LEIDSE HUISHOUDING VRAAGT IN 1953 RUIM 25 MILLIOEN Mogen de „verkeerslichten" zoveel mogelijk op groen staan.... „Door zorgen gesterkt de toekomst moedig aanpakken"1 Wat alzo werd uitgegeven Wat Leiden nog te wachten staat 91ste Jaargang LE1DSCH DAGBLAD Woensdag 10 September 1952 Tweede Blad No. 27709 Wethouder Van der Kicaak dient millioenennola in Op een verhoging van Rijksuitkering (f. 650.000.—) wordt gerekend Eerder dan werd verwacht heeft de Leidse wethouder van Financiën, de heer D. v. d. Kwaak, „xijn" millioenennota over 1953 ingediend. Een activiteit, waarvoor met name de afdeling Financiën een woord van bijzondere waar dering toekomt. Bladeren wij het precies 300 pagina's omvattende huishoudboekje" der Gemeente door, dan blijkt uit één oogopslag, dat het jaar 1953 aan inkomsten en uitgaven wordt afgesloten met een bedrag van f. 25.255.923.waarbij de post onvoorziene uitgaven is geraamd op f. 268.625.Der traditie getrouw heeft wethouder Van der Kwaak ook dit jaar de pers wederom op „audiëntie" ontvangen. Bij welke ontvangst hij niet alleen verantwoording over dit lijvige Gemeente-stuk aflegde, doch waarbij hij tevens dit document van een toelichting heeft voorzien. Wijzend op de nog steeds ingewikkelde financiële situatie, waardoor men in menig opzicht in het duister tast de wet noodvoorziening Gemeente-financiën loopt dit jaar af stelde de wethouder van Financiën de vraag hoe het met de ont wikkeling op de kapitaalmarkt zal gaan. Ook in Rijks-financieel opzicht weet de Gemeente nog niet waar zij in 1953 aan toe is. Welke medewerking zullen de Gemeenten van het Rijk ontvangen t.o.v. de uitvoering van noodzakelijke werken? Het hangt alles nog in het duister. Bovendien is er altijd nog zo iets als een Investeringscommissie. Ondanks deze zorgen, waardoor men ook in het verleden is gesterkt, wenst wethouder Van der Kwaak en met hem het College van B. en W. de moeilijkheden, welke zich ook in de toekomst nog voor zullen doen, moedig aan te pakken, waarbij op verhogingen van Rijks- uitkeringen tot een totaal bedrag van f. 650.000.wordt gerekend. „Wij verwachten in het komende jaar ongetwijfeld stoplichten op onze weg, doch wij hopen, dat deze voor Leiden zo veel mogelijk op groen mogen staan", aldus de wethouder, die vervolgens een inzicht gaf van enkele aspecten der begroting. Financiële situatie nog zeer ingewikkeld Hoewel men bij de samenstelling van deze begroting is uitgegaan van het ^rzorgingspcil-1952. heeft men daarbij twee onzekere factoren niet in de hand. i \y. de verplichte kosten van steunver lening aan behoeftigen en verplichte onderwijskosten. Ondanks deze onzekere factoren rekent men op een verhoogde uitkering uit het Gemeentefonds van f 650.000.Een ruwe vergelijking tus sen de jaren 1952 en 1953 toont duide lijk aan. dat een verhoging van deze uitkering en in laatste instantie van de bijzondere uitkering volkomen verant woord is. Wanneer wij ons beperken tot de belangrijkste verschillen tussen de ramingen van de begroting voor 1952 en die voor 1953. dan blijkt: a. dat in 1953 is achterwege gebleven een beschikking over een gedeelte van de algemene reserve, verband houdende met de berekende behoefte aan een bij zondere uitkering uit het gemeentefonds oor elk der jaren 1951 en 1952 afzon derlijk. welke in 1952 nog bedroeg f 100.000.—; b dat de kosten van steunverlening e. dat de netto ten laste van de ge meente blijvende kosten van verpleging van behoeftige geesteszieken in 1953 hoger zijn dan voor 1952. f 63.000 d. dat het subsidie voor scholen voor het lager nijverheidsonderwijs, mede in verband met de subsidiëring van de school van de stichting R K. Ambachts school Don Bosco. in 1953 hoger is dan voor 1952. f 116.000—; e. dat de vergoeding van de kosten van bijzondere scholen, bedoeld in art 101 der Lager-onderwijswet 1920. in het bijzonder wegens uitkering ingevolge artikel- 101. lid 4. jo art. 55 ter. lid 2. onder 3e. dier wet ide z g, 5-jaarlijkse afrekening over de jaren 1943 t/m 19471 hoger is. f 82.000—; I dat de rente- en afschrijvingslast van enkele noodzakelijke investeringen, waarbij gedacht is aan grondaankopen, bruggen, spoorwegwerker., scholen en gymnastieklokalen. jn 1953 hoger is dan voor 1952. f. 206.000 zodat het totaal van de belangrijkste nadelige factoren, op welker grootte B. en W geen invloed vermogen uit te oefenen, bedraagt f. 773.000.—. Waar tegenover slechts geplaatst kan worden een verhoging van de raming der algemene uitkering uit het gemeen tefonds. welke netto kan worden becij ferd op f. 124.000.zodat resteert f. 649.000.—. Ofschoon het typerend voor de huis houding van de gemeente is. dat de pro blemen van financiële aard. gedurende de laatste jaren veel meer de financie ring van de kapitaalsuitgaven hebben Foto LD.—Van Vliet Buitengewoon verblijdend acht wet houder Van der Kwaak het. dat Leiden zowel in 1951 als in 1952 kars heeft ge zien voor resp. f 20 en f. 25 millioen aan leningen af te sluiten. Volgens de heer Varteder Kwaak komt de thans door het Rijk voorgeschreven financieringsmethode, welke er van uit gaat. dat men bij elk door de Raad aan genomen object moet kunnen aantonen, dat het geld voorhanden is. de gemeente duur te staan aangezien in zulk geval I een rente van 411 moet worden be taald In het verleden werden eventuele i objecten eerst nadat zij waren uitge- i voerd veelal u;t kasmiddelen gefi- nancierd «rente l7s - 1 £>^2! A Wethouder Van der Kwaak mèt de Gemeentebegroting 1953 voor het stoplicht. „Moge het veelvuldig op groen itaon rMMUi lm II111 dat voor de uitbreiding van de Elec- triciteitsfabriek. dat reeds op 11 Juli 1949 werd verleend. Voor het ogen blik menen B. en W. te mogen vol staan met de mededeling, dat deze beide ercdicten aanzienlijk, dat Is met circa 25(r, zullen worden overschre- i den. Voor wat betreft de uitbreiding van het productievermogen van de Electrici- teitsfabriek vindt de verhoging van het crediet voor een belangrijk deel haar oorzaak in de omstandigheid, dat met ingang van 1 Januari 1952 het rentever- lies tijdens de bouw ten laste van de bouwkosten zal worden gebracht Hierop as niet gerekend. Volledigheidshalve j delen B en W. mede, dat op dit ogen- j blik is uitgegeven t b v. de Spoorweg- werken f.2 97 millioen en ten behoeve van de vergroting der productie-capaci- teit van de Electriciteitsfabriek f. 15 42 millioen. Er mag worden aangenomen, dat de algemene reserve per 1 Januari 1952 f. 1.508.724 zal bedragen. DE INVESTERINGEN IN 1953. Evenals voor 1952 is weer een bedrag geraamd thans f 125 000voor ten laste van de gewone dienst komende rente en afschrijving van nog te voteren credieten voor kapitaalsuitgaven Dit bedrag is uiteraard slechts toereikend voor de meest urgente nieuwe investe ringen. B. en W spreken er hun vreugde over uit. dat ook tijdens de zwaarste finan- cieringszorgen de investeringen in Lei den doorgang konden vinden. Het meest tot de verbeelding spreekt in dit verband de woningbouw Ook de bouw van scholen kon in de afgelopen periode, dank zij de middelen, die voor de finan ciering aanwezig waren, op normale wijze voortgang vinden GEEN KORTING OP JEUGD ZORG ETC. Ofschoon de gemeenten vóór de laat ste oorlog een tijd hebben gekend, cat zij bijna jaarlijks moesten tornen aan de subsidies, welke aan instellingen in het belang van de jeugdzorg en de cul tuur waren toegekend, stemt het tot tevredenheid, dat in deze moeilijke tij den niet tot verlaging behoefde wor den overgegaan en in bepaalde gevallen zelfs tot een belangrijke verbetering van de zorg kon worden gekomen. Ook van de subsidies van sociale aard kan dit worden gezegd. Het ligt niet in het voornemen van B. en W. om in het komende jaar op al deze terreinen tot een verminde ring van de subsidie over te gaan. DE ELECTRICITEITSTARIEVEN. Hoewel de Regering nog steeds een her ziening iverhoging Red i der clectrici- teitstarieven beoogt, hebben B. en W. hierover tot op dit momer.t nog geen concrete voorstellen bereikt. Het laat zich evenwel aanzien, dat in de komen de maanden een desbetreffend voorstel de Raad zal bereiken. Momenteel wordt in E.Z H.-verband bekeken hoe men deze herziening voor de provincie zal opstellen. De kosten voor het onderhoud der straatlantaarns en verdere kosten der I terlichting moesten f. 36 253 hoger ge raamd worden dan voor 1952 Verwacht moet worden, dat deze kosten in de toekomst nog zullen stg- j gen. als de verbetering en uitbreiding van de straatverlichting Iwethouder A'an der Kwaak verwacht, dat Leiden nagenoeg in 1953 geen gaslantaarns meer zal hebben) geheel tot stand zal zijn gekomen. De uitkering van de N.V. Leidsche Duinwatermaatschappij moest opnieuw f. 40.000 lager worden geraamd. Het laat zich aanzien, dat de N. V. in de jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiiii Woningbouw krijgt weer een flinke duw Ofschoon de Raad daarover nog geen plannen hebben bereikt, hopen B. en W in het komende najaar de woningbouw weer een flinke duw te geven. Voor de naaste toe komst, aldus lezen wij ln de ge- leidebrief der begroting-1953. staan weder de nodige plannen op stapel. Bovendien moeten in de toekomst nog vele andere werken worden uit gevoerd. Het streven van het Col lege blijft bij voortduring gericht op de verwezenlijking van de bestaan de plannen. 'lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllHII' toekomst als bron van inkomsten voor de Gemeente geheel zal opdrogen. I De uitkering aan het openbaar Slachthuis wegens een nadelig saldo kan, i mede als gevolg van de onlangs gewij zigde tarieven, met f. 12.314 worden ver- I laagd. Hoewel het streven van het col- lege er op Is gericht de rekening van dit bedrijf zonder nadelig saldo te doen sluiten., openen de huidige omstandig heden daartoe nog niet de mogelijkheid. DE SCHOOLGELDEN. Met lagere inkomsten der schoolgel den wordt ln deze begroting rekening ge houden. Deze verlaging vindt haar oor zaak ln drie omstandigheden, t.w. ;n een voorgenomen wijziging van de tarieven van het schoolgeld, ln de verlaging van de tarieven der inkomsten- en loonbe lasting en in de teruggang van de be lastbare inkomens. Mede als gevolg van de voortdurende prijsstijgingen en de verhoging der wed den en lonen gedurende de jaren 1943 tot en met 1947 dient de gemeente, inge volge art. 55ter. lid 2. der Lager-onder wijswet 1920. oter deze Jaren alsnog aan het bijzonder onderwijs uit te keren een bedrag, dat voor het L.O. is geraamd op f 70.840 en voor het Ulo op f. 11.338. Deze uitgaaf, zo zeggen B en W.. betekent een extra last voor het Jaar 1953. welke zich na elke periode van 5 jaar herhaalt. Aangenomen moet worden, dat ook over de pericde 1948 tot en met 1952 te zijner tijd nog een aanzienlijk bedrag ver schuldigd zal zijn. STIJGING AANTAL ONDER STEUNDE ARMLASTIGEN. Het is opvallend, aldus schrgven B. en W. in de geleidebrief. dat, terwijl ten aanzien van vele lasten van de ge meente een zekere stabiliteit kon wor den bereikt, de uitgaven wegens steun verlening door de dienst voor Sociale Zaken zich nog steeds in een stijgende lijn bewegen. I Wanneer men daarbij nog in aanmer- king neemt, dat de cijfers sedert 1948, het jaar. waarin de Noodwet Ouder domsvoorziening in werking is getreden, nog gunstig zijn beïnvloed, mag worden geconcludeerd, dat de kosten wel bij zonder zijn gestegen. Het staat thans wel vast, dat de totstandkoming van ge noemde wet niet die gunstige Invloed op het uitgavenpeil van de gemeente heeft gehad, welke men er in 1948 van heeft verwacht. Bij een beoordeling van de cijfers dient i men evenwel te bedenken, dat het aan tal ondersteunde armlastigen bedroeg op 1 Juli 1948 649. 1949 707, 1950 822, 1951 995 en in 1952 1158, terwijl voor 1953 met een voortgaande stijging rekening moet worden gehouden. Zij wordt voor namelijk veroorzaakt, doordat de ge- I deeltelijk-invaliden zich steeds moeilijker in het productieproces kunnen handha ven. Ondanks de mogelijkheid, dat do I verhoging van de normen voor onder- I steuning van armlastigen tot staan zal kunnen komen. Is er nog weinig grond voor d0 hoop. dat ten aanzien van het totaal der kosten het hoogtepunt is bc- reikt. betroffen dan het verkrijgen van ever- wicht in het budget, is de financiële positie thans zodanig, dat verwacht mag worden, dat de gemeente indien geer. nieuwe geldleningen zouden worden ge sloten, tot het tweede kwartaal van 1953 geen financieringsmoeilijkheden zal hebben. Aangezien de investeringen evenwel zoveel mogelijk normaal voortgang zul len moeten vinden, zal het verstandig zijn waakzaam te blijven. Komende uit het dal....'. Tocht omhoog vergde veel inspanning Aan het einde van hun geleide brief. waarvan wij op deze pagina de voornaamste bijzon derheden publiceren, lezen wij nog de volgende lyrische ont boezeming van Burgemeester en Wethouders: ..Komende uit het dal. hebben wij getracht U een indruk geven van de afgelegde weg. Ook hebben wij gepoogd U een beeld te geven van het punt. dat wij bij onze bestijging thans hebben bereikt. Ook al heeft de tocht omhoog veel inspanning gevergd, terugblikkende verrast ons niet alleen de hoogte, welke is bereikt, doch ook het uitzicht, dat is verkregen. Omhoog ziende, ontdekken wij evenwel reeds mei het blote oog nieuwe moeilijkheden, terwijl de ervaring ons heeft geleerd, dat er nog vele zullen komen, die zich nu nog aan ons oog ont trekken. Öok zijn wij er op voorbereid, dat het pad straks misschien weer naar beneden zal leiden. Steunende evenwel op de medewerking van Uw Vergadering, zoals wij deze tot nu toe in zo ruime mate moch ten ontvangen, hopen wij ook deze nieuwe moeilijkheden op zodanige wijze te overwinnen, dat het resultaat evenredig is aan dat. hetwelk op dit ogenblik is verkregen". De cijfers spreken OVERSCHRIJDING CREDIETEN VOOR KAPITAALSUITGAVEN. Het ligt voor de hand. aldus merken B. en W. in hun geleidebrief van deze begroting op. dat de loon- en prijs stijging van de laatste jaren het nood zakelijk maakt de credieten voor kapi taalsuitgaven. welke reeds geruime tijd geleden zijn verleend, te verho gen. Zü denken hier in het bijzonder aan het crediet voor de Spoorwegwcr- ken, dat reeds op 26 Januari 1948. en ^ja.'zssWTSgtzv ig!" o- Omschrijving 1939 1946 1951 1952 1953 Vroegere diensten f. f. 97.255 f 26.273 f. _"_ram'ngen)^ Salarissen 'excl. onderwijs)611 935 1.160.854 1.805.662 1 849.064 1900 68-> Personeelsuitgaven (sociale voorzieningen) 151.285 236.639 280560 293 547 297110 Rente fexcl. bedrijven en woningbouw) 328 406 393.130 225 216 685.229 736 640 Afschrijving (alsvoren) 303 137 464 303 664 692 666.590 709446 Annuïteiten van rijksvoorschotten 531.892 537.140 582 937 587 599 587 816 Rente en aflossing van gem.leningen voor de woningbeuw 141.447 129.824 538 556 665 582 1.140 574 Gemeentelitke bUdrn?en voor woningbouw31965 30.511 35 986 50 907 7518° Uitgaven Gemeentewerken 538.320 882.392 1 514.868 1.648.455 1-631 670 Kosten straatverlichting fexcl. renten en afschr.) 101.821 68.702 158.098 170.270 20S.200 Salarissen gewoon-, voortgezet gewoon-, uitge breid en buitengewoon lager onderwijs 319.928 545.159 804.484 774 944 805 825 Salarissen middelbaar- en voorbereidend hoger onderwijs 258 771 382.217 502 049 541.158 575.011 Subsidie bijzondere lagere scholen 219.759 164.677 386 422 416 879 493.722 Subsidie bijzondere kleuterscholen 64.709 70.089 175.159 180200 198.100 Subsidie scholen voor Nijverheidsonderwijs 98 063 134933 248.413 279.677 390 894 i. Subsidie Sportstichting fexcl. kap. lasten 1 3.020 10 200 36987 c 38.827 38.127 Subsidie speeltuinwerk, jeugdbeweging enz1.936 4.024 26 815 42 760 53.109 Kosten verpleging geesteszieken 238.031 325 594 641.160 696.623 700 501 Kosten van de Dienst voor Sociale Zaken 65.040 183.096 261 724 262 003 311.528 1. Kosten van steunverlening aan behoeftigen 640.240 803.956 988454') 920.300') 1 108.300') Kosten van geneeskundige verzorging van be hoeftigen 92.713 65.098 148.182 146.250 164 200 Kosten van steunverlening aan werknemers, die s zonder werk zijn (netto) 275-378 44.162 34969 45 570 68.540 Kosten van de Sociale Raad 9.334 17.529 39.188 41.705 42.943 Nadelig saldo Stedelijke Werkinrichting (Ge- r meentelijke Werkplaats) 20.212 21.073 46.695 58.000 59.000 Nadelig saldo Openbaar Slachthuis 15.324=) 29.135 42.641 39.914 27.600 Nadelig saldo Grondbedrijf 33 005 92.837 101 548 131.101 Nadelig saldo Relniglngs-en Ontsmettlngsdienst 216 300 302.132 459 476 531.000 531.200 Nadelig saldo Volkscredletbank 6.910 6 437 1 676 10.559 10.874 1. Nadelig saldo Endegeest c.a4070 13.456 1. Nadelig saldo Gasfabriek zie 175.070 zie zie zie inkomsten1) inkomsten3) inkomsten') inkomsten') Onvoorziene uitgaven 299.795 268.625 Nadelig verschil tussen overige uitgaven en in komsten 239.801 376.409 497 154 524 958 567.752 I. Voordelig saldo gemeenterekening 151.314 zie 1.043.848 Inkomsten*) f. 5.678.941 f.7 674.796 f 12.310.086 f 12.569 528 f. 13.832.272 Verordening op hel stadsschoon, op de Woningwet en op hel bouwen en slopen In het „Ten besluite" van hun geleidebrief leggen B. en W. rekening en ver antwoording af over het gevoerde beleid, terwijl tevens enkele „onthullingen" worden gedaan over hetgeen Leiden in de toekomst van deze zijde nog staat te wachten. Verder ligt het in ons voornemen alle zeilen bij te zetten, ten einde te be reiken. dat de gemeenterekening over 1951 nog dit jaar door Uw Vergadering voorlopig kaïr worden vastgesteld. Het behoeft geen betoog, dat in de huidige omstandigheden het vraag stuk van de bestrijding der werkloos heid onze aandacht blijft opeisen. Dit geldt tevens voor de sanering van de oude stadsgedeelten". i) Bü de beoordeling van deze cijfers dient er rekening mede te worden gehouden, dat op 1 Januari 1948 de Noodwet Ouderdomsvoorziening in werking is getieden, waardoor de kosten over deze jaren lager zjjn -> Dit zijn batige saldi. De Inkomsten van de Gasfabriek bedragen over 1939 f.203.374; 1951 f. 3.310; 1952 f.70 374 framing) en 1953 f 39 950 framing'. Het nadelig saldo bedraagt f. 462.446. Sanering oude stadsgedeelten ..Er is geen gebied", zo merkt het College op. „behorende tot het terrein van de huishouding der gemeente, dat in de afgelopen jaren niet voortdurend en intensief de aandacht van ons Col lege gevangen heeft gehouden. De op lossing van talrijke vraagstukken eiste voortdurend veel tijd en arbeid en heeft de normale voortgang van de werkzaamheden dikwijls ernstig beïn vloed. In dergelijke omstandigheden dient de urgentie van de verschillende werkzaamheden voortdurend tegen el kaar te worden afgewogen en moeten bepaalde belangen wel eens voorlopig I worden opgeofferd aan andere, die. in- 1 dien zij geen oorrang zouden hebben. I het gemeentelijk apparaat in zijn ge- I heel ernstig zouden doen stagneren. Geplaatst in de schaduw. blUven derge lijke werkzaamheden rusten tot minder opwindende tijden. Indien een dage- lyks bestuur anders zou handelen, zou het hem ontbreken aan zin voor ver houdingen. Dit neemt evenwel niet weg, dat, zo dra daartoe de gelegenheid aanwezig ts, de niet dominerende werkzaamheden een beurt moeten krijgen. Zo zgn wij met de wijziging van het welstandstoezicht thans zo ver gevor derd. dat wil Uw Vergadering daarom trent in de komende maanden een voor stel hopen te doen. Ook de voorberei ding van de wijziging van de Verorde ning op het stadsschoon bevindt zich ln een vergevorderd stadium. In dit verband kunnen wij mede noemen de herziening van het Reglement van Orde voor Uw Vergadering, waarvan een ont werp in de loop van 1953 gereed zal kunnen zijn. Zoals Uw Vergadering bekend ls. heb ben wil reeds geruime tijd in studie het ontwerpen van een verordening als be doeld in artikel 43 der Woningwet Deze materie plaatst ons voor talloze pro blemen en is van een dusdanig gecom pliceerde aard. dat het erg moeilijk ls haar tot een bevredigende oplossing te brengen. Intussen heeft het probleem onze voortdurende aandacht, zodat wg hopen het binnen afzienbare tijd in Uw Vergadering aan de orde te kunnen stellen. In studie is een algehele herziening der Verordening op het bouwen en slo pen. welke nodig met de eisen van de huidige tijd ln overeenstemming moet worden gebracht. Dit omvangrijke werk zal uiteraard een lange tijd van voor bereiding eisen. STADSNIEUWS Voor een kerkorgel in de Kooikapel De Kooikapel der Leidse Hervormde Gemeente, gebouwd od initiatief van wijlen ds Joh. W. Groot Enzerink en od 12 Juli 1934 ingewijd, moet het nog steeds zonder orgel stellen. Een groot gemis, dat nog iedere Zondag sterk wordt gevoeld. Teneinde een stap ln de goede rich- tine te zetten is onder leiding van een Bazar-comité in alle zalen van het wiikgebouw Irene aan de Driftstraat een bazar ingericht, welke hedenochtend onder grote belangstelling door de wiik- nredikant. ds J. N. de Ruiter, is geo pend. Ds de Ruiter, die een kerk zonder orgel vergeleek bil ..een hond od drie poten" dankte allen, die aan de in richting van deze bazar en dat ziin er zeer velen hadden medegewerkt en herinnerde er nog eens aan. dat kanel en wiikgebouw indertijd waren tot stand gekomen, dank zli de inspanning en offervaardigheid van de Hervormde Gemeente wel in he» biizonder van de bewoners van het Kooikwartier. SDr. hooDte. dat het resultaat van deze ba zar de verwachtingen niet zou bescha men. waarna hii haar voor eeooend verklaarde Hierna verspreidden de aanwezigen zich over de bazar; rondde vele aantrekkeliike stands, waarop een keur van artikelen was uitgestald heer ste al sDoedi2 een levendige handel. Daarnaar boden de attracties een ec- leeenheid om het nuttig» met het aan gename te verenigen Moe» het orgel fonds er wel bil varenEen bedehuis achttien iaar zonder kerkorgel Hikt ors °en exceptie in Nederland. D« bazar 13 tot hedenavond elf uur geopend.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 3