m
Men zoekt herkenningspunten
vergeefs
Hs
LEIDSCH DAGBLAD - DINSDAG 3 FEBRUARI
Vlucht over angstwekkend verdronken land
Rode daken in panische
schrik bijeen
(Van onze speciale verslaggever)
L ET verjaagde water heeft wraak genomen!
Midden in een orkaannacht is het brullend teruggekomen en heeft het
opnieuw bezit genomen van de gebieden, waar het door zwoegende, onver
zettelijke Nederlanders was uitgejaagd in een strijd op leven en dood. Zonder
zich te storen aan alle overwinningsvreugde van zijn tegenstanders, heeft het
zijn monsterachtige onberekenbaarheid getoond en opnieuw dood en ellende
gebracht aan een groot deel van ons land. De mens is teruggedrongen in zijn
positie van nietige speelbal der elementen en in de overstroomde gebieden
van Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant klinkt momenteel alleen het
lugubere zege-rumoer van Hollands erfvijand.
Van een vliegtuig uit hebben wij het resultaat van de overstromingen gezien
en ergens hoog in de lucht boven die ontzettende watermassa's hebben wij
eens te meer ingezien, hoe betrekkelijk tenslotte al onze zegepralen zijn. Diep
onder de indruk van al die intens-tragische gebeurtenissen, die zich in zo
betrekkelijk korte tijd over de gebieden beneden ons hadden voltrokken, heb
ben wij omlaag gestaard zonder een woord te zeggen. En toen wij tenslotte,
na onze vliegtocht boven de rampgebieden, op het vliegveld Valkenburg uit
de ,,De Havilland-Domini" van de Kon. Luchtmacht stapten, was het alsof die
ter: Zuid Beveland. Schouwen en
Duiveland. Tholen. En overal dat
zelfde trieste beeld van verloren ge-
gane bezittingen, van vee op djjken.
en helaas-van ook nog steeds mensen
op droge stukken, ln angstige af
wachting van hun redding!
Soms heeft het water al iets van
zijn geheimen pr(js gegeven en ls het
al weer zover gezakt, dat een vernie
tigd huls te zien komt. of een aantal
verdronken dieren.
In het Zuid-West Brabantse land
zoekt men ook tevergeefs naar her
kenningspunten. De kaart geeft aan
welke namen men aan een aantal
als in panische schrik bgeengevluch-
te rode daken moet geven, maar
dat is vaak alles. En hetzelfde beeld
bluft het landschap beheersen. Ovcr-
flakkee. de Hoekse Waard. Beverland.
Ergens staat een schoolgebouw, waar
nog honderden vluchtelingen op hun
redding wachten; de hemel prijzend
voor het feit. dat zij voorlopig gebor
gen zijn. maar niet eerder gerust vóór
zü werkelijk vaste grond onder de
voeten zullen hebben
Eindelijk weer normaal
leven
Het is bijna een verademing als Per
nis, en daarachter Vlaardingen. zicht
baar worden. Het zonnetje geeft alles
beneden een extra fleur en daardooi
lijkt het een Paradijs na alle beklem
mende narigheid, die men zo Juist heeft
gezien. En toch is ook d;t niets anders
dan het normale leven dat ook zij. die
thans alles verloren hebben, nog op red
ding wachten of ergens ln rubberbootjes
zwalken, tot voor enkele dagen hebben
gekend.
Ergens in het begin van dit verhaal
schreven wij; ..Hoe krijgen ze dat water
er ooit weer uit?".
Het nuchtere Hollandse verstand, dat
zich door deze ellende hoogstens even
laat beïnvloeden, en nu al weer aan het
plannen maken is. fluistert ons in. dat
dat zeker gebeuren zal. WU twijfelen er
niet aan. het water zal ook al is het
nu nog heer en meester opnieuw
verjaagd worden. Weer zullen mensen
handen dgken dichten, polders droog
maken en verwoestingen herstellen
Maar bij de rampzalige geschiedenissen,
die de Hollandse vaders geslacht na ge
slacht aan hun kinderen zullen vertellen
om hen te waarschuwen voor het water.
die onberekenbare, nooit te vertrou
wen medespeler zal een nieuwe, ver
schrikkelijke. gebeurtenis op de eerste
plaats komen: de overstroming van Fe
bruari 1953!
Tholen en Schouwen werden
zeer zwaar getroffen
Begin van consolidatie in rest van Zeeland
Zwaar geteisterd
Noord-Beveland
Een enigszins globaal beeld over de situatie in en om Zicrikzee op het
eiland Schouwen cn Duiveland werd mogelijk, toen de gemeente-secretaris van
het zwaar gehavende stadje in de afgelopen nacht radiocontact kreeg via een
aan boord van een schip opgestelde mobihfoonlnstallatie van Rijkswaterstaat.
Uit diens verklaringen bleek, dat Zierikzee zwaar van het geweld van water
en wind geleden heeft, doch dat de situatie in andere plaatsen op het eiland
van critiekere aard was. Vooral bestaat een ernstige noodtoestand in het zes
kilometer van Zierikzee gelegen dorpje Noord-Gouwe, waar de patiënten van
ene stem namens ons allen klonk. Die stem, die opmerkte: „hoe krijgen ze ooit i een ziekenhuis op de zolders zün samengebracht om Ie wachten op een voor-
I alsnog zeer moeilijke evacuatie,
al dat water er weer uitr
Verwarde situatie t waarover weinig gegevens ter beschik-
omdat men tenslotten iet meer weet verwarae siTUarie
naar welke kant van de rode daken men
5° 5" verdere v,"oop ra" de dlllt Het until dotten op hot eiland kon
Noord''Beveland la ondergegaan ln S^ïdTrSi"^."'?»°zStee
deze g,gant,ache alag waan» het watar j jSguTu dE bSreïren
ffou-lts? De algemene situatie is zeer verward.
8 Zierikzee doet, als centrum van het
Walcheren, eiland, alles om in contact met de klei-
I inere gemeenten te komen ln de in zeeën
nauwelijks hersteld I herschapen polders, die tot dusverre
echter nog volkomen geïsoleerd liggen.
Walcheren, nauw-e.yks hersteld jn (]C woningen van Zierikzee stond
van de zware oorlogswonden, heeft men het Water gisteren tot anderhalve meter
■mn.i Q'-l Ohdr tnn.h fAriio-
Vissersvloot verliet IJmuiden
voor evacuatie Zierikzee
Dc Vissershoven in IJmuiden is Maandagavond en Maandagnacht voor
een belangrijk gedeelte leeggestroomd. Tal van schepen, ongeveer 50
sinks, waaronder loggers, kotters cn botters, zijn spontaan ingezet om
rond 10.000 mensen 'uil Zierikzee en omgeving Ie evacueren. In enkele
men is deze liclc actie, waarbij schepen uit tal van vissersplaatsen
betrokken zijn. opgezet cn reeds om kwart voor zes vertrokken dc eersten
uit IJmuiden om snel hulp te kunnen bieden.
Enkele uren voorbereiding
I Maandagmiddag half drie kwam het
I verzoek van de heer Ir Lienesch of de
I vissersvloot zou kunnen helpen bU het
evacueren van Zierikzee en omgeving,
w aar duizenden mensen reikhalzend uit
zien naar schepen om hen naar veiliger
oorden te vervoeren De telefoon op het
1 Staatsvlssershavenb?drljf te IJmuiden
kwam direct onder hoogspanning te
staan. Contact werd gezocht met de re-
1 dersvereniging in IJmuiden, met de
Vuurbaak "in Katwijk, met rederijen en
I met sch!ppers-eigenarcn. Overal brak di
rect het enthousiasme door en ook de
cheepvaart-inspectle. die natuurlijk om
de veiligheid van de bemanning en de
I straks aan boord te nemen vluchtelin-
j gen heeft te w aken, kon aan deze actie
zijn sanctie
(Ingez- Mrd.-adv.)
GRlEp
des-
,(w#arm'dd<
Intact*"'
UW*»*"
««OO*0**
neon. tlldlg
Z* del"
...ond.
Wie de Noordzeekust van boven af be
ziet. krijgt de indruk dat er een enorme
bolldozer aan het werk is geweest, die
precies langs een liniaal van Noord naar
Zuid een geweldige hap duinen uit onze
natuurlyke zeewei ing heeft weggevreten
Nu lykt de zee een rustig, onschuldig
diertje, dat vriendelijk ook eens een
kijkje komt nemen naar de verwoestin
gen. die zijn aangericht. Maar het
winnaar
- - .nu ÜC Wi IUÏ9PU11UC1I, liccil men
zelfoe onschuldJg-ruisende wezen, dat de oude vjjand wej-Mer spoedig teiug- w
z:ch enkele dagen geleden a.s een vraat- gezien Een deel van Zeelands tuin is o^eveer de helft van de boerderijen
zuchtig monster op die duinen heeft ge- oonleuw een nrooi van dp anlven pp- ongeveer ae neui van ae oocraergen
w orpen uit de ooi log overgebleven bun- I worden. Toch was het hier dat wg ook Brouwe^aveTu^pY^st^
kers - die te zwaar waren gebouwd om een symbool van de onverzettelijkheid .e ^zw^en S het S
zo maar even te slopen als kaarten- hebben "pzien On dat stnfc van hp? ?e%aar lc, oezwgaen. over nei geneie
huisjes in elkaar heeft doen storten, eüand dat gespaard is gebleven voor eiland schijnen nog mensen op daken
stukken beton en basaltkelen heeft weg- decamp! draa^den di molens alsof wldm v»n hulzen en Aderden ge-
gezogen. alsof het dingen zonder enig niets aan de hand was en de
op het pleintje van een dorpsschool
Juichten ons vrolijk toe toen w-y laag ereld.
Een grote moeilijkheid was het te
kort aan zeekaarten voor het gebied
rond Zierikzee, omdat de meeste dezer
schepen daar nooit komen en deze
king zijn. is de toestand in Zuid-Beve
land zo goed als geconsolideerd Ierseke
kan ondanks zware schade als op-
vangstcentrum voor de grootscheepse
evacuaties dienst doen.
De toestand op Walcheren is thans Een luchtopname van dc overstro-
lets gunstiger. De aangebrachte schade mjn„en jn Olldc TongC (0\'Cr-
lc «nrtvm maar ppvaar vnnr niPtlWfl .V
(Luchtopname ANP-foto)
IS enorm, maar gevaar voor nieuwe y
rampen schijnt er niet meer te bestaan. pahKCCj.
soortelijk gewicht waren, en terloops en
kele schepen by Scheveningen en
Terheyden op het strand heeft gezet
alsof het lucifersdoosjes waren Maar
dat is allemaal nog maar een kleinig
heid, vergeleken by hetgeen ten Zuiden
van de Waterweg te zien lsf
Goed. de schade aan de kust Is enorm
en wie de slag hier heeft moeten op
vangen. zal er zeker evenzeer door zyn
geschokt als alle andere slachtoffers,
waar dan ook. Maar het ls niet weg te
cijferen dat de grote klappen nog
grotere klappen elders zijn gevallen
Daarvoor zijn reeds Voome en Goeree
de zichtbare bewijzen. Plaatsen waar
eens mensen woonden en gelukkig wa
ren. velden waar vruchtbare gewassen
de grond uitschoten en weilanden, waar
in koeien rustig grazend rondliepen, zijn
plotseling herschapen in grote meren,
waar hier en daar een groepje bomen of
een boerenschuur uit opryst. En waar
de wegen iets hoger liggen, zodat zij
niet helemaal door het water overspoeld
werden, liggen nu lange, vettlg-grijze
glibberbanen. zo nu en dan onderbro
ken op plaatsen, waar het water een heel
stuk van de dyk domweg opzy heeft
gedrukt. Het is een triest gezicht het
angstig bijeengedreven vee op de stuk
ken intact gebleven dijk te zien staan,
zielig gelaten hun verder lot afwach
tend.
Nog steeds mensen in nood.
Er ging een schok van ontroering
door de opvarenden van ons kleine
kistje toen wij mensen zagen.
Mensen, die eindelijk na lange uren
angstig wachten een rubberboot die
door vliegtuigen van Luchtmacht. Ma
rine cn KLM in grote hoeveelheden
worden ..gedropt" boven de rampge
bieden hadden kunnen bemachti
gen. cn nu. met vrijwel niets anders
dan de herinnering aan een angst
wekkend avontuur, als een klont el
lende langs de daken van wat eens
hun hulzen waren, roeren.
Op weg naar een plaats, vanwaar men
hen zou kunnen vervoeren naar een
warm bed en een beetje rust. Want
Noord Beveland. hun kleine stukje va
derland. ls verdronken. Dit eiland ls
inderdaad wel een van de ergst getrof
fen gebieden. Het ls één grote water
massa, waar boven uit de daken steken
als om aan te geven dat hier toch heus
mensen hebben gewoond. Mensen, die
nu ln motorsloepen en ln de kleine fel
gele rubberboten worden geévacueerd. en
een laatste moedeloze blik werpen
op een klein kerkje, dat Iets hoger is
gebouwd en daarom nu als een dwaas
achtcrbiyfsel van een vroegere tyd bo
ven de grauwe golven uitsteekt.
Hier en daar ligt nog een atuk dyk
boven water uit. En wie een byzonder
goed voorstellingsvermogen bezit, zou
z.ch wellicht de omtrekken van dit klei
ne Zeeuwse stukje grond voor de geest
kunnen toveren Maar wie daarover
niet beschikt, komt niet verder dan tot
een ruwe schets, die nooit klaar komt
een cirkeltje draaiden boven dit stukje
normaal leven in deze poel van ellende
En in de vrolijke armzwaaien en de
Juichkreten van deze kleine Zeeuwen lag
toch iets besloten van het aloude „Luc-
tor et Emergo". Zo goed als dat in Vlis-
singen te zien was. waar in alle straten
volop werd gewerkt om hulp aan het
andere deel van het eiland te verlenen
Over de Westerschelde vliegend heeft
men twee rampgebieden, links en rechts
van zich. Rechts het gebied van Zeeuws
Vlaanderen, voorby Terneuzen. dat zelfs
een vry droge Indruk maakt, maai
waaromheen de polders alle vol zijn ge
lopen. Overstekend naar Zuid Beve
land krygt men weer datzelfde gevoel
hoe het mogeiyk ls dat dat rustige wa
ter daar beneden, zulke vreselyke ver
woestingen heeft kunnen aanrichten
Maar een enorm gat in de zeedijk tus
sen Ellewoutsdyk en Baarland, en een
door dat gat ergens midden in de 'over
stroomde i polder geworpen veerboot,
liggen daar als bewyzen.
Waar eens de trein reed. die Walche
ren en Zuid Beveland met de rest van
Nederland verbond, bewegen zich nu
kleine, taaie Dukw's met materiaal en
andere hulpmiddelen voor de getroffe-
Van spoorwegvervoer zal voorlopig
geen sprake kunnen zijn, want al zou
het water morgen verdwenen zyn, dan
nog zou het lange tyd duren voor de
schade aan de onderspoelde spoordijk is
hersteld.
Water, water
Het is moeilijk op een tocht als deze.
nog te geloven in het „Ik worstel en
kom boven". Waar men ziet is wg -
MEER DAN 200 VERMISTEN
IN STAVENISSE?
Ook de burgemeester van Tholen
heeft via een moblllfooninstallatle
contact met de buitenwereld gehad.
Hij deelde mede, dat vooral ln Stave-
nisse een heel ernstige toestand
heerst. Er moeten daar zeer vele
slachtoffers gevallen zyn, doch het Is
vooralsnog onmogelijk, daarover defi
nitieve berichten te krijgen. Over ge
heel Tholen blijken echter veel doden
gevallen te zyn. terwijl vrijwel geen
stukje van het eiland voor overstro
ming gespaard is gebleven.
Een kustvaartuig uit Rotterdam,
dat naar Stavenlsse is vertrokken,
heeft tot gisteravond zeven uur 400
mensen aan boord genomen.
De kapitein seinde, dat vanochtend
nog Tyrtlg mensen tUn opgenomen,
die een plaatsje In de gangboorden
kregen. Er Is geen dokter aan boord
van dit schip, waarin men 200 bedden
heeft geplaatst, zodat vanmiddag bij
aankomst in Rotterdam een 12-tal
ambulance-wagens nodig is.
De kapitein vertelde nog van de
verschrikkelijke toestand ln Stave-
nisse. Hij noemde een getal van ver
misten van meer dan 200.
kaarten dus niet aan boord heeft. In
allerijl werden nog enkele kaarten bij.
gewerkt en beschikbaar gesteld. En al
le moeilijkheden waren opgelost, toen
de schepen in groepen Tan zes werden
ingedeeld, iedere groep onder aanvoe
ring van een schip, dat regelmatig in
de Zeeuwse wateren komt en op de
reis als loods fungeert.
IJmuiden schaarde zich direct achter
deze actie. Van alle kanten werden goe
deren aan boord gesleept; laarzen, klom
pen, maar ook kleding en dekking, voed
sel. kortom te veel om op te noemen,
maar alles bruikbaar voor mensen die
in nood verkeren. Diverse bedrijven
haalden uit hun magazijnen wat maar
gemist kon worden. Bakkers gaven meel
of bakten onder hoogspanning nog zo
veel mogeiyk broden.
ZO KLEIN MOGELIJKE
BEMANNEN G EN
Van verschillende schepen waren de
bemanningen reeds naar hun woonplaat*
vertrokken. Een enkele oproep bleek vol
doende om hen voor dit werk te vinden.
De schepen gaan uiteraard niet met vol
ledige bemanningen, doch met slechts
zoveel mensen aan boord, ais voor het
varen noodzakelyk is. Des te meer ruim
te blijft daardoor beschikbaar voor het
vervoer van evacué's.
Ongeveer een vierde deel van het aan
tal schepen, dat aan deze actie deel
neemt. ls Maandag vanuit IJmuiden
binnendoor naar Vlaardingen vertrok
ken. Daar worden zU van proviand, ma
trassen. dekens en verdere benodigdhe
den voorzien om dan door te gaan naar
het ln nood verkerende gebied.
Kotters, die ln de loop van Maandag
In IJmuiden binnenliepen, werden
's avonds nog gelost. Hun vangsten wer
den in afzonderlyke partyen ln de vis-
hal gezet en daar Dinsdagmorgen door
andere ploegen gesorteerd, alvorens in
de afslag te komen. Hierdoor werd be
reikt. dat ook deze schepen ten spoe
digste voor dc hulpactie ingezet konden
worden.
GEEN VIS
Het gevolg van dit alles zal zijn. dat
er deze week ln de afslag weinig plat
en fUnvts verwacht kan worden. Al
lien de trawlers zgn te groot voor
deze expeditie en die zullen dus In be
drijf kunnen blijven. IJmuiden maakt
■Icli daar geen zorgen over. Hoofdzaak
is, dat straks gezegd kan worden, dal
de 10.000 mensen, die op Schouwen
rond en in Zierikzecr in nood verkeer
den, allen gered zyn.
Na aankomst in Zierikzee zullen de
grotere schepen bulten de dUken blij
ven liggen, terwijl de botters met ge
ringere diepgang, de overstroomde ge
bieden binnen zullen varen op zoek
naar mensen ln nood. Die brengen zij
dan naar de grotere schepen buiten
de dijk om dan weer naar an
dere slachtoffers te gaan zoeken.
Op de KW 22 en KW 63. die ook aan
het reddingswerk zijn gaan deelne
men. hebben zich leden van de Rode-
K rutscolonne IJmuiden-Yelscn inge
scheept. ZiJ namen materiaal en me
dicamenten mee.
De burgemeester van Bruinisse heeft
medegedeeld, dat thans ook de bin
nendijk is doorgebroken, waardoor het
stadje is ondergelopen. Evacuatie is
dringend noodzakelyk ln verband met
dreigend voedsel- en watergebrek.
Behalve in het Oosteiyk gedeelte.
Tallozen geïsoleerd op dijken
van Goeree-Overflakkee
Aan de hand van de beschikbare gegevens kon de waarnomend Commissaris
van de Koningin de toestand in Zuid-Holland, waarvan dc eilanden zwaar
getroffen werden, gisteravond als volgt weergeven.
GOEREE EN OVERFLAKKEE
De toestand op Goeree en Overflakkee
moet uitermate bedenkelijk heten.
tweetal gebieden, n 1. rondom
Dirksiand en rondom Ouddorp zijn nog
niet overstroomd.
5W rs.
- j
RESTAURANT
„IN DEN VERGULDEN TURK"
VOOR UW ZAKEN-LUNCH
NAAR „DE TURK"
Twee paarden ergens op een weg
op Walcheren, temidden van de
vloed, verlaten cn waarschijnlijk
verloren. Deze opname werd uit de
lucht gemaakt door een Engelse
fotograaf, die met een vliegtuig uil
Londen voor een vlucht ovet
Walcheren was opgestegen.
i (Luchtfoto ANP)
waal. Voor het overige vertoont het
eiland een soortgeiyk beeld als Goeree-
Overflakkee.
VOORNE-PUTTEN
Hoewel ook van Voorne-Putten een
aanzienlijk gedeelte is overstroomd
wordt hier om het behoud van een
groter gebied dan in de Hoeksche
Waard cn op Flakkee zwaar gevochten.
In bepaalde gevallen heeft men zich
achter verder terug gelegen waterkcrln-
In de overige dorpen heeft de bevol- moeten terugtrekken Waar het
king rich in allerijl op de dijken als- *ater hier tenslotte tot staan zal wor-
ook op de bovenverdiepingen van hare den gebracht, valt nog moeilUk te zeg-
woningen teruggetrokken. Een zeer fen dichten van de dUkgatcn 15 met
bijzonder bc/waar bij de hulpverlening kracht aangevat.
Is. dat verschillende plaatsen nagenoeg ALBLASSERWAAFD
niet bereikbaar zijn.
Niettemin wordt met alle beschikbare 1 „.Y®.",,,!® ZHpt
gai =öd r«,»o,v osei iïsr&ss
SffihtS. Ö„?cSCCS™? 5?!rS°'veTto««ïr van' .Toffi
0OTh!CmüMUkVaCUatle °P r"'mC SCh>"' S'"ote 5" di)k ""w"
onveimydelyk. en Alblasserdam zal kunnen worden
HOEKSCHE WAARD gedicht, aan welk karwei met man en
macht wordt gewerkt.
Ook de Hoeksche Waard behoort tot, _mn „ni
de zwaar getroffen gebieden. Op ver- OVERIG ZUID-HOLLAN»
schillende plaatsen zyn de ilyken be- Op IJsselmonde cn Rozenburg zijn
zwoken. Een groot gedeelte van het sinds gisteren geen veranderingen van
eiland ls dientengevolge ondergelopen, betekenis opgetreden, evenmin als op
Een droog gebied wordt nog aangetrof- het eiland van Dordrecht en de Krim-
fen rondom Oud-Beycrland en Klaas- penerwaard.
Evacuatie van zwaar getroffen
Noord-Brabantse gebieden
uiterst moeilijk
In het Noordwesten van Brabant, waar de storm vooralsnog niet te schatten
schade heeft aangericht, wachten grote groepen cn talloze geïsoleerde kleinere
groepjes op dringend noodzakelijke evacuatie, die echter door dc uiterst moei
lijke omstandigheden sterk wordt belemmerd. Een van de ergst getroffen
gebieden in deze streek is St. Philipsland. Over de rampzalige situatie aldaar
schrijven wU elders uitvoerig.
Steenbergen is in de afgelopen dagen
overstroomd door evacue's uit St. Phi
lipsland. Aanvankelyk bleef het daartoe
beperkt, doordat de getroffenen uit de
rest \an de omgeving volkomen waren
geïsoleerd. Heroïeke pogingen werden
gedaan, om deze geïsoleerde gebieden te
bereiken met kleine bootjes, doch het
bleek onmogelyk. Later, toen dc beschik
king was verkregen over een motorboot,
kon het grootste deel van Vossemeer
worden weggevoerd.
Intussen zijn alle pogingen om de
Noord-Zuid lopende wegen tussen Hal-
steren en Steenbergen te behouden, be-
langryk voor dc afvoer van de getrof
fenen, mislukt.
Beide verbindingen zijn thans door het
water weggevaagd Zover liep het water
daardoor nog Oostciyk het land ln. dat
thans het ongeveer tien kilometer land
inwaarts gelegen plaatsje Kruisland
ernstig wordt bedreigd. Als voorzorgs
maatregel werd de bevolking van deze
plaats geëvacueerd.
Steenbergen ligt door deze gang van
zaken zelf droog als een vooruitgescho
ven veilige post aan de rand van het ln
een enorme zee herschapen Noord-
Westeiyke Brabant Ook Dlnteloord ten
Noordoosten van Steenbergen, is droog
gebleven ondanks het feit. dat In de
directe nabijheid reeds Zaterdagavond
ernstige dijkdoorbraken plaats vonden.
