LEIDSCH
DAGBLAD
Nederland onthoudt zicli in Z. Afr.
rassenkwestie
OUD-LEIDEN
giste Jaargang
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1952
No. 2776S
Directeur: J. W Henny
loofdredactle: B W Menk horst en J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
16— per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No. 57053
Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507
Een wereld op drift
Het heeft er veel van of momenteel
le vraagstukken, die de wereld bezig
juden, zich tegelijkertijd aanaienen. En
ze steeds ingewikkelder worden!
Het geval Korea zit zo vast, dat er
een wrikken ol verwegen meer aan is.
lat niettemin in de VN alles op naren
snaren wordt gezet om toch te tracn-
n nog een uitweg te vmden, bewyst
echts, hoezeer algemeen wordt inge-
ien hoe zonder oplossing in Korea in
ten enkel opzicht ontspanning moge-
ik zal blijken.
Aan dit, op zich zelf weinig aanlokke-
iiK inzicht hechte men niettemin toch
>t te veel waarde. De voortduring van
koude oorlog mocht men immers ver
genten.
Al was het alleen maar, omdat de to-
ile gang van zaken in de wereld Mos
reden te over geeft, om rustig zijn
pel van het zaaien van verdeeldheid
ie zetten
rond en overal vindt ge slechts
eeipalt en meningsbotsingen, meer of
minder ernstig, doch in geen enkel op-
cht te verwaarlozen. Feitelijk valt zelis
iel zo eenvouoig te beoordelen, waar de
luatie het ernstigst ligt.
Is het in Zuid-Afnka? Is het in
uropa? Is het in Azië?
Terwijl in de VN de strijd om de apart-
eidswetten in Zuld-Afrika in volle
ang jS de afloop schynt voor de re-
ering Malan niet bijzonder hoopvol
eeft Malan's politiek in eigen land een
educhte nederlaag geleden.
Goed beschouwd, kan Malan zijn po-
tiek met meer voortzetten, nu deze als
ngrondwettelijk ls gedoodverfd door het
oogste rechtscollege, dat zich met ter-
jdê laat schuiven door het door Malan
ngestelde parlementair Hooggerechtsnoi,
aaraan trouwens de oppositie alle me
ewerking heeft ontzegd. Malan had zien
rouwens gevaarlijk op Hitleriaanse pa-
en begeven, toen hij die richting koos
m de rechtspraak uit te willen schake-
ji" bij de parlementaire wetgeving!
En dit vleugel-iam-slaan komt juist,
erwijl Zuld-Airika meer en meer in
komt te staan, letterlijk en flguur-
^Malan heeft maar al te zeer voedsel
angevoerd voor de verzetsbeweging ln
\fnka en het is niet te zien, hoe onder
n bewind rust kan terugkeren. Het ls
zich zelf genomen alleszins begrype-
fljk dat de blanken zich bedreigd ge-
roeien en zinnen op maatregelen om
iCh veilig te stellen tegen de actie om
e inheemsen te doen domineren, die
ixwendien in geen enkel opzicht rijp zijn
oor zelfbestuur.... Wat Malan echter
oorstaat, ls de klok terugzetten en dat
aat nu eenmaal niet meer!
Ook de Mau Mau in Kenya is niet on-
erdrukt, alle getroffen maatregelen ten
itegciiQt-el mag gevreesd worden,
ai deze anti-blankeh-beweglng zich
erder door Afrika zal verspreiden. De
Engelsen schijnen in Tangayjika reeds op
eerne verschijnselen te stuiten. Ook
n Tunis en Marokko neemt de anti-
•:anse beweging eerder toe dan af, al
zij van minder evaarlijk kaliber wat
betreft de veiligheid. Of moeten we zeg
en: momenteel nog van minder gevaar-
jk kaliber?
Veel zal in dit opzicht afhangen van
uiteindelijke beslissing ter V.N.
In Azië blijft onder de oppervlakte het
ommumstisch wroeten voort duren en
neutraliteitspolitiek van India en Pa
stan is weinig geëëigend om daaraan
n halt toe te roepen. Het ls een spelen
et vuurMoeten deze landen eerst zelf
onlronteei d worden met de rode drei-
png voor zij bereid zijn aan het verde-
igingsfront deel te nemen? Als het dan
naar niet te laat is.
En m ons eigen werelddeel staat alles
r eens op losse schroeven, nu het
iar-conflict als een splijtzwam tussen
rankrijk en Duitsland staat. Zelfs
,i .at conflict Frani uk os te ma
ten uit de Europese federatie, al zal
Parijs wellicht tenslotte toch inzien, dat
zijn positie ernstig zou benadelen
itn gunste van Duitsland. Vaststaat.dat
Amerika haast wil zien gemaakt met de
oprichting van de Europese Defensie Ge-
i.censchap. Deze is zonder deelneming
an West-Dultsland practisch niet denk
baar en daarom zal Amerika, zou het on
verhoopt tussen Frankrijk en Duitsland
moeten kiezen, zo goed als zeker Duitsland
kiezen Wat dat voor Frankrijk zou bete
kenen. is duidelijk' Daarom zien we voor
alsnog Parijs voor te verstandig aan om
alles op haren en snaren te zetten. Maar
moeizame tijden staan voor de boeg, dat
Nieuw voorstel inzake Korea
In de speciale politieke commissie, die
zich bezighoudt met de rassenpolitiek
in Zuid-Afrika, heeft Noorwegen, ge
steund door Denemarken, IJsland en
Zweden, een amendement ingediend op
de ontwerpresolutie van de 17 landen.
De Noorse landen willen uit de reso
lutie verwijderd zien de verwijzing naar
vorige resoluties, waarin stond, dat ras
senscheiding noodzakelijk rasdiscrimi
natie moet zijn.
De Noorse vertegenwoordiger Gunder-
sen zei, dat hij tegen een commissie
van onderzoek zou stemmen. Wel wil hij
de kwestie van de apartheid voor vol
gend jaar op de agenda van de assem
blee houden.
In het Noorse amendement wordt een
beroep op alle leden gedaan om. ter vol
doening aan hun verplichting op grond
van het handvest, de rechten van de
mens en de fundamentele vrijheden te
waarborgen.
ONDERHOUD DE GASFERI—BOON
Dr H. N. Boon. die kortgeleden is be
noemd tot Nederlands gezant in Rome,
heeft gisteren een bezoek gebracht aan
de minister-president van Italië Alcide
de Gasperl
Hij had een langdurig onderhoud met
hem.
De Nederlandse afgevaardigde dr C.
L. Patijn zeide, dat er twee verschillen
de gezichtspunten naar voren zijn ge
bracht. Het ene was dat de besproken
kwestie een politieke aangelegenheid van
het grootste belang was, terwijl aan de
andere kant was aangevoerd, dat het.
hier duidelijk om een kwestie gaat, die
in essentie een binnenlandse aangele
genheid van Zuid-Afrika is.
Beide partyen stonden sterk.
„Het zou onjuist zijn met het oog op
het handvest en in de ogen van de we
reld als wij zouden weigeren een zaak
te bespreken, die velen ver buiten de
grenzen van Zuid-Afrika duidelijk ver
ontrust en die haar schaduw werpt over
andere plaatsen, waar mensen van ver
schillend ras tezamen leven. Maar de
critlek van de Verenigde Naties over de
rassentoestand in Zuid-Afrika zou meer
gewicht in de schaal leggen als de spre
kers in het debat enkele van hun eigen
binnenlandse problemen niet over het
hoofd willen zien", aldus dr Patijn.
Spr. zei, dat in Zuid-Afrika veel wordt
gedaan voor het welzijn van de gekleur
de bevolking, veel meer dan de meeste
critici weten. Het was niet waar, zoals
de vertegenwoordiger van Pakistan,
Bokhari, zei, dat de Zuid-Afrikaanse
regering tracht de inheemsen op het
laagste beschavingspeil te houden.
„Het is niet waar, zoals mevrouw
Laksjml Pandit zegt, dat de niet-blan-
ken van hun bezittingen worden be
roofd zonder vergoeding te ontvangen,
i De rassenkwestie is ook veel gecompli
ceerder dan vele buitenstaanders weten.
I Het is misschien zelfs mogelijk, dat een
j of andere vorm van schelding van de
verschillende bevolkingsgroepen grotere
mogelijkheden voor haar ontwikkeling
opent. Enkele jaren geleden heeft me
vrouw Pandit een plan voorgestaan om
de Zuid-Afrikaanse Unie te verdelen in
gebieden voor blanken, inheemsen en
Indiërs. Rassenscheiding behoeft nog
geen schending van de mensenrechten
te betekenen en kan de enige blijvende
oplossing bieden van het ingewikkelde
rassenprobleem"
Dr Patyn zeide evenwel, dat het Ne-
j derlandse volk het steeds moeilyker
vindt de rassenpolitiek van de Zuid-
1 Afrikaanse regering te begrijpen. Zij kon
I het denkbeeld van een politieke, econo-
I mlsche en juridische scheiding niet aan-
I vaarden. De Nederlanders waren in de
laatste wereldoorlog getuige geweest van
i een extreme rassendiscriminatie onder
de Duitse bezetting en hadden zich te
gen deze maatregelen verzet met alge
mene stakingen en ten koste van hun
eigen bloed.
„Natuurlijk lag deze zaak anders", al
dus de Nederlandse afgevaardigde, „en
geen verstandig mens zou de Zuid-
Afrikaanse regering durven vergelijken
met de Nazi's, noch haar rassenpolitiek
met de uitroeiing der Joden, maar sinds
die tijd kunnen wy het kwaad van een
weloverwogen politiek van rassenonder
scheid niet meer wegredeneren".
Dr Patyn was er evenwel niet zeker
van. of de assemblee wel het recht heeft
in deze aanbevelingen te doen. Daarom
zou Nederland zich onthouden by de
stemming over de gezameenlyke ont
werpresolutie.
Australië en België steunen de resolu
tie der 17 landen niet.
KOREA
Israël heeft gisteren bij monde van
Abba EJban in de politieke commissie der
Algemene Vergadering der V.N. een uit
tien punten bestaand plan ingediend,
dat beoogt de impasse in de krijgsgevan-
genenkwestie op Korea te verbreken.
Het plan poogt tegemoet te komen aan
het Westelyke standpunt, dat de krijgs
gevangenen in Korea niet gedwongen
moeten worden naar hun eigen land
terug te keren, maar tegelijkertijd aan
de bezwaren van de Noordelyken, dat de
gevangenen niet met geweld vastgehou
den moeten worden.
WEERBERICHT
Nevelig en koud
He Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met hier en daar mist
16 NOVEMBER.
Zot op: 8.02 uur; onder: 16.48 uur.
Maan op; 7.00 uur; onder. 15.38 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.16 en 14.30
u« H7/11 te 2.52 en 15.06 uur)
Hit nummer bestaat uit 14 pagina's
Toenemende kans op
neerslag
Het KNMI deelt mede:
De laatste dagen stond het weer in
ons land onder invloed van een rug van
hoge luchtdruk, die boven de Noordzee
lag en een verbinding vormde tussen
een hogedrukgebied bij Ierland en een
kraohtig maximum boven Rusland. Er
was hierdoor weinig wind, zodat de
temperatuur 's naohts tot beneden het
vriespunt ken dalen. Plaatselijk kwam
2 tot 3 graden vorst voor. Aan de flank
van het Russisohe hogedrulogebled ont
wikkelde zich gisteren boven Polen een
storing. d:e vergezeld van een uitgebreid
neei slaggetoied naar Denemarken trok.
In Duitsland bracht de storing op vele
plaatsen sneeuw, ln Denemarken rezen.
D? storing deed vanmorgen die wind
iets toenemen uit Westelijke richting.
Het neerslagtebied was toen tot dicht
bij het Noord-Oosten van het land ge
naderd De kans op enige regen nam
li e'door toe. Het behoeft hierbij nau
welijks te worden opgemerkt, dat geen
vorst van enige betekenis te verwa-h-
ten is.
Het plan beveelt aan, dat er een ge
meenschappelijk lichaam zal worden ge
vormd met wederzijds goedvinden van de
onderhandelende partijen, „dat zou moe
ten beslissen over de eisen en de argu
menten der gevangenen die geen gebruik
willen maken van hun recht op repa
triëring".
Sir Mohammed Zafroellah Chan, de
minister van buitenlandse zaken van
Pakistan, verklaarde: „wij menen, dat
de strijd kan en moet worden gestaakt,
hangende overeenstemming" over de
kwestie der repatriëring. „Ik waag het
te vragen, hoeveel mensen er nog aan
beide kanten moeten worden gedood,
alvorens de ware betekenis van de con
ventie van Genève kan worden gevon
den".
De afgevaardigde van Cuba. San Sal
vador en Panama steunden het Weste-
lyke voorstel inzake repatriëring der
krijgsgevangenen.
Een Amerikaanse woordvoerder heeft
verklaard, dat do Verenigde Staten geen
„onvoorwaardelijk staken van het vuren"
in Korea zoals voorgesteld door de mi-
nisier van buitenlandse zaken van
Pakistan, zouden aanvaarden. De woord
voerder zei, dat de Amerikaanse rege
ring en het Amerikaanse volk niet wen
sten, dat er een wapenstilstand van
kiacht zou worden, voordat „het morele
beginsel" ten aanzien van krijgsgevan
genen door de Noordelyken zou zijn
aanvaard.
FINANTIEN.
De begrotingscommissie van de Ver
enigde Naties heeft, ondanks bezwaren
van de Sovjet-Unie, de Sovjet-bydrage
aan de begroting van de Verenigde
Naties voor het jaar 1953 verhoogd van
9.58 tot 12,28 procent. De bijdragen van
Oekraine, Polen, Wit-Rusland, Groot-
Brittannië, Denemarken, Egypte en
Zweden werden eveneens verhoogd. De
Verenigde Staten blijven met 35.12 pro
cent het grootste deel bijdragen aan de
kosten.
De economische commissie van de VJï.
heeft met 46 tegen 0 stemmen bii 5 ont
houdingen (Sovjet-groep) een ontwerp
resolutie aangenomen waarin de landen
gevraagd wordt bij te dragen aan het
uitgebreide plan voor technische hulp
voor het volgende jaar In totaal zal
deze hulp 25 millioen dollar bedragen.
Malan geeft zich thans gewonnen
Bij verkiezingen weer aan
de orde
Premier Malan van Zuid-Afrika heeft
verklaard, dat zijn regering de Don
derdag door het hof van appèl gedane
uitspraak dat het nieuwe „hoge par
lementaire hof" onwettig is, zal aan
vaarden.
Malan deelde mede, dat bij de in April
a.s te houden algemene verkiezingen
de Kaapse kleurlingen op de gemeen
schappelijke kiezerslijst zouden voorko
men. De kwestie zou evenwel bij de
algemene verkiezingen in hoger beroep
komen, doordat aan de kiezers zou wor
den gevraagd de regering volmacht te
verlenen tot maatregelen om de souve-
Actie tegen de Mau-Mau
De Britse autoriteiten hebben dorpe
lingen van het district Njeri, ten Noor
den van de hoofdstad van Kenya, Nai
robi, gelegen, medegedeeld, dat zij hun
in beslag genomen vee terug kunnen
ontvangen, als zij de moordenaars aan
wijzen van het voornaamste opperhoofd,
Nderi, die de vorige maand gedood werd
door de Mau Mau.
De gouverneur- heeft de sluiting ge
last van 34 Afrikaanse scholen, „omdat
deze in verbinding stonden met de Mau
Mau".
Nog blijven 150 „onafhankelijke scho
len" geopend. Aan het einde van het
kwartaal zullen ook zü echter gesloten
worden, tenzij er ln toegestemd wordt,
dat de onderwijzers „gezuiverd" worden.
Een organisatie van blanke koffie
planters in Tangayjika heeft een in het
Noorden van het land geposte brief
ontvangen, waarin de planters met de
dood worden bedreigd. De brief is onder
tekend: „Kikoejoe jongens".
Er zijn soortgelyke brieven ontvangen
door andere organisaties. De politie stelt
een onderzoek in. De algemene toestand j
in Noord Tangayjika is normaal.
Amerikaans transportvliegtuig
neergestort
Een transportvliegtuig met 37 militai
ren aan boord, die van verlof in Japan
terugkeerden, is 30 kilometer ten Oosten I
van Seoel neergestort. Alle inzittenden, i
met inbegrip van de zeven leden der be
manning, kwamen om het leven.
De dood van Feller
Minister Aches on en zijn echtgenote
hebben telegrafisch mevrouw Feller hun
deelneming betuigd Zij verklaarden
„onuitsprekelijk geschokt te zijn".
Dr Frank Graham, de V-N.-vertegen-
woondiger voor Kasjmir, zond eveneens
een telegram. Hij noemde Feller „een
slachtoffer van de oorlog om de wereld
vrede te brengen".
Vele diploma ten in New York ver
klaarden verontwaardigd te zyn over de
methode van „onderzoek", die naar zij
zeiden, ihet moreel op het secretariaat
van de V.N. had vernietigd en een van
de hoge functionarissen in de dood had
gedreven.
Een hooggeplaatst Amerikaans Ud van
het scretarïaat verklaarde, dat geen
Amerikaan „die bij zijn verstand is, zich
ln de toekomst voor een verantwoorde
lijke betrekking bij de N.V. zou melden
Volgens waarnemers kon het moreel
op het secretariaat niet lager zijn dan
het op dit ogenibliik is. Het is bekend,
dat vele functionarissen van plan zyn
oentslag te vragen na de huidige zitting
van de algemene vergadering.
reiniteit van het. parlement boven elke
twijfel te verheffen. De juiste aard van
deze maatregelen zou later worden
bekendgemaakt.
Over de jongste relletjes van Afrika
nen zei Mallan, dat het de eerste taak
van de regering was orde en rust te
handhaven en leven en goed te bescher
men. De regering zou zulks blijven
doen Zij had middelen hiervoor tot
haar beschikking en het publiek behoef
de zich niet ongerust te maken.
Gewoonlijk was de Afrikaanse bevol
king van Zuid-Afrika vreedzaam en ge
hoorzaam aan de wet. Wat had nu de
verandering teweeggebracht?
Wat in Zuid-Afrika gebeurde, deed
zich ook in Kenya voor, 1.600 km. ver
der. De Britse gouverneur van Kenya,
die ook hoge commissaris in Zuid-
Afrika is geweest, had verklaard, dat de
gebeurtenissen berustten op een plan,
dat van buitenaf kwam.
Het is veelbetekenend, aldus Malan,
dat de ongeregeldheden voorkwamen op
plaatsen, waarvan men niet kon zeggen,
dat de Afrikanen er slecht behandeld
werden. De ergste ongeregeldheid ge
beurde in Port Elizabeth, dat een model
inheems stadje was.
De incidenten hadden plaatsgevonden
in gebieden, waar de verenigde partij
(oppositie) de overhand had. Daaruit
bleek, dat de beweging niet gericht was
tegen de nationalisten, maar tegen de
blanken.
Een commissie van onderzoek naar de
ongeregeldheden, als voorgesteld door
de verenigde partij, zou volgens Malan
in strijd zijn met alle beginselen van
wettelijkheid.
Nederland
'yijna 10millioen inwoners!
Op 1 October j.l. telde ons land
10.408.898 inwoners, zo blijkt uit het
statistisch bulletin van het C.B.S.
In het tijdvak JanuariSeptember
1952 zyn 66.057 huwelijken gesloten
(overeenkomstige periode 1951: 68.559),
het aantal levendgeborenen bedraagt
177.571 tin overeenkomstige periode
1951 174.317). waarvan onwettig 2464
(1951: 2508), aantal overledenen 55 831
(1951: 58416).
In September 1952 zyn 7645 huwe
lijken gesloten (1951: 8044), levendge
borenen 19.229 (1951: 19020), waarvan
NAAM VAN WEST-DUITSE
VLUCHTELINGENPARTIJ
GEWIJZIGD.
De West-Duitse Vluahtelingeiipartij
„blok van verdrevenen en slachtoffers
van onrechtvaardigheid" genaamd)
heeft haar naaim veranderd in „blok
voor geheel Duitsland" i.Gesamt Deut-
scher Blook), met het oog op de alge
mene verkiezingen die in de zomer van
het volgend jaar zullen worden gehou
den. Zullks om de partij toegankelijk te
maken voor ledereen ln plaats van al
leen voor vluohtelingen.
De vluohite 1 ingenparty heeft thans de
steun van ongeveer acht procent van
West-Dultslands 32 millioen stemge
rechtigden. De partij is in 1950 gesticht,
en sindsdien gestadig in omvang en be
lang toegenomen.
Waldemar Krait, het hoofd van de
partij (voormalig SS-officler), zinspeel
de er op. dat hy ziqh mogelijk bij de
volgend Jaar te houden algemene ver
kiezingen met. de socialisten zal verbin
den tegen Adenauers coalitie.
In de heuvels van West Dee Why
ten Noorden van Sydney, opende de
's morgens vroeg per K.L.M. aan
gekomen burgemeester van Amster
dam de eerste naar een Hollander
genoemde straat in Australiëde
Maasstraat. Aan deze straat, nu nog.
een zandpad, wonen afstammelin
gen van de Nederlandse schilder
Nicolaas Maas. de heer en Mevrouw.
Rien en Mieke Maas met hun zoon
tje, Nicolaas. Zij arriveerden in
1950. na in Djakarta te hebben ge
woond. in Australiëwaar zij in Dee
Why een huis bouwden.
Mevrouw Maas diende het verzoek
in één straat in het stadje naar haar
illuster familielid uit vroeger eeuwen
te noemen, hetgeen werd ingewil
ligd.
Het geheel werd opgeluisterd door
volks-klompendansen. opgevoerd
door de in nationale klederdracht
gestoken dansgroep van de Neder
landse Vereniging in Nieuw Zuid
Wales, en door de in nationaal
costuum geklede Schotse ..pipe
band".
V.l.n.r.: Burgemeester A. dAilly
een buurvrouw. Mevrouw Mieke
Maas en Alderman E. A. O'Dea.
De West-Duitse regering heeft het
plan een missie naar Cairo te zenden,
teneinde besprekingen met de Arabische
liga te voeren over de kwestie der her
stelbetalingen aan IsraëL
Ralph Bunche, hoofd van de afdeling
der V-N. voor mandaatgebieden en voor
het verzamelen van gegevens over onaf
hankelijke gebieden, heeft verklaard,
dat .jde druk op het Amerikaanse per
soneel der VJ4. de oorzaak Is van Abra
ham Fellers zelfmoord".
Bundhe zeide het er mede eens te
zijn, dat de V.N. met het land, dat gast
vrijheid verleent dient samen te wer
ken als dit zyn veiligheid wenst te ver
zekeren doch van Amerikaanse zydc
diende men er op toe te zien, dal de
internationale status van de Verenigde
j Naties geëerbiedigd wordt. „Als Amen-
kaan" wenste hy te verklaren er van
overtuigd te zyn, dat „op een heel en-
kele uitzondering na" het 2000-tal Ame
rikaanse employé's van de VN. loyaal
tegenover hun land staat.
Het Sovjetblad „Prawda" brengt het1
bericht onder de kop „senator McCar-
-an commandeert de Verenigde Naties"
Het Brits-Amerikaanse blok begint de
Verenigde Naties „.waar de tegenstrij
digheden. die de kapitalistische wereld
1 versaheuren, f°-ds openlijker aan de
dag treden". vrezen, aldus de
I „Prawda"
WERVELSTORM OP FORMOSA.
Zuid-Formosa is getroffen door een
wervelstorm Volgens de eerste schat
tingen zyn 500 huizen in Kachsioeng.
Formosa's zuidelijkste haven, vernield.
In het geheel weiden drie steden ge
troffen. Het aantal doden wordt op 30
geraamd De verbindingen tussen Taipeh
ey de Zuidelijke steden werden ve-bro-
i/ behoort het halve eeuwfeest van ..Oud-Leiden" tot het verleden, onze
ter gelegenheid daarvan gepubliceerde serie oude stadsbeelden is bij
onze lezerskring zodanig in de smaak gevallen, dat ons van meerdere
zijden het dringende verzoek bereikte deze reeks nog even voort te
zetten. Gedurende een aantal Zaterdagen zullen wij deze rubriek dus
nog vervolgen. Wie over fotomateriaal uit ..de goede, oude tijd" beschikt
en dat ons in bruikleen wil afstaan, dat hij of zij het ons zendeil
Hierboven: zó zag de Kaiserstraat er vroeger uit: de toegangspoort
tnt de Rijksnianége is duidelijk te onderscheiden.
