r
Een Zoeklicht
l
De adelaars van Scliöiibruim
BEROEPSKEUZE
zijn gebleven
WEKELIJKS BIJVOEGSEL van het LEIDSCII DAGBLAD -
ZATERDAG 28 MAART 1953 - Pagina 2
OP DE BOEKENMARKT
Puck Beer. ..Ik dien een stralende
heer. Vertaling uit het Zweeds.
De Tijdstroom Lochem z. j.
•Ongetwüfeld is deze roman geen slechte
staal van de Scandinavische Ut? a-
tuur Ik meen al eens eerder opgemerkt
te hebben dat ik de indruk heb. dat de
boeken die men uit de Scandinavische
landen hier krijgt, een soort export-li
teratuur zijn. maar lk ben er ook van
overtuigd, dat dit moeilijk is na te gaan.
daar men in Nederland weinigen aan
treft. die de Scandinavische talen mach
tig zijn en men zich dus niet op de
hoogte kan stellen van wat deze lan
den aan de markt brengen, naast wat
via ijverige agenten en uitgevers ter
vertaling in Nederland komt. Doch
wanneer men nagaat, wat waarschijn
lijk dezelfde ijverige agenten naar
Scandinavië uitvoeren aan Nederlandse
romans, dan krijgt men wel de indruk,
dat het beste in die richting ook riet
over de grenzen gaat. waarbij het dus
gerechtvaardigd is de conclusie te tr»k-
ken, dat de uitwisseling wel van gelijk
peil zal zijn.
Doch laat ons terugkomen op dfze
roman, die de vreemdsoortige titel
draagt: „Ik dien een stralende heer".
Het boek heeft een motto, dat ik eerlijk
gezegd niet helemaal begrijp. „Geluk
is iets voor schelmen en kamerdienaren.
Eer, voorspoed en een gezegend leven
kun je alleen veroveren door er op uit
te trekken als de schildknaap van je
ziel Dien deze stralende heer hoffelijk
en wel en breng hem onvermoeibaar
vaar hij naar dorst, hoe je ook onder
d' opgelegde lasten gebukt moge gaan.
Mijn zoon, vergeet nimmer, dat hg je
gebieder ls en Jij zün nederige dienaar
bent".
Goed. ik wil dan aannemen dat geluk
iets is toor de schelmen en de kamer-
d.enaren en dat zij. die uittrekken, als
„de schildknaap van hun ziel", eer.
voorspoed en een gezegend leven vin
den Maar zün eer. voorspoed en een ge
zegend leven dan geen geluk? Of moe
ten wü de conclusie trekken, dat schel
men en kamerdienaren er geen ziel op
nahouden?
Hoogspanningskabel
van 100 k.m. door de Oostzee
Direct na Pinksteren zal worden be
gonnen met het leggen van een honderd
ki.ometer lange hoogspanningskabel van
Vaestervik aan de Zweedse Oostkust
naar het ei'and Gotland. Naar ..Dagens
Nyheter" van deskundige zijde verneemt
is dit de dikste, langste en zwaarste
hoogspanningskabel, die waar ook ter
wereld ooit in zee is gelegd Jarenlang is
er geexperimenteerd om gelykstroom
met hoge spanning te produceren Met
behulp daarvan kan men namelijk grote
hoeveelheden energie over grote afstan
den per kabel overbrengen. De geigk-
stroom. od het vaste land door middel
van waterkracht opgewekt zal. op Got
land in wisselstroom worden omgezet.
De kabel zal normaal een spanning van
honderd kiloiolt krygen. maar kan
eventueel 325 kiiovolt verwerken.
Op deze wgze hoopt met Gotland van
goedkopere electriciteit te kunnen voor
zien dan tot nu toe mogelijk was. Ook
levert de nieuwe kabel voordelen op als
h"t eiland door lis geisoleerd ls en geen
6t?enkolen kan krijgen.
Als dit experiment lukt. aldus „Dagens
Nvheter", zou dit kunnen betekenen dat
overal ter wereld vele afgelegen eilanden
in de toekomst van het vasteland uit
van e'ectriciteit kunnen worden voor
zien Er zouden aldus het blad verder,
hoogspanningskabels kunnen worden ge
legd. van IJsland naar Engeland, van
Noorwegen naar Denemarken, enz.
De kabel zal gelegd worden door het
Britse kabelschip „Alert".
Even vaag als deze tekst blyft mij de
roman zelf De aanvang het kinderle
ven met zün dooreenmenging van fan-
taisie en werkelijkheid, is het beste deel
van het boek De knaap. <he de hoofd
persoon is heet hü nu Harlequin Sa
lamander of Arlecchino? lijdt een
hoogst avontuurlük leven Mogelijk zijn
a.l deze avonturen symbolisch bedoeld,
evenals het eind van het verhaal, waar
in Harlequin al „stralende heer die
nende" op het schavot terecht kemt.
maar dan moet het mij toch van het
hart. dat dit mengsel van symboliek en
realisme mg te chaotisch is
Mogelgk zal deze schrgfster in een
volgend werk precies uitmaken, wat zij
nu eigenlgk zeggen wil en dan iets
goede voor de dag brengen.
>^flla Gardner White. „De vrouw
van November". Vertaling uit het
Amerikaans. P. N. van Kampen
en Zoon N.V., Amsterdam z. j.
De plaats, die in een bepaald soort
romans van een dertigtal jaren gele
den, door de figuur van de dominee
werd ingenomen, wordt thans bezet
door de psychiater. Dit heeft één voor
deel en wel. dat men thans vollediger
kan zün en één van de grootste drgf-
veren van de menseigke handeling, de
sexualiteit, niet meer angstvallig uit de
weg behoeft te gaan. Het opruimen van
taboes geeft verluchting, ook in de lec
tuur.
Echter, ook dit is geen remedie tegen
dc kitsch, zoals duidelük blgkt in ,.De
vrouw van November". Nelia Gardner
White verstaat haar vak. daar ls geen
twijfel aan Deze simultaanroman is
goed geschreven en goed gecomponeerd
Daar zit het hem dus niet in. Maar
zelfs gezegend met deze grote gave.
slaagt de schrüfster er niet in ons te
laten geloven in de geniale Joodse dok
ter Jake Blum, een zielsgenezer van de
bovenste plank en dus verguisd door
zijn omgeving en aan deze. per schrif
telijke cursus geanalyseerde pianiste.
Mary Pelotti en haar Svengah-achtige
echtgenoot Alles komt evenwel op zijn
pootjes terecht: Jak? krügt zün erken
ning en zijn vrouw - Pelotti vindt haar
zielsrust. Maar laten zij. die d't boek
mogelük geboeid zullen verslinden, wel
bedenken: zo is het leven niet.
Marjorie Kinnan Rawlings. „Maan
licht over Florida". Vertaling uit
het Amerikaans. Zuid-Hollandse
L'itgeversmlj.. Den Haag z. j.
„South Moon under", of „Maanlicht
over Florida", is een roman van de
schrgfster van „Jody en het Hertejong"
er. het is een goed boek met een behoor
lijke literaire waarde Het is een büzon-
der staal van karaktertekening, zcwel
van de mens als van het land Al lezend
leeft men in de warme, groene vochtig
heid van Florida's wilde moerassen en
de gezinnen van de pioniers half
landbouwers, half jagers bestaan uit
mensen, die leven Het ls een streek
roman van de beste soort, een boek dus.
dat de lezer een nieuwe kgk op zgn
medemens geeft en tevens zijn kennis
u-.tbreidt. door hem een onbekend land
waarachtig te tonen
Maanlicht over Florida" is dus een
roman, die wü van harte zouden aan
bevelen. ware het niet. dat de vertaling,
hoewel niet slecht, zeer oppervlakkig is
De vertaler heeft geen fouten gemaakt,
maar hü vervlakt ongeveer iedere an,
waardoor de Intrinsieke waarde van
deze mooie roman gedeeltelijk verloren
gaat Marjorie Kinnan Rawlings wist
precies wat zü zeggen wilde en hoe zij
het zeggen wilde en zü ls daar ook in
geslaagd. Het ligt dus op de weg van
een vertaler respect voor het werk van
deze auteur te hebben en het ligt met
op zün weg. om haar werk gedeeltelük
ongedaan te maken.
CLARA EGGINK.
Napoleon werd verslagen en verban
nen. de Habsburgers namen weer bezit
van Schönbrunn. maar de adelaars wei
den niet verwgderd. Telkens wanneer
een hofmeester bij de latere keizers
kwam om daartegen te protesteren,
kreeg hü ten antwoord:
„Die dingen moeten natuurigk weg
maar op het ogenblik hebben we wel
wat anders te doen, voorlopig kunnen
ze nog wel blüven".
En zo zijn ze er gebleven tot op de
dag van vandaag.
Schönbrunn bestaat nog steeds. Maria
Theresia heeft er gewoond. Napoleon
heeft er geslapen, zgn zoon „de koning
van Rome" werd er opgevoed en is er
als het „Arendsjong" ilAiglon' gestor
ven en keizer Franz Joseph heeft er ge
regeerd. Nu zün ook de Habsburgers uit
hun land verdreven, maar de Franse
adelaars staan nog steeds op de obelis
ken. Schönbrunn heeft een nieuwe be
stemming gekregen gedeeltelijk is het
museum, gedeeltelijk heeft men er wo
ningen ingericht voor gewone burgers
en de prachtige tuinen zgn toegankelnk
voor het publiek Een ander volk zou
die adelaais al lang hebben verwijderd,
maar de Oostenrijkers hebben een veel
te fijn gevoel voor de betrekkelijke
waarde van symbolen en historische fi
guren. Met of zonder adelaars dat is
bijkomstig, hoofdzaak blijft dat dit slot
nog bestaat en een nieuwe bestemming
heeft gekregen, beantwoordend aan de
eisen van onze tijd. Oostenrijk is het
klassieke land waar „voorlopige" oplos
singen een definitief karakter krggen
men denke aan de huidige bezetting.
geweld, terreur of moord nodig had om
de mensen te overtuigen. Kunschak
dacht niet in concentratiekampen hü
moest dit aan anderen overlaten en
werd er zelf het slachtoffer van.
Nu heeft de dood een streep getrokken
onder het leven van deze drie politici
en er de betrekkelijkheid van onthuld,
maar eens zal de tijd komen, waarin
de geschiedenis eerlijk en onbnrmhartig
haar oordeel zal vellen. En we zün er
zeker van. dat het oordeel over Kun
schak gunstiger en positiever zal lulden
dan over het vernietigingswerk van de
twee communistische leiders.
GESTORVEN IN DE
PROFESSOREN-TOGA.
Geheel anders staan we bü de baar
van een andere echte Oostenrijker, pro
fessor W. Czermak, een geleerde, die
onder het volk vrijwel onbekend was.
maar die in vakkringen een goede
naam had als Afrikanist en Aecyptoloog.
Czermak had zgn leven gewgd aan lipt
wetenschappelgk onderzoek. Dat was zijn
levensdoel Hij stelde zijn gaven alle in
dienst van de wetenschap en niet van
een partü of een richting. Vergeleken
met dat van een politicus is het werk
van een geleerde zeker niet spectaculair,
maar het behoeft er niet minder ver-
dienstelük om te zün. Integendeel: de
onderzoekingen van Czermak zullen hun
waarde blüven behouden ook na zijn
dood zelfs wanneer de wereld een an
der politiek aanschüi\ heeft gekregen.
Deze geleerde stierf op 64-jarige leeftijd
midden in zün werk. nadat hü enkele
ogenblikken van te voren als rector
magnificus de promotie van een aantal
nieuwe doctoren had bijgewoond. Hij
stierf in zün professoren-toga, als een
voorbeeld van vreedzame en opbouwende
plichtsvervulling.
Alles is vergankelük en het ls van
geen belang of de Franse adelaars nog
voor Schönbrunn staan. Het kaarslicht
rondom de baar van Stalin en Gottwald
openbaarde nog duidelgker de vergan-
kelükheid van hun naam, die de tijdge-
LEOPOLD KUNSCHAK
HEENGEGAAN.
Aan deze betrekkelijkheid moesten wij
denken, niet alleen bü de dood van
Stalin en Gottwald, maar ook bü het
sterven van twee voortreffelüke Oosten-
rükers, die büna gelljktgdig met Gott-
Het paleis Schönbrunn.
de socialisten hogelük werd gewaar- pers droop Maar één ding is zeker: de
deerd. Zestig jaar lang heeft hü een gehele bevolking van Oostenrgk op
leidende rol gespeeld in de Oostenrgkse de bekende uitzonderingen na zal met
politiek Hü was hoofdredacteur van de grote en oprechte dankbaarheid aan
„Christelijke Arbeiterzeitung". gemeen- Kunschak denken, aan zün werk. dat
teraadslid en lange tijd wethouder van een vredeswerk Is geweest, aan zün be
wenen. en van 1907 af lid van het oude schelden en eerlijke persoon, die geen
noten met huivering vervulde. Niemand
zal beweren, dat Kunschak of Czermak
onvervangbaar zün. maar hun vredes
werk zal blüven, een werk. waarop geen
schaduw valt en dat onder het nage
slacht voortleeft in dankbare herinne
ring.
We hebben dus met een overge-
organiseerde maatschappij te ma
ken. waarin het aanbod van ar
beidskrachten als gevolg van de
groeiende overbevolking ontstel
lend is.
En nu komt 't er maar op aan,
jongelui, uit te zien naar een po
sitie in die maatschappü. welke de
beste kansen biedt, zowel gcestelgk
als materieel. Het komt er vóór al
les op aan iets te vinden, dat „be
vredigt", niet voor een week. een
maand, een jaar desnoods: nee,
voor een leven lang!
En nu moet ik helaas nog altyd
constateren, dat velen zich in dit
opzicht laten leiden door uiterlüke
omstandigheden: denkend, dat het
witte boordje zoveel beter staat dan
de blauwe overall.
Mis- in de eerste plaats wordt
dat witte boordje gewoonlijk bitter
slecht betaald, maar wat misschien
nóg belangrüker is: het geeft in de
meeste gevallen een héél gering uit
zicht op belangrük. interessant
werk Het geeft weinig kans op
eigen Initiatief, op het produceren
van iets. dat „van-Jezelf" is. waarin
zich iets van het eigen kunnen,
van de eigen ziel weerspiegelt. Iets,
waarvan je, als het if is zeggpn
kunt: „Dit is van mü. dit is nu
uit mün hand enhoofd voort-
uit mijn hand enhoofd geko-
Denk maar eens aan de triomfe
rende tüd van het „gildewezen":
wat toen vereist werd, om het tot
„meester" in het vak te brengen,
was niet gering.
Maar zo n „meester" In zijn vak
Werkkrachten, die met de han
den iets presteren, blüven altijd ge
vraagd: in een maatschappü. die
wel overgeorganiseerd mag zün.
maar zich nog steeds ontwikkelt.
Die ontwikkeling gaat zo snel. dat
w e van het ene jaar op het andere
niet weten, waarheen zü leidt.
De „ambachtsman" staat te allen
tüde gereed om .scheppend" te
w erk te gaan. waar men hem roept.
Hg kan er dan op een gegeven
ogenblik héél zün energie, héél zijn
concentratie in leggen, zoals deze
jonge ambachtsleerling op nügaand
plaatje het al doet.
We zün ervan overtuigd, dat het
werkstuk, waarmee hü hier bezig ls.
hem héél wat meer geluk en be
vrediging geeft, dan wanneer hij
postzegeltjes likt!
Volgende week hopen weer enkele
honderden leerlingen van de Am
bachtsschool hun diploma van de
vakavondcursus te krügen.
Wij geloven zo. dat ze niet de
kwaadste beroepskeuze gedaan heb
ben!
En zün er zeker van, dat ze
spoedig werk zullen vinden, dat
hen „ligt" en waarvoor ze een ge
degen opleiding ontvingen.
En wat de beloning betreft: velpn
willen er 't „witte boordje" hóe
deftig ook! bést voor missen
Zó verstandig zijn ze wel!
FANTASIO.
iiiiiMMiiiMiMMiMiiMiMMMiiiMiiiMMiiiiiiiiiiiiMMiiiiMiiiMiiiiiiMiiiiiiiMMiiiiMMiMMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirr.
Zo op het eerste gezicht klopt er
niets" van bijgaande vermenigvuldi
ging. Inderdaad zün de cüfers nogal
door elkaar gegooid. In leder getal van
de opgave zijn namelük de cüfers op
een andere plaats gezet dan waar zü
thuishoren, maar deze plaats verwisse
ling vond alleen binnen leder getal
plaats, dus in iedere horizontale regel,
en wel zo. dat geen enkel cgfer op dc
goede plaats staat. Het bovenste getal,
het vermenlgvuldiggetal. staat in de op
gave gegeven als 38205 Dit getal kan
dus bijv 83502 zün. of 52038 of 85320
etc.. maar niet 85230. want dan zou de
2 op dezelfde plaat-s blüven staan als
in de opgave vermeld
De opgave ls nu. de oorspronkelüke
vermenigvuldiging te reconstrueren.
Waar hoorden de diverse cüfers te
staan? Er is slechts één oplossing, die
door logisch redeneren te vinden ls.
Oplossingen onder het motto „Ver
menigvuldiging" dienen voor Woens
dag a.s. te 9 uur v.m. in het bezit te
zgn van de redactie. Onder de goede
oplossingen stellen wg een eerste
prijs van f. 5.- en twee prgzen van
f. 2.50 beschikbaar, waarnaar alleen
abonné's kunnen mededingen.
Oplossing kruiswoordraadsel
Horizontaal: 1. Kortom: 6. tam: 9.
usance; 14. over. 15. ontrouw; 18 naad.
19. Ee; 20 alle. 22. reuk. 24. re; 25.
Reno; 26. rente: 29. werd: 30. NV; 31.
troon; 33. ander; 35. id 37. als; 38.
gom. 39. por; 40. Po; 41. Paree; 44.
meest: 48 ga; 49 ever; 50. Alpen; 52.
paar. 53. Ed; 54. reep; 56. daar: 58. ae;
60 giro; 62 geloven: 65. raat; 67.
agenda; 68. ets; 69 slaafs.
Verticaal: 1 koe; 2. overvloedig; 3.
re; 4 trant. 5. mol; 6. T.T.; 7. aren;
8 MO.. 9 uwe; 10 anker: 11. na. 12.
cardiograaf. 13. Ede; 16. Nero; 17.
uren; 21. lor; 23. Uwe; 27. engel; 28.
tamme; 30. nap; 32. oor; 34. die; 36.
dra; 41. Peron; 42. are; 43. cape. 45.
ende; 46. spa; 47. tarra; 51. poot; 53.
ega. 55. ega; 57 Ans; 59. et«; 61 re;
63. Ie: 64. V.S.; 66. Aa.
De eerste prgs van f. 5.- werd toege
kend aan de heer A. Ober. Rijndijk
294 te Voorschoten, de prijzen van
f. 2.50 aan de heer H. Landvvaart,
IMolcnsteeg 2A te Leiden cn de heer
F. Alt. Seringenstraat 2. te Leiden.
De prijzen worden de winnaars toe
gezonden.
Eeu
verwarde vermenigvuldiging
3 8 2 0 5
G 1 7 4 9
4 115 9 7
7 7 8 7 6 1
3 8 0 2 5
2 115 8 1
Minimummmmimmimmimm
Als je jong bent. lgkt de wereld
voor Je open te staan!
Laat je niet van de wüs brengen,
want die wüde wereld, waarin wel
héél veel ruimte ls, maar waarin
de mensen, in plaats van van die
ruimte te profiteren, als klitten op
elkaar zitten, is zó precies in vakjes
onderverdeeld, dat een ander alleen
nog maar roepen kan „Stoot Je
hoofd niet", als je even probeert
uit het vakje te stappen, waarin
Je éénmaal verzeild bent.
Zo is dat gegroeid in een over-
geoiganiseerde maatschappij, die
hele landstreken laat liggen voor
wat ze zün en waarvan de meerder-
H heia der mensen er tegenop ziet.
zich een bestaan te bouwen. daAr
waar niet een paar honderd men-
sen op een vierkante kilometer
H vastgeroest zitten. Liever geplakt
g tegen de rug van Je buurman dan
vrüe ademhaling in de open na-
tuur, luidt blükbaar het parool.
werd gerespecteerd, al liep hü in
werkmansplunje. Hü werd geres-
pecteerd, omdat hü „iets" uit
„niets" schiep, iets kón, dat de
massa niet kon.
En de mogeigkheden van het
„ambacht" waren en zün ook nü
nog. velerlei.
Véél rüker dan voor de jonge
man. die met z'n witte boordje om.
in de meeste gevallen kantoorwerk
moet doen, dat Jan en alleman
ook kan en voor wie het o! zo lang
duurt, voordat hij op die plaats
komt. waarin hü zich van anderen
onderscheiden kan enmèg.
Maar de jongen, die het „am
bacht" in wélk genre ook. beheerst,
heeft van meet af de maarschalk
staf op zijn terrein in de ransel
Hij kan er overal mee terecht:
niet alleen in het eigen land. maar
In elk werelddeel.
Het onbarmhartige oordeel
van de geschiedenis
■HRBtt parlement of de „Relchsrat". onder kel-
zer Franz Joseph Deze onvervalste Oos-
gSBDnjflflMrat tenrüker goede slag met zün
fSW, AQRMBH Kunschak ouderwetse snor heeft zijn keizer
daarna dc ondergang van de
fc monarchie meegemaakt en onmiddellijk
HHBHB daarop weer meegewerkt de opbouw
van een nieuw Öostenrük. In 1938 na
men de Duitsers hem gevangen, maar in
1945 stelde hü zich. ondanks zün 72
(Van onze correspondent te Wenen) wald zgn heengegaan. De eerste is een jaar. dadelük weer ter beschikking en
p van de waardevolste politieke figuren tot aan zün dood heeft hü als voor-
Voor het keizerlijke slot Schönbrunn m Öostenrük. de 82-jarige Leopold Kun- zitter van het parlement zgn vaderland
in Wenen staan twee obelisken, ce- schak. Als kind van arme ouders was onschatbare diensten bewezen. Bg zijn
kroond door twee adelaars. Deze ade- hg de oprichter van de Christelüke ar- graf zijn geen gezwollen redevoeringen
laars zijn van Franse oorsprong Napo- beidersbond, een man, die zonder socla- gehouden, zoals bg de baar van Stalin
Icon liet ze hier aanbrengen, toen hij list te zün. toch heel zün leven heeft of Gottwald,. men kon er geen spoor
na de bezetting van Wenen in 1307 zün gestreden voor de belangen van de ar- ontdekken van het valse pathos, waar-
slot 6en°men in het keizerigkc beiders. een voorvechter ook, die door van in die dagen de communistische
