L.I.K.O.
HON0ER0EN KOOPJES IN 06 ETALAGES,
0UIZEN0EN KOOPJES OP 06 AF0EUN6EN
Grote materiele welvaart, doeli ander
cultuurbegrip dan in Europa
Gezondheid
in 't Nieuwe Jaar!
300 Verpl. 780 Sic
schorten fabriekspa
3.88 1.18
ipen 200
.„u zuiver wollen
>rduurd dekens
280 Fla
Badhand- i.bn.i
doeken
98 ct. 88
nel 600 Paa
spartij Nylons
eti 3.58
Lingerie- Theedoeken
Katoen
98 ct. 98 ct.
LEIDSCH DAGBLAD - VRIJDAG 2 JANUARI
Tienduizend kilonieter Amerika
Geen controverse tussen
liberalisme en dirigisme
(Van een onzer medewerkers)
De Amerikaanse levenswijze Is gebaseerd 0p ,-en onbetwistbaar hoge levens
standaard. De prjjzen san verbrulksgoederen bedragen ongeveer evenveel, soms
zelfs Iets minder dan die te Brussel, maar de diensten zgn ongeveer tweemaal
zo duur.
Daartegenover staat dat de lonen de hoogste Europese lonen drie tot vier
maal overtreffen en zo is het te verklaren, dat er een veel grotere marge van
koopkracht is dan In onze landen.
De Amerikanen besteden deze koopkracht o.m. aan auto's, ijskasten en
allerlei, in Europa nog onbekende luushoudapparalen, zomede aan de tele
visie. De opvoeding van de kinderen kost veel geld. maar in de universiteits
steden werken tal van studenten in restaurants of andere zaken. Zo ontmoetten
we te Madison een Hollands meisje, dat journalistiek studeerde en bjj een
plaatselijke assurantie maatschappij als emplo>ê werkte. Een Hollandse student
bedreef het
t edele v
i van kok in het restaurant van de universiteit
Het bezit van één (of soms zelfs i
twee) auto's is voor de gemiddelde
goed verdienende. Amerikaan geen luxe
Het aantreffen van het jongste model
personenauto In pastelkleuren, dat is}
luxe. In Iedere erote of kleine stad
wordt men getroffen door de grote par-
keerterreinen en de zaken tan hande-
laars in tweedehands wagens. Hun
neonlichtreclames „Used cars'" zijn tn
alle steden dezelfde. De prijzen van de
wagens zijn ongeveer dezelfde als in
Europa en de benzine kost ongeveer 28
cent per gallon of circa 4 liter, wat dus
een peulschil is voor de hier betaalde
lonen.
Bijkans 90 procent van de gezinnen
heeft een ijskast. Thans is de freezer,
een reuzenljskast. de bevlieging van de
dag. evenals de dishwasher een machi
ne die in een minimum van tijd de
schotels wast en droogt en zeker vele
Nederlandse hulsvrouwen zou doer, wa
tertandenDe televisie toestellen
zijn enorm in prijs gedaald, namelijk
van 300 op 129 dollar, voor een appa
raat met 12 stations. Een licht wollen
costuum kost ongeveer de Nederlandse
prijs, een hoed van 5 tot 20 dollar, naar
gelang van de kwaliteit zoals overal el
ders ter were'd. een Daar schoenen van
10 tot 30 dollar De kapper zal U ech
ter 2 dollar, of 7 60 gulden vragen en
een dienstbode dient een dollar of 3 80
gulden, per uur te verdienen.
Sommige gezinnen hebben 's morgen'
hulp van een negermeisje, de mpesten
moeten alles zelf beredderen. Vandaar
de grote inspanning om al'e huishoude
lijk werk te mechaniseren.
GROF BETAALDE BAANTJES
Een reporter-fotograaf, die me te
Washington op een dinertje te zijnen
huize inviteerde, had zijn huis in 1941
voor 7000 dollar tof ca. 27 000 gulden)
gekocht, wat - de Amerikaanse koop
kracht in aanmerking nemende - als
vry goedkoop mag worden beschouwd.
Het was een kleine bungalow, ver bui
ten de stad. en ten dele van hout ge
bouwd. Niettemin, buitengewoon com
fortabel geïnstalleerd. Zijn beroep be
staat er in autoriteiten of gebeurtenis
sen te fotograferen en er soms een ver
haaltje bij te schrijven. Hiermee ver
dient hf| ca 160 dollar per week of 2460
gulden per maand. HU rijdt de stad
rond in een tweedehands Cadillac. Grof
betaalde Jobs vindt men de laatste tijd
bij de ..Public relations' Duizenden
jonge Intellectuelen trachten zich in
dat vak onmisbaar te maken: zij pogen
de firma of de vereniging of de politi
cus. wiens relaties met het publiek zij
verzorgen, op alle mogelijke en onmoge
lijke manleren diensten te bewijzen.
Zij overste'pen de journalisten met
kopv van zogenaamd „a'gemeen be
lang". arrangeren bezoeken aan fabrie
ken. schrijven artikelen over hun spe
cialiteit in tUdschriften. enz. Men ver
zekerde mij. dat het momenteel de
meest florissante job 1; ln de Ver. Sta
ten. De droom van iedere persman Is in
tussen het eens te brengen tot .colum
nist", een publicist die drie tot vier ar-
t-kelen per week publiceert over aller
lei onderwerpen of over een bepaalde
sector, binnenlandse of buitenlandse
politiek bijvoorbeeld. Er zi)n zo ver
telde men mij maar 40 of 50 van die
columnists in de gehele Ver. Staten met
zijn 160 millioen inwoners waarbij men
zich moet realiseren, dat iets dergelijks
ln Europa eenvoudig niet denkbaar is.
Het artikel van de Lipnvan's „Alsop's.
e.a. versohunt in drie tot vierhonderd
kranten.
Ook de radio-commentatoren ver
dienen fantastische salarissen, som
mige tot 100.000 dollar lof 380.000
gulden) per jaar, een salaris, waar-
Een imponerend gezicht op het deel
van Chicago, dat aan het Michigan
meer grenst. De stad. die 3.600.000
inwoners telt. is op een na de
grootste metropolis van de Ver.
Staten. Slechts New York City telt
meer inwoners.
Ijzer- cn staalfabrieken, slachte
rijen. vleesfabrickcn cn fabrieken
voor landbouwwerktuigen behoren
tot de voornaamste industrieën van
dc stad. Chicago is tevens een cen
trum voor dc graanhandel.
De millioenenstad is ook bekend
geworden door talrijke culturele
instituten. Het Chicago Natural
History Museum behoort tot de
beste musea ter wereld voor anthro
pologic. botanie, zoölogie cn
geologie. Het Museum of Science
and Industry is voortreffelijk.
Tcnslotte telt de stad enkele univer
siteiten en colleges.
van overigens meer dan de helft naar
de fiscus gaat.
De koopkracht van de lonen van de
arbeiders, ofschoon eveneens vrij hoog.
is niet te vergelijken met de salarissen
van die ..big jobs". Het systeem van
hoge prijzen en lonen benadeelt immers
de kleine man in dezelfde mate als het
de goed verdienende voordeel brengt.
Een neger-verkoopstertje, dat maar 40
dollar per week verdient, dient ook naar
de iextra dure) kapper te gaan en be
taalt ook hoge prijzen voor de bioscoop
(van 1 tot 2 dollar te Broadway in New-
York). En zo ook de niet-geschoolde
arbeider, die met 50 of 60 dollar per
week naar huis gaat. Overigens zijn de
krotwoningen in New York en Chicago
-W3ar 600.000 negers wonen) een spre
kend bewijs van "de ellende, die ook ln
..God's own land" iGod's eigen land)
nog bestaat Een eigenaardig verschijn
sel is evenwel, dat men op de daken der
krotwoningen zovele televisie-antennes
ziet
Men lijdt honger, maar prefereert
de show boven een betere voeding
De toestand van de huizen, waarvan
vele in hout zü" gebouwd, ts vaak
Tervallen. maar dit Is o.m een gevolg
van de beperking van de huishuren
tot op 140 procent van 1944.
WELVAART IN CULTUUR.
De grote materiële welvaart is in de
ogen van de gemiddelde Amerikaan
de meest welsprekende vorm van zijn
Op uitnodiging van de Mutual
Security Agency, het Amerikaanse
regerinjsorganisme. dat de hulp
aan het buitenland regelt, heelt
onze Brusselse correspondent een
10.000 kilometer tour door de Ver.
Staten gemaakt. Doel van de reis
was- de „American way of life", de
Amerikaanse productiemethoden en
arbeidsproductiviteit te bestuderen
Te New York bezocht hO de .New
York Times", de bekende uitgevers
Mac Graw Hill, het hoofdkwartier
van de 18 fabrieken van levens
middelen controlerende' General
Foods Company en de vakbond der
Amerikaanse journalisten.
Het eerste en werkelijk indruk
wekkend gezicht op de Amerikaanse
industrie kreeg hij te Detroit ln de
Cadülacfabriek en het nieuwe tech
nische centrum van General Mo
tor. Daarna volgde een tweedaags
bezoek aan de Tennessee Valley te
Knoxvtlle. In Chicago zag hij bi)
Armour 1200 varkens per uur slacn-
ten. verder de reu zenorganisatie
van de Merchandise Markt en het
concern van grote magazUnen
„Sears and Roebuck", de Ijskas tenf a-
briek Hotpoint en de door de Ne
derlander Gompert gestichte Chi
cago Federat'on of Labor
Te Madison, in de staat Wincon-
sin. maakte hij kennis met de
.School of Journalism" van de
universiteit en een modelfarm voor
kunstmatige inseminatie. De Eas
tern Lines vloog hem naar Louis
ville in Kentucky, het land van de
paarden en de Bourbon whisky,
waar hij de fabriek van de Chester
fieldssigaretten bezocht evenals het
alumiumbedrUf Reynolds. Na een
kort verblijf in Indiana, te Evans-
ville. volgden conferenties met of
ficiële personen te Washington en
een bezoek aan 's werelds grootste
staalfabriek Bethlehem Steel te
Baltimore.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllillllllllllllllllllllllllllli
beschaving. Hij noemt het cultuur,
waardoor dit begrip een geheel an
dere inhoud krijgt dan in Europa,
waar bittere armoede en verfijnde
cultuur soms naast elkaar bestaan.
En dit menlngeversohil ls, naar het
ons voorkwam, de bron van veel wan
begrip, kwaadaardige commentaren op
elkanders levenswijze en voor de Ame
rikaan een voortdurende ergernis. Henry
Commager, een bekende hoogleraar in
commentaren en het meest treffende
van zijn bock is. dat vele Europeanen
in 1952. nog precies op dezelfde w tjze
op d:e Amerikaanse levenswijze reage
ren. als Charles Diakens toen hij ln 1842
zijn „American notes" publiceerde
D.ckens werd overal met open armen
ont/vangen, maar was o.a. niet te spre
ken over de Amerikaanse pers.
En ook heden, aldus gaf een zeer
vooraanstaand persman van de New
York Times (het monument van de
Amerikaanse pers) ons toe. zijn er
kranten, bi) welke een weinig te waar
deren lnv.oed uitgaat van de industrlë-
len-adverteerdere op de politieke lijn
van de redactie.
Honderd en tien jaren later hebben
New York en Chicago, ook Washington,
zeer opmerking.-waardige nvusea. zijn er
talrijke goede symiphonisohe orkesten,
vooraanstaande romanciers, die onbe
twistbaar tot de wereldliteratuur beho
ren. zij het bijkans geen schilders of
musici. Van waar komt nu de Indruk,
dat de materiële welvaart een ontstel
lend gebrek aan cultuur 'in onee bete
kenis) tracht te verbergen? Waarschijn-
lük ls zij een gevo'ig van het feit. dat
de kunstmin rende kringen in de Ame
rikaanse steden zo'n apart en gesloten
leven leiden, en de Eiropeaan zioh be
wust ls van het feit, dat in al die ge
stroomlijnde getrueensohappen, oude ker
ken en kloosters, arahieven en middel
eeuwse sfeer ontbroken.
Wie ons na deze zes weken vraagt:
Ls Amerika interessant? zouden wij er
kunnen leven? zal ons aarzelend vinden
ln ons oordeel. Nu eens overhellend naar
het meest onrechtvaardige sarcasme (al
was het slechts over die onmogelijke
menu's, o.a garnalen met tomatensaus
of zoete aardappelen met suiker), dan
weer vol ontzag door de diepe Indruk
van New York en van het wondere
eiland Manhattan, met ln al die wol
kenkrabbers een ongemeen grote ver
scheidenheid van rassen en mensen, een
synthese van alle mozelljke activiteiten
van het gehele mensdom, waar andere
wereldsteden niet tegen op kunnen. De
Europeaan kan leven in New York, de
poort vsn Amerika, dat in verschillende
centra de reputatie heeft niet-Ameri-
kaans te zijn. Het Jaloerse Chicago
noemt deze Europeanen dc ..foreigners",
dc vreemdelingen van New York.
De materiële welvaart en het feit. dat
de Ver. Staten zo'n vooraanstaande rol
zijn gaan spelen ln het wereldconcert,
hebben het chauvinisme versterkt. Dat
bleek onlangs nog uit het venijnige
commentaar van de vaandeldrager van
het Amerikaanse isolationisme, de ..Chi
cago Tribune welke Charlie Chaplin
verguisde als de man, die al veertig Jaren
in de Ver Staten verblijft en .niet de
tyd heeft gevonden om de Amerikaanse
nationaliteit te aanvaarden".
Rafael Kubellk wordt geregeld door de
critici gekle.neerd en zal het vroeg of
laat beu worden.
KAPITALISME NOG
IN ZWANG.
De meest fundamentele les. welke uit
de Amerikaanse levenswijze voor ons
Europeanen te trekken valt, ls 0.1.dat
wij hier het voorbeeld hebben van een
volk, welks leidende kringen neg steeds
geloven, dat het eerlijk toegepaste en
dynamische kapitalisme de meest geper-
iectionneerde vorm ls van de democratie.
Dit kapitalisme steunt op hoge lonen en
een grote productiviteit, aangezien tus
sen belde een permanente hand bestaat,
zoals tussen motor en energie. De rege
ring verbiedt General Motors verder te
groeien en houdt Kaiser ln het leven
met bewapeningsorders De electricitei'.s-
maatschajapijen verschijnen voor pu-
bheke vergaderingen om hun verzoek tot
verhoging van de tarieven te rechtvaar
digen De vakbonden zenden Ingenieurs
in de fabrieken, die niet meer mee kun
nen met de concurrentie en de hogera
lonen van de concurrent niet kunnen be
talen. Er ls ln Amerika geen contro
verse tussen het liberalisme en het diri
gisme. De overwinstbelastlng. waardoor
sommige maatschappijen 82 procent van
hun winst zien afromen, werd ln Ame
rika uitgevonden. De landbouw wordt 100
procent gesteund met minimumprijzen
voor granen, verlichte veilingen voor
tabak, hoge invoerrechten of invoerver
boden voor goedkoper vee uit Canada of
Mexico enz.
In het kader van dit dynamisch wel
vaartcomplex kunnen de Amerikanen
rustig werken aan de oplossing van hun
grote binnenlandse problemen. o.a. het
neger vraagstuk, de opvoeding van de
jeugd, de noodzakelijke spreiding van de
industrie over het gehele grondgebied
e.a Men is. na zo'n Amerika-tnp, meer
dan ooit overtuigd van de noodzaak van
een verenigd Europa, dat zioh met
Afrika moet opwerken tot een grote on
afhankelijke wereldmacht. Deze taak is
veel belanrijker dan de ln grote groepen
uiteenvallende U N O. of zelfs het Atlan
tisch pact. Over de organisatie van de
Amerikaanse industrieën en de formi
dabele voordelen van een eenheldsmarkt
van 160 mlllloen mensen, ln een volgend
artikel.
De beste drank voor de laagste prijs. Zet
1953 in met het goede voornemen steeds
vast te houden aan Uw driekwart liter melk per
dag. Want melk met haar rijkdom aan eiwitten,
kalk en vitamines heeft iedereen nodig om
gezond en opgewekt door het leven te gaan.
Daarom bewijst U met melk Uw gezondheid
een béste dienst
Geniet ook ven de
heerlijke kernemelk,
yoghurt, pep oI vie I
Neem per man
steeds driekwart kan
Leiderdorps Instituut voor
Kantooropleiding,
B. G. Cortslaan 38 - Tel. 31374
Per 5 Januari 1953 nieuwe
cursussen en privélessen in:
TYPEN, STENO.
STENOTYPEN, TALEN.
ANTONTUS JANSEN,
leraar Engels MO. en 1
Steno tolk/vertaler.
Mevr. R. JANSEN-FUCHS,
lerares mach. schr.
Mevr. THÖNE te Haarlem,
vraagt per 1 Februari of
oerder een zelfst.
hulp in de huishouding
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
ADVERTENTIETARIEF:
1—15 m.m.-kolom f2.80
elke m.m.-kolom meer f 0.1S
Vraagt ons volledig adverten
tie-tarief aan. Het bevat oa.
gegevens over de versprei
ding van ons Blad en da
prijzen van advertentie-Jaar
abonnementen.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Bij vonnis van de Arr Recht
bank te 's-Gravenhage d.d 29
Dec. 1952 is uitgesproken het
faillissement van C. H. DE
RUYTER, gewezen kassier,
houder van een assurantie-
en woningbureau te Voor
schoten. Rechter Commissa
ris: Mr R. Prins.
Voorschoten, 30 Dec. 1952.
Mr F. C. R. Drossaart Bent»
fort. Curator.
Leldseweg 180.
«NMTiOIIELf MMNSdmtlW
glad en geb
prima graslinnen
reeds va
nu voor
na{ fabrieksrestanten
bekende merken
33Vs °/o korting
prima kwaliteit,
nu reèds
spt en geheel
in, geminderd,
vanaf nu slechts
ir 480 Mtr. 520
Jansen en Til., grote maat, linnen,
80 cm. br., gebloemd waarde 1.69,
vanaf nu
t.V v
f HaarUmmeritrj.l hoek Donkêriteeg
Beter en toch goedkoper
