Levensloop van een der maclitigsten op deze aarde Wie zal Stalin opvolgen? CLOWNTJE RICK LEIDSCH DAGBLAD - VRIJDAG 6 MAART Reeds jong kraelitig werkend lid der revolutionnairen in Rusland Wist zich tot dictator op te werken Iossif Vissarionowitsj Djoegasjvili. die gelegen deel van Siberie gestuurd Daar zichzelf Stalin noemde, werd op 21 De- bleef hu totdat het tsaristisch bewind cember 1879 in Gori, een plaatsje ln de in 1917 omvergeworpen werd. provincie Tiflis (Georgiai geboren. Zijn i In de jaren voor de revolutie was vader was dorpsschoenmaker, zün moe- Stalin al een erkende leider in de com- der de dochter van een ..horige". De munistische beweging De aandacht van vader, een zware drinker, stierf kort na Lenin viel het eerst op hem tydens een de geboorte van zijn zoon. De moeder partijconferentie te Tammeifors in Fin- werd dienstmeisje en bestemde haar land Het conflict met Trotzky dateerde zoon voor het priesterschap. reeds van een conferentie in Londen in Vyftig jaar later zou de jeugd van de 1907 Stalin verschilde krachtig Trotzky van mening waar het betrof verzoening met de mensjewieken, de zg.. evolutionistische groep in de partU- De beide groepen gingen in 1912 definitief uit elkaar en Stalin werd een promi nente figuur in Lenin's bolsjewistische groep. In hetzelfde Jaar stichtte hij de ..Pravda", het blad dat eens de spreek buis van Stalin zou worden. Stalin sloot zijn eerste huwelijk ln de Jaren voor de revolutie. ZUn vrouw. Ekaterina Svanidze zU stierf in 1905 liet hem een zoon na. Jakob. Deze werd door familieleden grootgebracht en heeft blijkbaar nimmer in de naaste om- w. geving van zijn vader vertoefd Het ver- ÜL MÜSÜL,. o.vww v«i de be- luidt, dat hU weigerde zich bU de com- volkingen daar rondom liggen in de munistische partij aan te sluiten. Hij Sovjetsfeer en allen zijn ln de een of was officier in de oorlog <piloot>, waar- andere vorm onderworpen niet alleen na niets meer van hem is gehoord, aan de Sovjet-invloed, maar aan zeer Stalin speelde een actieve, doch geen hoge en toenemende mate van overheer- prominente rol in de gebeurtenissen die sing uit Moskou". leidden tot de omverwerping van de re- Toen moest de communistische expan- g sie in Oostelijke richting naar China nog komen. Russische staat de man die eens student in de theologie was. aanbidden als „de zon der gehele aarde". HU w-as toen genoeg absolute heerser over meer dan 800 mlllioen In 1946 zeide Churchill in Fulton over de macht van Stalin en diens rijk: „Van Stettin in de Oostzee tot Triest in de Adriatische zee is een Uzeren gordijn over het continent neergevallen. Achter die lijn liggen alle hoofdsteden van de oude staten van midden- en Oost-Euro pa Warschau. BerlUn. Praag. Wenen. Boedapest. Belgrado. Boekarest en Sofia - al deze vermaarde steden De kleine Djoegasjvili kwam op negen jarige leeftijd op de kerkelijke school \an Gori Vandaar ging hu naar een orthodox theologisch seminarium in Tiflis Zijn onderzoekende geest bracht hem tot de socialistische literatuur We gens revolutlonnaire activiteit werd hij van het seminarium weggestuurd. De daarop volgende 17 jaar was hij de „ondergrondse communist" hU pre dikte het Marxisme op clandestiene ver gaderingen organiseerde stakingen, schreef artikelen in door hem zelf uitge geven geheime bladen, trok met mede standers door het land om bankgelden te .onteigenen" en verscheen dan wr— I daarna ernstig ziek. Hu kon zijn voor- i nemen niet meer ten uitvoer leggen Een haar voor zUn dood werd een triumvi raat. bestaande uit Stalin, Zinowjef en Kamenef benoemd om in de plaats van Lenin de belangruke beslissingen te 1 nemen. In 1925 kwam het tot een splitsing in het triumviraat Zinowjef en Kamenef kozen de kant van Trotzky en werden de voorstanders I van een radicale beweging naar vve- I reldrevolutie. De rechtervleugel be- pleitte een gematigde communistische economie en een „bestandmet de ka- I pitalisten in het Westen, zoals Lenin 1 dit in 1921 in zijn nieuwe economische politiek aangegeven had Hoewel Stalin in vele opzichten met de „rechtsen" meeging, bleef hU uiteindeluk afzijdig van beide groepen, zich daarbij concen trerend op de uitbreiding van zun eigen macht door benoeming van vrien den op belangrijke posten en verwijde ring van tegenstanders Molotof en Wo- rosjilof werden zUn naaste medewerkers in het Politburo. In 1927 verklaarde Stalin de oorlog aan de „subversieve" oppositie. Hij zond Trotzky in ballingschap. Deze werd later in Mexico vermoord In 1929 begon Stalin met zijn drasti sche hervormingen op economisch ge bied de collectivisering van de land bouw was hiervan het belangrukste onderdeel In zUn levenswijze bleef Stalin steeds dezelfde. Hij woonde en werkte in het middeleeuwse Kremlin onder voortdu rende bescherming van zün lijfwacht. Slechts zelden verscheen hij bu open bare gebeurtenissen en partUcongressen. Slechts tweemaal sedert hU de macht in handen nam. verliet hij zijn land: in 1943 voor de conferentie in Teheran met Roosevelt en Churchill, in 1945 voor de conferentie met Truman en Churchill ln Potsdam, gelegen in het door Rusland bezette deel van Duits land. Stalin, een breedgeschouderd man grUzend haar en een borstelsnor. had de naam van iemand van sobere levens- wijze te z|)n en een hard ".erker In ne van de nationaliteiten en in die functie laatste jaren van zijn leven scheen hij deed hU het grote werk bU het vereni- steeds moeilijker te bereiken te zijn gen der diverse nationaliteiten-groepen in de huidige unie van socialistische Sovjetrepublieken Belangruker nog was zUn rol in het Politburo i politieke bureau van het centrale comité i. dat in 1917 Sedert 1930 bewoog het economisch werd gevormd om „politieke leiding aan bfstel der sovjet-unie zich m op- de partij te geven" Hij werd in 1922 be- waartse richting In 1931 zeide hij„Wij noemd tot secretaris-generaal van het zyn 50 a 100 jaar ten achter bij de centrale comité van het Politbureau De meer ontwikkelde landen. Wij moeten functie stelde hem in sUat steeds meer die achterstand in tien iaar inhalen, macht aan zich te trekken Door handige 1 Als wlj dit met doen zullen zjJ ons ver_ n/\l)tiolr» manrwnvrM u-iVin in rl» vnl. J J pletteren politieke manoeuvres was hu gende jaren de vrUwel onbetwiste leider m de Sovjet-Unie en dit culmineerde in zijn benoeming tot premier in 1941. Terwul Hitier Duitsland gereed voor Lenin betreurde in de laatste jaren de oorlog maakte, ontstonden nieuwe van zijn leven in hoge mate het feit. industriële gebieden in öe Oeral, in eens hier" dan weer daar met valse do- dat hU zoveel macht in de handen van Russisch midden-Azié en in het Verre cumenten en onder valse namen. 1 Stalin had gelegd. In een geschrift, dat Oosten. Nieuwe steden ontstonden Stalin man van staal was een later bekend zou worden als zijn poli- rondom nieuwe fabrieken en nieuwe der namen die hij gebruikte en die tieke testament, beval hU aan het oliebronnen Vele millioenen werden hu zou behouden 1 secretarisschap aan Stalin te ontnemen.„overgeplantom de zich snel uitbrei- In zijn jaren als ondergrondse com- Stalin is te ruw. Ik stel voor een mid- dende industrieën te bemannen, munist kwam Stalin herhaaldelijk in del te vinden om Stalin te verwuderen j Er deed zich ook rebellie voor tegen botsing met de tsaristische politie. Ze- I en een ander voor hem in de plaats te de Uzeren hand van de „man van staal" ven maal werd hij naar Siberië gezon- stellen, iemand die geduldiger en min- j en dientengevolgen werden duizenden den, zes maal ontsnapte hU- In 1913 der grillig is. aldus de stichter van de ..politiek onbetrouwbaren" naar de werd hu naar een gevangenis in een af-1 sovjetrepubliek. Lenin werd niet lang dwangarbeiderskampen gezonden voor ONTWIKKELING EN MACHTSUITBREIDING VAN DE SOWJET-UNIE het delven van goud, het kappen van bossen, het bouwen van havens en we gen. TerwUl koortsachtig gewerkt werd aan de verwezenlijking van de beide vufjarenplannen, poogde Trotzky ln het verre buitenland de oppositie gaande te houden. Stalin ging over tot openbare zuiveringsprocessen teneinde af te re kenen met de „Trotzkiisten" en ande ren die van ontrouw werden verdacht. In de jaren 1936. 1937 en 1938 werden grootscheepse processen gevoerd Onge veer vijftig afvallige hoge officieren en partijleiders werden in die periode ter dood gebracht. In 1940 werd Trotzky. geluk reeds gemeld, in Mexico ver moord. Stalin beschikte over onbetwis te r icht. Stalins rol als leider van de Sovjet- Unie begon na de dood van Lenin in Januari 1924 Eerst poogde Stalin tot een grote in ternationale alliantie te komen: zun minister van buitenlandse zaken. Lit- winof slaagde echter niet ln deze op dracht en moest vlak voor de tweede wereldoorlog zijn functie overdragen aan Molotof. Tenslotte kwam Stalin op 23 Augustus 1939 tot een met-aan valsverdrag met Hitiers derde rijk. Een week daai na ontknende Hitier de oor log. Op 21 Juni 1941 deed Hitier de voor tien jaar gesloten overeenkomst met Rusland te niet door Stalin's ruk binnen te vallen. In Mei 1941, een maand voordat Hit- Ier de aanval op Rusland begon, nam Stalin de functie van premier op zich zijn eerste officiële regeringspost. Toen in November van dat jaar de Duitse legers tot op korte afstand van Moskou waren doorgedrongen, belastte hij zich met het opperbevel over het leger. In 1943 werd hu maarschalk der Sovjet-Unie. Stalin's tweede vrouw was Nadejha (Nadya) Sergyeevna Alliluyeva, dochter van een oud vriend van hem. Destijds werd van haar gezegd dat zu als „voor- proefster" fungeerde bij alle maaltijden die Stalin tot zich nam. Uit dit hu- welUk is in 1920 een zoon. Wassili, ge boren en 111 1926 een dochter, Svetlana. Nadya Stalin stierf in 1932. Sommigen z.'ggen dat zelfmoord de doodsoorzaak was. anderen schrijven haar dood toe aan buikvliesontsteking. Volgens onbevestigde berichten zou Stalin voor de derde maal gehuwd zijn met Rosa, zuster van Lazar Kagano- witsj, lid van het Politbureau en bou wer van de ondergrondse spoorweg van Moskou. PERSOONLIJKE INDRUKKEN Winston Churchill (1942): „hij is een man met een buitengewone persoonlUk- heid, geschikt voor de sombere en stormachtige tüden waarin zun leven geworpen is. een man van onuitputte lijks moed en wilskracht Boven al. hü is een man met het reddend gevoel voor humor, hetgeen van groot belang Wendell Willkie (1944>: „hu stelde zoekende vragen elk er van geladen als een revolver, elk er van bestemd om door te dringen tot wat hU geloofde dat de kern van de zaak was". Harry Truman 1948 „Ik mag oude Joe Stalin wel. Hij is een goede kerel, maar hU is een gevangene van het Po litburo Hij plaoht zekere overeen komsten te treffen, maar zu laten niet toe. dat hU zich er aan houdt". Maarschalk Tito (1952): „Ik heb op gemerkt dat Stalin niet kon verdragen Het liefdadigheidsconcert, waarvan dc opbrengst ten goede Kwam aan de rampenfondsen van Engeland 1 n Nederland en dat werd gegeven in de Royal Albert Hall te Londen, werd bijgewoond door Koningin Elizabeth en de Hertog van Edin burgh. Het tweede gedeelte van liet concert werd gedirigeerd door de dirigent van het Amsterdamse Concertgebouworkest. Eduard van Bcinum. Dc Koningin en dc hertog hebben zojuist dc Koninklijke loge betreden te worden tegengesproken. Van alle le den van het Politburo is het alleen Molotof tot wie hij zach nu en dan wendt om diens raad te vragen, maar hü luistert nooit naar hem tot het eind. maar gaat voort met zijn eigen gedachtengang". Met een enkel woord Van 6 tot 9 Juli 1953 zal ln het Kurhaus te Sehevenlngen een Internatio naal bakkerljeongres worden gehouden Het aantal deelnemers wordt voorlopig BINNENLAND geraamd op een 150-tal. De verenigingsraad van de Vara, waarin vertegenwoordigers uit de ruim 600 afdelingen zitting hebben, komt 25 en 26 April a s ln Jnarvergaderlng bijeen. De vergadering zal worden gehouden ln het Troelstra-oord te Egmond aan Zee. I De wegen' denking van het zevende lustrum Wagenlngse vrouwelllke studentenv 1 de nlngs» g is thans opnieuw vastgesteld op 16 De Nederlandse landbouwweek wordt dit Jaar door het Nederlands Genootschap voor Landbouwwetenschap ln samenwer king met het Nederlands instituut van landbouwkundige Ingenieurs georganiseerd Wagenlngen van 6 tot en met 10 Juli BUITENLAND Italië heeft gisteren te Verona de militaire attachés van de andere landen van het Atlantisch pact zijn eerste vol ledig uitgeruste pantserdivisie getoond Deze Italiaanse divisie zou de sterkste 'Ivisle ln Europa zijn. De chefs van de luchtmachtstaven of hun vertegenwoordigers van de zes landen "-et Atlantisch pact zlln te Fontalne- lngellcht betreffende de mogeiyk- 'an pijpleidingen voor luchtbases In Europa straalvliegtuigen Malenkof Molotof Drie mannen op de voorgrond Nu Stalin inderdaad is overleden, dringt zach de vraag naar voren, wie hem zal opvolgen. Twee mannen, die Rusland goed ken nen. namelUk de gewezen Britse en Amerikaanse ambassade ure te Moskou, sir David Kelly en William Bullitt, ziin van mening dat maarschalk Stalin zal worden opgevolgd door het drieman schap Molotof (vlce-premler). Malenkof secretaris-generaal der Russische com munistische partij) en Beria 1 hoofd van de Russische geheime staatspolitie). Sir David Kelly, die thans een reis door Belgie maakt, waarbij hU lezingen houdt, verklaarde te Antwerpen niet te menen dat één man Stalins taak zou kunnen overnemen „zelfs niet een der dne bovengenoemde". „Maar men weet het nooit", voegde hü hier voorzichtig aan toe. „Toen Lenin overleed, is ook niet voorspeld, dat Stalin de macht in het Sovjet-rijk aan zich zou trekken". William Bullitt verklaarde te menen dat een driemanschap als het genoem de waarschUnlük slechts tijdelijk zou functionneren en hij meende dat het. al thans voor bepaalde tijd. „de zaken voorzichtig zou aanpakken „Doch laten wU vooral voor ogen hGU- Bcria den. dat de communisten nimmer «ur ging brengen in de basis hunner poli tiek Deze is en blUft: wereldverovering" verklaarde de eerste Amerikaanse am bassadeur bU het Kremlin. Gouverneur James Byrnes, voormalig Amerikaans minister van buitenlandse zaken, zeide dat men een .grote fout" zou maken door te denken dat Stalin's overlijden het aanzien zou kunnen ge ven aan betere betrekkingen tussen de Westerse wereld en de communistische staten. Tenslotte verklaarde Earl Browdcr, voormalig leider der Amerikaanse com munistische partU„Stalin wist de avon tuurlijke neigingen van andere Sovjet- russische leiders binnen de perken te houden". (Ingez. Med.-adv.) held v voorzlenli a s hoofdkwartier het net van ir Is dan een 603-604 - Dc thee en dc koele limonade hadden heerlijk gesmaakt. Toen ze daar onder boom nog 'n poosje gebabbeld en gesnoept hadden. stond Plop op en wenkte de jongens. 1- Kom eens mee. dan zal ik jullie iels leuks laten zien! Hij nam hen mee naar dc achterkant van dc tuin. waar deze op een grote plas uilk wam. Daar wees hij lachend op 'n drietal kano's die aan dc kant gemeerd lagen. - Als jc soms lust hebt. om wat tc varen5zei hij. Die bootjes zijn erg veilig, hoor. omslaan doen ze niet gauw! Noudat had hij niet aan dovemansoren gezegd. Of ze zin hadden om te varenNatuurlijk! In 'n ogenblik hadden ze ieder 'n kano gekozen; ze stapte in en Plof gaf hun ieder 'n peddel, waarna hij dc touwen losgooide. En... plis-plas... daar gingen ze! Wat voeren die bootjes lekker cn licht over het water! Ze hadden 'n geweldig pleizer. AI gauw wisten ze goed dc peddels tc gebruiken en als vissen schoten dc kano's dc plas over. Jajadie Plopdie had ook altijd iets aardigs bij de handt Een woordvoerder te Fontalnebleau zei da pijpleidingen nog niet i In een ziekenhuis gezin van elf personen opgenomen wegens voedselvergiftiging, naar de dokters ver klaren. door het eten van kaas. Gisteren heeft een grote brand ge woed op dc grootste Deense scheepswerf. Burmelster en Walns. De grootste opslag plaats en vele kostbare Installaties werden een prooi der vlammen De schade wordt op enkele millioenen kronen geschat Er zijn Reen doden of gewonden I Op de technlsche-hulp-confcrentte. welke van 2628 Februari te New York ls gehouden, hebben 64 landen tot een gezamenlijk bedrag van rond 21 mlllioen i dollar steun toegezegd voor de ultvoerln- I gen van het uitgebreide programma van de Verenigde Naties voor technische hulp aan economisch minder ontwikkeld» ge- i bieden ln 1953. Het nodig geoordeelde minimum-bedrag van 25 mlllioen dohar I werd dus niet bereikt. Nederland gaf f. 1 600 000 i Op een boerderij ln Mentuphagen bij Osnabrueck heeft Woensdagavond een De door kakelende kippen gealarmeerde boer zette de vos na. die het kind daarop uit zijn bek liet vallen. De baby was ongedeerd De West-Duitse Bondsdag heeft met frote meerderheid een verhoging van wlntlg procent der basls-salarlsscn van file West-Duitse ambtenaren goedgekeurd Men rekent er op. dat ook de regerlngon der West-Duitse staten tot salarisverho ging voor ambtenaren zullen overgaan De afgelopen paar dagen zi|n ln Graz ln de 0«stenrl|kse provincie Stier marken 54 personen overleden aan de gr'ep Er zijn ln totaal 4210 gevallen van griep gemeld, 96 ernstig zieken moesten In ziekenhuizen worden opgenomen. De Duitsers zijn weer recordspaarders HET 7..G. DUITSE WONDER. (Van onze correspondent te Bonn». De Duitsers zun en blijven een merk waardig volk. Als eeen ander hebben zij de betrekkelijkheid aller dingen leren kennen, maar alsof er niets gebeurd is. znn zti weer aan hun daaellikse werk bezonnen. De gehele wereld spreekt van i het ..Duitse wonder" waarmee dan de wederopbloei van de economie bedoeld is maar voor de Duitsers zelf schiint dat .wonder' de gewoonste zaak van de we reld te ziin Zoals Bondspresident Heuss het bil de opening van de Frankfurter Vooriaarsbeurs niet zonder humor uit- j drukte: Wat men ln het buitenland het I „Duitse wonder" noemt, een woord dat ik niet kan uitstaan, ls helemaal eeen wonder het Ls eenvoudig dc moeelnk- heid. dat de Duitsers weer de kans ge geven wordt zinvol te weiken. En wan neer zii eaan werken dan Diegen zii be- I trekkeliik verstandig te ziin". 1 De Duitsers verbazen de buitenlanders echter niet alleen met hun werklust. Ook od een ander, verwant gebied heb ben zil voor een verrassing eezor"d nl. od dat van de spaarzin. Tweemaal in één generatie hebben de Duitsers door e?n dolle inflatie hun spaarpenningen als sneeuw voor de zon zien wegsmelten cn onlangs kon de Duitse pers al weer met trots vaststellen, dat zil bovenaan de lilst van de spaarzaamste naties I staan (naast Finland). laar bv. stegen de inlagen der spaar- banken ondanks de Kerstinkopen met een half milliard, wat na de g?ldhervor- mlnc van 1948 een record betekende. In Januari van dit iaar eineen de inla-| gen weliswaar weer wat achteruit. «473 tegen 502 millioen) maar aan de andeie: kant haalden de mensen in die maand minder van hun spaarbankboekjes af. zodat toch weer een nieuw recordover-1 schot kon worden geboekt. Od 31 Januari t.l. beschikten despaar banken over een deposito van meer dan I vllf milliard D M. Interessant is het te horen, wat) eon stad als Keulen, die in geheel Duitsland i als nogal lichtzinnig" geldt (carnaval!) opzit legt In totaal was dat in het iaar 1952 85 millioen D.M.. hetgeen betekent, i dat elke inwoner gemiddeld 50 D.M.j heeft gespaard. Voor geheel West-Duits land is dat gemiddelde 27 D.M. per j hoofd van de bevolking. Het sparen ls een serieuze activiteit I Aan de oDtnerkelnke herleving van deze I activiteit in Duitsland schiint echter ook de omstandigheid niet vreemd te ziin. dat daar od vrii grote schaal hetzg ore- miesDaren is ingevoerd, een bliikbaar gelukkige vermenzine van spaarzin en hazards Delneigmeen, Pool vraagt asyl in Denemarken NA LANDING OP BORNHOLM. De Jonge. Poolse militaire vlieger, die met een straaljager van het type M.I G - 15 van Russische makelü op het Deense eiland Bornholm ln de Oostzee is ge land. een 21-jarige luitenant, vroeg om politiek asyl. De luitenant liep met dc handen om hoog naar de gebouwen bij het vliegveld van Roenne terwijl hij „asyl" riep Aanvankelilk werd gemeld dat een tweede vliegtuig boven Bornholm had gecirkeld, later bleek dat men de con- densstreep van het gelande vliegtuig voor die van een ander vliegtuig had aangezien. De piloot deelde mede. dat hü deel nam aan oefeningen met straaljagers. Op een gegeven ogenblik toen de vlieg tuigen op een hoogte van 6 000 meter waren, liet hü beide reservetanks vallen cn hij dook zeer snel naar benden in de richting van Bornholm. Door de radio hoorde hü. dat aan de andere piloten van het escadrille opdracht werd gegeven hem neer te schieten. Zij staakten de achtervolging toen Bornholm in zicht kwam. De Poolse gezant te Kopenhagen ver zocht de Deense regering het straal vliegtuig aan Polen terug te geven. Het vliegtuig was bewapend met twee 20 mm kanonnen die met scherpe am munitie waren geladen. Dit is de eerste maal. dat. een vlieg tuig van het type MIG-15 onbescha digd is geland in een land dat is aan gesloten bü het Atlantisch pact. Van Fleet wil „overwinning" in Korea Generaal van F'eet heeft in de com missie voor de strijdkrachten van de Amerikaanse Senaat herhaald, dat de Verenigde Staten een militaire overwin ning in Korea moeten behalen om hun „prestige, eer en invloed" in de wereld politiek te handhaven. Van Fleet, de vroegere militaire bevel hebber ln Korea deelde de commissie mee. dat men in Korea steeds met een tekort aan munitie te kampen heeft sc* had. E>e generaal verklaarde dat hü de commissie van het Huls had aanbevolen de dlensttUd van twee Jaar met zes maanden te verlengen, omdat de solda ten dan beter voorbereid zullen ziin en meer kans zullen hebben de strijd te overleven De democratische senator Harry Byrd heeft gevraagd onmlddellük disciplina>re maatregelen te nemen tegen degenen, die verantwoordelijk zün voor het tekort aan munitie in Korea.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 2