essimisme over Nederl. industrie
lijkt overdreven
„UITVERKOOP"
Rond de Veemarkt
Fokker wacht op NATO-orders
Tien Meteors verlaten elke maand
de fabriek
:e Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 11 October 1952 Tweede Blad No. 27735
ndanks verscherpte concurrentie
Meevallende dividenden over 1952
(Van onze financiële medewerker),
i kan op de Amsterdamse beurs het merkwaardige verschijnsel blijven
ateren, dat de obligatiemarkt zich op een niet onbelangrijk niveau
haaft, doch dat de aandelenmarkt nog steeds de neiging vertoont verder
zakken. Terwijl, om een voorbeeld te noemen, de 3 obligaties Neder-
1937 sinds het begin van het jaar van 85!>i tot boven 91 zijn gc-
i, is het indexcijfer voor de aandelen in diezelfde periode van 144,12 tot
gedaald.
'ertiand met wat wij in ons artikel
,e vorige week over de gang van
schreven, kan het verklaarbaar
n geacht dat Indonesische aan-
nog nauwelijks nieuwe kopers
n en dientengevolge in koers
ckelen Procentsgewys zijn deze
ak het meest gedaald, n.l. van 44.56
63. dat is met ca. 9 En als ge-
van de scherpe daling op de
tenmarkt, kan ook de koersterug-
voor Scheepvaartwaarden niet al
■r bevreemden; van 172,47 is het
;ijfr tot 155 teruggelopen, dat is
a. 10
r verwonderlijk is echter, dat ae
landse Industriële aandelen van
op 2 Jan. j.l. tot 191,28, d met
zijn gedaald, nadat het jaar 1951
heel genomen, ook reeds een da
an 216.04 tot 206.61 had te zien
vraag kan worden gesteld wat er
ijk met de Nederlandse industrie
e hand is, dat het kapitaalbeleg-
publiet: zich van industriële aan-
afzijdig blijf houden en de
uiten van nieuwe obligaties nog
over rozen gaan.
Is reeds vroeger opgemerkt, zón de
asten van het afgelopen jaar voor
derlandse industrie dooreengeno-
zeker niet ongunstig gewepst. De
in de textielsector kan voor de
gevestigde ondernemingen, even-
het buitenland, ook in ons land,
lorbij worden beschouwd. Zien we
itwikkeling van de buitenlandse
'1 waarover we twee weken ge
schreven. dan kan daaruit worden
"ludeerd, dat de Nederlandse ex-
het in de eerste helft van 1952
niet slecht heeft gedaan en de
dagen gepubliceerde omzetcijfers
het eerste en tweede kwartaal
allerminst reden tot een pessimis
ms thans uit de aandelenkoersen
f te leiden.
r 1G.810 bedrijven werd in het
ede kwartaal-1952 f. 4.557 millioen
;ezet, waarvan f. 3317 millioen
r het binnenland en f. 1240 mil-
n naar het buitenland. Het aan-
in de export is wel iets terug
gen, maar het bedraagt voor het
,te halfjaar-1952 toch nog meer
27 en kan zeker niet onbevre-
■nd worden genoemd. In enkele
•ijven heeft in de loop van dit
een inkrimping van de productie
ts gehad, gepaard gaande met
lag van personeel; bepaald ver-
ustend kan dit verschijnsel niet
len genoemd.
een reactie op een desbetreffend
k van het bestuur van de Vereen,
de Effectenhandel hebben reeds
intal bedrijven iets van de gang
aken in het eerste halfjaar van
iedegedeeld en in de meeste geval-
>vat deze mededeling ook een
ise voor het gehele jaar. Het me-
■1 van deze publicaties, welke op
jrs zeer worden toegejuicht om-
j het oordeel van de waarde der
•n vergemakkelijken, is niet on-
g. Symptomatisch is misschien
tvoerig met cijfers van omzetten,
n en personeelsbezetting geillu-
ie rapport van Philips Gloeilam-
>r leken, waaruit blijkt dat bij pen
e omzet de winstmarge iets Klei-
as.
mstateerd mag worden, dat de
•urrentie op de wereldmarkten
s het begin van dit jaar is vcr-
rpt en dal met name West-Duits-
en Japan bezig zijn hun ver-
i exportgebieden terug te winnen,
wordt er dus voor de Nederlandse
strie niet gemakkelijker op, maar
geen reden om aan de eeonomi-
weerbaarheid van de Nederlandse
strie te twijfelen.
blijkt ook wel hieruit, dat sinds
tste tijd enkele Amerikaanse on-
nngen zich in ons land hebben
gd of met de voorbereiding daar-
izig zijn Tien vertegenwoordigers
langrijke Amerikaanse industriële
emingen hebben de vorige maand
nd bezocht met het doel om de
jkheden na te gaan voor de vesti-
an dochterondernemingen. De
ar voor kabinetscrisis
geweken
antwoord op de debatten in
le termijn over het defensiebe-
heeft sultan Hamengko Boewono
eerder gedaan voorstel herhaald,
sr een Staatscommissie zal wor-
ngesteld voor een onderzoek naar
defensie-aangelegenheden, het
bestaan der Nederlandse mili-
missie en andere zaken. De Sul-
Irong aan op een diepgaande be
ring van deze vraagstukken al-
is er bepaalde stappen zouden
rn genomen.
?de van de Sultan, die werd be-
I door een eivol parlement, duur-
ïits twaalf minuten; verschillende
'an het kabinet waren aanwezig,
verluidde, dat Baharoeddln thans
ornemen heeft, zijn motie van
uwen in zoverre te wó'zigen. dat
>rd „wantrouwen" uit de tekst zal
nen. De PNI zou vasthouden aan
is. dat de Ned. militaire missie
jaar zal worden teruggetrokken,
lid Kasimo (Kath. Partij) decl-
i een korte schorsing der verga-
g mede, dat in de volgende zit-
van het parlement de zes rege-
partjjeii (Masjumi, PNI, Partai
nlik, Parindra, Parkindo en Par-
oeroeheen nieuwe motie over
lefensiebeleid zullen indienen,
politieke kringen is men van me
dal de vrees voor een kabinets
door deze ontwikkeling van za-
hans geen grond meer heeft.
bedoeling zit hier voor om van Neder
land uit de Europese markt te bestrij
ken en te voorkomen, dat die plaats
wordt ingenomen door andere onderne-
bijv. met rubberbanden (Hevea en
Vredesteln) het geval is. Het bovenstaan
de verdient echter de aandacht omdat
als men meent nieuwe bedróven in ons
I land te kunnen doen floreren, oude ge-
mingen, wier groei een bedreiging zou vestigde ondernemingen op zijn minst
kunnen uitmaken voor de Amerikaanse dezelfde kansen hebben. Én het blijft
Industrie op de eigen binnenlandse daarom een opvallend verschijnsel, dat
markt. Hierbó valt vermoedelijk ook het kapitaalbeleggend publiek ook de
aan de reeds genoemde opkomende con- I goede industriële aandelen blijft mijden,
currentle van Duitse zijde te rekenen. ondanks het feit, dat op basis van de
Van belang hierbij is ook dat voor de over 1951 uitgekeerde dividenden en de
betaling van in Europa en ook in ons huidige koersen het rendement van 6
land vervaardigde producten geen dol- tot 9 có bedraagt en de verwachting be-
behoeven te worden betaald. Het staat dat de dividenden over 1952 in
pilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
feit dat ook Europese landen met een
actieve handels- en betalingsbalans als
bijv. Nederland en Duitsland, toch op de
betalingsbalans met de V.S. een tekort
hebben, dwingt tot beperking van de
import uit dat land en is voor de Ame
rikaanse fabrikanten een reden te meer
om zich in Europa te vestigen. In eik
geval blijkt uit deze Amerikaanse initia
tieven, waarbij men dus niet aan lief
dadigheidsoverwegingen behoeft te den
ken, dat het industrieel klimaat door de
Amerikaanse bedrijfsleiders niet bepaald
ongunstig wordt geacht.
Ook voor de werkgelegenheid in ons
land opent deze Amerikaanse belang
stelling perspectieven, tenzij deze be
langstelling zich richt op de productie
van artikelen, welke hier reeds in vol
doende mate worden vervaardigd, zoals
meeste gevallen niet noemenswaard be
hoeven te worden verlaagd.
Het is bekend, dat tal van bedrijven
aan het eind van 1951 liquiditeits-
moeilijkheden hadden, in vele gevallen
zullen deze in de loop van dit jaar zón
verminderd, doordien noodgedwongen
op de voorraden is ingeteerd en men
de nieuwe investeringen zoveel moge
lijk heeft beperkt. Houdt men er
voorts rekening mee, dat zowel de
centrale overheid als de gemeenten,
blijkens sommige reeds thans gepu
bliceerde begrotingen voor 1953 te-
langrijke kapitaalsuitgaven voor de
verruiming van de werkgelegenheid
hebben voorgesteld, dan lijkt het pes
simisme van de beurs t.a.v. de waar
dering van de Nederlandse industriële
aandelen toch wel wat overdreven.
„Benelux gaat plezant Knokke"
Massificatie, collectivisme, nivel
lering; dat zón de leuzen van het
heden
Alles verandert In een nauwelijks bij
te houden tempo
Tronen wankelen .de mensenlaag,
die 't vroeger voor 't zeggen had.
laat weinig meer van zich horen en
wie in een kasteel geboren werd,
heeft, als hó niet èrg op z'n qui vlve
is, kans ln een slop te sterven.
Zo wil het blijkbaar de vooruit
gang.
Ik heb me er allang bó neerge
legd
Wie nog de meeste kans hebben
zich staande te houden, dat zijn de
Amerikanen, als ze tenminste over
genoeg dollars beschikken
Nu: het zón er nog héél wat!
En daarom is 't goed gezien om
een advertentie in een Amerikaanse
courant te p'aatsen, als-je iets te
koop hebt, dat niemand anders te
koop heeft
Als een Europeaan belangstellend
naar zulke koopjes snuffelt niet
omdat hij iets kopen kin, maar al
leen curiositeitshalve komt hij
wel eens wat tegen, dat hij zelf
graag op de kop zou willen tikken,
maar waartoe hó in jaar-en-dag
niet in staat zal zón-
Maar altijd spreekt 't van de to
tale verpauperisering der Europea
nen, die hoe langer hoe meer op een
houtje moeten bijten
I EEN UNIEK KOOPJE
H ...Een landgoed, waardig voor een
koning of een koningin, in perfecte
conditie, gekost hebbende méér dan
drie millioen Zwitserse francs, kan
verkocht worden voor vijfhonderd
vóftigduizend Zwitserse francs.
Dan volgt het adres van een villa
in Castagnola bij Lugano. En zie-
hier nog enige bózonderheden
De villa, prachtig en artistiek ge
bouwd, is schitterend gemeubileerd,
met ieder modern comfort ZO be
vat alle mogelijke gemakken, inclu
sief centrale verwarming, apparte
menten voor het personeel, een
wijnkelder, een washuis, verwarmde
broeikassen, een, tuinhuis, stallen
een autogarage en een botenhuis
op het meer.
Het park is 4900 vierkante meters
groot, iedere slaapkamer heeft een
moderne badkamer en een ba'.con.
Het uitzicht op het meer van Luga
no is meer dan grandioos De eet
zaal is schitterend en de zitkamers
zijn gemeubeld op een wijze, die
eenvoudig „niet van deze wereld" is.
Tenslotte: het klimaat is ideaal!"
Wie zou niet voor zon koopje
voelen?
We zijn benieuwd, welke Ameri
kaanse filmster door al deze lof
tuitingen en het heerlijke plaatje
dat er bó staat, zó getroffen wordt,
dat hij er z'n laatste levensjaren
slijten gaat.
Zo'n kostelóke villa moge niet
meer van deze tyd zón, tóch ligt er
in zo'n verkoop iets weemoedigs; 't
is een zoveelste bewós van Europa's
achteruitgang en van onze „uitver
koop" aan Amerika.
Hier geen millionnairs, die derge
lijke kosten meer kunnen dragen.
Maar met hun heengaan, zijn ook
tallozen, die van hen een graantje
konden meepikken, verdwenen
Misschien wordt nu zelfs dat hele
klusje voor een prik door een Ame
rikaan opgekocht en aan de andere
kant van de Oceaan weer opge
bouwd.
Maar de traditie en het uitzicht
die ervan uit gingen, kan hó toch
niét meenemen.
Die blyven Europees eigendom!
Voor zolang het duurt en Ame-
rika's antipode er zich niet meester
van maakt
Maar dóór zal de Europeaan, met
behulp van de Amerikaan, wel voor
waken
FANTASIO
üllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllIKH
Varkensprijzen thans lager
KwaJiteitsvee bü gewone aanvoeren
próshoudend, terwijl voor de mindere
soorten de markten door een te groot
aanbod een zeer traag verloop hadden
met zakkende prijzen.
De afgelopen week was het duidelók
merkbaar dat het aanhoudende natte
weer de tendens op de veemarkten par
ten gaat spelen. Voornamehjk werd er
veel vee aangeboden van afwókende
kwaliteit en hieraan was nu juist geen
gebrek.
De vette koeien beginnen in het land
al enige „slótage" te vertonen, vooral
als er niet wat wordt bygevoederd. Een
groot percentage van het slachtvee dat
deze week werd aangeboden was dan ook
van de 2de en 3de soort. Voor de fabrie
ken was weinig kooplust, zodat de ma
gere slachtkoeien niet meer konden op
brengen dan f. 2,per Kg. geslacht ge
wicht, de 2de en 3de soorten varieerden
van f. 2,20 tot f. 2,50 en de beste kwali
teit f. 2,60 tot f. 2,70, uitmuntende kwa
liteit wat boven notering. Onze informa
ties bij verschillende grote weiders ga
ven ons positief de indruk dat er niet
zoveel slachtvee meer in 't land loopt
zodat een inzinking van betekenis wel
zal uitblóven. Het prima vee werd in al
le verhouding al schaars aangeboden en
dit kon men behoorlijk goed kwót. Gis
teren was ook hier de Leidse markt zeer
vast, terwól Leeuwarden en Zwolle even
eens goed próshoudend waren, uitgezon
derd de 3de kwaliteit. Voor de beste vette
stieren was de markt eveneens vast en
werd f. 2,55 f. 2.60 per Kg besteed.
2de en 3de soort f. 2,30 f. 2,45 per Kg.
geslacht gewicht. De gebrulksveeafdelin-
gen gaven over het geheel ook wat rui
mere aanvoeren te zien en het waren
ook hiervoor de minder courante soor
ten die moeilijk waren te plaatsen. Pri
ma Kalf en melkkoeien werden echter
wel gezocht. Vooral t.b.c.-vrije dieren
bleven duur f 900.— tot f. 1150— en
voor de rest f 600,— tot f 800,—. Vaar
zen f. 600,tot f- 900,—. Vare koeien
f. 500,tot f 800,per stuk. Prima vare
koeien nu voor de mesterij op te stallen
bleven vooral duur en wel tot onge
veer f. 150 per Kg. levend gewicht.
De kalverenmarkt was Cauwachtig.
Vette kalveren met matige aanvoeren
f. 2.tot f. 2,60 Nuchtere kalveren
f. 1,30 tot f. 1.40 per Kg. levend gewicht,
met wat ruimere aanvoeren. Graskal
veren zeer ruim aanbod in het algemeen
lagere prijzen f 250,— tot f 350,— tot
f. 375,— per stuk.
Ook de wolveemarkt vertoonde een
flauw beeld. Exporteurs waren nogal ge
reserveerd omdat er naar verluidt op de
buitenlandse markt nogal rake klappen
zón gevallen. Zodoende moesten de aan
voerders op hun beurt ook maar een deel
hiervan opvangen. Prózen gemiddeld
f- 5,tot f. 10,per stuk lager dan vo
rige week
De varkenshandel was ook al niet zo
best van de week. Ondanks het aanbod
toch zeker niet ruim kon worden ge
noemd zón de prijzen geslacht gewicht
thans afgedaald naar f 2,58, f. 2,60,
f. 2,62. Voor de beste waar en voor het
lichte goed nog wat minder Fijne slacht,
zeugen gleden terug van gemiddeld
f. 2.40 naar f 2,30, f. 2,35 per Kg. ge
slacht gewicht. De varkensvleespryzen
zón dan ook in de winkels verlaagd. Ook
in rundvlees treedt meer concurrentie
op. al zal het o.i van zeer tódelóke aard
zijn. De consumptie van paardenvlees is
hierdoor in het gedrang gekomen. De
vraag naar slachtpaarden was deze week
wederom heel kalm met iets verder da
lende prózen f. 1,70 f. 1,90 per Kg. ge
slacht gewicht. Prima jonge paarden
even hoger.
NADELIG SALDO LANDBOUW-
EGALISATIEFONDS.
64 Millioen lager dan begroot.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot wöziging van de begro
ting van het Landbouw-Egalisatiefonds
voor 1951.
In de Memorie van Toelichting deelt
de minister van Landbouw. Visseró en
Voedselvoorziening o.m. mee, dat het
nadelig saldo van het Fonds voor
het dienstjaar 1951 vermoedelók ca
f. 136.000.000 zal belopen, hetgeen ca
f. 64.000.000 minder is dan het in da
oorspronkelijke begrating geraamde na
delige saldo.
(Van onze luchtvaartmede werker)
Bij het lopen door de ruime fabriekshallen van Fokker's nieuwe
fabriek op Schiphol valt het op, dat twee kleuren sterk overheersen:
het groen van de in aanbouw zijnde vliegtuig-onderdelen en het blauw
van de overall's van de werkmensen. De vliegtuig-onderdelen zijn n.l.
bespoten met een groenachtige stof, die ze tegen corrosie moet
beschermen.
Op het ogenblik verlaten zo ongeveer tien Meteors per maand de
Fokkerfabriek. Er worden er totaal 330 gebouwd, 150 voor de Neder
landse en 180 voor de Belgische luchtmacht. De Belgen hebben er n.l.
nog 30 bijbesteld, die in samenwerking met de Avions Fairey zullen
worden gemaakt. Al met al heeft Fokker nog tot eind 1953 werk aan
die Meteor-productie. Wil zij dan meteen kunnen dóórgaan met de
productie, dan moet nu'nodig een bestelling worden geplaatst, want
gerekend moet worden op een zg. „aanlooptijd" van U/2 jaar vóórdat
tot seriebouw van een nieuw type vliegtuig kan worden overgegaan.
In die „aanlooptód" moeten o.a. de
„kalibers" worden gebouwd en wat
daarvoor komt kyken wordt duidelók,
als men weet, dat voor de Meteors niet
minder dan 15 k 16.000 kalibers nodig
warenHet hangt nu helemaal van
de NATO af welk type straaljager tot
standaard-jager voor de West-Europese
verdediging zal worden gekozen. Vol
gens sommigen maakt de Viokers-Su-
permarine Swift de beste kansen, an
deren weer zeggen dat het de Hawker
Hunter zal worden of mogelók zelfs de
Gloster GA-5 delta, die gekozen is als
standaard-machine voor de RAF. De
NATO heeft ook wel interesse voor de
Franse Mystère, een prima straaljager,
maar de bouw van deze machine zou
voor Fokker moeiió'kheden opleveren,
omdat zó nu is ingesteld op Engelse
maten en gewichten en dan plotseling
weer geheel zou moeten overschakelen
op het metrieke stelsel.
FAIRCHILD EN DE S-14.
Behalve een NATO-op dracht op een
nieuwe in licentie te bouwen straaljager
hoopt Fokker tevens op een NATO-be-
steMing voor haar Fokker S-14. Dank
zy de luohtmaoht, die 20 S-14's bestelde,
kan nu met de seriebouw van dit toe
stel worden begonnen. Men koestert een
stille hoop, dat de NATO de S-14 als
standaard-straaljager za] aanwózen,
wat ongetwófeld een flinke stroom or
ders met aioh zou meebrengen. Zeker is
reeds dat er onderhandelingen gaande
zón met de bekende Amerikaanse vlieg
tuigfabriek van Pairohild over even
tuele iicentiebouw. Fairohild zou al
over alle benodigde tekeningen beschik
ken en de S-14 gaan bouwen, zodra de
Amerikaanse luohtmaoht tot 3arokoop
van S-14's zou besluiten. Men spreekt
zelfs al van 1000 stuks
In afwachting van al, die orders gaat
Fokker nu eerst voorbereidselen treffen
voor de bouw van een zestal SAAB
Scandia's, die in samenwerking met
Aviolanda en De Schelde binnen 11 k
2 jaar gebouwd moeten zón. De onder
delen worden overigens reeds in Zwe
den zélf vervaardigd. Verder bouwt
Fokker op het ogenblik onderdelen en
kalibers voor een Engelse straalbommen
werper.. Het lókt ons waarsdhynlyk dat
dit de viermotorige Vickers Valiant zal
zyn. In opdracht van de Hollandse sig
naal-a pparatenfabriek worden radar
antennes gebouwd. Voor de KLM ver
vaardigt Fokker handige pantry-con-
tainers en een ander neven-product is
een plaatvervormer die volgens Duits
patent in licentie gefabriceerd wordt.
Op de S-ll verwacht men altód nog
nieuwe bestellingen. Er zyn er tot dus
verre 100 van gebouwd, waarvan er 40
geleverd worden aan de luohtmaoht
van Israël en 2 aan de Rijksluchtvaart
school. In Italië worden er 100 door
Macchi gebouwd terwól ook de vroe
gere Romeo-fabriek by Napels (thans
aangeduid als I.MM.) genoemd wordt
Di Fokker S-14 straaltramcr. Fok-i
ker's grootste troef. Zal dit toestel I
101 standaara-trauicr voor de NA
TO-landen worden gekozen?
als eventuele licentiebouwer. De 25 Sea-
furies voor de marine zón nu alle af
geleverd, wat met twee jaar vertraging
is gebeurd. Men heeft met deze licentie-
bouw veel moeilijkheden ondervonden.
De 40 Beechratts, die onze luchtmacht
volgens Marshall-hulp ontving, waren
er de oorzaak van, dat de S-13 niet
werd besteld, hoewel dit toestel over
uitstekende eigenschappen moet be
schikken en ln samenwerking met de
luohtmaoht werd ontwikkeld.
WEER EEN VERKEERSVLIEGTUIG!
Bij onze wandeling door de Fokker
fabriek stonden we plots voor de
„mook-up" van de F-27 „Friendship",
een nieuw door Fokker ont/worpen ver
keersvliegtuig, dat op het ogenblik de
belangstelling trekt van de gehele In
ternationale luchtvaartwereld. De F-27
is een hoogdekker, uitgerust met een
tweetal Rolls-Royce Dart schroefturbi-
nes, die elk vyfbladige propellers aan
drijven. Uitgerust met een neuswlel, is
het toestel in te richten voor het ver
voer van 28-30 passagiers. Ter wearszy-
den van het gangpad zón dubbele stoe
len aangebracht, die zowel in de vlieg
richting kunnen worden geplaatst als
eventueel voor „achteruit vliegen". In
de romjpay iwanden zón 7 grote vier
kante rompvensters aangebraoht. We
hebben de mock-up ook van binnen be-
ziohtigd en hebben gezien, dat het uit
zicht onder de hoogliggende vleugel
dóór uitstekend is. Die vleugel heeft een
merkwaardige vorm en is licht naar be
neden toe geknikt tussen romp en mo
torgondels. Ook vanuit de cockpit is
het. uiteioht goed. Zowel vóór als ach
ter is een vraohtruim aangebracht.
Fokker hoopt spoedig opdraoht te kry-
gen van het Nationaal Instituut voor
Vliegtuigontwikkeling (NTV) om twee
prototypen te mogen bouwen. Volgens
..Shell Aviation News" heeft men ln
Amerika al plannen voor eventuele Ii
centiebouw van de F-27, hoewel dit al
les nog slechts geruchten zón. Zeker is
wel, dat die F-27 een belaneróke troef
kan zyn in Fokker's hand. haar uitste
kende vóór-oorlogee naam op \w-
keersvlieggebied terug te veroveren.
