DRIE OCTOBER ZONDER REGEN
Nooit gedacht en tóch gekregen
Stralend herfstweer begunstigde
feestviering
TAPTOE - Taptoe? - Tap open!
Doch Taptoe betekent méér
Klonk koorzang in het
van tier Werffpark
91ste Jaargang
LE1DSCH DAGBLAD Zaterdag 4 October 1952
Vierde Blad No. 27729
MR W. J. GEERTSEMA:
Prachtig geslaagd. Met het weer
hebben wij het buitengewoon
getroffen. De 3 Octobervereeni-
ging is wel voor 't geluk geboren.
(Nu het feest)
Het is helemaal geen nobele gedachte om te hopen, dat een medemens
ongelijk zal krijgen, maar laten wij het eerlijk bekennen: toen wij Donderdag
avond om 11 uur voor de laatste en zoveelste maal die dag de radio aanzetten
om de allerlaatste weerberichten te vernemen, hebben wij uit de grond van
ons hart gewenst, dat de Biltse heren het ditmaal eens bij het verkeerde eind
zouden hebben en dat hun sombere profetieën dit keer niet in vervulling zou
den gaan. En ziedaar: wat tienduizenden vurig hoopten, doch wat nauwelijks
iemand durfde denken, is tenslotte toch geschied: na de uitbundige regenval
der voorgaande dagen, was het in de vroege morgenuren van 3 October niet
alleen droog, maar scheen zelfs de zon!
Dat was eigenlijk het Grote Wonder van deze dag, dat zijn feestelijke
stempel heeft gedrukt op het gehele verloop ervan.
In de late morgenuren leek het alsof Pluvius toch nog voornemens was zijn
bezoek aan Leiden te prolongeren, maar de zon won het gevecht met de
wolken en schonk aan de feestvierende Sleutelstad weer fleur en kleur.
Wij moeten er eenvoudig niet aan denken hoe alles geweest zou zijn, wan
neer de Biltse voorspellingen eens wèl bewaarheid waren geweest en de dag
xou zijn begonnen met druipende mensen in een druipend Van der Werffpark,
met druipende haring-en-wittebrood-gangers en druipende militairen
Wat zou er terecht zijn gekomen van die spannende paarden-races op het
Levendaal, wat van die prachtige optocht, die een vooraanstaand Leidenaar
deed herinneren aan de glorieuze Maskerades van weleer en wat van die uit
bundige feestvreugde op het Schuttersveld, die, tegen alle verwachtingen in,
Ml ET in slijk en modder ten onder ging?
Want dat was eigenlijk het tweede wonder op deze dag en vooral voor
hen, die Donderdagmiddag uit eigen aanschouwing de situatie op het feest
terrein leerden kennen: welke wondermiddelen moet de terreincommissaris
der 3 October Vereeniging, de heer H. E. van der Heide hebben toegepast
om deze inundaties niet alleen op te heffen, maar het Lunapark zelfs uitstekend
begaanbaar te maken? Hulde daarvoor aan de gemeentediensten en aan
allen, die op enigerlei wijze tot dit verbluffende resultaat hebben bijgedragen.
Zelfs de standhouders op het feestterrein erkenden volmondig: het is fan
tastisch wat hier is gepresteerd!
Zo werkte alles ertoe mede om de feestelijke opzet van deze 3 Octoberdag
voor 100% te doen slagen en tienduizenden, stadgenoot en vreemdeling,
hebben er enthousiast en dankbaar van genoten.
Het was nè de sombere vooruitzichten een blijde verrassing, waarover wij
hieronder tal van bijzonderheden in woord en beeld vertellen
)f
In vroeger tijden had het signaal .taptoe" in militaire kampementen tot
ontstellend gevolg, dat de tap, waaruit het geestrijk vocht vloeide,
toe-gedaan gesloten-werd.
De huidige Taptoe op 3 October in onze goed Sleutelstad heeft echter
een tegenovergesteld effect. Naar ons uit een snelle enquête onder de fees
tende Leidenaars bleek, is er overigens bijna niemand die deze ommekeer
betreurt
Hulde dan nagedachtenis
der voorvaderen
De oorspronkelijke betekenis van de
Taptoe heeft op 3 October echter
plaats gemaakt voor een officieel eer
betoon aan de nagedachtenis van hen,
die in de standvastige verdediging cn
het ontzet van Leiden in 1574 een be-
langrgk aandeel hebben gehad. In de
eerste plaats geldt deze hulde daar
om Prins Willem van Oranje, burge
meester P. A. van der Werff. Jan van
Hout. Jan van der Does en Louis van
Boisot.
5000 TOESCHOUWERS
Het was een rijk-geschakeerde stoet,
die zich Donderdagavond van de kaas
markt door de hoofdstraten van do stad
naar het van der Werffpark begaf, om
na Ce taptoe aldaar op het Levendaal te
geveer vijfduizend toeschouwers om de
I feestelijke, fakkel-verlichte stoet gade te
slaan Voorop ging de kapel van het Ma-
I nne Vliegkamp Valkenburg, onmiddel-
lijk gevolgd door het bestuur van de 3
Octobervereniging en de garnizoenscom
mandant. Bij het passeren van het Stad-
I worden ontbonden.
I Langs de gehele route stonden de on-
I huis. in de Breestraat. sloten de burge
meester en wethouders zich achter de
1 studentencorpora en de meisjesstuden-
ten tals „Leidse Joffers"! aan. Verschil
lende sport- en gymnastiekverenigingen
wisselden o.a. de Rode Kruis Trans port-
I cclonne, padvindersgroepen. muziek-
i korpsen, speeltuinverenigingen en scho-
j lieren af. De tien deelnemende muziek
korpsen zetten hun beste beentje voor
I en de vrolijke marsen daverden tussen
de aloude gevels De gymnasiasten ver
enigden het originele met het nuttige en
zetten er een paraplu bij op
Rembrandt cn Saskia. min of meer verscholen hoofdfiguren van de
stoet der Leidse meesters.
(Foto L.D./Van Vliet*
Gezellig nFamilie"-feest
Leidse Christelijke
Oranjevereniging bijeen
In de reeks der feestvieringen op de
3 Octoberdag neemt het feest van de
Leidse Ohristelijke Oranjevereniging
een vaste en ook een aparte plaats in.
Gisteravond waren de leden zeer ge
noeglijk bijeen in „Den Burcht", De
voorzitter, mr dr N. G. Geelkerken,
'heette allen hartelijk welkom en vond
het een goede 3 Octoberdag. Óp het
mooie weer hadden wij geen van al en
gerekend; als goede Leidenaars zijn wij
daarover zeer verheugd Spr. wees cr op,
dat ondanks alle geschil ten tyde van
het beleg er over één ding nooit geschil
ls geweest, en dat is over het feit, aan
Wie de dank tenslotte toekwam. „Di:
is van den Heer geschiedt". In dit ont
zet herkende men Gods Hand Het is
het voorrecht van onze genera tic, dat
zij in het biJoonder gezien heeft, wat
God ook aan ons en aan onze stad heeft
ge-daan; dit in toet hoht van de jongste
historie.
Met het zingen van het 6e couplet
von ons volkslied werd het programma
geopend. Leden van de Tim delerclub
verzorgden deze avond een „hutspot"-
programma. dat uitblonk doo grote ori
ginaliteit. Wij zagen en hoorden ach
tereenvolgens een draaiorgel met le
vende ..figuren"; de Leidse „levende"
meester met z'n ,/iode" kunst: een dans
ln historische eostuums op het menuet
van Boccharlni een als .zeer griezelig"
aangekondigde -dans met lichtgevende
knotsen, het optreden van de zeer
handige f.garo en het muzikale dieren-
circus. De heer Kouwerhoven praatte
de diverse nummers aaneen en leidde
op enthousiaste wijze de ..community
singing". Na de pauze volgde nog de
sketch: „Wie is de bruid?". Samenvat
tend een avond waarop onze Oranje-
verenigin z met trots kan terugzien en
welke volkomen paste in het kader van
een „waardige" feestviering.
HULDE AAN COMMANDEUR!
Als een spontane reactie op
hetgeen de voorzitter van de
Optocht-commissie, de heer N. A.
Commandeur, met zijn mannen
deze 3 Octoberdag presteerde,
boden de heren De Ren en De
Kier hem tijdens de optochtpauze
in Oud Hortuszicht" namens de
Leidse Boekverkopers het zo juist
uitgekomen boek Rembrandt en
Vermeer" aan. Een hulde, welke
hij zeker verdiende
.Duizenden haringen cn duizenden broden werden in een voortreffelijk
tempo in De Waag aan de inschrijvers uitgedeeld.
(Foto L.D./Van Vliet)
Gelukkig hebben zü deze slechts kort
'na de plechtigheid in het van der
Werffpark) nodig gehad.
De kinderen van de speeltuinvereni
ging ..Ons Eiland" beeldden verschillen
de sprookjes uit. hetgeen een alleraar
digst geheel vormde.
Ook de speeltuinvereniging ..Om ae
Doorbraak", die nog geen tuin bezit, gaf
met een aardige groep van haar acti
viteit blijk
Het duurde driekwartier, voordat de
gehele stoet gepasseerd was een for
midabele lengte!
In het van dr Werffpark speelde de
Koninklijke Militaire Kapel, onder lei
ding van R. van Yperen, en de drum
band van de Nationale Reserve oud-va
derlandse liederen waarvan de bete
kenis bij een herdenking als dez= duboel
tot ons doordringt en marsmuziek.
Nadat de kranslegging had plaatsge
vonden weerklonk het Wilhelmus zo
als het hier klonk sedert de „tyrannie
verdreven" werd waarmee de eigen
lijke Taptoe ten einde was.
Na afloop werd der traditie getrouw,
het 3 October-bestuur officieel door B
en W ten Stadhuize ontvangen, waarbij
de burgemeester en mr Geertsema het
woord voerden.
Opziend langs de oude gevels naar de
vage. donkere hemel voelden wij plotse
ling. hoe 378 Jaar geleden de Leidenaars
evenzo omhoog gekeken moeten hebben
hopend op de alsmaar uitblijvende
redding opdat zij niet langer hoefden
,.tc stutten, de Spaanse scharen". Aan de
vooravond van het ontzet....
Tien gulden water de lucht in....
Ofschoon de post vermakelijk
heidsbelasting" met 3 October
een flinke sprong omhoog maakt,
vraagt dit feest ook nog wel
enkele gemeentelijke offers". Zo
wordt o.a. ieder jaar een bedrag
van f. 10.op de Gemeente
begroting uitgetrokken voor ,,het
springen van de fontein".
De historie herleeft
(Niet alleen in de godsdienstoefenin
gen. welke cp 3 October door verschil-
ler.de 'kerkgenootschappen werden ge- i
houden, werd een terugblik cp de histo-
rie gegïwn, waai aan uiteraard een
woord van geestelijke bezinning ten
grondslag lag, doch ook in toet Stedelijk
Museum .De LakerJhal" wordt men wel
speciaal cp deze cag met de ihstorie ge
confronteerd. En zo behoorde ook gis
teren voor velen een bezoek aan dit I
museum tot een onderdeel van het dag-
pregaroma. Behalve vele op het beleg
betekking hebbende voorwerpen waar- I
bij zeker het unieke wandtapijt en
,,'t schilderij van Van der Werff" die
nen te worden genoemd, waren ditmaal
dc toelan-girijikite schilderijen, waarvan
de schilder een rol speelde in de op
tocht, geëxposeerd en van een speciaal
merkteken voorzien Zo ergens, dan
maakte men hie deze dag een wonde
ling door de historie.
Uit duizend monden..
Op het moment, dat tegen veler verwachtingen in, de zon in het vroege
ochtenduur het Van der Werffpark in een kleurrijke herfsttooi zette, stonden
ongeveer I000 zangers en zangeressen gereed om door hun lied een wijdings
volle inzet aan deze dag te geven.
Gelijk als vóór 378 jaar, wenste dit koor van zangers Gode alle eer te
geven voor Zijn „wonderbaerlicke verlossinghe" in de dagen van I574. Hoe
schoon klonk in deze stille herfstmorgen het openingskoraal: ,,'lc Zal eeuwig
zingen van Gods goedertierenheén".
II ijclingsvolle inzet
Onder de velen, die de heer Leo Mens
voor de 25ste maal zijn staf over deze
massa-zang zagen opheffen, ter gelegen
heid waarvan een lauwerkrans in de
stadskleuren aan zijn lessenaar prakte
een attentie van het bestuur der 3
Octobcrvereenigmg bevonden zich o.m.
de burgemeester, jhr mr F. H. van Kin
schot. en diens echtgenote, het vrijwel
voltallige bestuur der 3 Octobervereeni-
glng, in wier midden zich ook de heer
W. v. d. Laan bevond, de garnizoens
commandant, majoor H. C C. H. Gerth
van Wijk, de rector-magnificus, prof. dr
J. J. L, Duyvendak. enkele vertegen
woordigers van het LS.C. en de V.VS1,
de Commissaris van Politie, de heer R.
Hoog in lantaarnpalen hielden
vader en dochter het .uit tijdens de
met horten en stoten voorbijtrek
kende optocht.
(Foto L.D./Van Vliet*
J. Meyer, de directeur van Gemeente
werken, ir D. Boogerd en vele anderen,
w.o. het Comité der zangers.
In tegenstelling met vele tientallen
jaren had het koor ditmaal aan de voor
zijde van het standbeeld van Leidens
dappere burgemeester in de tijd van het
beleg en ontzet. Pieter Adrzn v. d. Werff.
plaats genomen. Een wijziging in de
opstelling, welke o.i. het geheel ten goe
de kenn, en waarmede het uiteindelijke
effect van de koorzang is gediend.
Na het opemngskoraal volgden nog
enkele gewijde zangen, welke oa. wer
den afgewisseld met het recht vader
landse lied: „In naam van Oranje",
waarvan de vertolking ook nu weer een
goede indruk maakte. Bovendien werd
met de Hymne: ..Lof zij den helden",
waarin het Leiden van 1952 zijn bevrij
ders en standvastigen van 1574 dankt.
De heer H. W. de Nie. die ook ditmaal
namens de zangers'essen» het woord
voerde, trok een parallel tussen 1574
en de jaren 1940—.1945 en was van me
ning. dat het van het bestuur der S
Octobervereenigui g juist was gezien om
deze herdenkingsdag op zulk een wij
dingsvolle wijze te beginnen. Nadat
Thea Platteel aan de echtgenote van
de burgemeester een bouquet bloemen
had aangeboden, overhandigden Ankie
v. d. Bos en mej. Brumelkamp aan
de burgemeester een krans, mc-t het ver
zoek deze namens de zangers aan het
standbeeld op te hangen Een uitnodi
ging. waarin jhr mr Van Kinschot gaar
ne voldeed
Nadat de burgemeester hieraan gevolg
had gegeven, onderhield hij zich enige
ogenblikken met de heer Mens. die hij
dankte voor de wijze., waarop deze nu al
zovele jaren aan de koorzang leiding
en bezieling heeft gegeven.
Met het zingen van twee ooupletten
van het Wilhelmus werd deze telkens
weer indrukwekkende ,-feestouverture",
welke m en rond het Van der Werff
park door duizenden belangstellenden
werd bijgewoond, besloten.
Een van dc eerste cn een van de meest imposante afdelingen in het
een kleine groep van Pro Patria.
militaire défilé werd gevormd door
(Foto L.D./Van Vliet)
