LEIDSCH
DAGBLAD
Egypte en Engeland zijn liet eens
over
de Soedan
Leidsch Dagblad geeit
speciale luchtfoto-editie
van het rampgebied uit
51ste Jaargang
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1953
No. 27839
Directeur: J W. Henny
Hoofdredactie: B W. Merkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.6per kwartaal; f 0 47 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No. 57055
Telefoon Dir. en Adm 25041; Red.: 21507
Nu nog
de
Suez - Kanaal - kwestie
De Britse minister van buitenlandse
taken Eden. heeft in het Lagerhuis
medegedeeld, dat met Egypte een over
eenkomst is gesloten over de toekomst
van Soedan, geltfk in een deel onzer
vwige oplaag gemeld. Zjj voorziet in «uwmuu. u-utU ..wuw
7..ifbestuur voor de Soedanezen, ge- I afkondigen"TblT wn dTeigëndTfi-
votgd door zelfbeschikkingsrecht. n3ncjeie ineenstorting bijvoorbeeld Hu
Binnen drie jaar kunnen de SJedane- I heeft hiervoor echter de goedkeuring
jen kiezen tussen onafhanke ijkheid of van de eerste commissie nodig. Macht
4> De overgangsperiode zal ingeluid
worden met de verkiezing van een uit
twee Kamers bestaande vo'k^vertegen-
woordiglng.
5> De gouverneur-generaal mag onder
bepaalde omstandigheden de noodtoe-
verbintenis met Egypte. In de
pVngiperiode zal Soedan dat acht mil-
lioen inwoners telt, zichzelf besturen,
maar de leiding van buiten'andse zaken
C1i cicl ui Me zal in die ttld bn een gou
verneur-generaal berusten.
Het land is gedurende 53 jaar door
Engeland en Egypte gezamenlijk be
stuurd
De overeenkomst is na langdurige on
derhandelingen getekend door generaal
Na: ao en de Britse ambassadeur in
£;\ptc Stevenson.
Soedan heeft een rilke katoenoultuur.
De overeenkomst heeft de vorm van
e-;. :ci-ks amendementen op de bestaan
de da-ar Soedanese wetgevende vergade-
rln: c ed gekeurde begroting.
De voornaamste punten behe'zen:
1- Het spoedig houden van verkiezin-
p:n voor een wetgevende vergadering
voor de gelie'e Soedan, moge'ijk volgen
de maand Het onontwikkelde Zuiden zal
25 procent van het ledental leveren.
2> De instelling van drie gemengde
commissies, die met de gouverneur-gene-
aai sullen samenwerken. Deze zijn een
commis'-ie, die toezicht zal houden op het
-uitoefenen van de volmachten van de
gouv crneur-generaal deze commissie
zil bestaan uit een Brits, een Egyptisch,
een Pakistaans lid een twee Soedanese
leden; de benoeming der leden staat
onder toezicht van het parlementi. een
verl.iezingscommissie van zeven, be
mande uit een Brits, een Amerikaans,
e^n Indisch, een Egyptisch lid en drie
leden, die door de gouverneur-generaal
worden benoemd met goedkeuring var
de eerste commissie, en voorts een com-
missie bestaande uit een Egyptenaar.
e?n Brit en drie Soedanezen. die toe
zicht zullen houden od de ..Soedanise-
rng" van het land. volgens we'ke d<
Britten en Egvptenaren geleidelijk het
be i i i' zullen overdragen.
De Britse en Egyptische troepen zul-
len geëvacueerd worden onmiddellijk na
hel uitspreken van de wens daartoe door
de Soedanese wetgevende vergadering.
De evacuatie moet dan in drie maanden
voltooid zijn.
deze commissie het niet met hem
zijn, dan dienen de regeringen van En
geland en Egypte tezamen de maatre
gel goed te keuren
Minister Eden ZPlde. dat de overeen
komst een „rede'üke regeling" Inhield.
De Soedanese kwestie had de Egvptisch-
Brltse verhouding vertroebeld. Eden zei-
de te hopen, dat de overeenkomst een
gelukkig voorteken zou zijn.
Eden zelde nog. dat. indien Soedan
onafhankelijkheid verkoos het land het
recht zou hebben om tot het Britse Ge
menebest toe te treden.
Na de ondertekening te Cairo omhels
den Stevenson en Naguib elkaar en
klopten elkaar op de rug Naguib zelde.
dat Egypte thans zou beginnen aan het
vraagstuk der evacuatie van de Kanaal
zone door de Britse troepen.
Ambassadeur Stevenson antwoordde
met een g'lmlach Groot-Brittannie ls
bereid deze zaak aan te vatten."
Naguib zeide te h:>ppn Engeland, Ame
rika .en a'le andere bevriende 'anden"
te kunnen bezoeken .a's de zaken in
Egypte gerege'd zijn."
Uit Washington wordt gemeld, dat de
Amerikaanse regering in een officiële
verklaring zegt.buitengewoon verheugd"
te ziln over de overeenkomst. Zij wordt
van groot belang geacht, daar zii de re
geling Inhoudt van een oud conflict.
V. St. dragen grote
verantwoordelijkheid
Fester Dulles over zijn reis door
West-Europa
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken. John Foster Dulles, heeft
in een rede, welke werd uitgezonden door
de Amerikaanse radio- eri televisiesta
tions, het een en ander medegedeeld over
zijn reis in West-Europa.
„De Europese Verdedigings Gemeen
schap is niet dood. Zij slaapt slechts",
verklaarde hij. „Stassen en ik zijn van
mening, dat er een goede kans bestaat,
dat het E.D.G.-verdrag van kracht
wordt. Vele hindernissen moeten nog
worden overwonnen, doch de wil tot
doorzetten is er.
Wij bevonden in de zeven door ons
bezochte West-Europese staten, dat er
goede wil en een vriendschappelijke ge
zindheid jegens de Verenigde Staten
bestaat, zowel bij de regeringen, als bij
het volk. doch wij hebben ook vastge
steld. dat men hier en daar bevreesd
was. dat de Verenigde Staten niet het
leiderschap zouden kunnen opbrengen,
waartoe zij. krachtens hun positie in
de vrije wereld, geroepen zijn".
„Men twijfelde niet aan ons materieel
vermogen", vervolgde Foster Dulles,
„doch men betwijfelde soms, of wij,
als staat, reeds zoveel wijsheid ver
gaard hadden, om deze materiele
macht op de juiste wijze aan te wen
den. Ik wil daarom alle Amerikanen
er aan herinneren, dat zjj een reus
achtige verantwoordelijkheid dragen.
Elke verkeerde stap kan een ramp
zijn. niet slechts voor de Verenigde
Staten, doch evenzeer voor onze bond
genoten. En de mogelijkheid bestaat,
dat onze vrienden alsdan zelfs meer
te lijden zouden hebben dan wijzelf.
Wjj moeten daarom, als natie, gema-
der Verenigde Staten".
Dulles zeide verder, dat Europa de wieg
van Amerika's beschaving was. Indien
het industriële vermogen van Europa
beheerst zou worden door de vijanden
der VS. zou dit de V.S. zeer veel af
breuk kunnen doen. Dulles herinnerde
er aan. dat toen het eerste Amerikaanse
hulpprogram voor Europa in 1947 be
sproken werd. hij er op had aangedron
gen. dat de bedoeling er van zou moeten
zijn de opbouw van een nieuw, meer
verenigd Europa, niet de wederopbouw
van het Europa van voor de oorlog Dit
standpunt werd door het congres aan
vaard en was het uitgangspunt cn de
basis geworden van' de Marshall-hulp,
het militaire hulpprogTam en de Nato.
„Wij hebben niet getracht Europa een
Amerikaans stelsel op te dringen, doch
de plannen van de Europese leiders zelf
gesteund". Dulles haalde de kolen- en
staalgemeenschap aan als voorbeeld van
hetgeen de Europese leiders hadden
bereikt.
Ontelbaar zijn de zakken zand.
welke de gaten in de gebroken dij
ken opvullen. Deze opname, welke
werd gemaakt bij liel Zuid-Beve-
landse plaatsje Rilland-Bath. geelt
een goed beeld van de ontzaglijke
hoeveelheid zakken zand. welke
daar gestapeld zijn en nog worden,
door de soldaten van de 41ste afd.
Veldartillerie.
OPHEFFING PRIJSBEHEERSING
IN VER. STATEN
Van ambtelijke zijde wordt te Wash
ington vernomen, dat de Amerikaanse
regering waarschijnlijk nog deze week
de prijsbeheersing voor melk. boter, ge
vogelte. eieren, zeep. reuzel en bak- en
braadvet zal afschaffen. Volgens een
hoge functionaris van het bureau voor
de stabilisatie der prijzen zal vermoe
delijk ook de prijsbeheersing voor aulo-
binnen- en buitenbanden en enkele
andere rubberproducten worden opge
heven. Hij deelde mee, dat de autori
teiten voorts overwegen de prijsbeheer
sing af te schaffen voor natuurrubber,
lood, zink, tin, papier en papierproduc-
tcn.
Zware vonnissen in proces-Oradour
Kolen- en schrootprijzen na 1 April omhoog
Vermoedelijk over periode van 5 jaar
staan. Dat alles zal alleen uit de kolen-
prijs moeten komen. De prijs in do
andere delen der gemeenschap zal wel
blijven.
In dollars uitgedrukt bedragen de
prijzen voor het schroot in ons land
20.65, in Frankrijk 31.85. in Italië 46. ia
Belgie 40. in Luxemburg 42 en in Duits
land 37. Men verwacht, dat de schroot
prijs op het Franse niveau zal komen te
liggen in de gemeenschap, hetgeen een
verhoging van de Nederlandse schroot
prijs met 50% zal betekenen.
Die voor schroot met SO°/o
Dinsdag j.l. is de gemeenschappelijke
markt voor kolcr.. ijzererts en schroot
werking getreden. Die voor staal nog
niet.
Met betrekking tot de Nederlandse
kolcnprijs zal dat tot 1 April van dit
jaar nog geen verandering betekenen.
Tot die datum heeft de Nederlandse
regering de goedkeuring van de hoge
autoriteit verkregen ons egalisatie-sy
steem te handhaven. Dat was mogelijk
volgens par. 24 van het verdrag, met
goedkeuring en onder contróle van de
hoge autoriteit.
Wat er na 1 April gebeuren zal. is
nog niet vastgesteld. Het staat echter
vast. dat de Nederlandse kolenprijzen
daarna geleidelijk vermoedelijk
over een periode van vijf jaar naar
boven zullen moeten. Ook ten aanzien
van de prijs van het schroot zal de
Nederlandse prijs zeker naar boven
gaan.
Nog wordt opgemerkt, dat de Ne
derlandse kolenprijs. ook zonder het
plan-Schnman. nMI»„e, „«at. dat Wesl-Dditalaid tenslot»
worden. Men w ijst op de hogere sociale cto„v.ct„ „„i.,,.,» .n
Frans-Britse besprekingen
te Londen
SPECIAAL OVER DE E.D.G.
Engeland zal het Franse voorstel steu
nen, dat beoogt de looptijd van het
Noordatlantisch verdrag, waarbij veer
tien landen zijn aangesloten, te verlengen
van 20 tot 50 jaar ten einde deze in
overeenstemming te brengen met do
duur van het Europese legerverdrag.
Frankrijk wenst deze verlenging, omdat
Weerrapporten
hedenmorgen 7 uur
Stockholm
Kopenhagen t
Londen geheel bew. nno 7
Amsterdam sneeuw
Brussel
rUtts
Bordeaux
Nice
Warschau
Beriiin
Frankfort
M'inchen geheel bew.
Zurich mist i
Wenen geheel bew.
half bew.
WEERBERICHT
Aanhoudend koud
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met voorna
melijk in het Westen van het land kans
'P enise sneeuw. Aanvankelijk weir.ig
Jlnd, later zwakke tot matige wind uit
Zuidelijke richtingen. Lichte vorst tot
temperatuur om het vriespunt, maar
vinnacht en morgenochtend in het
binnenland hier en daar matige vorst.
(Opgemaakt te 10 uur)
14 FEBRUARI
Zon op: 7 58 uur: onder: 17 52 uur
Maan op: 8 02 uur: onder' 18 50 uur
Hoogwater te Katwijk te 3 34 en 15 46
Gisteren ontving HM. Koningin
Juliana ten palcizc Lange Voorhout
in Den Haag de Amerikaanse radio
commentator Rodwick Macleish. die
in Amerika een actie voert voor de
getroffen Nederlandse gebieden.
Rodwick Macleish overhandigde
Haar een brief namens de zes gou
verneurs van New England en de
burgemeesters van Boston
Lawrence.
EGYPTE NAAR DE REPUBLIEK?
Lanczamerhand verdwijnen in Egypte
alle uiterlijke tekenen van het koning
schap. Woensdag besloot de minister
raad dat de wetten en de decreten
voortaan in naam van het volk zullen
worden vervaardigd Ook wordt al niet
meer recht gesproken „in naam van ko
ning Foead II" maar „in naam van het
Egyptische volk"
Een groot aantal straten en pleinen,
scholen en andere instellingen, die de
naam van Faroek droegen, kregen an
dere namen. De luchtmacht en alle le
gereenheden schrapten het woord „ko-
ninklijk" uit de naam.
Op de postzegels komt de beeldenaar
van koning Faroek nog voor. maar dit
heeft een practische reden- de oude
voorraad postzegels is namelijk nog
niet op.
Ook de Elsassers veroordeeld
Het militaire tribunaal van Bordeaux
heeft het doodvonnis uitgesproken over
de Duitse sergeant-majoor Karl Lentz,
wegens zijn aandeel in de massa-moord
van Oradour-sur-Glane in Juni 1944,
waarvan 642 inwoners het slachtoffer
zijn geworden. Vier Duitsers zijn tot
dwangarbeid van 10 tot 12 jaar en een
tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Eén Duitser is vrijgesproken. De be
klaagden, die bij verstek terechtgestaan
hebben (in het geheel 851, zijn ter dood
veroordeeld, uitgezonderd de beklaagde
Wilhelm Nobbe. die ontoerekeningsvat-
•"lar Is bevonden.
De Elzasser sergeant George Boos is
ter dood veroordeeld. Alle andere der
tien Elzassers, die terecht gestaan heb
ben. zijn tot dwangarbeid of gevange
nisstraf veroordeeld. Onder de bn ver
stek ter dood veroordeelden bevindt zich
kapitein Otto Kahn. die bevel voerde
over de afdeling, die verantwoordelijk
is voor de massa-moord
9 Elzassers zijn tot dwangarbeid van
5 tot 8 jaar m 4 Elzassers tot gevange
nisstraf van 5 tot 8 jaar veroordeeld. De
Elzasser Paul Graaf, die 8 jaar gevan
genisstraf heeft gekregen behoorde met
Boos tot de beklaagde Elzasseis, die in
dertijd vrijwillig tot de SS zijn toege
treden. De overige twaalf hadden ge
dwongen dienst genomen.
Vele leden van de SS-afdeling, die
voor de massamoord verantwoordelijk is.
zijn later op de slagvelden van Norman-
dië gesneuveld. Men gelooft, dat er
overlevenden zijn die zich nog verbor
gen houden, o.a. kapitein Kahn.
Enige uren voor de uitspraak van de
vonnissen hielden honderden mensen te
Bordeaux een betoging voor een kata
falk voor de slachtoffers van Oradour
om in naam van de doden gerechtigheid
te eisen.
De betoging werd georganiseerd door
de „Vereniging van nagelaten betrek
kingen van de martelaren van Oradour"
en dertig verzetsbewegingen uit het
Zuidwesten van Frankrijk.
lasten. Thans heeft men ook te maken
met de financiering van de Hoge
Autoriteit cn met het eerste fonds, dat
moet worden gevormd. Zo zullen ons
land en Duitsland, die de laagste kost
prijs hebben, een toeslag moeten toe-
Dr Malan. de Zuid-Afrikaanse eerste
minister heeft ii. de Volksraad medege
deeld. dat op 15 April algemene verkie
zingen gehouden zullen worden.
Op 18 Maart is de dag van de can-
didaatstelling. De huidige zitting van
het parlement wordt nog deze maand
gesloten. Het parlement wordt op 4
Maart ontbonden.
De Zuid-Afrikaanse verenigde partij,
de belangrijkste oppositiepartij, heeft
bekend gemaakt, dat zij zich niet tegen
het wetsontwerp van de regering tot
wijziging van het strafrecht zal verzet-
ten Met het door de regering voorge-
Naar het Amerikaanse ministerie van stelde amendement wordt beoogd, nieu-
buitenlandse zaken bekend maakt, heb- we straffen in te voeren, waaronder ge-
ben Amerikaanse autorMeiten de grootste
wapensmokkelarij sinds 1939 ontdekt,
waarbij in de afgelopen vijf jaar gewe
ren. revolvers en munitie ter waarde van
tenminste 250.000 dollar op onwettige
wijze naar Mexico zijn uitgevoerd
In verband hl-•-mee heeft een grand
jury" te Dallas (Texas) acht. Amerika-
Dll nummer bestaat uit acht pagina's, nen cn drie Mexicanen aangeklaagd.
ve straffen tn te
seling.
In een verklaring van de partij wordt
gezegd, dat zij in overweging nam. dat
de inheemsen van Zuid-Afrika over het
algemeen niet zo lijdzaam zijn als de
Oosterse rassen en dat het gevaar, dat
de passieve verdediging onverwachts
zal omslaan in een gewelddadig verzet,
zeer reëel ls.
"'Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllil^
Baten zijn voor het Rampenfonds
Maandag reeds verkrijgbaar
Overal, waar het schone gelaat van onze fiere polders door het blind
geweld van water en wind is geschonden, overal waar net verminkte
H land tot één grote, wijde verlatenheid van water werd, hebben lucht-
fotografen hun opnamen gemaakt voor een
1 SPECIALE LUCHTFOTO-EDITIE VAN HET
LEIDSCH DAGBLAD
1 En al het verbijsterende, het troosteloze, het verschrikkelijke leed,
dat niemand onzer onbewogen heeft gelaten, is vastgelegd in een
grote serie fotografische indrukken, die samen in een bijzondere uitgave
van zestien pagina's zijn bijeengebracht.
Hoe er met het water gevochten is. de dijken, die het ziedend
geweld niet doorstonden, de door het water verraste dorpen, het lijden
van mens en dier. de mildheid van de hulpverlening, de redding door
M boten en vliegtuigen, de evacuatie, het werken aan het herstel der
dijken, het medeleven van onze Koninklijke Familie, het is alles in een
E veelheid van fotomateriaal gerealiseerd tot een indrukwekkend over- 5
1 zicht van deze grote ramp. ff
TWEEËRLEI DOEL
1 heeft het LEIDSCH DAGBLAD met deze uitgave op gesatineerd
1 papier, die slechts het geringe bedrag van VIJFTIG CENTS kost en
NIET onder het gewone abonnement valt:
In de eerste plaats als een extra-bijdrage aan het Rampenfonds,
1 waarvoor de baten dezer fraai verzorgde uitgave bestemd zijn; ff
in de tweede plaats een herinnering, ook voor later, voor onze lezers
l aan het verschrikkelijke leed. dat over ons land kwam op die eerste h
Februaridag van het jaar 1953. E
1 Ons fotonummer is van Maandagmorgen 9 uur af aan ons Bureau E
verkrijgbaar en kan ook bij onze bezorgers en agenten in de omliggende
gemeenten worden besteld. Na ontvangst van een bedrag van 55 cents
(bijvoorbeeld in postzegels) zenden wij het desgewenst ook per post toe. verzending van citrusvruchten naar
Rus'anj de en.3e export van Israel
DIRECTIE LEIDSCH DAGBLAD. naar dat land stnpzezet Hel Russl-
sche ministerie van handel heeft het !n-
VM pende contract telegrafisch geannuleerd.
luiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilr 1
de sterkste militaire mogendheid
West-Europa zal worden
De Franse ministers van buitenlandse
en van economische zaken. resp. Bidault
en Buron. zijn op het ogenblik in de
Britse hoofdstad voor besprekingen met
hun Britse ambtgenoten.
Frankrijk wenst, gelijk bekend, meer
steun van Engelse zijde dan is vastge
legd in het vorige jaar getekende ver-
drag voor wederzijdse bijstand.
Intussen is ook de Franse premier
I Mayer te Londen gearriveerd.
I Honderd leden der Franse Nationale
I Vergadering, vertegenwoordigers van alle
I centrum- en rechtse groeperingen, vanaf
aanhangers van generaal De Gaulle tot
radicalen toe. hebben een comité ge-
vormd om het E.D G.-verdrag te be
strijden.
I Een der comitéleden. de onafhanke-
hik-eonservatieve afgevaardigde Pierre
André, verklaarde: „Wij zullen m geheel
Frankrijk een campagne voeren, om de
Franse openbare mening wakker te
I schudden. De Europese steenkool- en
staalgemeenschap is er in het Franse
parlement doorgejaagd wij zullen niet
toestaan, dat dit ook met het E.D.G.-
verdrag geschiedt.
DE JODEN WAREN WEER KIND
VAN DE REKENING
Een lid van de Israëlische delegatie
naar de Verenigde Naties heeft ver
klaard dat Israel in de 24 dezer aanvan
gende zitting der algemene vergadering
het gehele vraagstuk van het anti-se-
mltisme in de landen van het Sovjetblok
ter sprake zal brengen.
De correspondent van de .Daily Tele
graph" te Haifa meldt, dat zes Arabie
ren zlin gearresteerd, verdacht betrok
ken te zijn bii de aanslag oo het Russi
sche gezantschap te Tel Aviv.
Inmiddels heeft het Israëlische mini
sterie van buitenlandse zaken en Russi
sche verklaring van de hand gelezen,
dat de bomaanslag od het Russische ge
zantschap de reden was voor het afbre
ken van de diplomatieke betrekkingen
met Israel. Een woordvoerder van het
ministerie noemde het besluit van Mos
kou „de climax van een voortdurende
campagne van openlijke vijandigheid en
kwaadaardige laster."
In dlp'omatieke kringen te Wenen
verwacht men. dat Tsjechoslowakije en
Po'en alsmede de overige landen van het
Sovletb'ok binnenkort de dip'omatieke
betrekkingen met Israel zuilen verbrc-
Waarnemers te Washington ziin van
mening, dat de Sovjet-unie slechts
naar een aanleiding gezocht heeft en
dat de „koude oorlog" in hevigheid zal
zal toenemen. In Parijs meent men.
dat een en ander gcvo'cd zal worden
door een „versterking der anti-Semiti
sche campagne in Oost-Europese lan-
De Israëlische autoriteiten hebben de