HET BOEK over de grenzen
Een Zoeklicht
Ons goedkoop knippatroon
„BOEK DER BOEKEN"
WEKELIJKS BIJVOEGSEL van liet LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 4 APRIL 1953 - Pagina 3
Hiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitimuiiii:iitiimtiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiii[iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiu>iiiiiii)iiiiiiiiii «imiiii ij
m n
Zou dit een monsterachtige soort
geit zijn. ..uitgerusf' met twee kop- j
pen? Och nee. het zijn de liefste en j
zachtste geitjes, die U zich kunt
voorstellen: ze horen thuis in de i
kinderboerderijvan de Londense
dierentuin. Het was slechts de
camera, die van deze twee schijn-
baar cén maakte.
r
OP DE BOEKENMARKT
André Chamson. -
Bloemen. Vertaald uit het Frans.
Ad Donker, Rotterdam 1952.
Een merkwaardig en interessant boek
van de zeer bekende Franse schrijver
André Chamson.
Merkwaardig om zUn vorm en Interes
sant om zl)n inhoud. Men zou dit boek
het beste een roman in mémolre-vorm
kunnen noemen, en gezien het onder
werp de hedendaagse Jeugd had de
schrijver geen betere vorm kunnen kie
zen. Door dc romanvorm toch verliest
het boek het al te persoonlijke en an
derzijds. door de mémoire-vorm kan de
schrijver zich vrijheden van compositie
veroorloven, die in strijd zouden zijn
met de wetten van het romanschrijven.
Chamson schrijft zijn romans van een
probleem uit. In ..Sneeuw en oloemen"
behandelt hg het probleem van hen. die
in deze tgd" ongeveer twintig Jaar zijn.
De „ik" van het verhaal, is een man
van middelbare leeftyd. die twee jaar
lang als vriend, en werkelijk als vriend
en niet als leider, criticus of prediker,
met een stel jonge mensen optrekt. Het
zl«n de zes kinderen van zijn Jeugd
vriend. Jean Delord en hun vrienden.
Aan ieder jeugdig wezen demonstrec.t
de schrijver een specifiek jeugdprobleem,
een probleem van de jeugd van heden:
„die." zoals hij zegt. „onefndlg veel beter
is. dan algemeen beweerd wordt".
Het Hogere, aan de hand van Casimlr.
Dat het mogelijk is. dat dit klassieke
en walgelijke creatuur ons telkens weer
vermaken kan. komt voort uit het feit.
dat de caricatuur en de lachspiegel van
oudsher bronnen van vermaak zijn.
Maar om zich te amuseren met deze
voorwerpen, moet men bekend zijn met
het ware beeld, zoals het was vóór de
vertekening. Welnu, iedereen kent Oubol.
De ras-oubollen denken, dat het hun
buurman is en de verlichte otibollen
zien hem gedeeltelik ook in zichzelf Zo
doende zullen de eersten bij dez? sarcas
tische vertekening van Van der Ster
lachen om hun buurman en de laatsten,
met kiespijn, om zichzelf. De pijlen, die
men op het wezen Oubol kan afschieten,
zgn verontwaardiging, hoon. sarcasme
en de lichtere pijl. ironie. Gewoonliik
hangt Jac. van der Ster tussen de belde
laatste in. Maar het sarcasme, waarbij
iemand alras het lachen vergaat, heeft
dikwijls de boventoon en dat is toe te
Juichen, want hierdoor onderscheidt
deze schrijver zich van de lronletjeskwe-
kers. die de laatste tyd al te zeer in de
mode zijn.
Van der Ster ga vooral voort met
overal de oubol uit te graven, en ie
vormen tot die ene vervaarlijke Oubol.
maar hij verwljdere ook zijn eigen oubol-
resten en wijze bij iedere ign van zgn
caricatuur precies aan, waar hg hem
vandaan gehaald heeft.
Hella S. Haasse - Klein Reis- j
mozaïek. Het Wereldvenster,
Baarn 1953.
Het is een byzonder hachelijke onder-
neming om na de tallozen, en ik wil i
in dit verband alleen maar Louis Cou-
perus noemen, die Italié besproken, be-
zongen en tot decors gekozen hebben.
heden te komen met reisimpressies uit
dit klassieke land van de schoonheid- j
zoeker. Om hierover nog iets meer voor j
den dag te brengen dan een beschaafde
reisgids, zou de schrijver moeten be
schikken over die uitzonderlijke gave van
het bliksemsnel werkend creatieve assi
milatievermogen, dat sommige essayis
ten kenmerkt. Huxley, Ter Braak
of over de pen van de zeer persooniyke
Journalist, wiens luchtigheid zo iets
eigens heeft, dat ook daardoor een afge-
knaagd terrein nieuwe vorm gegeven
wordt.
Dat Hella Haasse een groot schrijvers-
talent heeft, weten wy uit haar roman»,
maar door deze .Reismozaïek", ziet men
dat zU behoefte heeft aan een langzaam
Innerlijk proces, zodat „indrukken" uit
de eerste hand ha#r medium niet kun
nen zijn. De schrgfster is zich hiervan
ook bewust, want zg zegt in haar
voorwoord: „Het zgn enkel spiegelbeel
den van de werkelijkheid, die ik kan
zien. ruiken, betasten, zonder dieper
door te dringen dan de oppervlakte".
Daar zg dit zélf inziet, vraagt men zich
af wat haar bewogén heeft dit boekje te
laten verschUnen, inplaats van haar in
drukken rustig weg te laten zinken, om
er. mogeUlk na Jaren, profgt van te
hebben voor werkelük creatief werk.
Blijkens deze. haar eigen conclusie, is
Hella Haasse het dus eens met wat Ng-
hoff eens dichtte over een vers, dat hg
eerst geschreven en toen weer verwU-
derd had: „'tWas goed noch slecht. Er
was niets aan".
CLARA EGGINK.
Hoewel de „ik" deze Jonge mensen
niet kan volgen in hun reacties, los als
zij ziin van alle oude moraal en ge
loof sta boes. is hij wUs genoeg om hen
te beschouwen als menseiyke wezens
met een volledig eigen bestaansrecht.
Hij laat hun hun eigen wetten en con
stateert. .vfrgeiykendenvUze. de gevolgen.
Hoewel deze groep jonge mensen be
schikt over een hoeveelheid algemene
levenskennis, echter nog niet per
soonlijk verwerkt, die in een intellec
tueel Parijs milieu normaal is en bij het
Nederlandse jonge mens zelden aange
troffen wordt, vanwege zijn opvoeding
achter de „idealenblinddoek". moet dit
boek toch verhelderend en van belang
zijn voor een ieder, die in deze tgd niet
in een kamer zonder ramen wenst te
leven.
Jac. van der Ster - JU en Ik en
wü allemaal. Mémoires van de
heer Oubol. - D. A. Daamens
Uitgeversmaatschappij, 's-Gra-
venhage 1953.
Oubol, de valse, benepen, halfzachte
„fatsoenrakker",, zoals Vestdijk dit alom
tegenwoordig mensensoort noemt, ver
maakt reeds jaren lang de lezers van
de Kleine Krant. Deze afstammeling
men zie zUn daguerrotype op de omslag
van Van Alphen. Tartuffe, van Pen-
newip en Droogstoppel, vertelt in dit
boekje by monde van zyn creator Van
der Ster, zyn levensgeschiedenis, de
levensgeschiedenis dus van de doorsnee
Spitzbürger.
Eigenlijk is het afzichtelijk. Oubol de
huisjesmelker. Oubol de kat-in-het-don-
ker-knyper. Oubol de klikspaan, Oubol
de huistyran. Oubol de politieke kat-uit-
de-boomkijker, Oubol de zelfgenoegzame,
zich op de borst kloppende zoeker naar
In Washington staan de kersen
bomen in volle bloei. Zij inspireer
den de United Press fotograaf Ed
Alley tot het maken van deze foto.
waarvan hij het ..productie-proces"
nauwkeurig beschreef: ..liet was een
opname van vijf minuten; ik Itnd
mijn carnet a ingesteld op 30 meter,
met diafragma F II. Ik liep van
mijn camera 30 meter naar voren,
telkeps na ongeveer drie meter een
blitzlamp afstekend. Hierbij ge-
Stand van de literatuur in
Scandinavië
Daar ik de Scandinavische talen niet
machtig ben, leek het mij verstandig
op dit terrein mij te laten voorlichten
door iemand, die deze talen wel be
heerst en die bovendien geacht kan
worden ook de literatuur van deze lan
den te kennen, in stede van af te gaan
op datgene, wat in vertaling tot ons
komt. Dus wendde ik mg tot Amy van
Marken, docente in de Scandinavische
taal- en letterkunde aan de rijksuniver
siteit te Leiden en assistente aan de ge
meente-universiteit van Amsterdam.
Wat hier volgt, is wat zU my verteld
heeft.
De indruk, die men in Nederland van
de Scandinavische literatuur krijgt, ver
schilt wel heel veel van het werkelgke
literaire leven in die landen. Wat ge
woonlijk aan bod komt om vertaald te
worden, is niet veel meer dan wat amu
sementslectuur van het genre, dat de
gemiddelde uitgever in bijzondere on
derschatting „geschikt voor het grote
publiek" noemt cn waarbg dit grote
publiek gewoonlgk gelijkgesteld wordt
met een onmondig en eigenlijk ook een
beetje achterlijk kind. Namen als Gul-
brandsen of de omstreeks 1920 zo be
wonderde Jörgen Falk Rünne. komen
in Scandinavië in geen enkele litera
tuurgeschiedenis voor.
Wie dus meent, dat Scandinavië niet
anders voortbrengt dan provinciale
streekromans van halfzachte, onwaar
achtige strekking, vergist zich deerlijk.
De letterkunde van de Scandinavische
landen heeft een ontwikkeling doorge
maakt. die ongeveer parallel loopt aan
die van de andere West-<Europese lan
den, waarbij deze echter zgn specifieke
eigenschappen niet verloren heeft
Denemarken, dat omstreeks 1860 de
schakel vormde tussen Scandinavië cn
het zuidelijker Europa het was Georg
Brandes die het naturalisme invoerde,
dat persoonlijk verwerkt, schrijvers als
Jacobsen. Ibsen, Strindberg heeft opge-
leverd is van die plaats verdrongen
door Zweden, dat op het ogenblik de
eerste plaats inneemt, waar net betreft
vernieuwingen en heroriëntatie. Reeds
vroeg vonden invloeden, speciaal uit de
Angel-Saksische landen, hierheen hun
weg.
Gedeelteiyk onder invloed van D. H.
Lawrence ontstond in Zweden tussen '30
cn '40 een ware doorbraak van autodi-
stcrsSCHet zyn^rTngeveer tien 'in getal Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllHlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllKKIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIln
het merkwaardige feit. doet zich voor
leed aan giemandj die oud 'wordt,
voorby gaat
Later zou dit hart veel te verdu
ren krygen: een man ging voor
goed heen. een kind voer uit en
keerde nooit terug.
Als men héél oud is, staat het
roer niet altyd meer op „recht
vooruit", 't Wordt zo dikwyis opzy
gedrukt door een golf van tegen
spoed, van teleurstelling.
Dan weet een mens niet. waar die
veiligheid en troost van zó lang ge
leden gebleven zyn, dat men ze
haast vergeten heeft.
Zo gédt dat, als 't stil rond
iemand wordt, de buurvrouwen nog
maar een enkele maal een praatje
komen maken en alle jongeren het
oude nest zyn uitgevlogen.
Ze kykt naar het Boek der Boe
ken en neemt 't in haar hand.
Zoals ze dat iedere dag een
droeve of een bigde gedaan
heeft.
Grootmoeder en moeder deden
het precies zo.
Ze kenden en zy ook, kent ieder
hoofdstuk.
Maar toch blijft de inhoud altyd
nieuw
Geen ander boek is hiermee Im
mers te vergeiyken?
ANNEER 't onrustig ls In
eigen hart want inner-
lgke twyfel bekruipt ieder-
Ze zou het niet kunr.en missen:
dit gaaf en trouw geschenk voor
elk geslacht.
HET geeft haar vrede.
Bij mensen kan re die op zo
hoge leeftyd moeilgk vinden.
Maar hierin vindt zy, wat zy
zoekt.
En iedere avond, wanneer ze dit
Boek der Boeken sluit, dankt ze
voor deze Woorden, waaruit ze
kracht put. wanneer de eigen
kracht niet meer toereikend ls.
En vanavond zal zy danken voor
het uitzicht, dat als ieder Jaar
het Paasfeest geeft!
FANTASIO.
dat zij allen een autobiografische r
---------- zelfs toneelspelers dikwyis in verschll-
geschreven hebben. Waar de literaire jende Noorse dialecten hun dialogen
discussie een uitingsvorm
Zweden hartstochtelijk beoefend schynt
te worden, en de tijdsproblemen door
dc schrUvers onderling behandeld wor
den, valt het niet te verwonderen, dat
zeggen. De taalstrUd, die tegenwoordig
weer fel oplaait, kan niet anders dan
een belemmering voor de bloei ran de
letterkunde zyn.
De Noorse literatuur ls de meest aan
het
/«nden isT Deze schrijvers wijzen meest Noordeiyke. De Noorse schryvers
Eliot, Kafka, Joyce, Sartre Gide aan als hebben de experimentele periode over
turn voorgangers, zodat de cosmopoli- geslagen en werken voort in de onon-
tische oriëntatie in Scandinavië dus derbroken lijn van Hamsun en Undset.
eenkomt met die in de andere Tooh treft men onder de modernen.
Europese landen Als belangrijke schrij- cosmopolitisch georjênteerdert, zoals
vers noemt Amy van Marken. Harry sitrurd Hoel. de redacteur van de Gele
L.ariul?on' Wd son' Ivar Loyu- Serie, een reeks vertalingen van moder-
neel geschreven
wereldoorlog verscheen van hem
na de tweede „Eens moei
Een goed lyrisch dichter is Tor Jund-
VARIA
bruikte ik negen lampen. Daarna
stelde ik opnieuw in. nu op 3 meter
diafragma F 32. en schoot nog drie
lampen af. Ik gebruikte dus 12
lampen bij deze opname. Die ..ge
deelten van menselijke wezens" die
U op liet pad ziet. ben ikzelf. To>n
ik langs hef pad liep. schenen de
lampen van auto's op mij".
Hel resultaat van Ed Miey's werk.
Op de achtergrond het Jefferson
monument.
g.r°ite Ion?an in de klassieke epische sen en belangrgke prozaschryvers zgn
stgU „Emigranten en Immigranten". Het Vesaas en vooral Branner, van wne de
eerste deel is in Amerika vertaald en roman „De
heeft daar veel stof doen opwaaien van- verschenen
wege enige nogal drastische scènes, wat
er eens te meer op wgst. dat onze ver
talingen uit het Noorden door een
soliede moralistische zeef gaan
Omstreeks '40 publiceerde in Zweden
een grote hoeveelheid experimentele
dichters, wiens werk overeenkomst ver
toont met dat van de dichters in Ne
derland in de tegenwoordige tyd.
Het schijnt echter, dat zij van dit ge-
expenmenteer weer teruggekeerd zyn
naar een meer traditionele houding en
een dutdeiyk religieuze Inslag hebben
Erik Lindegren Karl Vennberg en As-
penstrom zyn hun voornaamste repre
sentanten. Een merkwaardige prozaïst is
Dagerman van wie ook drama's opge
voerd worden.
Denemarken heeft de stagnatie van
de oorlog ondervonden. De voornaam
ste litteraire groep heeft zich geschaard
om het tydschrift Heretica, dat zich
«Lstancieert van hot Marxisme in de
letterkunde en van het rarionahsme Zij
zoeken hun heil in de metaphysica en
in een terugkeer naar de volkstraditie.
Hun leider is de essayist Hansen. Ook In het Midden Westen van Amerika zUn
Wat denkt U hiervan: In het stadje Re-
dondo Beach, aan de zonnige kust van
Californi waren grote fgeesten ge
organiseerd en ter gelegenheid daar
van was een kostbare feestverlichting
aangebracht, die zó helder zou schy-
nen. dat het net klaarlichte dag zou
liiken. De verlichting strekte zich uit
langs een haast twee kilometer lange
weg De burgemeester zou door een
eenvoudige druk op de knop de ver
lichting ontsteken. De burgemeester
drukte inderdaad op de knop, fanfa
res schaldenenalles werd
pikkedonker: de hoogspanningskabel
was net omgewaaid door een hevige
storm
in Denemarken schryven op het ogen
blik de experimentele dichters, maar zy
zyn minder extreem dan in Zweden en
meer geneigd tot de gulden middenweg
In Noorwegen ligt de kwestie weei
anders Eerst in 1850, toen dit land
zich losmaakte van de Deense onder
drukking, vormde zich in dit land een
eigen taal, het Nieuw Noors, een kunst
taal uit dialecten samengesteld Daar
naast handhaaft zich noe het Deens.
Nu doet zich de merkwaardigheid voor,
dat van de Noorse schrijvendcn geen
twee hetzelfde Noors schryven en dat
er bhjkens een onderzoek
nogal erg aan toe Men heeft even
tjes berekend, dat van iedere honderd
mannen achter de Missippi, 48 hun
ontbijt zelf moeten klaar maken plus
dat voor hun vrouw, kinderen,
schoonouders en de huisdierenDe
reden, die deze mannen daarvoor op
geven is. dat hun echtgenoten er niet
van houden vroeg op te staan. Grap
pig is, dat negen van de tien mannen
daar, die zó vroeg cr uit moeterr, den- Zomer Japennetje voor heel
ken, dat zij alléén er zo erg aan toe meisjes en heel slanke figuurtjes.
z,jn! Leeftyd 15 j. bovenw. 85 cm. Leeftyd
MEISJESJURKJE
(Leeftijden 15 en 17 jaar)
17 J. bovenw. 90 cm. (de leeftyd van 17
Jaar correspondeert met maat 40.
Ben. stof voor de grootste maat 3.60
m van 90 cm breed.
Deze keer hebben w-y goed nieuws voor
..teenagers". Een eenvoudig, allerliefst
jurkje voor onze Jonge meisjes.
Men kan dit toiletje in velerlei kleur
combinaties maken. Het leukste ïykt ons
effen katoen, linnen of everglaze in een
van de kleuren: blauw. rood. groen, of
geel met witte garnering of in wit met
gekleurde garnering.
De lyn van de hals en mouw. die als
het ware ln elkaar vloeien en de grappige
kleine klokschootjes opzy, geven dit mo
del iets zeer aparts.
Het lyfje met de korte, aangeknipte
mouwtjes, heeft een halsiyn. die achter
opgeknipt ls en voor in een ronde boog
langs de hals loopt, waarna deze lyn een
schuine naad vormt in het voorpand. Dit
heeft een naad midden voor.
De rok heeft middenvoor een uit
springende plooi en twee sterk klokkende
banen Het schootje staat klokkend af
aan de voorkant en valt achter glad.
Het achterpand van de rok bestaat uit
twee klokkende banen.
De rechte draadrichting hiervan !s
door middel van een wieliyn aangegeven.
De verslering bestaat uit biesjes, tres-
of zigzagband.
De prils bedraagt als steeds 40 cents
Verkrygbaar van Dinsdag af, zolang
de voorraad strekt, aan ons Bureau
Witte Singel 1
Toezending per post geschiedt na ont
vangst van brief met Ingesloten en niet
Jonge °P8eplakt, 5& ct aan postzegels.
Verzoeke op de enveloppe te vermel
den „Goedkoop Patroon".
ER WAS iéél vertrouwds, dat
v. egspoclde.
Waarnaar ze zelfs Mwelijks
durft terugdenken, omdat R zó héél
lief was
Dit stellig weten ml: ..Voorgoed
voorbij", stemt soms treurig en bit
ter, al heeft een vissersvrouw ge
leerd zich tegen zwakheid en tegen
slag te pantseren.
Anders zou ze geen goeie vissers
vrouw zynl
Maar dan opééns wéét ze 't: er is
iets. dat ve-trouwd blijft, een leven
lang. wat ook gebeurde of nog ge
beuren gaat!
lykheid wordt dit Bock open
geslagen, omdat het wyze en milde
duigen zegt en licht brengt ln een
donker hart.
De rust keert wéér. de blyheld
ook
Zelfs een zekerheid, die niet van
deze aarde is
De bemoediging, de troost geeft
nieuw uitzicht. Juist als 't Pasen
wordt
Wat ln dit Boek geschreven staa*.
is toch niet op los zand gebouwd?
Een vast punt is het. in een we
reld. die door haar wanbegrip be
angstigt.
Foto W. EUelln.
EENS was ze jong en onbezorgd.
Speelde vrolijk thuis met
broertjes, zusjes, vriendin
netjes.
Veilig geleid door moeders hand.
leek 't alsof geen verdriet haar hart
kon binnendringen, of 't moest zo
zijn. wanneer een stuk speelgoed
brak of haar poesje zoek was.
WAREN dat ln de grond niet
voortekenen van het échte
levensverdriet?
Dat móest wel komen, omdat het
