LEIDSCH DAGBLAD Maarschalk STALIN is gisteravond overleden 52ste Jaargang VRIJDAG 6 MAART 1953 No. 27857 Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.per kwartaal; f0,47 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red.: 21507 I CENTRAAL COMITÉ DER PARI Bestaat uit 3communes OPPERST rRflïÖDËR NATIO NALITEITEN Beslaat uit 25 afge vaardigden per Unie- RAAO DER UNIE 8estaafuit 1 afge vaardigde per 300 000 inwoners I SECRETARIAAT Bestuurt de pari RAAD V MINISTERS Deje Raad wordt Be noemd door de Opper ste Raad en telt ca 40*50 leden Drager "POLITBURO" Voerfdeparfi|- 1 politiek en dient I deRaadvMin ALLE AMBTEN IN DE STAAT WORDEN BEKLEED DOOR PARTULf Beroep op eenheid nadrukkelijk herhaald Radio Moskou meldde dat maarschalk Stalin gisteravond om 19.50 uur Nederlandse tijd is overleden. Eerst om 4 uur werd de wereld hiervan op de hoogte gesteld. Het stoffelijk overschot van Stalin zal worden opgebaard in het paleis der vakverenigingen. Er zal een commissie worden benoemd ter regeling van de begrafenis. De berichten over Stalin's toestand tverden steeds slechter. Alle medische hulp faalde en na een paar instortingen kwam het onafwendbare einde. De dochter van Stalin, Svetlana en zijn zoon Wassili waren aan het sterfbed, samen met andere familieleden. Officiële verklaring Het overlUden ls bekend gemaakt In een communiqué van het centrale co mité van de communistische partij en de ministerraad. „De dood van maarschalk Stalin is een enorm verlies voor de arbeiders van het land en van de gehele wereld. Dit nieuws zal de harten van onze arbeiders, kolchozen en soldaten, alsook die van duizenden arbeiders in de gehele wereld, met smart vervullen", aldus het com munique. „Alle volken van ons land zullen In deze dagen van rouw hun rijen nog meer sluiten onder de beproefde lei ding van de communistische partij, opgericht en grootgemaakt door Lenin en Stalin- Het Sovjet-volk heeft ver houwen In en is vervuld van een vu rige liefde voor zijn communistische partij. want het weet dat het grond beginsel van alle partijactiviteit het dienen van de belangen van het volk is. De arbeiders, kolchozen en intel lectuelen van de Sovjet-Unie zijn zich er van bewust dat de politiek van onze partij beantwoordt aan de levensbe langen van de arbeiders en de consoli datie van ons socialistisch vaderland beoogt. De juistheid van die politiek heeft onze arbeiders historische over winningen doen behalen. „Geïnspireerd door deze politiek gaan ce volken van de USSR. onder leiding «n de partij, vastbesloten voorwaarts. Het Sovjet-volk weet. dat het verdedi- ginsspotentieel en de kracht van de Soviet-staat groeien, dat de partü met alle middelen het leger, de marine en de verkenningsorganen versterkt, opdat wij steeds beter in staat zijn met beslistheid op 'e treden tegen elke agressie". Het communiqué ls mede uitgegeven namens het presidium van de opperste Sovjet Het vervolgt: „De buitenlandse poli tiek van de paa tij en de regering is on wankelbaar geweest in de handhaving en consolidatie van de vrede en ln de strijd tegen de voorbereiding en ont ketening van een nieuwe oorlog, een po litiek van internationale samenwerking en de ontwikkeling van handelsbetrek kingen met alle landen". „De volken van de USSR, trouw aan de beginselen van het proletarische In ternationalisme. bestendigen en ont wikkelen de broederlijke vriendschap met het volk van China, met de arbeiders van alle volksdemocratische landen, als mede de vriendschapsbanden met de ar beiders van de kapitalistische en kolo niale landen, die strijden voor vrede, de mocratie en socialisme." .In de banden met het volk berust de kracht en de onoverwinnelijkheid van onze partij Als een van haar voor naamste taken beschouwt de partij de opvoeding der communisten en alle ar beiders in een geest van grote politieke waakzaamheid en onverzettelijkheid je gens alle binnen- en buitenlandse vij anden." Het presidium van de opperste Sovjet spreekt als zijn vaste overtuiging uit. dat (ie arbeiders zich nog nauwer zullen aan eensluiten rondom het centrale comité van de partü en de regering, al hun krachten en scheppende energie zullen mobiliseren ter bevordering van het com munisme in ons land De onsterfelijke glorie van Stalin zal steeds levend blij ven in de harten van het volk en van de arbeiders van de gehele wereld." „Leve ons machtig socialistisch vader land. leve ons grote Sovjet-volk. leve de grote communistische partij van de Sov- Jet-ünie". Tot zover dit communiqué. De mededeling werd voorafgegaan door trommelslagen en het volkslied. Weerrapporten e 8 2 Stockholm licht bcw. windstil -4 0 Kooenha-ren ech bew. w 8 3 0 Londen eeh bew windstil 2 0 Amsterdam motregen windstil 5 0 2 Brussel cch bew. o 2 5 0 Parits on bew nno 6 2 0 Bordeaux onbew windstil 2 O Nice half bew. n 3 8 0 Warschau zwaar tvw. wnw 4 0 0 B.-rllln motrecen w 3 3 0.1 Frankfort nevel ono 2-3 0 MOi'chen ml«t windstil -4 1 Zürich nevel windstil 2 0 Wenen treli bew. nw 4 1 02 Hekinkl mist w 3-3 0 Oslo mist windstil -3 0 WEERBERICHT Overwegend droog De Bilt verwacht tot morgenavond: Overwegend droog weer met over het a'?emeen veel bewolking en ln de nacht en ochtend plaatselijk nevel of mist. Zwakke tot matige wind uit Weste- liike richtingen Weinig verandering in temperatuur. (Opgemaakt te 10 uur) 7 MAART. Zem op: 7.13 uur: onder: 18 30 uur. Maan op: 1.30 uur; onder: 8 59 uur. Hoogwater te Katwijk te 6 59 en 19.20 u D't nummer bestaat uit 10 pagln: Van alle huizen waaien zwartomrande rode vlaggen. Van de buitenlandse am bassades hangen de nationale vlaggen halfstok. Eisenhower handhaaft aanbod President Eisenhower verklaarde op zijn wekelijkse persconferentie, dat het verleden week door hem gedane aanbod voor een ontmoeting met premier Sta lin. onder dezelfde voorwaarden van kracht zou blüven voor eventuele op volgers van de maarschalk. De president zeide niet te kunnen zeggen wat de gevolgen zouden zun van Stalins dood, of wat de uitwerking hier van zou zijn op de Verenigde Staten en op het gehele verloop van de worsteling tussen Oost en West. te passen aan een ontwikkeling, welke mogelijk zal volgen en waarop wij, van af deze zijde van het IJzeren Gordijn, geen invloed kunnen uitoefenen". Wysjinsky naar Moskou De Sovjetrussische minister van bui tenlandse zaken, die zun land vertegen woordigde op de algemene vergadering der Verenigde Naties, zal heden, gedeel telijk per vliegtuig, naar de Sovjet-unie vertrekken. Wysjinsky reist gewoonlgk per schip, daar hij. zo zegt men. een afkeer van vliegen heeft. Daarom legt hij het eer ste deel af aan boord van het Franse passagiersschip Liberté. Hu hoopt spoe dig terug te keren. Een historische folo: De conferentie van Potsdam in 1945. Van links naar rechts: maarschalk Stalin, president Truman en Winston Churchill. Vragen, vragen Britse Lagerhuis keurt defensie-plannen goed „Mijn raadgevers en ik", aldus Eisenhower, „hebben het geheel van vraagstukken, voortvloeiende uit Sta lin's sterven, besproken. Wij behan delden verschillende mogelijkheden doch wij zijn geëindigd op ons punt van uitgang. Eén ding staat echter vast: de Verenigde Staten zijn vast besloten vorderingen te maken. In dien cr een of andere weg zou zijn om de zaak van de vrede te bevorde ren. zal geen persoonlijk ongemak en geen opoffering mij te veel zijn om die weg te volgen". Toen de verslaggevers cr bi) de pre sident op aandrongen zijn reactie op het nieuws uit Moskou kenbaar te ma ken zeide hij van gevoelen te zijn dat de Sovjet-unie te werk gaat volgens te voren opgestelde plannen, die zü uit voert en waarbij veranderingen in de buitenlands-politieke toestand, voor zo ver deze niet de hoofdlijnen betrof- voor het Kremlin weinig verschil uitmaakten. In antwoord op de vraag, of hij thans „van angstige voorgevoelens bezield, dan wel optimistisch gestemd was", ant woordde Eisenhower „Ik sla de toe stand zeer nauwgezet gade" De verleden week door Eisenhower gestelde voorwaarden voor een ontmoe ting met Stalin waren: 1. Dat deze ln overeenstemming zou zijn met hetgeen het Amerikaanse volk van zijn president verwacht. 2 Dat de bondgenoten en vrienden der Verenigde Staten hier volledig mee Instemmen 3 Dat zij kan worden gehouden In de hoop dat er Iets kan worden bereikt voor de vrede. Mening van Eden De Britse minister van buitenlandse zaken. Eden. heeft ln een toespraak tot de „National Press Club" te Washing ton verklaard dat Groot-Brittannië, in dien premier Stalin zou komen te over lUden, „er naar zal blijven streven tot een durende overeenstemming met de Sovjet-unie te komen" Eden verklaarde nog: „Ik meen dat er voor ons slechts één weg open Ligt: ons sterker te maken, ons bereid te to nen tot onderhandelingen en ons aan Natuurlijk betuigen alle landshoofden en regeringen hun deelneming te Mos kou Volgens de correspondent van het Britse blad „Daily Express" te Belgrado, zou maarschalk Tito een pantserdivisie naar de Albanese grens gezonden heb ben, omdat er ln Albanië onlusten zou den zijn uitgebroken De anticommunis tische verzetsbeweging zou daar een po ging hebben gedaan het Russisch-gezin- de regiem van Enver Hodja omver te werpen. Volgens West-Duitse functionarissen zijn begin van deze week in Oost-Duits- land Jn verband met de ziekte van Sta- Wijlen generalissimus Stalin Dienstplicht blijft twee jaar Premier Churchill heeft gisteren ln het Britse Lagerhuis een debat over de defensie-uitgaven voor het komende jaar, begroot op ruim 16 milliard gld., geopend. Churchill verklaarde, dat het een ramp zou zijn als Engeland de dienst plicht van twee jaar „op dit critiekc doch vormgevende, ernstige doch niet zonder hoop zijnde ogenblik" zou ver minderen. Frankrijk zou volgens hem over een doelmatiger strijdmacht voor Europa en overzee beschikken, als het een dienstplicht van twee jaar zou hebben. Vermindering van de dienstplicht in Engeland met zes maanden zou, aldus jChurchlll. de diensttijd van een dienst plichtige in Korea terugbrengen van elf tot vijf maanden, in Malakka van zes tien tot tien en in het midden-Oosten van negentien tot dertien maanden. Over de burgerwacht verklaarde de premier, dat sedert hij zestien maanden geleden aan het bewind kwam. meer dan 450 mobiele colonnes waren gevormd. Plannen waren gemaakt om deze colon nes snel te kunnen concentreren op elk punt. waar gevaar zou dreigen voor een landing uit de lucht. „Het feit blijft echter bestaan", zo voegde Churchill hieraan toe, „dat wij ln dit land geen enkele gevechtsdi visie hebben". De Britse verdedigingsinspanning ls het absolute maximum van wat En geland kan doen. Elke verdere aan zienlijke afleiding van grondstoffen van burgerlijke naar militaire produc tie zou ernstig de Britse economische grondslag in gevaar brengen, aldus Churchill. Hij verzekerde het Huis. dat binnen de perken van de Britse economische en technische hulpbronnen de materiële herbewapening goede vorderingen maakt. Clement Attlee. de oppositie-leider, meende, dat Engeland een buiten ver houding grote last te dragen had bij het handhaven van de vrede in dc wereld Hu wilde niet suggeren. dat Engeland zijn verplichtingen diende op te zeggen, doch het zou zeer te wensen zijn. als meer troepen in Engeland zouden kun nen blijven. Dat zou volgens Attlee een vermindering van de druk op de be schikbare mankracht betekenen. De oppositie-leider was teleurgesteld, dat Churchill geen breder overzicht van de toestand in de wereld had ge- lln, spoed-veillgheidsmaatregelen getrof fen Op order van het Politbureau te Oost-Berlijn werden alle veiligheids troepen en gekazerneerde volkspolitie in totaal meer dan 130000 man ge alarmeerd. Alle verloven werden inge trokken en eenheden volkspolitie wer den zonder nadere motivering ter ver sterking naar de grenzen met West- Duitsland, Polen en Tsjecho-Slowaküe gezonden. geven en dat ln de recente regerings verklaring over de defensie niet meer was gezegd over de Noord-Atlantische verdragsorganisatie „Het gaat bijna al lemaal over het tuig en buna niet over I het paard zelf. zo zei Attlee. I Shinwell, de voormalige Labourminis- ter van defensie, herhaalde zijn reeds \eelvuldig geuite mening, dat de dienst - tijd der dienstplichtigen diende te wor- den verkort Engeland had nog nooit in vredestijd zoveel vrUwilhgers in zijn le ger gehad als nu. zo zei hij. Voorts achtte Shinwell het verkeerd, dat het grootste deel van de defensie-uitgaven was bestemd voor het personeel der strudkrachten en dat de uitgaven voor wapens werden verlaagd. Het Lagerhuis keurde tenslotte het program van de regering zonder hoof delijke stemming goed. De socialistische oppositie diende te voren een motie in. waarin het Lager huis werd verzocht slechts kennis te nemen van het program van de rege ring en waarin er op wordt aangedron gen. dat de tiid van de dienstplicht ieder iaar moet worden vastgesteld Deze mo tie werd verworpen met 295 tegen 254 stemmen. Nieuwe Staatslening aanzienlijk overtekend Bü de gisteren gehouden Inschrijving ls de 3*^0 staatslening 1953 zodanig overtekend. dat bu de toewuzing een aanzienlijke reductie zal moeten worden toegepast. 48 Cc WORDT TOEGEWEZEN Het ministerie van Financiën deelt mede dat op de lening voor een zoda nig bedrag ls ingeschreven, dat op alle inschrijvingen 48 kan worden toegewezen. DE MACHT IN DE SOVJET UNIE PARTU. 0RGBUR0 Belas' mefde Mftijorgani! Ruim 71,5 millioen in Rampenfonds Bij het Nationaal Rampenfonds was tot gisteravond voor een totaal bedrag gestort van ruim 71,5 mil lioen gulden. Dit is ten opzichte van Woensdagavond een stijging van 0.8 millioen gulden Tweespalt in Perzië nog niet bijgelegd De Perzische Tweede Kamer ls giste ren in besloten zitting bijeengekomen om te trachten tot een oplossing te ko men van de meningsverschillen tussen de voorzitter, Kasjani, en de aanhangers van het Nationale Front die premier Mossadcq steunen. Men kwam echter niet tot resultaat. De bestaande me ningsverschillen verhmd»» en het hou den van een openbare zitting van de Madjlis Het gaat iet name om de vervanging van de commandant van de MadJIis-garde, kolonel Zahadi, door ge neraal Taghi Riatsji. de nieuwe stafchef, die een bekend aanhanger van Mossadeq is. Volgens Kasjani kan de Madjlis niet veilig bijeenkomen zolang Zahadi niet in zijn functie ls hersteld. In Teheran zijn nog meer arrestaties uitgevoerd In regeringskringen wordt gesproken over onlusten, die zich Maan dag in Tebris hebben voorgedaan Aan hangers van de sjah en leden van de Toedeh zijn hevig met elkaar ln botsing gekomen De rust ls nog niet weerge keerd. Het aantal doden en gewonden is nog niet bekend. Met een ongekende spanning heeft da wereld kennis genomen van het verdwij nen van de momenteel machtigste man op deze aarde: maarschalk Stalin. De berichten over zun toestand deden niet ander' meer verwachten Voor de tweede maal verliest derhalve het wereld-communisme zijn leider Eerst Lenin. nu Stalin Was Lenin's macht groot, die van Stalin ging die van zijn grote voorganger in het communistische kamp verre te boven Zelfs Peter ae Grote heeft nimmer zulk een macht kun nen uitoefenen als deze zoon van een eenvoudige schoenmaker! Onder Stalin heeft de Sovjet-Unie iaar grenzen als het ware uitgezet tot in midden-Europa om van de Balkan maar te zwijgen evenals van de machtsuitbreiding in het Verre Oosten, ook al is nog moeilijk vast te stellen, in hoeverre öok China zich willoos onderwierp aan de bevelen van Moskou. Stalin was de ongekroonde heerser over alles wat zich communist noemt, waar ook ter wereld Slechts het Zuid-Slavië onder Tito maakt daarop een uitzondering. Stalin's wil was een voudig wet Met ijzeren vuist wist hu de macht te verwerven, met yzeren vuist heeft hij die macht geconsolideerd En al moge hu schunbaai persoonlijk minder de geweldige zijn geweest dan zijn grote I concurrent Hitier. zijn macht was in wezen niet kleiner. Her verdwijnen van een dictator van dergelijk formaat moet derhalve wel een bijzondere indruk maken op de rest van de wereld, die zich natuurlijk direct de vraag gaat stellen: wat zal er nu ge beuren. Niemand hier voor het IJzeren Gordijn kan daarop een definitief antwoord geven: slechts langs de weg van deductie en verstandelijk naspeuren ls er wellicht iets te concluderen. In de eerste plaats kan de vraag wor den gesteld, of de communistische tyran- nie zich zonder veel schommelingen zal kunnen handhaven. Weliswaar zegt een oud spreekwoord, dat een tyrannie ge- meenhjk pleegt onder te gaan met de dood van de tiran, doch wij menen, dat dit ln dit geval niet zal opgaan. O.i zal men goed doen. daar- j mede geen rekening te houden. Bij da dood van Lenin was er wel Inwendige strijd om de machtspositie, doch het I systeem is niet ernstig in gevaar geko men Na de consolidatie onder de over- winnaar Stalin behoeft daarop zeker I niet te worden gerekend. Het systeem ligt momenteel zodanig verankerd, dat een Ineenstorting gerust tot de vrome wensen mag worden verwezen. Zelfs rijst de vraag, of de opvolging thans niet tevoren afdoende ls geregeld, zodat ia dit opzicht ook weinig strud ls te ver wachten Doel. ook al zouden enkele lei ders het opnieuw onder elkaar gaan u't- vechten, het systeem zal er niet door worden ondermijnd. Het risico van een strijd om Stalin's erfenis ligt overigens anders en voor het Westen nu juist niet volkomen gunstig. Op zich zelf genomen, is het gemakkelijk te voorspellen, dat het nieuwe bewind, dat natuurluk niet direct c er het gezag van de verdwenen dictator zal kunnen- beschikken, vooral ln het begin zeer voorzichtig zal gaan manoeuvreren en zo zich zal pogen te installeren. Dat is ge ruststellend Zolang derhalve een inwen- öige striid of achterwege blijft of geen al te scherpe vormen aanneemt, is er geen reden voor vTees. Anders wordt dit evenwel, wanneer er toch een kamp om de macht zou ontstaan van groot kaliber. Dan is het niet ondenkbaar, dat toe vlucht wordt genomen tot krasse maat regelen en de Russische historie zal zich dan niet verloochenen, dw z. een uitweg zoeken naar het buitenland Stalin wist in dit opzicht zich altijd te houden binnen de perken van de „koude oorlog". Dat officieel ln de Sovjet-Unie alle nadruk wordt gelegd op het bewaren van eenheid, kan wellicht verademing schenken. Onwillekeurig is men ook geneigd om het oog te richten op de vazalstaten. Kan Stalin's heengaan niet aanleiding zun om een poging te wagen de zelf standigheid te herwinnen? Juist na het gebeuren van de laatste tüd men weet, hoe scherpe zuiveringen hebben plaats gevonden en de Russische troe penmacht allerwege is versterkt zien wij weinig reden, om daarop te kunnen hopen. Moskou heeft zich daartegen bij voorbaat gewapend. In iedei geval, de grote politiek is weer eens op drift. Of het ten goede of ten kwade zal zijn, zal de toekomst m leren. Laat ons het eerste hopen. Engelse ministers in Amerika De Engelse minister van buitenlandse zaken. Eden. en de minister van finan cien. Butler, hebben gisteravond een aanvang gemaakt met hun eigenlijke economische besprekingen met Ameri kaanse regeringsfunctionarissen. Aan de besprekingen wordt van Engelse zijde deelgenomen door vijf hooggeplaatste economische adviseurs Besluiten worden niet verwacht het zal bil besprekingen blijven. De Britse en Amerikaanse ministers van buitenlandse zaken, Eden. en Foster Dulles, zjin ln het gebouw van het Amerikaanse ministerie van buitenland se zaken besprekingen over alle vraag stukken der buitenlandse politiek begon nen. VONNISSEN IN TSJECIIO- SLOWAKIJE. Twee mannen en een vrouw zijn te Praag tot gevangenisstraffen veroordeeld wegens poging tot organiseren van ont snapping van Slansky. voormalig secre taris-generaal van de Tsipr-hische com munistische partij, die in December van het vorige laar wegens verraad werd op gehangen De beklaagden werden ook schuldig bevonden aan splonnage voor de Ame rikanen De belde mannen kregen vrijheids straffen van respectleveluk zestien en drie jaar: de vrouwelijke beschuldigde werd veroordeeld tot vijftien jaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1