LEIDSCH
DAGBLAD
I
West-Duitse regering behandelde
partisanen-kwestie
Amerikanen schijn tegen zich
I"
Churchill vertelt over Engelse
atoomproef
Duitse veldmaarschalk Kesselring
vrijgelaten
Mau-Mau niet door Afrikaanse
leiders geleid
91ste Jaargang
VRIJDAG 24 OCTOBER 1952
No. 27748
a fflrecleur: J. W Henny
I Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 6 per kwartaal: f. 0.47 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
s:ïl"
■aai
|De Bondsreaering. vertegenwoordigd
haar meest gezaghebbende man-
(Adenauer, de minister van bln-
nlandse zaken Lehr. en de minister
Dehler) heeft - daartoe on-
orderd ''oor een interpellatie van de
locraten, gisteren in de Bondsdag
ontnuchterend oordeel gegeven
de geweldig onceblazen kwestie
de Dartisanen. die - naar de Hes-
•he minister president, die hun be-
|aan onthuld heeft - soldaten worden
iemd.
|Er kan nu moeilijk meer aan eetwii-
felcl worden dat de sociaal democra
ten. die in Hessen regeringspartij
zijn. deze zaak hebben benut om ten
eerste de Amerikanen in een uiterst
lastig parket te brengen, en ten
tweede om de Bondsregering en dc
coalitie-partijen als heimelijke sym
pathisanten met rechts-radicalc jeugd
groepen voor te stellen.
De Amerikanen hebben hier - dat is
uideliik - een grote flater begaan. Zij
idden moeten verhinderen dat een
Daalde contra-spionnagegroen in hun
zettingstroepen aan een aantal Ion-
Duitsers een soort militaire oplei-
ne trachtte te geven, voordat er of-
jiële Duitse soldaten bestaan.
Ook de Bondsregering kan niet an-
s doen dan dereeliike methoden aan
kaak te stellen.
De sociaal democraten zeiden giste-
II; het grootste politieke
•liandaal sinds 1945" is. Men moet
chter niet vergeten dat de partisanen-
ffaire haar oorsprong heeft in de Ko-
osvehose en dat zii. toen Zinn ztm
nthullingen deed. allang weer gelikwi-
eerd was.
De Amerikanen hebben in deze aan-
celegenheid echter de schijn tegen
dat zal wel zo blijven.
Nobelprijs voor geneeskunde
toegekend
AAN AMERIKAANS PROFESSOR.
Nobelprijs voor geneeskunde is
1952 toegekend aan de Aimeri-
3 an se professor Selman Waksman op
rond van zijn ontdkking van strepto-
une. het eerste doelmatig werkende
rijdingsmlddel van tuberculose.
Professor Waksman is microbiologist
ie Rubgers-universiteit te New
-Jrunswick. in de Amerikaanse staat
lew Jersey. Hij deed zijn ontdekking
en streptomycine in 1944.
Dr Waksman geldt ook als een ken-
ler \~an bacteriologische oorlogvoering,
lij heeft zijn vertrouwen in de Ameri
cans geleerden uitgesproken, dat zij in
taat zouden zijn iedere dreiging op
gebied het hoofd te bieden.
De Bondsregering en de coalitie-par
uien hebben zich aan de andere kant
met succes kunnen verweren tegen so
ciaal democratische beschuldigingen, die
op binnenlands politiek ten-ein liggen.
Ten eerste heette het van de begin
ne af aan dat de oartisanen zogenaam
de proscriotieliisten hadden ongesteld,
waarop vooral sociaal democraten voor
kwamen. Dit schilnt een sprookle te
ziin. Niemand heeft tot nu toe de be
wijzen van deze bloeddorst gezien.
Zinn die gisteren ook in de Bonds
dag het woord voerde, vermocht op dit
punt geenszins te overtuigen.
Uit een gevonden kaartsysteem blijkt,
c'at de Dartisanen negatief tegenover
communisten en rechts radioalen ston
de n.
Ten tweede ziin de partisanen met
een bepaalde jeugdorganisatie, de Bund
Deutscher Jugend geïdentificeerd.
Ook dat hebben regering en coalitie-
nartilen op goede gronden ontkend. Zo
is verhinderd dat de reputatie van deze
jeugdorganisatie, die in de strijd tegen
links- en rechts-extremisme haar spo
ren heeft verdiend, en bloc wordt ka
pot gemaakt.
Ten derde schiint het niet van be
slissende betekenis te zijn dat de lei
der van de B.D.J.. Lüth, na de oorlog
enige tiid communist is geweest. De
minister van binnenlandse zaken. Lehr.
sprak in dit verband van een eastrol.
en wilde daarmee kennelijk suggereren,
dat Lüth waarschijnlijk niet voor een
echte communist gehouden moet wor
den.
Tenslotte heeft de pers in verband
met de partisanenzaak van een veem
moord gesproken, waarmede de eehrie
schrikwekkende sfeer van de politieke
moorden in Duitsland uit het begin
van de iaren '20 (Rathenau. Erzberger)
werd opgeroepen.
Ook deze veemmoord berust, naar
Lehr overtuigend uiteenzette, on pro
ducten van een half naieve. half
kwaadwillige fantasie.
Zij is volledig geslaagd
Het doei van de recente Britse atoom-
proef op de Monte Bello-eilanden was
het onderzoeken van de uitwerking van
een atoomontploffing in een haven, al
dus heeft premier Churchill gisteren in
het Britse Lagerhuis verklaard.
Het Britse atoomwapen was op een
voor anker liggend fregat tot ontplof
fing gebracht.
Op enkele roodgloeiende brokstuk
ken na. die over een der eilanden ver
spreid werden, „verdampte" het fregat,
de 1450 ton nietende „Plym", onder de
kraeht van dc ontploffing, die een
vloedgolf deed ontstaan en duizenden
tonnen water, modder en rotsblokken
de lucht in slingerde. Een uitgestrekt
gebied werd door dc luchtdruk- en
radio-actieve deeltjes bestreken.
Churchill verklaarde, dat op het
ogenblik, dat de eerste flits door de
romp van de „Plym" naar buiten drong,
op dat punt een temperatuur van onge
veer een millioen graden Fahrenheit
heerste. In het centrum van de ontplof
fing was de temperatuur nog veel
hoger.
Spoedig na de ontploffing vlogen twee
marine-officieren met hefschroefvlieg-
tuigen over het zwaar besmette gebied
om monsters water, voor onderzoek op
radio-activiteit, te nemen.
Technische bijzonderheden kon Chur
chill niet geven. Zijn gebruik van het
woord „bom" was de enige aanwijzing
voor het type wapen, dat was gebruikt.
|/r? het Radio-Therapeutisch Insti
tuut te Rotterdam heeft dc directeur
an het Koningin Wilhetminafonds.
'e heer P. C. Besanger. 1395 milli-
'ram radium overgedragen, een
1aarde vertegenwoordigend van
F/ 125.000. - Voor de aankoop van
met radium diende een deel van het
weid. dat door het Nederlandse volk
/(7 de Haak-in-Actie werd bijeen-
mrehracht.
■Dc 1395 milligram radium wordt
werdceld over vijf centra, nl de Uni
versiteiten van Leiden, Amsterdam.
Groningen en Utrecht en het Radio
Therapeutisch Instituut te R'dam.
Het radium, verpakt in een zware
loden kist wordt uitgepakt.
Van links naar rechts. Dr A. Somer-
wil, hoofd van het Laboratorium, de
heer P. C. Besanger. Directeur van
het Koningin Wilhetminafonds en
Dr K. Breur. geneesheer-directeur
van het Radio Therapeutisch In
stituut.
WEERBERICHT
Enkele buien
De Bilt verwacht tot morgenavond:
A Wisselende bewolking met plaatselijk
ftr.kele buien. Matige tot vrij krachtige
Kuideiijke tot Zuid-Westelijke wind,
Weinig verandering in temperatuur.
I (Opgemaakt te 10 uur).
25 OCTOBER.
I Zon op: 7.22 uur; onder: 17.25 uur.
Maan op: 14.26 uur; onder: 20.59 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7 04 en 19.27 u.
t nummer bestaat uit 14 pagina's.
Denationalisatie van de Britse
ijzer- en staalindustrie
De Britse (conservatieve) regering
heeft gisteravond in het Lagerhuis een
meerderheid van 34 stemmen gekregen
voor haar voorstellen om de genationa
liseerde ijzer- en staalindustrie terug te
verkopen aan de particuliere onderne
mingen. De uitslag van de stemming
was 303 stemmen vóór en 269 tegen.
Verwaoht wordt, dat Ohu-chlll de
voorstellen in de vorm van een wets
ontwerp voor het eind van het jaar aan
het parlement zal voorleggen. Herbert
Morrison, minister van buitenlandse
zaken in het vorige (Labour) kabinet,
herhaalde de socialistische belofte, dat
wanneer de socialisten weer aan het be
wind zullen komen, zjj de ijzer- en
staalindustrie opnieuw zullen nationa
liseren 'Deze industrie ls in Februari
1951 onder het beheer van de staat ge
komen).
De premier verklaarde, dat het wapen
zich precies had gedragen als verwacht
werd.
Een vraag beantwoordend, verklaar
de Churchill,, dat hü niet betwijfelde
of de ontploffing zou leiden tot veel
nauwere uitwisseling van inlichtingen
met de Verenigde Staten.
Ohurchlll verklaarde voorts nog, dat
op verschillende afstanden van het
ontploffingscentrum proefbouwsels van
belang voor de burgerlijke verdediging
en de strijdkrachten waren opgetrok
ken. Bij de proef waren geen dieren ge
bruikt. In het gebied waren geen zoog
dieren waargenomen en de meeste
vogels waren door de voorbereidingen
voor de test verdreven. Geen der expe
ditieleden was door de ontploffing ge
wond.
Churchill zei, dat „wetenschappe
lijke waarnemingen en opmetingen aan
tonen, dat het wapen niet de ver
wachting, dat vorderingen op dit ge
bied bestendig zouden zijn, tegen
spreekt". Volgens waarnemers houdt
dit in, dat Engeland grotere en betere
bommen in gedachten heeft.
Desgevraagd verklaarde premier Chur
chill. dat de proefneming in totaal ruim
100 millioen pond sterling (ruim 1 mil
liard gulden) had gekost. Hij verklaarde
als oud-parlementair ér er zelf verbaasd
over te zijn, dat een dergelijke som kon
worden besteed zonder dat het parle
ment hier lets van merkte.
Een lid van de Britse geologische
dienst heeft aan de hand van vergelij
kende cijfers een idee gegeven, wat een
temperatuur van een millioen graden
Fahrenheit wil zeggen. Graniet, zo zei-
de hij, wordt vloeibaar bij 1.74Ó graden
Fahrenheit, terwijl het bij 4.530 graden
„verdampt". De temperatuur van lava
in een vulkaan ligt tussen 1.290 en 2.190
graden.
Drastische economische
maatregelen in Joego-Slavië
De voorzitter van de Joegoslavische
federale economische raad, Boris Kid-
rich, heeft drastische maatregelen aan
gekondigd als tegenwicht tegen de In
vloed van de ernstige droogte, die in
Joego-Slavië dit jaar heeft geheerst. Hij
voorspelde, dat door de droogte tijdelijk
het tempo van de Joegoslavische eco
nomische vooruitgang vertraagd zou
worden en moeilijkheden met de be
talingsbalans veroorzaakt zouden wor
den. wat tot uitdrukking zou komen
in de levensstandaard der bevolking
Hij deelde mede. dat, om prijsstijging
te voorkomen, de regering voornemens
is: te voorkomen, dat de totale loonsom
toeneemt buitenlandse valuta te bespa
ren, toezicht uit te oefenen op de so
ciale uitgaven, en de huishuren, die bui
ten verhouding laag zijn met 100 ri te
verhogen. Ock zijn er plannen om de
begrotingsuitgaven met 26 milliard di
nars te verminderen. Verder is aan
staatsinstellingen opdracht gegeven be-
zsumivmgen toe te passen en alle per
soneels- en materlanluiteaven te vermin
deren Gepoogd zal worden de exDort
van industrieproducten te vergroten,
evenals die van enkele levensmiddelen
waarvan e»n overschot bestaat. Invoer
ran grondstoffen en kapitaalsuitgaven
zullen verminderd worden. Volgens Kid-
rleh heeft de droogte een schade van
144 milliard dinars veroorzaakt
COMMUNISTISCHE PARTIJ IN
TSJECHO-SLOWAKIJE WORDT
GELIJK GESCHAKELD.
De president van Tsjeoho-Slowaklje,
Got t-,va ld. heeft op een bijeenkomst te
Praag verklaard, dat de communisten in
Tsjeoho-Slowaklje „bij wijze van proef"
weldra een nieuw statuut zullen krijgen
naar het voorbeeld van de nieuwe con
stitutie van de Russische communisti
sche partij.
Yon Manstein zal wel volgen
De Britse autoriteiten in West-Dults-
land hebben ex-veldmaarschalk Al-
bert Kesselring gratie verleend.
Hij is gisteren vrijgelaten uit- de ge
vangenis voor oorlogsmisdadigers te
Werl.
Kesselring bevond zich reeds op ere
woord in vrijheid om zich te laten ver
plegen in een particuliere kliniek. Hij
lijdt aan kanker, zijn gezondheidstoe
stand is precair.
De 66-jarige voormalige luchtmaar-
schalk leidde de luchtoorlogen tegen
Polen, Nederland, België, Frankrijk en
Engeland en hij commandeerde later een
eenheid aan het Oostfront. In 1943 was
hy bevelhebber in Italië, waar hij de
geallieerde landingen niet kon verhin
deren. Na het mislukte Ardennen-offen
sief volgde hij Von Rundstedt op hl het
Na aanvankelijk wegens oorlogsmisda
den ter dood te zijn veroordeeld werd hij
later begenadigd en zijn vonnis werd in
levenslange gevangenisstraf veranderd.
Hierna werd zijn straf nog eens ver
minderd en wel tot 21 jaar. Bij het
tegen hem gevoerde proces te Venetië
voor een Brits militair gerechtshof in
Mei 1947 werd Kesselring mede verant-
Dreiging: alle blanken zullen
worden vermoord
Officieren van de inlichtingendienst
der Britse politie in Kenya hebben
verkaard, dat de Mau Mau, ondanks
de arrestatie van ruim honderd van
zijn leiders, even levend en giftig is
ais ooit te voren. Deze officieren zijn
er van overtuigd, dat het organiserend
werk in de Mau Mau niet door Afri
kaanse hersens wordt verricht en dat
het gehele geheime genootschap onder
een toezicht staat, dat buiten dc gren
zen van Kenya wordt uitgeoefend. Zjj
wijzen er op, dat andere ondergrondse
bedrijvigheid, niet slechts in Kenya,
doch ook in andere delen van Afrika,
eveneens dit kenmerk vertoont.
Een der officieren was van mening,
dat op grote schaal moordaanslagen op
hoge Europese bestuursambtenaren zul
len worden gepleegd, zodra de Mau Mau
meent, dat het bestuur minder scherpe
voorzorgsmaatregelen neemt. Hij ver
klaarde, dat alle hogere burger- en mi
litaire ambtenaren in Kenya thans door
lopend vuurwapens onder hun bereik
hebben.
Het voornaamste gebied, waar de Mau
Mau zijn terroristische werkzaamheid
bedrijft, blijft de omgeving van Nairobi.
De politie-officier eindigde met de
verklaring,, dat. tenzij het hart uit de
geheime organisatie wordt gerukt, de
toestand in Kenya zal gaan gelijken op
die in Malakka.
Van de drie opperhoofden der Kikoe-
Joes is nog slechts één in leven, nl.
Njeri.
De voorzitter van de Indiase organi
satie in Nairobi heeft de regering mee
gedeeld, dat zij in noodgevallen op elk
lid van de organisatie een beroep kan
doen.
Door het hoofdkwartier van het leger
is bekend gemaakt, dat alle beschikbire
strijdkrachten te zamen zes bataljons
de afgelopen 24 uur bezig zijn ge
weest met het opsporen van verdachten
en het beschermen van gebouwen en
personen.
In verschillende reservaten houden
leden van de Kikoejoes vergaderingen.
Een blanke heeft nabij Nairobi op de
plaats, waar een plechtigheid van de
Mau-Mau was gehouden .een dode kat
gevonden, hangend aan een poort van
bananenstelen. Aan de kat was een
briefje bevestigd, waarop vermeld
stond, dat ieder die na 2 October zou
worden betrapt op het werken voor
blanken gedood zou worden.
Een officiële woordvoerder verklaarde,
dat geen bijeenkomsten kunnen worden
gehouden om de Kikoejoes de toestand
uit te leggen, aangezien de stamleden
verdwijnen naar afgelegen gebieden.
Blanken in Nairobi hebben een ge
stencilde brief ontvangen, waarin de
„moordende blanken" wordt meege
deeld: „Wij zullen U doden, zoals U nu
ons vermoordt". „Door arrestatie van
onze leiders en krantenredacteuren kunt
U de stem van het volk niet onder
drukken. Wij zullen de strijd voortzet
ten tot wfj onze vrijheid zullen hebben
woordelijk geacht voor het ter-dood-
brengen van 335 Italiaanse burgers m
Noord-Italië in het laatste jaar van de
tweede wereldoorlog. Zijn verdedigers
voerden aan. dat de executie door Hit-
Ier bevolen was ais vergelding voor het
doden van 32 Duitse soldaten in een
hinderlaag en dat de Italianen reeds op
andere gronden ter dood waren veroor
deeld. Bovendien waren de burgers ge
dood door afdelingen van de S.D.. waar
over Kesselring als opperbevelhebber van
de Duitse legers in Italië slechts ge
deeltelijk zeggenschap had.
Btf het proces deelde een Britse ge
tuige mee. dat Kesselrings militaire te
genstander, veldmaarschalk Alexander
(thans minister van defensie van En
geland) hem „een kundig en uitstekend
generaal, die een volkomen eerlijke en
openlijke strijd heeft gestreden", had
genoemd. Na het proces zijn verschei
dene stemmen opgegaan voor een nieu
we behandeling van de zaak op grond
van nieuwe bewijzen, die ten gunste
van Kesselring pleitten.
In 1942 voerde de ex-veldmaarschalk
het bevel over de Duitse luchtstrijd
krachten in het Middellandse-Zeegebied,
waarbij hij steun verleende aan veld
maarschalk Rommel bij diens acties in
Noord-Afrika.
De enige belangrijke Duitse opperoffi-
cier. die zich thans neg op grond van
oorlogsmisdaden in Britse gevangen-
soliap bevindt, is de voormalige veld
maarschalk Von Manstein. Deze werd
in 1949 tot 12 jaar gevangenisstraf ver
oordeeld wegens medeplichtigheid aan
massamoord op Joden en Russen door
speciale S.S.-commando's in het gebied,
dat onder zijn bevel stond. Von Man
stein bevindt zich op het ogenblik voor
lopig op vrije voeten in verband met een
oogoperatie, die hij onlangs te Kiel heeft
ondergaan. Men verwaoht thans niet.
dat hij nog naar de gevangenis van Werl
zal terugkeren. Zijn straf loopt, na kwijt
schelding van een derde wegens goed
gedrag en na aftrek van voorarrest, in
Mei van het volgende jaar af.
„Wij zijn zes millioen man sterk en
als onze tijd gekomen zal zijn, zullen
wij geen medelijden tonen", aldus deze
brief. ,die eindigde met de oproep:
„Afrikaners, verenigt U".
Eind 1953 hoopt men gereed te
komen met de nieuwe brug over de
Amstel. die een schakel vormt tus
sen de nieuwe Rijksweg Amsterdam
-Utrecht v.v. en Amsterdam.
Alle bruggen in Amsterdam die tot
nu toe over de Amstel zijn gebouwd.
zijn beweegbaar. De nieuwe brug
zal de eerste zijn. die vast is. Daar
om wordt zij hoog boven het water
gebouwd. De kosten van de brug
hrdragen bijna 4 millioen gulden.
De brug in aanbouw.
Soldaat en hond houden de wacht
bij een vliegtuig, dat geland is op
een vliegveld in Zuid-Korea. Zij
maken deel uit van een speciaal
getrainde groep, die belast is met
de bewaking van de vliegvelden.
Perzische Senaat naar huis
gestuurd
De Perzische Tweede Kamer heeft
een voorsel om de zittingsperiode van
senatoren terug te brengen van zes
iaar tot twee iaar aangenomen. Aan
gezien de huidige senatoren drie jaar
celeden werden gekozen, zullen dus
nieuwe senaatsverkiezingen moeten
worden gehouden. Deze zullen worden
uitgeschreven ais premier Mossadeq de
nieuwe kieswet, die nu voorbereid
wordt, zal hebben goedgekeurd.
De Senaat wordt veelal beschouwd
als een pro-Britse haard van verzet
tegen Mossadeq.
De Senaat bestaat uit zestig leden:
dertig senatoren worden aangewezen
door de siah. de andere helft wordt
gekozen.
Premier Mossadeq versterkt ziin po
sitie in het binnenland steeds meer en
het zal ziin tegenstanders moeiliik val
len hem van binnen uit ten val te
brengen.
Voorts is een wet uitgevaardigd, die
stakingen in regeringsdiensten en an
dere belangrijke ondernemingen, zoals
watervoorziening, electriciteltscentralen
en spoorwegen .verbiedt.
Ook het aanzetten tot staken ia
strafbaar gesteld.
Korea in vde V.K
De politieke commissie der Verenigde
Naties heeft zich met 54 tegen 5 stem
men, bij één onthouding, uitgesproken
voor het uitnodigen van een Zuid-
Koreaanse delegatie, om de besprekin
gen door de algemene vergadering van
het Koreaanse vraagstuk bij te wonen.
Zij weigerde met 38 tegen 11 stemmen,
bij 8 onthoudingen, een Noord-Koreaan-
se delegatie uit te nodigen.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Acheson heeft aange
kondigd heden een rede van drie uur
te zullen houden!
De Amerikaanse delegatie heeft voor
gesteld, dat de algemene vergadering
een beroep zal doen op de communisten
in Korea, om op de voorwaarden der
verbondenen in te stemmen met het
sluiten van een wapenstilstand.
Zij verzocht de algemene vergadering
voorts zich uit te spreken voor het
standpunt, dat het geallieerde opperbe
vel bij de bestandsbesprekingen te
Panmoendjon heeft ingenomen.
Het voorstel werd gedaan ln de vorm
van een resolutie, die aan de politieke
commissie zal worden voorgelegd.
Later is nog medegedeeld, dat deze
resolutie mede door de Britse delegatie
zal worden ingediend.
Van diverse zijden is aangedrongen
op verkorting der zittingen.
Kongo-negers zijn verzot
op fietsen
(Van onze Brusselse correspondent)
De Kongo-negers zijn verzot op fiet
sen. Als een Kongolees het zich maar
even kan permitteren, koopt hij een fiets
en dan bij voorkeur niet een gewone,
maar een rijwiel met van alles er op
en er aan. Dus een fiets met? bijvoor
beeld: drie bellen en vier lampen, spie
geltjes. enz.
Het aantal fietsen (de fiets is ginds
bijna uitsluitend H de inheemsen in
gebruik) steeg van 1950 tot 1951 met
bijna 50 pet., namelijk van 204.000 tot
304.000.
Dit laatste aantal was als volgt over
de verschillende provincies verdeeld:
Leopoldstad 28 000, Kasai 20.500, Oost
provincie 20.000, Katanga 20.000, eve
naarsprovincie 7.500 en Kivu 4.000. Ook
het aantal andere voertuigen vertoont
een belangrijke stijging in de tijd van
een jaar. Het aantal personenwagens
steeg van 11,000 tot 13,500, het aantal
vrachtwagens van 14.600 tot bijna 17,000,
het aantal tractoren van 550 tot 700,
en het aantal motorfietsen van bijna
2.000 tot 2200.
Over de fameuze bromfietsen zagen
wij geen cijfers. Dat komt nog!
