klok enkele uren of dagen
stil te zetten. Het gelijkzetten van
de wijzers en het op gang brengen
van de aandrijving is een eenvou
dige zaak. Tenslotte wordt de Lid,
ons leven en het wereldgebeuren,
niet bepaald door het mechanisme
van een klok. Veeleer omgekeerd:
de klok d.ent beheerst te worden
door de tijd, zonder daarbij achter
te blijven of vooruit te lopen.
Die stilstaande klok ln de ruime
marktzaal, waar de predikanten
bijeen zijn, brengt mij ook nog tot
een andere gedachte
Woord van Bezinning
•fr
Ik vraag mij af „Is het eigen
lijk niet vanzelfsprekend, dat het
rhythme van de kerk. in dit ont
moetingscentrum van zakenmen
sen, het tempo van .,tfjd is geld"
tot staan heeft gebracht? Is die
stilstaande klok geen zichtbaar be
wijs van de beruchte traagheid en
de verantwoorde „rust" in de kerk?
Blijven oudere en ook jongere
Christenen, ondanks alle goedbe
doelde activiteit, niet hopeloos
achter?
De klok van onze bedrijvige, dik
wijls gejaagde wereld, draat voort,
met uiterste nauwkeurigheid en
doelbewust Op kantoren, in fabrie
ken, op school en langs de weg is
achterblijven schadelijk, voor je
zelf en voor anderen
Kerk in het aigemeen en Chris
ten als enkeling de tijd. de ge-
sch.edenis staat niet stil!
Blijf niet achter!
Zet de wuzers van je kerkelijke
en van je persoonlijke klok eelijk
cn breng het raderwerk op gang!
Stel dat niet langer uit. Het is
de hoogste tijd.
Beide gedachten naar aanleiding
van de wijzers, die hardnekkig op
twaalf minuten vóór zes staan,
terwijl het reeds tegen de middag
loopt, zijn waardevol.
De retraite èn de aansporing
niet achter de tijd aan te komen
zijn voor de kerk en voor mij ptr-
soonlijk onmisbaar.
Het Is de moeite waard te ver
melden. dat beide ook in de verga
dering van de predikanten te voor
schijn kwamen.
De lezingen, de gedachtenwlsse-
ling. de samenzang en het gemeen
schappelijk gebed waren immers
voortdurend gericht op de uak
van de Christenen, over de gehele
wereld, om in woord en daal te
getuigen van Jezus Christu-
D;t leidde tot fundamentele be
zinning maar tegelijk werd de
vraag: „Hoe brengen wij dat van
daag cn morgen in praktijk?" op
duidelijke en onvergetelijke wijze
beantwoord.
Naast de bezinning ontving i'der
een kort en krachtig geformuleerde
opdracht.
Toen de vergadering, de volgen
de dag uiteenging, wee^ de klok
weer stipt de tijd. In afwachting
van de zakenmensen, die deze zaal
weer in gebruik zouden nemen
Wellicht, maar ook als een laat
ste herinnering aan de vernieuw
de opdracht te mogen getuigen
van Christus.
Klok aiaai nauwkeurig verder
Wij. U en ik. zijn aan het werk
met de vaste wil. bij de tijd de
gebeurtenissen van nu en straks,
en het onafwendbaar naderbu ko-
men van Gods Rijk onder geen I
voorwaarde achter te blijven'
P. L. SCHOONHEIM. j
Predikant voor het Bijzonder t
Kerkewerk van de Hervormde
Gemeente te Leiden f
Hoge Rijndijk 14a. t
Het relielportret van Cleopatra, Egypte's laatste
Koningin, getooid met de horens en de zon van Hathor,
de hemelgodin. In de cartouche de naam Cleopatra in
Hiéroglyphenschrift.
Egypte, wélk een herinneringen roept dit woord bij duizenden op! De één
zal het water van de Nijl weer zien veranderen in bloed en een Egyp
tische duisternis zien nederdalen. Als die tenslotte is verdwenen, zal hij
bij het nieuwe licht, de kinderen Israels door de Rode Zee zien trekken, terwijl
het water door lahvè op een afstand wordt gehouden.
Een en ander zal, in grote eerbied, en dat in de „Twintigste Eeuw", de
Egyptische mystherieën opnieuw ondergaan en met ontzag opzien tegen de
Grote Pyramide, waarm immers, symbolisch, de geschiedenis van 60 eeuwen
mensdom zou zijn weergegeven.
Zestig eeuwen, waarvan er reeds negen en vijftig verstreken zijn!
Met luid kloppend hart zal deze mens het jaar 1953 zijn ingegaan en met
bonzend hart zal hij de twintigste Augustus van dit jaar tegemoet leven.
Is dat niet de datum die in de Grote Pyramide als zéér belangrijk wordt
aangegeven? Volgens een bepaalde interpretatie hebben de stenen al lang
gesproken, die hebben zes duizend jaar geleden in grote lijnen de loop der
historie reeds aangeduid.
Weldra zal de tijd gaan spreken en die zegt nü reeds: „Let op de
twintigste eeuw
En op het jaar waarin de militaire dictatuur gebroken zal worden
Als alles eens zó eenvoudig was
Bouwer van het eerste
straalvliegtuig ter wereld
(Van onze luchtsportmedewerker)
Ergens in Stuttgart, op éèn van de
vele heuvels rond de stad, staat de
mooie villa van professor Dr Ing. Ernst
Heinkel, de bekende Duitse vliegtuig
bouwer. Toen ik er aanbelde om te
proberen, een interview met professor
Heinkel te krijgen, kreeg ik helaas te
horen dat hij juist enkele weken in het
buitenland verbleef. Zijn secretaresse.
Margot Mauz, was echter zo vriende-
li/k mij binnen te laten. Zij vertelde
mij o.o., dat professor Heinkel op het
ogenblik bezig is zijn memoires te
schrijven. Dit boekwerk, dat over enige
tijd in de boekhandel zal verschijnen,
zal stellig de moeite waard zijn. De op
24 Januari j.l. juist 65 jaar geworden
professor Heinkel immers behoort tot
de grootste vliegtuigbouwers uit de
geschiedenis van de nog /onge lucht
vaart. Dat bleek mij eens te meer toen
Margot Mauz mivroeg, of ik mis
schien ,,het archief" van professor
Heinkel wilde zien. Op mijn bevesti
gend antwoord werden plots grote
openslaagde deuren voor mi/ geopend.
Of ik maar volgen wilde. Eerst ging
het door een fraai-ingerichte kamer.
Het kantoor van professor Heinkel.
Vervolgens kwamen we via andere
openslaande deuren in een grote
kamer, die werd aangeduid als het
„archief". Het was er donker, maar
nadat de secretaresse de gordi/nen
had opengetrokken, zag ik hoe de
kamer was inaerichb
Pvramitlen waren koningsgraven en de Egyptische
koningen, dc Pharao's. waren - naar de Egyptische
opvattingen - verwanten van de Zonnegod Ra.
Hun werd dan ook godelijkc eer bewezen en zij vielen
builen de maatstaven der menselijke beooi deling. Zou het
geen heiligschennis zijn geweest hen te beoordelen alsof zij
Grote figuren zijn er onder deze Pharao's geweest, die
zelfs naar onze begrippen „ongrijpbaar zijn". Wie echter
de geschiedenis leest der laatste Koningin, Cleopatra, zal
zich een oordcel omtrent haar niet kunnen onthouden. En
niet alleen omdat hij een kind is van de lauwe wester-
stranden, waar de mensen critisch zijn. nee, in de eerste
plaats omdat hij mens is. De mens heeft nu eenmaal een
niet te verwoesten drang in zich om met d^ dingen rondom
hem klaar te komen cn dat betekent „oordelen".
Cleopatra: is er één belezen volwassene die haar naam
nietk ent? Hier volge dan een korte schets van het laatste
uur van haar BEWOGEN LEVEN.
Wij schrijven de le Augustus van het jaar 30 voor
Christus. In Alexandrie wacht een beeldschone
vrouw op haar lot. Straks zal de nieuwe Imperator
van het Romeinse wereldrijk bij haar binnentreden cn over
haar beslissen. Welk een triomf zou het voor deze Octa-
vianus zijn om Koningin Cleopatra, eens tot in Rome
gevreesd, achter zijn zegekar te laten gaan door dc straten
van de Eeuwige Stad!
Cleopatra, de beeldschone, de meest trouweloze. Eens
had zij, met alle listen, bekend aan Oosterse vrouwen uit
die tijd. de grote Gajus Julius Caesar verstrikt in haar
netten. Met behulp van hem kwam zij tot grote macht. In
ruil daarvoor schonk zij hem een zoon: Caesarion.
Het is nu al veertien jaar geleden, dat Caesar is ver
moord. Zijn beschermende hand is sinds lang van haar.
Na zyn dood verdeelden Antonius en Octavianus het grote
rijk. Antonius kreeg het Oosten. Octavianus het Westen
met Rome. Antonius werd door het volk beschouwd als de
uitvoerder van Caesar's testament, Octavianus was zijn
erfgenaam. Samen streden ze tegen de nog altijd machtige
moordenaars van CaesarEn Cleopatra stak geen vinger
uit om de dood van de vader van Caesarion te wreken.
Integendeel, zij verbond zieh met hen om zodoende de
macht van Antonius te kunnen breken, die haar gevaarlijk
Edoch, Antonius won. en weldra daagde hij Cleopatra
voor zijn rechterstoel. Zij. een vrouw, die volkomen op de
hoogte was van het zinnelijk karakter van Marcus
Antonius, voer tot hem in een met goud versierde gondel.
Terwijl een zachte wind in purperen zeilen blies, en de
gondel kabbelend voorwaarts schoot, lag zij aan dek. arge
loos nonchalant, de uit het schuim der golven geboren
Afrodite voorstellend. Omringd door nynifen en liefde-
godjes lag ze daar. een glimlach om de naderende zege
praal reeds op de lippen.
Toen h(j haar zag was hij al verloren. Weldra zou hij zich
verliezen in dc weelde van haar hof en in de weelde van
haarzelf.
Nu wacht zij op Octavianus. die Antonius verslagen
heeft en haar gevangen houdt. Géén glimlach om een
naderende zegepraal. Angst in het hart.
Octavianus, de nieuwe Caesar, heeft alle scherpe voor
werpen uit haar omgeving laten verwijderen. Hij wil niet
dal ze zelfmoord pleegt. Een heel slecht teken
Het beeld van Caesar heeft ze in haar kamer laten
plaatsen. Caesar, haar Caesar, die deze Octavianus tot
rifgenaam benoemde, zal haar moeten helpen. Zijn minne
brieven liggen in haar schoot. Alle krachten waarover zij
beschikt werpt ze in het geding
Deze Octavianus heeft vage beloften aan haar gedaan.
Voordat het grote treffen tussen hem cn haar vriend
Antonius plaats vond, heeft zij boden naar hem gezonden,
die hem moesten vertellen dat ze hem zeer goed gezind
w'asen onder zekere voorwaarden bereid was hem te
helpen
Zij voelde toen al duidelijk dat hij het op den duur
moest winnen Hij had Immers Rome achter zich cn Rome
zou nooit dulden, dat zij vanuit Egypte zou worden
geregeerd!
ln dc zeeslag bij Actium deed zij de kans voor Oeta
vianus keren door met haar vloot weg te zeilen. Antonius,
die haar vertrekken zag, ontzonk toen alle moed. Hij wilde
bij haar blijven, bij haar zijn, voor altijd. Daarom volgde
hij haar.
Hij was geen held meer, hij was toén al slaaf.
Een gehieder die tot slaaf geworden is kan beter
sterven! Zij heeft hem een zoete dood bereid! Zij zond
boden tot hem die hem moesten vertellen, dat zij zich van
het leven had heroofd. omdat zij. een Koningin, zij.
Cleopatra, niet wilde gaan achter de zegekar van de man
die hem overwonnen had Cleopatra, bespot en bespuwd
door het grauw van Rome's straten' Dat ging toch niet?
Beter te sterven als Koningin dan te leven op die manier!
Wat zjj verwacht had. gebeurde. Antonius sloeg de
hand aan zichzelf. Doch de dood trad niet onmiddellijk in.
Voordat die kwam vernam hij dat ze leefde en voelde hjj
op welke gruwelijke wijze zij hem bedrogen had. Hij strafte
haar door zich naar haar toe te laten dragen en in haar
armen te sterven. Zij heeft haar armen weer gezuiverd
van zijn bloed.
O Octavianus komt. Hij komt reeds nader. Zij weet dat
hij haar minacht om haar misdaad. Zij weet ook dat
ze nog schoon is. ondanks haar veertig jaren, in die
tijd voor een Egyptische vrouw geen jeugdige leeftijd
meer. Octavianus komt nader, die haar heeft gevangen
gezet, die haar onmetelijke schatten wil. en haar persoon!
Haar persoon alleen om haar te sleuren door Rome's
Kijk. dit is nu de beeldschone, maar verdorven Cleopatra
die Caesar in haar netten heeft verstrikt, die Antonius het
hoofd op hol bracht! Die een bedreiging was voor de
Eeuwige stad! Die bijna het ganse rijk had geregeerd,
te zomen met Antonius
Zij hoort de massa schreeuwen, brullen. Zij weet dat ze
dit nooit in werkelijkheid zal horen. Doch vóórdat zij de
dood kiest wil ze vechten voor haar leven, haar macht Zij
is een vrouw, een Koningin! Hier. in deze kamer wil ze
hem wel te voet vallen, de nieuwe gehieder! Want niemand
ziet hen' Als het haar toch eens gelukt' Hij kan toch niet
sterker dan Caesar zijn? Als het haar toch eens gelukt, dan
gaat vanaf heden haar droom in vervulling! Heerseres
over de wereld
Voetstappen komen nader. Zij vindt haar houding als de
deur geopend wordt! Daar staat hij, Octavianus, de
nieuwe gebieder Hun blikken ontmoeten elkaar. Twee
werelden raken elkaar.
Zij, inwendig bevend, staat op en hegroet hem alsof hij
nu reeds de Verhevene is, AUGUSTUS. Hij staat daar als
een man.
De strijd begint, een wanhopige strijd van een vrouw-
tegen een man. Ken totale strijd om leven en macht. Al
haar schepen zijn achter haar verbrand. Achter staat de
doodte glimlachen, te grijnzen!
Zjj valt aan. met al de berekening een Oosterse vrouw-
uit die tijd eigen.
Al haar behoorlijkheden buit ze uit. Met bewogen stem
leest ze de minnebrieven van Gajus Julius aesar oor.
Zij raakt hem aan met haar stem. /.ij valt hem te voet
De nieuwe (aesar weet te veel van haar. De nieuwe
Caesar wil het te stichten Keizerrijk en de vrede niet ver
kwanselen voor de strelingen van een berekenende en
trouweloze vrouw. Hjj wil haar schatten en zij zal achter
zijn zegekar gaan!
s hij weg is weet zij wat haar te wachten staat,
ofschoon hij er met geen woord over heeft gesproken.
Zij heeft het van zijn gesloten gezicht gelezen, zij is
Zij zendt een slaaf naar hem met haar laatste wil Zij
wil naast Antonius begraven worden. Daarna kleedt zij
zich in een prachtig gewaad, gaat op een rustbed liegen,
neemt een haarspeld uit haar haren waarin ze een dodcljjk
vergif bewaart, prikt op twee plaatsen door de huid van
haar linkerbovenarm en brengt het vergif in de bloedbaan.
Koningin Cleopatra ia niet meer. Octavianus. die het
weldra vernoemt, schrikt eerst. Daarna neemt hy enige
belangrijke besluiten.
Hij zal haar zoon ('aesarlon laten doden. De zoon van
\ntnuius en Fuh ia zal ook moeten sterven. Doch de kin
deren van Antonius en leopatra zal hij naar zijn zuster
Oetavia zenden, die eens met Antonius getrouwd is ge
weest. Zjj zal ze opvoeden alsof het haar eigen kinderen
Het gord ijl
Republiek.
Weldra zal een i
meinse Keizerrijk.
is gevallen. Antonius is dood. Met hem dc
bedrijf beginnen, dkt van het Ro-
REIN BROUWER.
In het midden stond een lange con
ferentie-tafel met groen-lederen stoelen
er omheen. Aan de wanden hingen,
rondom grote foto's van alle vliegtuigen,
die in de loop der jaren door Heinkel
zijn gebouwd, van de eerste Heinkel uit
1910 tot de Heinkel-162 volks-straalja-
ger uit 1944 De secretaresse liet mij
alleen in de kamer achter, ik mocht er
op mijn gemak rondkijken. En dat was
de moeite waard. De foto-galerij was
hoogst interessant Duidelijke onder
schriften onder elke foto gaven het type
aan. alsmede één of andere bijzondere
vlucht die door het betreffende toestel
gemaakt was Onder de foto van de be
kende tweemotorige Heinkel-lll bom
menwerper stond bijvoorbeeld: Der Er-
folgreichster Bomber des 2. Weltkrie-
ges".
Vooral de foto's van de laatst-ge-
bouwde Heinkels hadden m'n belang
stelling. Daar was om te beginnen de
Heinkel-178, het eerste straalvliegtuig
ter wereld dat al op 27 Augustus 1939
zijn eerste vlucht maakte. Voor het
eerst in de geschiedenis dat een straal
vliegtuig het luchtru.m koos!
Interessant waren ook de foto's d.e
toonden hoe Heinkel al in 1938 experi
menteerde met raketten. In 1938 vloog
al een Heinkel-lll bommenwerper met
twee Walter-startrakettcn onder de
vleugels en in 't zelfde jaar vloog een
Heinkel-112 schroefjager al met een
Walter-raket ln de staart.
Heinkel heeft ook de eerste tweemo
torige straaljager ter wereld gcbouwd.de
Heinkel-280 d.e vooi het eerst vloog op
5 April 1941 De meest succesvolle
straaljager van Heinkel was de Hein-
kel-162 Volksjager, die binnen 69 dagen
al in serlebouw stond. Een groot aantal
van deze straaljagers Is gedurende de
laatste oorlogsmaanden nog gebouwden
met succes gebruikt.
VELE ONDERSCHEIDINGEN.
Er was nog méér interessants te zien
in het archief van professor Heinkel
In vitrines lagen de onderscheidingen,
d;e hij In de loop der Jaren heeft ge
kregen. En dat zijn er heel wat. Op
24 December 1941 werd hem o.a het
.Gran Cruz de! Mérito Militar con dis-
t.ntlvo blanco" veileend door het
Spaanse ministerie van Luchtvaart ;n
Madrid. De Keizer van Japan onder
scheidde hem op 9 November 1937 met
een mooie oorkonde ..Seine Male-,tat
der Kaiser von Japan, durch des H:m-
meLs Gnade auf dem seit unendlichen
Zeiten von derselben Dynactie eince-
nommen Throne, etc etc.", zo begint
deze oorkonde
Op 30 October 1918 kreeg Heinkel van
de Duitse Keizer het IJzeren Kruis 2e
klasse. Merkwaard.g ls het, dat we van
Hitier totaal niets zagen. Kreeg Hein
kel van hem géén onderscheiding..
Dit ls moeilijk aan te nemen, immers
Heinkel leverde de Luftwaffe één van
haar belangrijkste bommenwerpers ide
He-llli. éen van haar belangrijkste
straaljagers iHe-162i en tal van andere
belangrijke machines Er zitn twee mo
gelijkheden: of He nkel stond niet op
goede voet met Hitler, Of Heinkel heeft
het maar beter gevonden zyn onder-
scheldingen van Hitier ergens anders
op te bergen
Achter in de kamer prijkt een mooi
zlveren schaalmodel van de He-111
bommenwerper. Een prachtige glazen
globe werd hem op 24 Januari aange
boden door het personeel van de fabriek
ir> Zuffenhausen ter gelegenheid van
zlln 65e verjaardag.
Interessant zijn ook de tekeningen
van enkele projecten, die we in een vi
trine zien liggen, oa van een zesmoto-
rige straalbonunenwerper en een raket
vliegtuig
Het is een raar Idee te weten, liter
De viermotorige He-116, die vóór de
oorlog bij de Lufthansa in gebruik was.
rond te neuzen in deze kamer van de
groie Duitse vliegtuigbouwer Wic-vveet
hoeveel belangrijke confeien'.ies hier
tijdens de oorlog aan deze tafel zij.i ge
houden.
Of Heinkel weer plannen heeft om
vliegtuigen te gaan bouwen? Daarover
laat zelfs zijn secretaresse zich niet uit.
Voorlopig is het de Duiriers nog ver
boden om vliegtuigen te bouwen Wél
werd intussen het .Verbandes zur Fór-
deiung der Luftfahrt" opgericht, dat
vroeger in het huis van professor Hein
kel was ondergebracht, maar nu in Düs-
seldorf zetelt.
Deze vereniging van Duitse vliegtuig
bouwers mogen we de vóórloper van een
nieuwe Duitse vliegtuigindustrie noe
men. Er g3an z.elfs al geruchten, dit rie
Douglas DC-6B ln Duitsland :.o 1 centie
zal worden gebouwd, zodra d? vliestu'g-
bouvv weer zal worden toegestaan De
nieuwe Lufthansa zou dan van dit toe
stel gebruik gaan maken.
Zover is het voorlop.g echter nog n et.
In zjjn fabriek in Stuttgart-Zuffenhau-
sen bouwt Heinkel voorlopig nog slechts
onderdelen van automotoren, terwhl in
Juli as een fraaie Heinkel vier-t3ct
scooter in senebouw zal worden geno-
Wèl werken in deze fabriek vele oJd-
vliegtuigbouwers en oud-vliecers Hein
kel zal stellig weer op vliegtuigbouw
overschakelen, zodra dat mogelijk is.
Maar voorlopig zal het nog wel bij dc
scooters blijven
HUGO HOOETMAN.
