LEIDSCH
DAGBLAD
Dijk bij Hellevoetsliiis weer dicht
Onverwacht conflict tussen sjah van
Perzië en premier Mossacleq
92ste Jaargang
MAANDAG 2 MAART 1953
No. 27853
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Mcnkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.— per kwartaal: f0,47 por week
Witte Singel 1, Lelden - Giro No. 57055
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red.: 21507
Klinkende overwinning!
Verdronken polder van
Voorne-Putten gered
Herstel zal jaren «luren!
De rampmaand Februari 1953 is onder Hellevoetsluis geëindigd met een
Hinkende overwinning op het water. Zaterdagmiddag werd bij kerend tij een
drijvende caisson in het 75 meter lange gat in de dijk, Oostelijk van Helvoet,
tot linken gebracht. De openblijvende ruimten werden snel met behulp van
bakken, kranen, vrachtauto's en een persleiding vol zand en stenen geworpen.
Binnen twee uur zat de zaak .geheid". De opkomende vloed heeft thans geen
vat meer op de vier polders van Voorne-Putten. De gemalen, sluizen en pom
pen kunnen de vijand definitief gaan uitspuwen.
Binnen vier weken dus is men er in
geslaagd de waterkwelgeest op Voorne-
Putten meester te worden. Rond en op
do dijken van de vier, tezamen onge-
\eer 2500 H.A. metende, polders heerst
vreugde.
Binnen niet al te lange tijd zullen dor
pen en hofsteden droogvallen. Men zal
terugkeren, schoonmaken, herstellen,
opbouwen en verder leven. Het dappere
poldervolk kan men immers niet klein
krijgen' Het vluchtte voor geweld en
zal met vlijt het verlorene terugwinnen.
Zo was het altoos in de geschiedenis der
zee-landen; zo zal het weerom zijn!
Langdurig waren de voorbereidingen
van Waterstaat, het Waterloopkundige
Laboratorium en de aannemers om met
wetenschap en techniek het gat in één
slag te dichten. De caisson werd geïm
proviseerd gebouwd van twee drijvende
betonnen bakken, die met ijzeren platen
in eikaars verlengde werden gehecht en
voorts geheel omkleed. Dit gevaarte
werd met slepers voorzichtig loodrecht
op het gat gemanoeuvreerd en daarna,
in afwachting van kerend tij, aan staal
kabels gemeerd. Met zware steenbolk-
ken gevulde bakken en vrachtauto's, een
zandpersleiding van 2700 meter lengte
van het Voornse kanaal naar de dijk
breuk. een dragline, een drijvende kraan,
een zandzuiger, een baggermolen en een
kleine vloot aan sleepboten en andere
vaartuigen werden in gereedheid ge
houden.
Om half twee klonk een schril fluit
signaal. De leider van de „operatiedie
het kenterend tij scherp in de gaten
hield, maakte enige armbewegingen en
vier slepers begonnen de caisson om te
drukken. Deze bleef aan een kant ver
ankerd aan de wal, aan de andere aan
de drijvende bok. zodat hij niet gemak-
kelij^. de polder in zou kunnen schieten.
De sleepboten, met stormende schroe
ven. dreven langzaam maar zeker de
caisson tussen de beide dijkuiteinden.
Rustig manoeuvrerend slaagde men er
in het metershoge. 65 meter lange ge
vaarte op zün plaats te krijgen. De
manoeuvre werd van de wal af met
lieren en kabels gesteund. Na drie
kwartier lag de caisson precies op zijn
plaats. Snel werden de van te voren
aangebrachte waterkleppen in de
bodem geopend en zo kon het in wei
nige minuten naar het in de afgelopen
weken op 4 a 5 meter gelegde bed van
rjjsthoutzinkers wegzakken.
Aan de lange einden van de caisson
waren ijzeren zijstukken met dwarsbal
ken geconstrueerd. Deze dwarsbalken,
die loodrecht op het water stonden, kon-
Ruim 68 millioen in
Rampenfonds
Bij het Nationaal Rampenfonds
was tot Zaterdagavond een bedrag
binnengekomen van ruim 68 mil
lioen gulden. Vrijdagavond was de
stand ruim 66 millioen gulden.
den naar beneden gelaten worden. Met
zware mokers werden deze T-balkcn
door de zinkstukken snel in de bodem
geheid.
Ondertussen was men bezig de pers
leiding met de op de caisson aanwezige
leiding aan te sluitend Kort nadien kon
de aannemer telefonisch de boodschap
geven „Ga je gang maar" en al spoedig
spoot zwart, met veel zand geladen wa
ter uit de dikke buismonden tevoor
schijn. Aan weerszijden, zowel als in de
caisson werd dit materiaal gespoten.
Zware vrachtwagens met zware stukken
stortsteen reden af en aan en lieten hun
vrachten met groot geraas in het steeds
feller kolkende vloedwater tussen de
versterkte wal en de caisson vallen De
drijvende bok en de dragline grepen
snel en zeker in de op de wal en in
bakken opgetaste steen en droegen het
hunne ertoe bij om in enkele uren tijds
de dijk bij Hellevoetsluis weer water
dicht te maken.
Een paar honderd man werkten met
gespannen ijver en toewijding om het
werk zo snel en goed mogelijk op te
knappen. En zo kon het gebeuren, dat
de toeters der boten nog vóór donker
een weinig harmonisch, maar deson
danks plezierig yreugdeconcertje kon
den blazen! Weer was de mens het was
sende water de baas geworden. Weer is
verdronken land gered en weer zullen
de polders groen zijn, het vee voeden
en vrucht dragen. De wonde in de dijk
zal nu binnen enkele maanden geheel
hersteld kunnen zijn. Hiermede is dan
ook het gevaar voor de dijken van het
Voornse kanaal geweken, alsook daar
mee voor het achterliggende land van
Westelijk Voorne.
De gemalen zijn gereed nm de ver
dronken polders leeg te pompen. Daar
na eerst zal men kunnen bezien hoe
veel schade het zoute water aan de j
bodem, boerderijen en w oningen heeft
aangericht. Het herstel wordt wellicht
een werk van jaren. Het uitzicht daar
op is thans geschapen!
Witboek over
concentratie kampen
Op naam van de „internationale com
missie tegen het regiem van concentra
tiekampen" heeft een groep voormalige
concentratiekamp-gevangenen uit ver
scheidene landen een witboek gepubli
ceerd, waarin geraamd wordt dat 10 tot
30 millioen mense-.i verblijven in Sovjet-
concentratiekampen.
Tevens zijn twee witboeken gepubli
ceerd over Spanje en Griekenland. In
Spanje is geen bewijs van concentratie
kampen gevonden, doch ongeveer 30 000
politieke gevangenen verblijven in ar
rest. aldus de commissie. In Griekenland
bestonden volgens deze publicatie twee
concentratiekampen, een voor vrouwen
en een voor mannen, met in totaal 1 694
gevangenen. De levensvoorwaarden in de
Griekse kampen waren niet onmenselijk,
de gevangenen waren niet gedwongen te
werken en het sterftecijfer was normaal.
In 1941 bestonden in de Sovjet-Unie
80 kampen, ongerekend arbeidskolonies,
speciale kolonies en talrijke gevangenis
sen, aldus het witboek over de Sovjet-
Unie Het belangrijkste Sovjet-kamp was
dat van Sevostlag in het Noord-Oosten,
waarin in 1940 ruim drie millioen per
sonen verbleven. Het huidige aantal ge
vangenen ligt, aldus deze publicatie,
waarschijnlijk rond de vijf millioen.
Kolyma, de streek waar het kamp ligt,
„Is een uitgestrekt gebied, bijna geheel
bevolkt door gevangenen". Sevostlag
was, evenals andere grote kampen, in
feite een op zichzelf staande gemeen
schap De gevangenen waren, al naar
Kozon Hirakawa (links) de Japanse i
Minister van Land- en bosbouw.
oi er wie geruchten de ronde doen.
LOONGRENS SOCIALE VERZEKE
RINGSWETTEN NAAR f.50257
--^1 - JW Bi Verschenen is het verslag der taste
gelang hun" bekwaamheid of gezond- 7'.' nmht -ni mnrfrn neer- commlssie voor de sociale verzekering
heidstoestand, in groepen verdeeld en dat lm Zijn aillUt niochn neer lu t de xweede Kamer nopens het wets-
zu werkten officieel tien uur per dag In legden, toont dat hij onder alle on\- j ontwerp tot wijziging der Invaiiditeits-
de practijk werkten zij echter twaalf tot I s/( i ralmte kan be- vvet- der Ziektewet en der wet van 21
veertien uur dagelijks, aldus dit witboek .sianai^licai i jn Kaïnuc ul Decemb€r 1950 houdende uitbre.d.ng
Over Spanje werd nog verklaard, datH'J trckl ZlC,h "lftS J™ toepassing van het Ziekenfonds-
«mstjues d.kwals vergezeld gingenvan I geruchten aan. en knapt een uütietegJ"commusie ,,rUa,rt ,e„ volle ta
wreedheden, bedreven door de politie n tijdens een vergadering van de klmne„ instemmen met het voorstel om
politieke ar- j lbcfalc partjj de loongrens m de drie genoemde wet-
restatics. J ten van f 4925 te verhogen tot f5025.
Karinthie aangekomen op weg naar Is
rael- Zij verklaarden Polen te hebben
verlaten wegens een groeiend anti-se-
mitisme aldaar. De Poolse regering had
de emigranten verlof gegeven te ver
trekken. Men verwacht, dat nog vele
Poolse Joden zullen volgen.
Weerrapporten
s s
Helsinki zwaar bcw.
Oslo nevel
Stockholm nevel
Kopenhagen eeh. bew.
Frankfort
M'inehcn
Zurich
Wenen
mist ono 3 o
onbewolkt zo 3 1
onbewolkt windstil 1
onbewolkt zo 4
onbewolkt
licht bew. wnw 5 -1
mist windstil -1
mist no 2-4
onbewolkt windstil -4
onbewolkt windstil -3
licht bcw n
(Ineez. Med.-adv.>
WEERBERICHT
Rustig weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
In de nacht en vroege ochtend op de
moeste plaatsen lichte vorst en plaatse-
Juk mist. Morgen overdag droog en over
n;t algemeen zonnig weer met dezelfde
middagtemperaturen als vandaag, of
iets hogere. (Opgemaakt te 10 uur).
3 MAART.
Zon op: 7.22 uur; onder: 18.23 uur.
Maan op: 2147 uur; onder: 7.44 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.59 en
17.08 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
Het gaï in de dijk onder Hellevoet
sluis Vis op de laatste dag van
Fcbfiiari met behulp van een cais
son gedicht. Bij kerend getij werd
het gei'aartc in liet 75 meter grote
gat tot zinken gebracht; de openin
gen aan weerszijden werden opge
vuld en toen de vloed opkwam
moest de zee de meerderheid van dc
nieuwe waterkering erkennen; de
vier polders van Voorne-Putten
kunnen thans definitief worden
tccggcmalcn.
De foto toont het moment, waarop
de caisson met behulp van sleep
boten in de juiste positie gebracht
wordt, waarna de waterkleppen
geopend zullen worden.
Dader van roofmoord
gegrepen?
De Eindhovense gemeentepolitie heeft
een 27-jarige los arbeider uit het stads
deel Strijp gearresteerd, als vermoede
lijke dader van de in Eindho\en ge
pleegde roofmoord op de 74-jarige land
bouwer M. \an K. aldaar. De politie
neemt aan, dat de arbeider met een bijl
naar de boerderij is gegaan en de wo
ning is binnengedrongen. Terwijl hij
daar bezig was met het doorzoeken van
een kast werd hij betrapt door de bewo
ner, die de kamer binnenkwam met een
mes in de hand. dat hij had gebruikt
om wortels te snijden voor zyn konij
nen. De man heeft, zo veronderstelt de
politie, daarop de landbouwer met zijn
bijl doodgeslagen en hem bovendien niet
een broodmes in de hals gesneden. Ver
moedelijk is de gearresteerde dezelfde,
die, gemaskerd en met een bijl gewa
pend, enkele weken geleden in dezelfde
buurt waar de roofmoord is geschied,
een boerderijtje binnendrong en daar de
bewoners geld afperste.
Groot deel lading
„Klipfontein" geborgen
Sjali dreigde te gaan maar blijft
I verscherpt sinds de ongeregeldheden in
I Juli van het vorig jaar. Op 16 Juli trad
I Mossadeq n.l. af. omdat de sjah weiger-
Dc ,i»h va» rem. 4. Sl-jar*, MottamM R.» 1WM. Mt Z,ter4« on- to
Tcrwachts zijn volk meegedeeld, dat hij besloten had znn land „om gezond- moest tengevolge van bloedige onlus-
heidsredenen" te verlaten, doch toen een juichende menigte voor zijn paleis ter, tegen zjjp bewind, drie dagen later
Samenstroomde, verklaarde hij van zijn voornemen af te zuUcn zien.
j 'iicnri.it -r-i den gedood en v elen gewond. Onder ae
Met ontroerde stem verklaarde de vorst door mi-dc» van n .dsprek rs. betogers dle weg met de SJah wJj wü.
een republiekschreeuwden.
orst richtte zich persoonliik tot
zijn volk na een snelle opeenvolging van
gebeurtenissen. Eerst had hil een schrij
ven aan de voorzitter van de Kamer, de
religieuze en politieke leider Kasjani,
gezonden, waarin hij deze meedeelde,
dat hij besloten had zijn land te verla
ten en zich naar Spanje te begeven. Voor
zover bekend gaf de sjah geen reden op
voor zijn reis.
Hierop werd de Kamer, die gewoonlijk
niet op Zaterdag vergadert, omdat deze
dag de Mohammedaanse rustdag is, in
speciale zitting bijeengeroepen om de
brief van de vorst te bespreken. Vervol
gens haastten afgevaardigden zich naar
het paleis voor een onderhoud met oe
sjah. Na hun terugkeer werd de geheime
zitting van de kamer voortgezet.
Het nieuws van het schrijven van de
sjah had zich inmiddels snel verspreid.
Talruke inwoners verschenen op straat,
velen samengepakt op vrachtauto's,
schreeuwend, „wij willen niet dat de
sjah het land verlaat." Troepen zetten
de wegen naar de residentie van premier
Mossadeq af. die gelegen is aan een bou
levard, die naar het paleis leidt In het
begin van de vorige week had de vorst
een onderhoud van vier uren met zijn
eerste minister om de verhouding tussen
het hof en de regering te bespreken.
Ook de straten rondom het paleis
werden afgezet, waar een groot aant3l
burgers samenstroomden. Eerst toen de
sjah zijn verklaring had afgelegd, keerde
de rust onder de menigte weer. De jonge
/- KBriV* bergingsvaartuig Twy- orst dlp m door de Brits-Ru^-
ford heeft een coot deel van de la- h bezettingstroepen op de troon werd
ding van het:Nederlandse sch.p Klip- -ebracht, na de afzetting van znn vader
fontein1.. dat begin Januari van dit erscheen niet zelf voor de menigte. Hij
■tKLtSh tt- -V«Z£ noi hebben ructt rnjj
borgen goederen naar Durban varen, v.ar.zeraden voor mijn gezondheid een
reis te m3ken. doch nu sn mil be.et te
Vooits heeft de „Twyford" met behulp gaar., heb ik besloten mijn tocht uit te
van diepte-peilingen vastgesteld, dat zich stel en
„Nu gü mij verhindert, het land te verlaten, heb ik besloten mijn refe. die "k
om gezondheidsredenen en voor het doen van een pelgrimstocht wilde maken, uit
te stellen". Deze mededeling werd met gejuich begroet en men hoorde kreten
als: „Wü willen de sjah niet laten gaan"
Ijjkheid aan de vorst gehouden. Vele
vlaggen van het vorstenhuis en por
tretten van de sjah werden door de
betogers meegevoerd. Een groep de
monstranten verscheen in witte kle
ding, een teken dat zti bereid was voor
de vorst le sterven. De menigte werd
in hoofdzaak geleid door aanhangers
van Kasjani. Ook studenten, militai
ren en zakenlieden getuigden van
hun wil om de sjah niet te laten gaan.
Later werd het cordon rondom de wo
ning van dr Mossadeq versterkt door
Sherman-tanks en gewapende wacht
posten. Niemand kreeg toestemming de
straat voor de residentie te passeren. Op
de boulevard tussen het huis van de pre
mier en het palets verzamelde zich een
menigte, die pro-Mossadeq-leuzen1
schreeuwden. Aanhangers van de sjah
deelden mee. dat zij naar het gebouw
van radio Teheran zouden gaan om te
eisen, dat alle feiten aan het volk be
kend werden gemaakt.
Waarnemers zien de jongste gebeurte
nissen als een bewijs, dat de sjah op
nieuw een belangrnke factor in de bin
nenlandse aangelegenheden van Perzië
is geworden Sinds het begin van vorige
week znn er al berichten geweest over
verschillen van mening tussen de vorst
en de regering over de financien van het
hof en over de vraag, of de sjah het op
perbevel over de strijdkrachten moet be
houden.
De voorzitter van de Kamer, Kasjani.
heeft nog nooit een ontmoeting met de
sjah gehad. Hil heeft nooit de officiële
bijeenkomuen van het hof bijgewoond,
die normaal door de leden van de Mad-
jilis worden bezocht om de vorst hun
eerbied te bewijzen
den ook communisten gesignaleerd.
Na deze gebeurtenissen werd dr Mos«
sadeq opnieuw tot premier benoemd.
Diezelfde maand nog won hy met
een geweldige meerderheid een motie
van vertrouwen in de Kamer voor zijn
„hervormings-programma".
Enige dagen later vertrok de zuster
van de sjah. prinses Asjraf. met haar
kmderen naar Genève voor een „on
bepaald verblijf" in het buitenland. De
minister voor hofzaken, dr Hoesain Ala,
zou dr Mossadeq toen de verzekering
hebben gegeven, dat het hof werd ge«
reorganiseerd.
In December werd gemeld, dat de be
trekkingen tussen de eerste minister
en het hof een. ernstige crisis hadden
bereikt. Naar verluidde, had de pre
mier de onmiddellijke verbanning van
de koningin-moeder geëist, die hij er
van beschuldigde de oppositie aan te
moedigen In deze periode deden vele
afgevaardigden van de oppositie een
beroep op de sjah om aan het „onwet
tig gezag" van dr Mossadeq een einde
te maken. z?ggend dat het zijn „morele
plicht" was om onmiddellijk aandacht
te schenken aan de „gevaarlijke toe
stand".
MOSSADEQ VRAAGT
VERTROUWEN
Tremier Mossadeq heeft Zaterdag
avond de vertrouwenskwestie in het
parlement gesteld. H(j gaf een histo
risch overzicht van dc oliekwestie en
zeide, dat „het buitenland of buiten
landse agenten" verantwoordelijk wa
ren voor de jongste gebeurtenissen.
Figl weer kabinetsformateur
terdag ex-kanselier Figl aangewezen al-
kabinetsformateur. Figl was kanselier
van 1945 af.
vaardigden onmiddellijk een delegatie af
nv met de vorst te gaan spreken. Extra-
fdelineen van het leger en de politie
Dv Oostenrijkse vo'kwt.i heet, I
Het hele kabinet was aanwezig, toen
de door de Kamer aangewezen delegatie
zich naar het paleis begaf. De voorzit-
VONNISSEN IN BORDEAUX van de Kamer Kasjani. verzocht de
Madjaüs maatregelen te overwegen ten-
Een militair gerechtshof te Bordeaux einde het vertrek van de sjah te verhin-
heeft- Michael Hambrecht. een gewezen deren.
functionaris van de Gestapo, tot dc dood I Xocn een jeep met aanhangers van
veroordeeld. Hij wordt beschu digd \an Kasjani poogde het cordon rondom de
het neerschieten van meer dan 100; woning van dr Mossadeq te doorbrc-
Franse gijzelaars. Zijn medewerker. Jo-
seph Kitz. kreeg tien jaar dwangirb-uri.
Jacob Rauen werd van rechtsver Iging
onts'agen
Franz Wullinger werd bii
de dood veroordee'
kreeg bij verstek
Enige afgevaardigden drongen aan op
een vergelijk tussen de vorst en het
hoofd van de regering. Deze afgevaar
digden waren van oordeel, dat de sjah
geenszins verantwoordelijk was voor de
demonstraties
Premier Mossadeq heeft de nacht bij dr
VERHOUDING SJAH-PREMIER Sjajegan doorgebracht. Hy ging in do
REEDS LANG SLECHT. ochtend naar huls.
I Mossadeq zelde nog in het parlement.
Sinds Perz-e op 1 Mei zijn oherndui - dat dc Sjah Van zun reis terug-
tri? nauonalLseerr.e heelt ae \-rhoud-., gekeprd Zljn Anti-regeringskringen
tussen de sjah en dx Mossadeq veel te hadden van de situatie gebruik gemaakt.
over de brief van dewensen overgelaten. De v oist onderte- Bet pariement diende hem. Mossadeq.
sjah bekend werd. sloten a'le winkels en kende toen weliswaar de twee decreten. t>innen 43 uur te „zuiverenAndeis zou
warenhuizen hun deuren De organisatie waardoor dc consessies en de grote ral- hij een referendum doen houden ten-
van zakenlieden en de religieuze leiders i finaderij te Abadan van de ..Anglo- Clnde uit te maken of het volk hem al
Iranian" in handen van de staat kwa- dan niet wilde.
ken. opende de politie het vuur. Hier
hij werd ccn persoon gedood cn 19 gc-
t wero 011 ve -fl 1.01 Dc slaagde er echter in het
lij Pr,n, ",r j-, hsofdhek open te breken. Toen een op-
ureeg on versies 20 laar dwvrrbe'd gewonden lid van het personeel van de
'trokken dc demonstranten af naar het
palcis. Een ogenblik later maakte radio
Teheran, die tot dusverre over de go-
KTSSaSSSMi
sïïissii'Sïfiï; de
herd. De generaal was verheugd te ver- m.nlster voor horzaken, woesain a.a.
nemen, dat hij door H.M. de Koningin
aal worden ontvaugeu.
men. doch het was premier Mossadeq.
die door zijn optreden m en buiten het
Perzische parlement hiertoe de stoot
gegeven had.
Bi) het hieiuit ontstane - en nog
steeds niet opgeloste - oliegeschil kwam
het herhaaldelijk tot woordenwisselin
gen tussen de sjah en zijn eerste minis
ter. Toen dc Perzische economie de
gevolgen ging voelen van de Britse
„o'iieblokkaoeontstonden meningsver
schillen over andere punten Langduri
ge besprekingen werden gehouden om
de tegenstrijdige opvattingen over de
uitgaven van het hof en het beheer van
de kroondomeinen te verzoenen.
Dikvvyls heeft dr Mossadeq zich be
klaagd over de „hoflntrigues" en senii-
officielc bladen meldden Maandag j.l.
nog. dat de premier gcdieigd had te
zullen afti eden. indien hieraan geen
einde kwam. Volgens doze persberichten
had hij besloten, een beroep om steun
op het volk te doen en een volksstem
ming te eisen. Hij zou de sjah hebben
meegedeeld, dat de bezittingen, welke
deze van zijn vader heeft geërfd - naar
verluidt goederen ter waarde van on
geveer 75 millioen gulden - aan de staat
moeten worden gegeven.
De moeilijkheden tussen de vorst en
zijn premier schijnen vooral te zijn
Een afgevaardigde verweet hem. dat
htj als een dictator handelde Dat had
dc vader van de sjah ook gedaan, doch
die had nog hervormingen ingevoeld.
Een andere afgevaardigde zelde. dat
de premier eerst af moest treden alvo
rens een referendum gehouden kon
worden, omdat hij als premier de con
trole over leger, politie en gendarmerie
zou hebben.
De 30 parlementsleden voor het natio
nale front de sterkste aanhangers van
premier Mossadeq hebben besloten uit
veiligheidsoverwegingen in het parle
mentsgebouw te blijven „totdat de wil
van de natie is uitgevoerd".
Deze afgevaardigden hebben aan de
sjah geschreven, dat een aantal leger
officieren sinds Zaterdag de veiligheid
van de staat in gevaar brengt en bui
tenlandse belangen dient. De werkzaam
heid van zekere officieren had de repu
tatie van grondwet en monarchie reeds
geschaad.
De Perzische stafchef, generaal Ba-
harmast, is vervangen door generaal
Riahi, een bekende aanhanger van Mos
sadeq. Gisterochtend begonnen bi) het
parlementsgebouw weer ongeregeldhe
den. Tien personen werden gewond.
