LEIDSCH DAGBLAD Engelands „grand niet meer old lady" is 92ste Jaargang WOENSDAG 25 MAART 1953 No. 27873 Directeur: J. W. Hcnny Hoofdredactie: B. W. Monkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.— per kwartaal: f0.47 per weck Witte Singel 1, Lelden - Giro No. 57065 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507. Koningin Mary zacht ontslapen {Telefonisch van onze Londense correspondent) Koningin Mary was een echte Lon dense. Zij werd op 26 Mei 1867 geboren in het Kensington-palels, als dochter van de hertog van Teek en pr.nses Ma ry van Cambridge. Haar vaders titel was Duits, doch de hertog verkreeg de Britse nationaliteit. Reeds als kind genoot Koningin Mary een grote populariteit. Ze ontving bij de doop de namen Victoria Mary Augus ta Louisa Olga Pauline Claudlne Agnes, maar haar moeder noemde haar „May" of „Meibloempje". Tot aan haar huwe lijk werd zij door het publiek prinses May genoemd. In 1891 verloofde zij zich met Edward, hertog van Clarence. Deze stierf enkele maanden later aan de griep en prinses Mary trok zich terug naar Zuid-Frank- rUk, waar zy bijna twee Jaar bleef. In 1893 verloofde zij zich toen met de Jongere broer van de overledene, prins George en zij huwden op 6 Juli van hetzelfde jaar in de Koninklijke kapel van het St. Janies-paleis. Een jaar la-ter werd het eerste kind, Edward, geboren, die Prins van Wales en troon opvolger zou worden. In de elf jaren daarna schonk zij nog het leven aan een dochter, de „Princess Royal" en nog vier zonen, namelijk de latere Ko ning George VI. de Hertog van Glou cester. de Hertog van Kent en Prins John. In haar jeugd werd Koningin Mary als zwak van gezondheid beschouwd dit maakt haar in het latere leven Voor Rampenfonds 85.1 millioen gulden De stand van het Nationaal Ram penfonds ls tot gisteravond f. 85.109.000.—, hetgeen ten opzichte van Maandagavond een stijging ls van f. 500.000,—. Eis tegen Sultan Hamid II 18 jaar Het Indonesische Openbaar Ministerie te Djakarta heeft 18 jaar gevangenis straf geëist tegen Sultan Ilamid II. KWESTIE-BOHLEN NADERT BESLISSING. Wijlen Koningin Mary Het einde van Koningin Mary kwam gisteravond om twintig minuten over tien op vreedzame wijze, na een dag van dramatische bulletins over de snelle achteruitgang van haar toestand. Om elf minuten over elf (Engelse tijd) kondigde Churchill haar dood in het Lagerhuis aan. Terwijl Londen zich in feestgewaad hult voor de naderende kroning, heerst er thans plotseling diepe rouw. De vrees van de afgelopen weken, toen koningin Mary langer dan bij andere ongesteldheden het bed moest houden, bleek helaas gegrond. Er was de stille hoop, dat de toen bijna 86-jarige de kroning van haar kleindochter nog zou mogen beleven. Men wist dat zij een ijzeren wils kracht bezat De steeds terugkerende maagstoornissen hadden echter haar weerstand gebroken. Juist nadat Maandagavond was aangekondigd, dat na een rustige nacht haar toestand bevredigend scheen, en van regelmatige berichten zou worden afgezien, nam haar ziekte plotseling een dramatische wending. Even voor het middaguur verscheen gisteren het allereerste bulletin, nadat tot dusverre slechts perscommuniqués waren verstrekt. „Reden tot bezorgd heid": anderhalf uur later een tweede bulletin: „Toestand ernstiger; het hart In hoge mate verzwakt". Duizenden stroomden naar het hoge, brede huis van Koningin Mary aan de Mali. waar al spoedig de gehele Ko ninklijke familie zich verzamelde. (Ook dc hertog van Windsor was aanwezig). Het kleine bulletin hing ingelijst aan het ingangshek. Iedereen las het en zweeg. Zo stond men urenlang tot d:ep in de avond voor de poort van Marlbo rough House. Om zeven uur verscheen het derde bulletin: „De krachten nemen af. maar Hare Majesteit slaapt rustig". Onafgebroken zoemden de auto's langs drie zijden van het huis, dat geheel don ker achter de hoge met klimop begroei de muren lag. Het gaf geen hinder, om dat Londen een stad is zqnder claxon- geloei. Het was de eerste zachte lente-avond, een fijne mist hing tussen de gebouwen en versluierde het groene gaslicht der lantaarns. Met een harde metaalklank sloeg de klok van het terzijde gelegen roet zwarte Sint James Palace. Hoog aan de hemel stond een kleine maan. Ver der kwam het enige geluid van de gar de-soldaten in hun lange grijze tuniek en de hoge, zwarte bontmutsen op, die op de voorgeschreven wijze voortdurend kletterend op de grond stampten bij het wenden. Dit mechanische gestap en gedraai ging gewoon door evenals de luide bevelen bij de wisseling van de wacht. Koningin Mary zou het niet an ders gewild hebben. Voordat de B.B.C. om elf uur sloot, werd voor de microfoon een gebed voor Koningin Mary en de leden van haar familie uitgesproken. Zy was toen ech ter reeds gestorven, maar dat was nog niet bekend gemaakt. Om kwart over elf verscheen het laat ste bulletin: „Terwijl zij rustig sliep, ls Koningin Mary om twintig minuten over tien overleden". De B.B.C. zal vandaag slechts nieuws uitzenden. Vanavond om kwart over negen (kwart over tien Nederlandse tijd) zal Churchill een herdenkingsrede voor de radio uitspreken. Weerrapporten iüï Helsinki Oslo Stockholm Kopenhagen Londen Amsterdam Bordeaux Nice Warschau Berlijn Frankfort MUnchen ZUrlch Wenen zwaar bew. w 3 1 zwaar bew. windstil 8 zwaar bew. w 5 5 zwaar bew. w 7 6 mist -2 onbewolkt windstil 1 nevel o 2 8 onbewolkt nno 2 3 mist zo 14 half bew. nnw 2 8 zwaar bew. wnw 3 7 licht bew. w 5 8 nevel ono 2 2 onbewolkt zzw 2 -1 nevel wlndst. -2 nevel windstl. 3 WEERBERICHT Meer wind De Bilt verwacht tot morgenavond: Droog weer met aanvankelijk weinig en later toenemende bewolking. Aan vankelijk zwakke later matige en langs de Waddenkust mogelijk tot krachtig toenemende wind tussen Zuid en West. Vannacht slechts hier en daar lichte nachtvorst. Morgen overdag iets min der zacht dan vandaag. (Opgemaakt te 10 uur) 26 MAART. Zon op: 6.30 uur: onder: 19.03 uur. Maan op: 14 56 uur: onder: 5.06 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.12 en 13.34 u. Dit nummer bestaat uit acht paglna't Zacht weer Het K.N.M I. deelt mede: Na een somber en koud week-einde slaagde dc zon er gisteren in de mist en de laaghangende bewolking bijna overal in het land op te lossen, zodat de temperaturen in de voormiddag snel konden oplopen en op tal van plaatsen tot meer dan 15 graden ste gen. Hiermede kwam een eind aan de merkwaardige toestand, waarbij het weer in ons land ondanks de hoge ba rometerstanden koud en somber was, tcrwyl in Duitsland. Frankrijk en En geland zonnig weer voorkwam met maximumtemperaturen van 19 tot 23'.i graden. Vandaag staat dan ook geheel Midden-, Zuid- en West-Europa in het teken van de lente. Dit gehele gebied wordt bedekt door een enorm gebied van hoge luchtdruk, dat nog maar weinig tekenen van ver zwakking vertoont. In schrille tegen stelling hiermee staat het weer in Noord-Scandinavië. waar nog volop winter heerst. Hier vriest het bij krach tige Noordenwinden meer dan 10 gTa- den en valt herhaaldelijk sneeuw. Nog veel kouder is het boven Groenland en Noord-Rusland, waar plaatselijk meer dan 30 graden vorst voorkomt. De grens tussen winter en lente, waarlangs de strijd tussen de koude luchtmassa's uit het Noorden en de warme lucht uit het Zuiden, wordt uitgevochten, liep vanmorgen van Zuid-IJsland via Mid- den-Scandinavië naar West-Rusland. Talrijke depressies kwamen de laatste dagen m dit grensgebied tot ontwikke ling en trokken vergezeld van storm, regen of sneeuw naar Rusland. Het ziet er naar uit dat de laatste depressie van deze reeks, die nu voor de Noorse kust tot ontwikkeling komt, zijn invloed wat verder naar het Zuiden zal uitstrekken dan zijn voorgangers, zodat verwacht mag worden, dat de wind morgen uit Westelilke richtingen iets zal aanwak keren. De neerslagkansen zijn echter nog zeer gering, terwijl de temperatu ren ook morgen hoog zullen blijven voor de tijd van het jaar. De senatoren Taft (republikein) en Sparkman (democraat), die door de Se naatscommissie voor buitenlandse be trekkingen waren aangewezen om het rapport van het federale recherchebu reau (F.B I i inzake de nieuw-benoemde ambassadeur te Moskou. Bohlen, te on derzoeken, hebben na bestudering der stukken verklaard, dat zij mets gevon den hebben, dat niet reeds bekend was aan de commissie van buitenlandse be trekkingen. Zoals bekend, had senator Mc Carthy te kennen gegeven, dat er met voldoende aandacht aan dit rapport was besteed en dat het gegevens be vatte, die een benoeming van Bohlen In de weg zouden staan. Taft en Sparkman zullen heden ver slag uitbrengen aan de commissie voor buitenlandse betrekkingen, welke op haar beurt de Senaat zal inlichten. Men acht. dat iater op de dag de Se- op haar ziekbed de wens tot uitdruk- I naat zich over de benoeming van Bohlen king gebracht dat haar ziekte op geen I zal uitspreken. enkele wijze de plannen voor de kro- McCarthy had tevoren verklaard, dat ning van Koningin Elizabeth cp 2 hij zich bil de uitspraak van Taft en Juni zal belemmeren. I Sparkman zou neerleggen. Kroningsplechtigheid gaat door Naar verluidt, heeft Koningin Mary Engeland verliest een hoogstaande vorstin Een krachtige figuur (Telefonisch van onze Londense cor respondent.) Koningin Mary, die alom in hoge mate geliefd was, is een vorstin geweest van grote allure. In karakter en ook in uiter lijke houding was zij op en top majesteit Haar persoonlijkheid en levenswijze ver tolkten datgene, wat er standvastig*!* in het Britse volksbestaan In zoverre was er grote overeenkomst tussen haar en Churchill die ook tot haar generatie behoort. Zij vormde in de Koninklijke Familie de laatste schakel tussen het Victoriaanse tijdvak van rijtuigen en crinolines met de eeuw van de atoom kracht. Zonder haar ls er thans een leemte, welke moeilijk kan worden aangevuld. Koningin Mary was bejaard op 26 Mei zou zij 86 jaar worden maar eigenlijk had niemand ln haar omgeving het gevoel, dat zij oud was. Al trad zij vanzelfsprekend hoe langer hoe meer op de achtergrond, activiteit bleef tot op het laatste moment haar kenmerk. Nooit stond zii terzyde. In de eigen familie kring bleef zij de verstandige raadgeef ster. De abdicatiecrisis tijdens do regering van Koning Eduard VIII m 1936 greep haar sterk aan. Zij beschouwde de staat kundige plicht van haar zoon als tets heiligs, zoals zij zelf alles ondergeschikt aan de eigen plicht maakte. Zn heeft het aftreden van Eduard VIII moeililk kun nen verwerken Pas in 1945 heeft zli de hertog van Windsor weer ontmoet Zijn echtgenote heeft koningin Marv echter nooit willen ontvangen. Dubbelzwaar was dit alles voor haar, omdat de hertog haar lievelingszoon was. Koningin Mary, die na de dood haar gemaal George V weigerde te titel van Koningin-moeder te dragen, was een sterke vrouw naar lichaam en geset. Van haar principes week zij niet af. Maar toch was zii ook weer niet ouder wets in de bekrompen zin. Ze kon for malistisch zijn. Haar vrouwelnke faml- lie'eden moesten voor haar steeds een reference maken. Toen de koning vorig jaar stierf, wachtte koningin Mary haar kleindochter in haar woning op. toen deze terug keerde uit Kenya. Bij het be treden van het vertrek was het toen ko ningin Mary, die een reference maakte voor de jonge vorstin, maar deze deed hetzelfde voor haar grootmoeder, wie zij zulk een grote verering koesterde Koningin Marv ls voor Koningin Eli zabeth die ook uiterlijk op haar lijkt, altijd het grote voorbeeld geweest Ko ningin Marv beschikte over een u ze ren wil. en een grote veerkracht, welke haar behoedden als de slagen od haar neer daalden: John stierf al toen hii dertien was. haar gemaal George V. die haar in 1936 ontviel, en haar zoon. de charmante hertog van Kent. die in 1942 bii een mi litair vliegongeluk om het leven kwam. en het verschelden van haar andere zoon. George VI, iets meer dan een jaar ge'eden. Niemand zal vergeten hoe zii toen de begrafenisstoet haar woning passeerde, zich voor het raam oprichtte uit haar stoel om wuivend een laatste groet aan de dode te brengen. Koningin Mary leek iemand die zich nooit liet terneerslaan. Het geheim van haar grote vitaliteit, die zich uitte in een voortdurende belangstelling voor de mensen en dingen om haar heen. die haar geen tijd liet om ln zichzelf te ver zinken. Van haar dagelijkse routine week zij nooit af. Ze beantwoordde in de vroege ochtend haar omvangrijke post zelf. Ook bemoeide zii zich tot in finesses met haar huishouding en financien. Als het weer het enigszins toeliet, ging zij er met de auto op uit. Zij hield dolveel van Londen, dat zij als weinigen kende. Zij ging naar parken en tentoon stellingen en kwam veel In de schouw burg. Want naar toneel ging haar grote liefde uit. Stukken of films, welke een controverse veroorzaakten, ging zi) op zettelijk zien, omdat zij zichzelf een oordeel over de kwestie wilde vormen. Koningin Mary was een verwoed ver zamelaarster van antiek, op welk ge bied zij onmiskenbaar een expert was Ze las veel of liet zich voorlezen. Vooral naar historie ging haar belangstelling uit. Haar kennis op hot gebied van de heraldiek was groot. Zij heeft vele he raldische figuren geborduurd. In dit opzicht was zij een kunstenares. In de oorlog borduurde zij stoelzittin gen. die dollars opleverden. En toen in 1949 de export-campagne voor de Ver. Staten begon, bood Koningin Mary da delijk haar diensten aan. Zij vervaar digde hot beroemd geworden kleed, dat een millioen steken bevat en waarvan het patroon gevormd wordt door bloem motieven in zachte kleuren. Het leverde 120.000 dollar op en werd aangeboden aan het nationaal museum van Canada. In de beide oorlogen werd zij slechts door één vraag beheerst „Hoe kan ik helj>en?" In de laatste oorlog was zij moeilijk te bewegen het onder een bommenregen liggende Londen te verlaten. Zij ging tenslotte naar Badminton en werkte hard aan haar oorlogsteken. Urenlang zong ze op ontspanningsavonden niet de soldaten mee. Ze zaagde bomen en verzamelde brandhout Iedereen werd door haar doortastendheid en opgewekt heid aangemoedigd. Koningin Mary beschouwde het als haar voornaamste levensdoel haar na komelingen voor te bereiden op hun la tere taak. Zy prentte hen in dat het hun enige voorrecht van hun positie het Britse volk te dienen. Koningin Mary belichaamde in menig opzicht de opvoedkundige tradities van de vorige eeuw. Hoewel ze al raakte ze dan JAPAN VRAAGT AMNESTIE VOOR OORLOGSMISDADIGERS. Naar wij vernemen, heeft de Japanse regering de betrokken geallieerde rege ringen, waartoe de Nederlandse be hoort, benaderd met een verzoek tot vrijlating dan wel strafvermindering van de oorlogsmisdadigers. Deze verzoe ken zijn sinds geruime tijd in overwe ging. Het betreft twee soorten gevallen, de zware oorlogsmisdadigers (a-criml- nals) en de minder ernstige daders (b- en c-criminals). De a-gevallen zijn be handeld door het internationale tribu naal ln Tokio, de b- en c-gevallen door nationale tribunalen in de geallieerde landen. Over de a-gevallen kan dus niet elk der landen afzonderlijk beslissen, doch moet gemeenschappelijk een con clusie worden genomen. Ons nieuw feuilleton Huis vol Mysterie In ons nummer van heden ma ken wil een begin van een nieuw boeiend feuilleton „Huis vol myste rie," door Jane Eng and Constance Fairlie, een werelds stadsmeisje, neemt met het oog op een andere .betere baan, die haar naderhand aangeboden zal worden, een tijdelijk, vrij onaan- zieniyk baantje aan bü een oude excentrieke dame op een buiten goed, waar allerlei geheimzinnig heden voorval.en. Het liefst was ze na aankomst onmiddellijk weer naar Londen teruggereisd, zó on aangenaam en zonderling doet haar de sfeer aan. waarin ze te recht komt Maar ze houdt vol en tracht de problemen, die zich voor doen. op te lossen. Ze kan niemand vertrouwen en ook de mensen, die ze diep ln haar hart sympathiek vindt, moet ze wantrouwen. De taak die ze op zich heeft genomen, gaat eigenlijk haar krachten te boven, maar haar oude vriendin en beschermster. Sara Goodwood, komt haar te hu'p. en bovendien leert ze de man kennen, aan wie ze haar leven zal verbinden nooit een telefoon aan. omdat ze er een hekel aan had natuurlijk met haar rijd meeging. Ze rookte soms een si garet. Het was het waardevolle en niet het versUrd-conventionele uit een afgeslo ten tijdperk, dat ze wilde overdragen aan de nieuwe generatie in haar fami lie, waarvan zij tot hot laatst het cen trum heeft gevormd. Juist onder George v en Koningin Mary begon, mede onder invloed van de tijdstromin gen. de democratisering van het Britse vorstenhuis, wat zijn betrekkingen met de bevolking betreft. Koningin Mary vormde niet alleen het voorbeeld voor haar eigen gezin, maar voor elk Engels gezin. Engeland zal haar vertrouwde, statige figuur nog maar weinigen hebben haar jong gekend missen, zoals zij kaarsrecht altijd met het karakteris tieke schuin oplopende tocque-hoedje ln vele variaties op en parmantig met haar parasol of wandelstokje op de grond tikkend onder het publiek be woog. Soms prikte zij er mee op straat een stuk papier op, want ook wat net heid op de openbare weg betreft, wilde zii een voorbeeld geven Haar hJrtewens om nog getuige te mogen zijn zij het dan via de tele visie van de kroning van haar lleve- lingskleindochter. die in zovele opzich ten haar inspiratie van Koningin Mary ontving, ls niet in vervulling mogen gaan. He>t stoffelijk overschot zal worden bijgezet in de Koninklijke grafkelder op Windsor Castle, naast haar man en overleden zoon-koning. Men zij voorzichtig Na het overnemen van de wacht in de Sovjet-unie door Malenkof of door het triumviraat Malenkof - Beria - Mo- lotof, dat is nog altijd niet definitief uit te maken, hebben uit Moskou onbeken de vredesklanken geklonken, die nog haar weerklank vonden in enige ver klaringen van generaal Tsjoeikof, do Russische bevelhebber in Berlijn. Sinda lang was men zulk een tegemoetkomen de toon vergeten En na de dood van de Tsjechoslo- waakse president Gottwald, die ls op gevolgd door Zapotocky, beluisterde men van Praag uit dezelfde geluiden. Vredesklanken werden over de wereld uitgezonden als de eerste vogelliederen in de lente, waarnaar de mensheid zo gaarne het oor te luisteren legt, vol ver tedering en stil verlangen naar de ko mende zomer! De wereld, jaren achtereen in de ban van de koude oorlog gehouden, snakt naar de vrede. Is het wonder, dat deze klanken uit het rode paradijs velen ver lokkend ln de oren klinken en dat er dus een nieuwe vredesroes dreigt te ontstaan? Daartegen kan niet genoeg worden gewaarschuwd Men late zich niet mee tronen tot een gezang van de vrede, voor en aleer de muziek echt is! En daarvan is nog geen enkel bewijs gele verd. Het klinkt hard, maar men denk© aan twee spreekwoorden: 1. als de vos de passie preekt, boer pas op je kippen en 2. wee de wolf, die in een kwaad ge rucht staat! Het is op zich zelf heel natuurlijk, dat Moskou verlokkende wijzen doet horen. Dat ls in de eerste plaats in overeen stemming met de vredesactle, reeds on der Stalin met de mond gevoerd, maar waarvan in de practijk nooit iets bleek, en in de tweede plaats, is te verwach ten, dat Moskou thans, zo vlak na de dood van de grote leider, nu consolida tie meer dan ooit zaak is, andere gelui den zou doen horen? Moskou heeft ze ker de eerste tijden rust nodig om de erfenis van Stalin zeker te stellen. Reden voldoende derhalve om de uiterste waakzaamheid te betrachten en zich niet te laten verlokken tot onver antwoorde daden. Maar daar staat tegenover, dat men de deur niet kan en mag sluiten voor ernstige besprekingen, zo Moskou het werkelijk zou menen. Vandaar, dat pre sident Eisenhower zich reeds aldus uit liet: Amerika zal de tegenpartij halver wege tegemoet treden, zo werkelijk© vredesvoorstellen worden gedaan! Wanneer het Kremlin het inderdaad ernstig zou menen, mag men niet aar zelen om het tot een gesprek te d-.en komen. De wereld heeft te groot belang bu ontspanning om niet iedere kans te benutten In het openbaar zal men echter in deze zo zeer delicate aangeleeenheid weinig verder kunnen komen. Dit zijn nu eenmaal kwesties, die eerst achter de schermen moeten worden behandeld en pas na dergelijke onderzoekingen kan men voort gaan. Het Westen staat door een en ander voor een zeer zware taak! De Russisch© stemmen mogen niet zonder meer wor den gesmoord, doch aan de andere kant dient het Westen angstvallig te waken voor een doorvreten van dë vredesge dachte bij de massa, terwijl daaraan de elementaire krachten ontbreken. Onnodig te zeggen, dat juist bü de vredeswil, die de wereld in het alcemeen overheest, hier een uiterst moeilijke op gave voor de Westelijke leiders is weg gelegd. Waarbij Moskou wederom in het voordeel ls, want wie kan tenslotte in staan voor de werkelijke bedoelingen der Sovjet-leiders? De jongste gang van zaken ter verga dering der V.N. levert reeds het bewijs, dat op de lokzang van Moskou niet zon der meer kan worden ingegaan. Daar heeft Gromyko immers taal doen horen, die weinig inwendige geneigdheid toont, om te geraken tot een bespreking, waar van bij voorbaat vaststaat, dat een com promis het resultaat zal moeten ziin, d.w.z. een politiek van geven en nemen. Meer dan ooit blijft de uiterste waak zaamheid dus geboden en gelukkig schijnt deze in Amerika aanwezig Oud-Leiden Bovenstaande foto, afkomstig uit de collectie Gocdeljcc en ons ter beschikking gesteld door mr P. A. van Toorenburg. is niet moeilijk ..thuis te brengen". De winkelpuien zijn sinds het moment der opnamen aanmerkelijk ge moderniseerd. de ouderwetse zonneblinden hebben plaats gemaakt voor kleurige mar kiezen. maar geen rechtgeaard Lcidenaar zal enige moeite hebben om in dit beeld het hoekpunt Hoogstraat - Nieuwe Rijn te her kennen. liet opschrift op de daklijst ..De trouw der burgerij heeft hier 't geen door geweld der vlammen wierdt gesloopt; in bet'ren staat hersteld. Anno MDCCLXVI" herinnert aan de fatale brand in de nacht van 2 op 3 October 1766. waarbij dit gehele complex in de as werd gelegd en een zekere Cornells Versteven en zijn drie kinderen om het leven kwamen. Wij schreven daarover uitvoerig in onze rubriek ..Uit vervlogen tijden" vandaag precies 3 jaar geleden, 25 Maart 1950.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1