LEIDSCH m DAGBLAD
„Maasdam" overvaart
Duitse tankboot ..Ellen"
Russen behouden militaire
voorsprong
West-Duitse Bondsrepubliek in
een staatscrisis
Adenauer in hotsing met hof
van Karlsruhe
91ste Jaargang
WOENSDAG 10 DECEMBER 1952 No. 27786
.u D DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte SlngeJ L LeldeD Giro No 57U55
Hoofdredactie: B W Menkhoral en J Brouwer
te— per kwartaal: f 0 47 per week Telefoop Dlr en Adrn.: 25041Red 21507
Oud-Leiden
Hoe mooi ook in dc winter de
natuur kan zijn, toont U deze foto.
Het lijkt, alsof de bomen de toe
gangspoort vormen tot een sprook
jesbos met bomen, waarvan de
takjes zijn gemaakt van porselein.
Misschien, als U goed luistert, hoort
U zelfs het fijne tinkelen van de
takjes, wanneer ze door de wind
bewogen, tegen elkaar stoten.
Churchill in April of Mei
naar de V.S.
Volgens diplomatieke kringen te Wash
ington zal de voorgenomen reis van de
Britse premier, Churchill, naar de Ver
enigde Staten wel niet voor April of Mei
van het volgend jaar plaats vinden, om
dat Eisenhower zich eerst vertrouwd
moet maken met alle belangrijke vraag
stukken.
Men verwacht, dat de besprekingen
tussen beide staatslieden zullen gaan
over de wens van Groot-Brittannië om
veer te komen tot een uitwisseling van
geheime gegevens over de atoombom,
problemen betreffende de buitenlandse
Politiek in het Verre Oosten en over
financiële aangelegenheden, zoals deze
op de conferentie van het Britse Ge
menebest zijn gedefinieerd. Genoemde
functionarissen verwachten, dat hoge
Britse autoriteiten premier Churchill op
zijn reis naar de V.S. zullen vergezellen.
WEERBERICHT
Tijdelijk neerslag
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met tijdelijk
enige neerslag, hoofdzakelijk in de vorm
Tan regen. Matige tot krachtige wind
nrimend van Zuid naar Zuid-West of
West. Verdere stijging van temperatuur.
maar aanvankelijk voornamelijk in het
Oosten van het land nog lichte vorst.
(Opgemaakt te 10 uur)
11 DECEMBER
Zon op: 8.38 uur; onder: 1629 uur
Maan op. 2 06 uur: onder: 13.29 uur.
Hoogwater te Katwijk tc 10.11 en 22.44
«ur (Doodtij).
Bit nummer bestaat uit tes pagina's
Vijf mannen worden vermist
Nadat de „Maasdam" van de Holland-Amerika-lijn vanmorgen
om ca. halinegen de Wilhelminakade te Rotterdam had verlaten op
weg naar Amerika, is dit schip in de nabijheid van Vlaardingen met
het Duitse 268 brt. stoom-tankschip „Ellen" in aanvaring gekomen.
Het ongeluk gebeurde ter hoogte van de Levers' Zeepfabrieken.
De botsing was zo hevig dat de „Ellen" werd overvaren en kapseisde.
Men zag van de bootjes in de buurt het ongeluk gebeuren. Daarbij was
ook een vaartuig van de politie te water te Vlaardingen. De beman
ning van de „Ellen", bestaande uit ongeveer 11 man is overboord
gevallen of gesprongen.
Behalve de 11 opvarenden bevond er zich ook een loods aan
boord. De „Ellen" verkeert in zinkende toestand. Alleen de neus drijft
nog boven water.
Ook van het terrein van de NV Super-
fosfaatfabneken Albatros aan de Von-
dehngerplaat te Vlaardingen heeft men
het ongeluk zien gebeuren.
De „Ellen" kwam juist de petroleum
haven uit, toen de ..Maasdam" van
rechts naderde. De „Maasdam" is. vol
gens ooggetuigen, dwars over het tank
schip heen gevaren. Toen de „Maas
dam" de petroleumhaven was gepasseerd
kwam de „Ellen" boven water.
Van alle zijden kwam hulp. Redding
boeien werden op het water geworpen
naar opvarenden van de „Ellen", die in
het water dreven Spoedig werden circa
20 sleepboten geteld die aan de hulp
verlening trachtten deel te nemen.
De „Maasdam" zou gisteren hebben
moeten vertrekken, doch door de mist
moest het vertrek worden uitgesteld tot
vanochtend. De passagiers hadden zich
gistermiddag op de normale wijze inge
scheept, zodat het schip klaar lag voor
5>jarenplan van Brits
Gemenebest
(Van onze Londense correspondent
per telefoon)
De conferentie van het Britse Geme
nebest, welke in haar eindstadium ver
keert, heeft een reusachtig vijfjarenplan
opgesteld voor de intensieve ontwikke
ling van dit rijke productiegebied, dat
honderden millioenen ponden zal kos
ten Het project, dat hier en daar al be
gonnen is. zal eind 1957 of in 1958 wor
den voltooid. Hoofddoel is uitbreiding
van de voedselproductie in de dominions
en koloniën. De productie zal ook wor
den verhoogd van mineralen, olie, elec-
triciteit, steenkool, machinerieën en
technische goederen.
Engeland zelf zal haar voedselproduc-
:ie, olie-raffinage. steenkool-productie,
staal- en technische productie vergroten.
Het succes van het plan hangt af van
de financiering en van hard werken.
Maar het gehele Gemenebest gelooft,
dat het zelf het grootste gedeelte van
het benodigde kapitaal zal kunnen ver
schaffen: door de luxe industrie zoveel
mogelijk te beknotten en zich te bepa
len tot de dingen, die momenteel drin
gend nodig zyn. De rest van het geld
zal ongetwijfeld aan de Ver. Staten wor
den gevraagd.
vertrek, wanneer de toen heersende mist
zou optrekken
Na de aanvaring met de „Ellen" is de
„Maasdam" bu Pernis ter hoogte van de
Albatros Super Fosfaatfabriek ten anker
gegaan.
Het Duitse tankschip had bij de nieu
we Matex te Vlaardingen olie geladen en
was ongeveer 5 minuten los van de kant
toen de aanvaring geschiedde.
De „Ellen" werd stuurboordachtcr
midscheeps gevaren. De botsing was
zó hevig, dat het Duitse scheepje lang
zaam maar zeker in de diepte ver
dween. Het Is de sleepboot „Amerika"
van de sleepdienst P. Smit en Co ge
lukt twee man aan boord tc nemen,
terwül de sleepboot „Pernis" van L.
Smit en Co Internationale Sleepdienst
5 man wist te redden, onder wie de
loods J. Jansen. Een van de door de
sleepboot ..Pernis" geredden is de eer
ste stuurman van de „Ellen", die er
ernstig aan toe schijnt ie zijn. Volgens
tot dusverre bekende gegevens worden
nog vjjf man vermist.
De „Ellen" is gebouwd in 1902 en be
hoort aan de rederij John T. Essberger
te Hamburg.
De „Maasdam" is. zoals bekend, heb
nieuwste schip van de Holland-Amerika-
lijn; het is een z g. toeristen-klasseschip.
Het schip meet 15.015 br. t. en werd op
30 Juli jl. door de werf aan de Holland-
Amerika-lyn overgedragen.
Robert Schuman naar ons land
Robert Schuman, de Franse minister
van buitenlandse zaken, zal Vrijdag
middag uit Parijs naar ons land vertrek
ken. Zaterdag zal hij in Tilburg de
bul in ontvangst nemen, waarbij hem
het eredoctoraat van de Tilburgse R.K.
Economische Hogeschool wordt verleend.
Zondag keert Schuman naar Parus terug
waar hij Maandag in het Palais de
Chaillot de bijeenkomst zal bijwonen
van de raad van de Nato.
PRIJS VAX f. 10.000.
In de 517e Staatsloterij. 5e klasse.
11e lijst, is op nr. 9106 de prys .an
f. 10.000 gevallen.
Geen oorlogszuchtige
voorbereidingen
Op grond van verslagen der geallieerde
geheime dienst is een raming opgesteld
van de Russische militaire macht in
Europa. De stafchefs van dertien Nato-
landen (het veetiende Nato-lid, IJsland,
heeft geen vertegenwoordiger in deze
commissie) die gisteren te Parijs zijn bij
eengekomen. zullen aan de hand van
deze raming een verslag opstellen voor
de Navo-ministerraad,"die de volgende
week te Parijs zal worden gehouden.
Volgens de raming is de omvang van
de Russische militaire machine in Euro
pa in het afgelopen jaar niet vergroot
en zun er geen tekenen van oorlogs
zuchtige voorbereidingen aan de andere
kant van het „IJzeren Gordijn". Vele
Russische formaties in Europa, waaron
der een twintigtal divisies in Oost-
Duitsland, zijn echter in de afgelopen
maanden opnieuw uitgerust met moder
ne wapens. De legers van dc Oostcuro-
pesc landen zijn versterkt met Russische
Verdere stijging van
temperatuur
Het KNMI deelt mede:
Een nieuwe actieve depressie ontwik
kelde zich Maandag ten Westen van
Ierland. Deze breidde zich afgelopen
nacht snel in Oostelijke richting over de
Britse eilanden uit, hetgeen daar grote
luchtdrukdalingen, regen en stormach
tige Zuidelijke tot Zuid-Westelijke win
den veioorzaakte. Zachtere lucht van
Oceanische oorsprong wordt nu snel naar
het Noorden en Noord-Oosten getrans
porteerd. waardoor in Zuld-Scandina-
vië dc dooi inviel. In Oslo was vanmor
gen om 4 uur de temperatuur reeds tot
4. in Stockholm tot 2 graden boven het
vriespunt gestegen.
Het is te verwachten, dat de komende
36 uur de Oceaandepressie zich snel ver
der over het Noordzeegebied zal uitbrei
den, in ons land vrij veel wind en een
verdere stijging van temperatuur bren
gend. Een front van de depressie zal
enige neerslag veroorzaken. In hoofd
zaak In dc vorm van regen.
en Tsjechoslowaakse wapens en uitrus
ting. De levering van moderne wapens
aan Oost-Europa en China <met liet oog
op de oorlog in Korea) heeft de Mos
kous® hulpbronnen onder druk geplaatst,
doch volgens Westelijke deskundigen be
reiken Russische wapenfabrieken snel
een topproductie van conventionele wa
pens en zy zullen volgens hen spoedig
in staat zyn aan alle aanvragen te vol
doen.
De geallieerde hulpbronnen zijn, in
vergelijking met de Russische, nog „arm
zalig klein", aldus verklaarde een hoog
geplaatste geallieerde officier ln Parijs.
Er zijn 25 gemobiliseerde divisies, n.l.
zes Amerikaanse, vyf Britse, vijf Franse,
vjjf Italiaanse, twee Benelux en een rest
bestaande uit Canadese. Noorse en Deen
se contingenten. De Griekse en Turkse
strijdkrachten zijn nog niet volledig ge
ïntegreerd.
De vooruitzichten voor grote uitbrei
ding der Westelijke gemobiliseerde strijd
krachten voor het volgende jaar zijn,
volgens bovengenoemde bron. niet erg
gunstig. De geallieerde productie, in het
bijzonder de Britse en de Amerikaanse,
zal niet voor het einde van 1953 haar
toppunt bereiken en de gestelde doelen
voor het aantal divisies zullen niet wor
den vervuld voor Westduitse eenheden
zullen worden opgesteld. Aangezien er
weinig kans bestaat, dat het Europese
lcgerverdrag. dat de Duitse bijdrage re
gelt. voor het voorjaar van 1953 zal wor
den geratificeerd, zijn de kansen op
Duitse eenheden voor het einde van
1954 slechts gering.
NAAR OVEREENKOMST OVER DE
SOEDAN
Groot-Brittannië en Egypte hebben te
Cairo op een aantal punten overeen
stemming bereikt over de toekomst van
Soedan Volgens diplomatieke kringen
is een algehele overeenkomst ln zich'
Dc bedoeling is zo spoedig mogelijk I
verkiezingen in Soedan te houden
Men verwacht, dat de onderhandelin
gen voor Kerstmis beëindigd zul'en ziin
Dan zal de Britse regering formee" ant
woorden op de Egy-ptische voorsteren
aangaande zelfbestuur en zelfbeschik
king in Soedan.
Getuige het grote aantal foto's, dat ons hiervan
van Iczcrszijde beschikbaar werd gesteld, neemt
de voormalige Paardcnstccg (thans Prinsessc-
kade) in de herinnering van zeer vele bejaarde
Leidcnaars een belangrijke plaats in.
Wij kozen er een. ons welwillend afgestaan door
de heer W. H. Heynis. Oude Singel 132. welke -
beter dan vele andere - een duidelijk overzicht
geeft van dc situatie omstreeks de eeuwwisseling.
Volgens liet boekje ..Lcidsc Straatnamen" van
onze stadgenoot, ir G. L. Dricssen. is dc Prtn-
sessekade in de jaren 1907 en 1908 tot stand
gekomen door sloping van dc huizenrij aan dc
westzijde van dc Paardcnstccg. Daardoor werd
feitelijk dc oude toestand, althans die tijdens liet
Beleg, hersteld, want met de bebouwing aan dc
westzijde dezer steeg, was eerst in 1599 aan
gevangen. daartoe genoodzaakt door gebrek aan
bouwterrein binnen de vestwallen, waaraan later
door de grote stadsuitbreiding van 1611 op meer
afdoende wijze tegemoet werd gekomen.
Het huis met dc luifel op dc voorgrond li-as het
bekende café Franciscanerbrauen dc veranda
vormde op een warme zomeravond een gelief
koosd zitje, waar men - wij hebben liet helaas
alleen maar van horen zeggen! - kon genieten
van een verrukkelijk glas bier
Het werd geëxploiteerd door wijlen de heer
Lammert Zuiderveld Sr. die later verhuisde naar
..Ncuf" (tegenover liet Stadhuis) en nog later
naar ..de Harmonie", waar hij is opgevolgd door
zijn zoon.
Merkwaardig is voorts om te constateren dat liet
tramverkeer in die tijd blijkbaar links hield! De
hoeken- en tijdschriftenkiosk (rechts op de foto)
van de heer Van Zwicht zullen velen zich nog wel
herinneren.
(Telefonisch van onze correspondent te Bonn)
Dc beslissing van het plenum van het West-Duitse constitutionele gerechtshof
in Karlsruhe, dat zjjn advies aan dc Bondspresident over de grondwettigheid
van de Duits-geallieerde verdragen voor de beide senaten van het hof bindend
zal zyn, heeft het officiële Bonn in een grote consternatie gedompeld.
Openlyk wordt van dc zijde van de regering over een „constitutionele crisis"
gesproken, terwijl anderen nog verder gaan en verklaren dat de sedert ongeveer
drie jaar bestaande West-Duitse Bondsrepubliek zich voor het eerst in een
gevaarlykc staatscrisis bevindt, waarvan dc politieke gevolgen nog niet te over
zien zyn.
hij. naar uit. diverse uitlatingen van
sommige van zyn naaste med .werkers
op te maken viel, dezelfde constitu
tionele legitimatie van zyn integratie
politiek.
Nu heeft het plenum besloten, dat zijn
opvattting over de verdragen ook bin
dend is voor de beide senaten. Deze
opvatting kent men weliswaar noz niet
zij hoeft nog geenszins negatief voor
Adenauer te zijn maar de regering
heeft het toch reeds nodig gevonden
zich scherp tegen de procedure als zo
danig te keren.
Inderdaad vindt het besluit van het
plenum, de senaten van het hof in al
hun uitspraken by voorbaat te binden
aan het advies, dat het plenum aan dc
Bondspresident gaat uitbrengen, geen
steun in dc wet. In paragraaf 16 van
In elk geval staat dr Adenauer voor
een situatie, die althans nu nog de moei
lijkste uit zijn gehele Bondskanseliers-
loopbaan schijnt te zijn.
Zoals men weet. heeft Adenauer Don
derdag jJ. de derde lezing en ratifi
catie van de Duits-geallieerde verdra
gen in de Bondsdag laten uitstellen,
omdat hij hoopte door een beroep op
de tweede senaat van het constitutionele
gerechtshof in Karlsruhe de kwestie
van de door de oppositie hardnekkig
ontkende grondwettigheid van de Duits
geallieerde verdragen snel en afdoend
te kunnen regelen. Het scheen, dat hij
er vast op rekende, alsof deze tweede
senaat, in voor hem gunstige zin zou
beslissen. Noch van de eerste
senaat van het constitutionele gerechts
hof, noch van het plenum verwachtte
de wet op het constitutionele gerechts
hof wordt wel degrlyk rekening gehou
den met de mogelijkheid, dat de ene
senaat van een andere opinie is dan de
andere.
De regering noemt het besluit van het
plenum een ..ontoelaatbar- beperking
van de vrijheid van beslissing van de
rechters in de beide Senaten".
Men kan niet voorzien hoe deze situa
tie zich verder ontwikkel :n zal. Prettig
zal zdj zich echter zeker niet ontwik
kelen.
Adenauer is gisteren niet minder
don twee keer bij Bondspresident
Heuss op bezoek geweest. Dc gesprek
ken hebben onder vier ogen plaats
gehad. Het schjjnt. dat Adenauer
Heuss wil overreden zijn verzoek aan
het constitut'onele gerechtshof om een
advies over rle grondwettigheid van
de Duits-geallieerde verdragen in tc
trekken.
Hierdoor zal het plenum, dat advies
niet behoeven u't te brengen, en de
tweede senaat van het gerechtshof
niet gebonden door een uitspraak van
het plenum de klacht die Donderdag
j.l. door de coalitie-partijen is inge
diend. kan behandelen, niet gebonden
door een u'tspraak van het plenum
Maar ook dez; oplossing, die de con-
stitutlonele crisis met één .-la,; zou kun-
I non beëindigen, zou een groot nadeel
hebben. Niemand zou zich dan meer aan
I de indruk kunnen onttrekken, dat er
met de constitutionele rechtspraak in
Bonn maar zo'n beetje g?sold wordt
een Indruk, die het plenum meer als
iets anders tot zijn recente beslissing
heeft gebracht.
Want hierover is men het eens. dat
de beslissing van Karlsruhe er in de
eerste plaats op gericht was het prestVge
I van het hof in de ontspoorde publieke
discussie te herstellen.
Isaac Bcnzvi. de nieuwe president
van de Staat Israël.
(Telefoto)
Israëlische gezant moet
Polen verlaten
De Poolse regering heeft op de Israëli
sche legatie te Warschau een nota doen
overhandigen, waarin wordt verklaard
dat de Israëlische gezant als ongewenst
persoon wordt beschouwd.
Onlangs heeft de Tsjechische regering
een dergelijke stap tegen Israel geno
men. vlak na het proces-Slansky.
De gezant is dr Arjeh Koubovl, die
zyn land zowel ln Polen als in Tsjecho-
Slowakije vertegenwoordigde.
Belgische begrotingscijfers
REDEN VOOR ONGERUSTHEID
Uit het verslag over de Belgische
ryksmiddelenbegroting. dat bij de Ka
mer van Volksvertegenwoordiging is in
gediend. blijkt dat de totale uitgaven
die door de regering voor 1953 zijn voor
zien, op fr. 98,5 milliard worden geschat,
hetgeen bijna een derde gedeelte ls van
het nationale inkomen, hetwelk voor
genoemd Jaar od fr. 300 milliard wordt
geraamd. Het geeft uitdrukking aan zijn
ongerustheid over het feit. dat de ryks
middelenbegroting de laatste twee jaar
met meer dan 20 procent ls toegenomen.
De staatsuitgaven zijn thans 6.8 keer
hoger dan in 1938. terwijl de levensduur
te slechts 4.2 maal hoger ls. De staat
moet zich thans niet alleen grote uit
gaven getroosten voor de landsverdedi
ging, zoals ook in 1938 het ges al was.
maar moet bovendien de lasten dragen
van de tweede wereldoorlog, alsmede de
kosten, die gepaard gaan met een ver
meerdering van de werkloosheid en het
stijgend aantal pensioenen. Als de nieu
we militaire uitrusting voor België ge
heel aangeschaft zal zyn. zullen de kos
ten van onderhoud en vernieuwing van
dit materieel zodanig toenemen, dat de
militairs uitgaven nog fr 20 milliard
per jaar zullen bedragen.
Voor het bataljon vrijwilligers m Ko
rea is voor de eerste helft van 1953 eenl
bedrag uitgetrokken van fr. 215 millioen. I
