LEIDSCH m DAGBLAD
Stalin: strijd tussen
kapitalistische landen groter dan
tussen deze en het communisme
Moskou eist terugroeping
Amerikaans gezant
Eerste Britse atoombom ontploft
91ste Jaargang
ZATERDAG 4 OCTOBER 1952
Jf No. 27729
Er zal verzet komen tegen
Amerikaanse overheersing
De Sovjetrussische regeringsleider,
maarschalk Stalin, heeft in een vijftig
pagina's beslaand artikel in het tijd
schrift „Bolsjewiek", een officiële uit
gave van de centrale commissie der Rus
sische communistische partij, zijn versie
gegeven.
Stalins artikel is getiteld ..De econo
mische vraagstukken van het socialisme
in de Sovjet-Unie". Hij geeft er een tot
in bijzonderheden uitgewerkt overzicht
in van de economische vraagstukken,
waartegenover Rusland zich gesteld ziet.
,,Het belangrijkste resultaat op econo
misch gebied van de tweede wereldoor
log", aldus Stalin, was de ineenstor
ting van éen, de gehele wereld omvat
tende markt. Dit heeft de algemene cri
sis van het kapitalistische wereldstelsel
verscherpt. Er hebben zich thans twee
onafhankelijk van elkaar werkende
markten ontwikkeld, namelijk die, ge
vormd door de Sovjet-Unie, China en
Oost Europa en de rest van de wereld.
De blokkade der Westerse mogendhe
den heeft het aanzijn gegeven aan de
thans door de communistische staten
gevormde markt. Ik voorspel een ver
dere inkrimping van de markten der
kapitalistische staten, hetgeen hun on
derlinge naijver zal vergroten".
Stalins artikel, dat van officiële Rus
sische zijde wordt beschreven als „een
nieuwe en hoogst belangiijke bijdrage
aan de Marxistisch-Leninistische (com
munistische) leer", is drie dagen vóór
de aanvang van het negentiende con
gres der Russische communistische par-
itii. op heden, gepubliceerd.
„Mijn eigen van voor de oorlog da-
«terende leerstelling, namelijk dat de
markten gedurende een bepaalde pe
riode ener algemene crisis der kapita
listische staten betrekkelijk stabiel kun
nen blijven, doet. als gevolg van de
tweede wereldoorlog, niet langer op
geld. Ditzelfde geldt voor Lenins in 1916
opgestelde leerstelling dat het kapita
lisme. ondanks zijn verval, naarmate
zijn ondergang nadert zich aanvanke-
luk nog verder zal uitbreiden", vervolgt
Stalin.
„Het is een fout te denken dat een
onderlinge oorlog tussen de kapitalis-
ti-chc staten thans niet meer onver
mijdelijk is. In theorie is het juist,
dat de tegenstelling tussen de kapita
listische en socialistische stelsels scher
per is dan die tussen de kapitalisti
sche landen onderling, doch deze
stand van zaken bestond vóór de
tweede wereldoorlog.
Wat zien wij bij hef uitbreken van
deze oorlog? Aanvankelijk een onder
linge krijg tussen kapitalistische staten,
wagrby de Sovjet-Unie niet betrokken
was".
f „Waarom was dit zo?", vraagt de Rus-
sisolie regerings"floer en nij antwoordt
dan: „In de eerste plaats omdat het
voeren van een oorlog tegen de Sovjet-
Unie het land van het in de practijb
gebrachte socialisme voor een kapita
listische staat of staten gevaarlijker is
.dan een onderlinge krijg. De tweede
reden is dat de kapitalistische landen,
terwijl zij terwille van propagandisti
sche redenen veel misbaar maken over
de agressiviteit der Sovjet-Unie. weten,
dat Rusland de kapitalistische landen
met zal aanvallen.
In de practijk is de worsteling tus
sen de kapitalistische staten onder
ling om het behoud of uitbreiding
hunner markten en de wens om zich
van concurrenten te ontdoen, sterker
gebleken dan de tegenstelling tussen
de kapitalistische en socialistische
leerstellingen".
„De moeilijkheid bestaat, dat de mo
derne wereldvredesbeweging er in zal
slagen een bepaalde oorlog te verhinde
ren of uit te stellen. Dit is echter niet
voldoende om de onvermijdelijkheid van
oorlog tussen de kapitalistische staten
uit te schakelen", vervolgt maarschalk
Stalin. „Het imperialisme moet vernie
tigd worden, wil men de onvermijde
lijkheid van een oorlog teniet doen.
Het is onjuist te menen, dat West-
Duitsland, Groot Brittannië, Frank
rijk, Italië en Japan tot in bet on
eindige de Amerikaanse overheersing
en onderdrukking zullen verdragen en
dat deze landen niet zullen pogen zich
te ontworstelen aan de Amerikaanse
slavernij en niet zullen pogen de weg,
die leidt naar een onafhankelijke
ontwikkeling, in te slaan. Genoemde
staten zullen zich verplicht zien zich
te ontworstelen aan de Amerikaanse
omhelzing. Zij zullen in conflict met
de Verenigde Staten komen om hun
onafhankelijkheid en natuurlijk,
de door hen begeerde hoge winsten
te verzekeren".
Stalins aHlkel bestaat uit vier ge
deelten. welke alle verband houden met
het plan van het Politbureau om een
handboek voor politieke economie uit
tc geven.
Stalin vermeldt drie voorwaarden,
welke volgens hem vervuld moeten wor
den om het socialisme in communisme
te doen overgaan:
1. ,X>e voortbrenging der maatschap
pij moet zonder onderbreken toenemen;
2 de gemeenschappelijk gedreven boer
derijen moeten bot staatseigendom wor
den en de tegenstelling tussen produc
tiekrachten en pnoduotieverhouding
moet worden opgeheven; 3. de maat
schappij moet ziah op cultureel gebied
ontwikkelen, zodat het de burgers mo
gelijk wordt gemaakt zich in vrijheid
een beroep te kiezen en zij niet langer
hun gehele leven aan één bepaalde
werkkring zijn gebonden Om dit te be
reiken is het noodzakelijk dat de werk
dag tot zes en zelfs tot vijf uur wordt
verkort".
De maarschalk zegt ook nog in zijn
artikel dat hert niet noodzakelijk ls in
hst uit te geven handiboek een speciaal
hoofdsbuk over Lenin en Stalin op te
nemen.
De thans in Moskouse hotels ver-blij
vende afgevaardigden hebben uren bij
de kiosken gestaan om de eerste exem
plaren van de Bolsjewiek" te bemach
tigen.
Stalins artikel wordt beschouwd als
een richtlijn voor het eccnrmi=che den
ken der Sovjet-unie. evenals zijn thans
ruim twee jaar geleden gepubliceerde
brieven aan taalkundigen de grete lij
nen aangaven voor het Russische den
ken op het gebied der wetenschap in
het algemeen en dat der maatschappij
leer in hert bijzonder.
OORDEEL TE WASHINGTON
EN LONDEN.
„Het kan thans wel zeker worden ge
acht dat de Sovjetrussiche buitenland
se politiek een nieuwe wending heeft
genomen, die er vooral op is gericht te
pogen Europa los te maken van de Ver
enigde Staten en waarbij er zelfs naar
zal worden gestreefd de Europese lan
den stelling tegenover de Verenigde Sta
ten te doen nemen", aldus menen des
kundigen te Washington.
In Londense po Li tl ene kringen is men
daarentegen van mening dat Stalins ar
tikel géén nieuwe wending in de Sov
jet-Russische buitenland-e politiek be
tekent. Men ziet er integendeel een te
rugvallen m op de oude. zo niet Leninis-
ü-sahe, dan tooh zeker Stalinistische
theorie, volgens weike de kapitalistische
staten voorbestemd zijn om hetzij el
kander te vernietigen, hetzij door in
wendige ontbinding uiteen te vallen.
Men merkt in dit verband op dat
laatstgenoemde theorie kórt na de
tweede wereldoorlog in de Sovjet-unie
algemeen werd aangehangen. Toen ech
ter bleek, dat de Amerikaanse econo
mische crisis, hoe vaak ook door de Ru--
sisohe economen voorspeld, niet intrad,
begon het Kremlin te twijfelen
Nu echter de Europese landen in
moeilijkheden verkeren en dollartekor
ten hebben en er zelfs in de Veren.zde
Staten wees heerst voor de economische
gevolgen van herbewapening, schijnt
men in de Sovjetunie de hoop weer te
hebben opgevat op een in vervulling
gaan van de oude Stalinistische theorie
omtrent de zelfvernietiging en/of zelf-
ontbinding der kapitalistische staten,
aldus is de mening in Londense poli
tieke kringen.
Wegens lasterlijke aanvallen
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken. Dean Acheson. heeft
bekend gemaakt, dat de Sovjet-Unie
heeft medegedeeld, dat George Ken-
nan, de Amerikaanse ambassadeur in
Moskou, niet langer aanvaardbaar is
voor de Sovjet-Russische regering.
De Prawia, het orgaan van de Sov
jet-Russische communistische partij,
heeft onlangs Kennan reeds gecritiseerd
wegens opmerkingen, die hij in Berlijn
over toestanden in de Sovjet-Unie had
gemaakt.
Hii had toon de omstandigheden,
'waaronder buitenlandse diplomaten te
Moskou leven, vergeleken met de be
handeling. die diplomaten onder het
Hitler-regiem te verduren hadden.
Naar minister Acheson meedeelde,
I heeft de Russische regering in haar
nota de onmiddellijke terugroeping
van Kennan geëist.
Zij noemde de uitlatingen van de
Amerikaanse ambassadeur „lasterlijke
I aanvallen op de Sovjet-Unie in de vorm
van een grove schending van de alge
meen erkende gebruiken van interna
tionaal recht"
Minister Acheson zeide in zijn verkla
ring. dat zijn regering de beschuldi
gingen van de Sovjet-Unie van do
hand wijst.
„Degene, die erkende gebruiken
schendt, is de Sovjet-Unie. die de toe
stand geschapen heeft, zoals deze vol
komen juist in de door Kennan te Ber
lijn afgelegde verklaring wordt beschre
ven De Russische regering zal dit wor
den meegedeeld".
Op desbetreffende vragen antwoordde
de minister, dat het ..State Depart
ment" op het ogenblik niet voorne
mens is. de terugroeping van de Rus
sische ambassadeur te Washington,
Zaroebin. tc vragen. Hij voegde hier
aan toe. dat niet wordt overwogen, de
diplomatieke betrekkingen te bemoei
lijken.
Naar Acheson zeide. bevindt Kennan
zich op het ogenblik in Geneve. Hii zal
nog tijdelijk in Europa blijven, waarna
hij voor overleg naar Washington zal
komen. Gegeven de huidige omstandig
heden. zal hij echter in geen geval naar
Moskou terugkeren
Over de benoeming van een nieuwe
ambassadeur is echter nog niet gedacht,
aldus de minister.
Kennan werd in April te Moskou be
noemd. Zijn gezin is daar nog.
Radio Wasmachines
Stofzuigers Wringers
Televisie Vloerwrijvers
MA
STOKVIS
WEERBERICHT
Meer bewolking
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend zwaar bewolkt met mor
gen op vele plaatsen enige regen.
Zwakke tot matige wind uit Zuidelijke
richtingen. Minder koud 's nachts, over
dag ongeveer dezelfde temperatuur als
vandaag. (Opgemaakt te 10 uur).
5 OCTOBER.
Zon op: 6.47 uur: onder: 18.08 uur.
Maan op: 18.23 ur; onder: 9.36 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.03 en 16.24
uur - springtij <6—10 te 4.42 en 17.03 u.)
Dit nummer bestaat uit zestien pagina's
Chaplin spreekt voor de
B.B.C.
(Van onze Londense correspondent).
Charlie Chaplin zal op 15 Oclober
voor de BBC spreken over „veertig jaar
film" Hij zal daarbij vragen beantwoor
den van vier leidende figuren uit de
filmwereld.
WEST-DUITSE BONDSDAG TEGEN
DE DOODSTRAF.
De West-Duitse Bondsdag heeft ge
weigerd ttwee wetsontwerpen voor we
derinvoering van de doodstraf in de af
delingen te laten behandelen, hoewel
volgens de procedure wetsontwerpen al
leen bij behandeling in tweede lezing
kunnen worden verworpen.
Toenemende bewolking
Het K.NM.I. deelt mede:
Het weer stond de afgelopen week in
grote delen van West-Europa onder
invloed van een Oceaandepressie, die
over de Golf van Biscaye en het Kanaal
naar het zuidelijk deel van de Noordzee
trok. De kern bracht in het midden van
de week zware stormen langs de Franse
Westkust en veroorzaakte daarna ook
in ons land veel regen en regenbuien.
Vrijdag in de loop van de dag vulden
dc restanten van deze depressie op de
Noordzee snel op en breidde een rug van
hoge luchtdruk zich van de Britse eilan
den over ons land uit. waardoor de be
wolking afnam. Tijdens langdurige op
klaringen daalden de temperaturen m de
naoht van Vrydag op Zaterdag plaat
selijk sterk, waarbij hier en daar mist-
vorming optrad.
Inmiddels breidt de invloed van enkele
nieuwe depressies zich over de Golf van
Biscaye en de Britse eilanden naar het
Oosten uit. Een van deze depressies is
van IJsland gekomen; deze doet in
Schotland en op het Noordelijk deel van
de Noordzee de luchtdruk flmk dalen
Een andere breidt zich uit over Zuid-
West Engeland en West-Frankrijk.
Deze gaat vergezeld van een uitgebreid
gebied met veel bewolking, waaruit
plaatselijk regen valt.
Het is te verwachten, dat de invloed
van de depressies zich morgen ook over
ons land zal gaan uitbreiden, hetgeen
de bewolking weer zal doen toenemen,
terwijl de kans op regen ook weer groter
gaat worden.
Nieuw tactisch wapen?
Volgens in Londen ontvangen rappor
ten is de eerste Britse atoombom thans
tot ontploffing gebracht. De proef,
welke plaats vond op de Monte Bello-
eilandcn in Australië is goed geslaagd.
Ook zouden proefnemingen zijn ge
daan met een nieuw Brits tactisch
atomisch wapen, waarbij Engeland dc
Ver. Staten ver voor zou liggen.
De leider van deze proefnemingen i:
dr W G. Penney, die er met zijn mede
werkers in geslaagd is de hoeveelheid
uranium nodig voor de ontploffing
aanzienlijk te verminderen, waardoor
het projectiel belangrnk kleiner is dan
het oorspronkelijk ontwerp.
Dc weg zou thans open liggen voor
super-atomische artillerie-granaten en
geleide projectielen, en waarschijnlijk
ook voor kleine, draagbare atoom
bommen.
De eerste proeveu schijnen reeds
enkele dagen geleden te hebben plaats
gevonden. Door ongunstige windrich
ting in het gebied van Monte Bello zou
den de proeven zijn onderbroken.
Engeland heeft enorme kapitalen uit
gegeven om een eigen atoombom te ma
ken De samenwerking op dit punt met
de Ver. Staten mislukte doordat de
Amerikanen uit veiligheidsoverwegin
gen de Engelsen de details van het pro
ductieproces onthielden Dit was een
ongelukkige samenloop van omstandig
heden omdat veel geld en energie zou
zijn gespaard als de doublure, wat de
vervaardiging betreft, voorkomen had
kunnen worden.
Voor Engeland dat terecht niet
in alle opzichten van Amerika afhanke
lijk wil zijn. was het zoeken naar wegen
om dc atoombom tc maken, ook een
kwestie van prestige, vooral omdat het
de Engelsen waren, die tijdens de oorlog
als eersten de atoomsplitsing tot stand
hebben gebracht Het was toen uit over
weging van arbeidsverdeling, dat Ame
rika de vinding praktisch toepaste
Churchill heeft persoonlijk koningin
Elisabeth op de hoogte gesteld.
Gevaarlijk gebied
eer andere vorm dan de „traditionele
paddestoelvorm" van de Amerikaanse
proeven. De wolk was breed aan de
basis en steeg met grote snelheid in een
grillige zigzagvorm tot ongeveer vier
kilometer. Een uur na de ontploffing
kon men nog slechts twee wolkenstre-
pen zien. die in niets van gewone wol
kenformatie verschilden!
Kort na de ontploffing kon men een
tweede wolk zien opstijgen, waarschijn
lijk bestaande uit opgewaaid stof
Op een punt bij Onslow, ongeveer 90
kilometer van de plaats van ontplof
fing. kon men een oranje lichtflits zien.
gelijkend op het licht van de opgaande
zon Vier minuten en vijftien seconden
later trof een zware luchtstoot het vaste
land. die gepaard ging met een romme
lend geluid, gelijkend op dat van een
trein, die door een tunnel rijdt. Temid
den daarvan hoorde men twee ontplof
fingen, een lichte en een zware. Men
neemt aan, dat dc eerste slag afkomstig
was yan de „ontstekingsbom". Ongeveer
25 minuten na de ontploffing steeg nog
steeds een wolk op, waarschijnlijk af
komstig van verhit water en verhitte
grond.
De bom werd volgens waarnemers op
een toren tot ontploffing gebiacht en
men neemt aan. dat de omliggende
eilanden met radioactief water over
spoeld zijn. zodat zij geruime tijd ge
vaarlijk zullen blijven door de stralin
gen. Het is mogelijk, dat bij de plaats
van ontploffing een „namaakstad" is ge
bouwd. teneinde de uitwerking van de
ontploffing in een bebouwd gebied te
kunnen nagaan.
Meer dan duizend zangers
zangeressen kwamen in de vroege
ochtenduren in het Van der Werff-
park bijeen, om met een zanghulde
een plechtige inzet tc geven aan de
Leidsc 3 October-feesten.
(Foto L.D./Van Vliet)
Nieuwe beschuldigingen
tegen Marty
De leiding van de Franse communis
tische partii heeft een nieuwe aanval
gericht tegen het onlangs ontslagen lid
van het partijsecretariaat Andre Marty
In het weekblad van de partij. „France
Nouvelle wordt een uittreksel gegeven
van de redevoeringen die zijn gehouden
op de bueenkomst van het centraal co
mité. waarop besloten werd tot het ont
slag van Marty en tevens de oud-minis
ter van luchtvaart Charles Tillon als
Ud van het politieke bureau werd ge
schrapt. Uit deze publicatie blijkt, dat
Marty er van wordt beschuldigd, dat hij
bij ziln bezoeken aan de provincie zijn
partijgenoten „angst" Inboezemde er
dat hij daarom niet meer door plaatse
lijke organisaties werd uitgenodigd Ook
wordt hij er van beticht, de positie van
secretaris-generaal Thorez idle op het
ogenblik in de Sovjet-Unie vertoeft) en
diens vrouw. Jeanette Vermeersch. af
breuk te hebben gedaan. Verder zou hu
een „werkelijke antipathie" koesteren
tegen bepaalde partuleiders en buiten
het secretariaat om hebben gecorres
pondeerd met plaatsehike afdelingen.
Zoals bekend heeft het communistische
blad .IHumanite" verklaringen van
Marty en Tillon gepubliceerd, waarin
deze hun „fouten" erkennen. Deze er-
klaringen achtte het politieke bureau
echter onvoldoende.
PROCES TE SOFIA LN
OUDERWETSE STIJL
Een RK. bisschop en 27 priesters, die
thans te Sofia terechtstaan op beschul
diging van spionnage en tegen de staat
gerichte activiteit, hebben schuld be
kend.
De beklaagden vroegen om „een
rechtvaardige bestraffing en clementie"
en een kans „om onze schuld jegens de
natie goed te maken". Zu zeiden mis
leid te zun geweest door het Vatlcaan
en leden van de geheijne diensten van
buitenlandse mogendheden.
Mossadeq dreigt Engeland met
afbreken diplomatieke
betrekkingen
De Perzische premier, dr Mossadeq,
heeft in een boodschap aan het Perzi
sche volk en het buitenland verklaard,
dat ingeval de Britse regering niet in
gunstige zin zal antwoorden op de jong
ste Perzische voorstellen. Perzië zich
verplloht zal zien zijn diplomatieke ver
tegenwoordigers te Londen terug te roe
pen. De ministerraad, aldus de bood
schap. zou deze kwestie in een volgende
zitting bespreken. Volgens de boodschap
rijst in het gestelde geval de vraag of
de belangen van Perzië in Engeland aan
een Europees dan wel een Aziatisch
land moeten worden toevertrouwd.
Bisschop Sjikof en drie paters zijn
veroordeeld tot de dood door de kogel.
Twee jjriesters kregen twintig jaar ge
vangenisstraf. terwijl zes beklaagden
tot 15 jaar, twee tot 14 jaar en elf tot
twaalf jaar gevangenisstraf werden ver
oordeeld.
iDe overige beklaagden werden even
eens tot. gevangenisstraffen veroordeeld.
Een vrouw kreeg vijf en een andere drie
jaar gevangenisstraf.
Einduitslag Japanse
verkiezingen
'De einduitslag der in Japan gehouden
algemene parlementsverkiezingen is als
volgt:
Liberale partij 240 zetels (tevoren
2851; vooruitstrevende party 85 zetels
tevoren 67 rechtse socialistische par
ty 57 zetels i tevoren 30)linkse socialis
tische partij 54 zetels (tevoren 16):
communistlsohe partij 0 zetels (tevoren
221andere partyen i onafhankelijken,
socialisten, coöperatieve party) dertig
zetels (tevoren 26).
Nieuwe Britse ambassadeur
te Washington
Sir Roger Makins, een economisch
deskiunhgc bu het Britse ministerie van
buitenlandse zaken, is benoemd tot am
bassadeur van Groot-Brittannië te
Washington als opvolger van sir Oliver
Franks. De nieuwe ambassadeur zal zijn
functie in begin Januari aanvaarden.
14 October:
Benelux-conferentie
Te Brussel wordt bevestigd dat in ge
meenschappelijk overleg is besloten de
Benelux-conferentie op 14 October is,
te Knokke te houden.
Ook in bevoegde kringen te 's-Gra-
venhage wordt zulks bevestigd.
De ministers zullen de avond tevoren
reeds in Knokke bijeenkomen. Deze Be
nelux-conferentie is te beschouwen als
een voorbereidende ministers-conferen
tie. Na de conferentie zullen de rege
ringen der drie landen aan haar amb
tenaren de richtiynen geven voor de
voorbereiding der tweede conferentie.
Deze zal waarschijnlijk in het begin
van November worden gehouden. In de
ze conferentie zullen dan de besluiten
worden genomen.
De ministers zullen te Knokke de han
gende vraagstukken in Benelux bespre
ken Daarbij zal natuurlijk van gedach
ten worden gewisseld over de moeilijk
heden. welke zich voor een aantal tak
ken der Belgische industrie voordoen.
Deze werden enige weken geleden reeds
te Brussel door de afgevaardigden der
Nederlandse en Belgische werkgevers be
sproken. Aangenomen wordt, dat de mi
nisters ook de instelling van Benelux-
organen onder het oog zullen zien.
Van Nederlandse zijde zullen aan de
Benelux ministersconferentie de volgen
de ministers deelnemen minister-presi
dent dr W. Drees, de minister van Bui-
'enlandse Zaken, mr J. W. Beyen. de
minister zonder portefeuille mr J M.
A. M. Luns. de minister van Sociale Za
ken. J. G. Suurhoff. de minister van
Financiën J. van de Kleft, de minister
var. Landbouw. S. L Mansholt en de
minister van Economische Zaken. prof.
dr. J. zyistra.
Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055
Hoofdredactie: B W. Menkhorst en J. Brouwer f.6.— per kwartaal; f 0 47 per week Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507
