LEIDSCH DAGBLAD Scliumaii-parlemeiit zal Europese Grondwet ontwerpen 91ste Jaargang WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1952 No. 27709 Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f.6.— per kwartaal; f.0 47 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Staatsgreep ER is een evident verschil tussen de wijze waarop hier te lande een minister van het politieke toneel verdwijnt en landen, waar een regerings wisseling een even veelvuldig voor komend verschijnsel is als in ons land een regenboog. Hier treedt sinds menselijke heugenis als vaste regel een minister af des daags na lang te voren aangekondigde en vast gestelde verkiezingen; ginds gaat een minister Zaterdagavond naar bed om Zondagochtend gepensioneerd, zo niet m ae gevangenis, te ontwaken. De staatsgreep, welke zich zojuist in Egypte heeft voltrokken de tweede ln nog geen anderhalve maand! en die de generaal Naguib aan het hoofd der regering heeft gebracht, is evenwel minder onschuldig can waartoe het geruisloze en volmaakt-onbloedige ver loop ervan zou doen concluderen. Al was het alléén maar. omdat deze ge beurtenis zich afspeelde in het land van de Njjl, dat door zijn ligging op de scheiding tussen Oost en West een evenwichtsfactor vormt en dat altijd een bijzonder gevoelig punt zal blijven, om dat er nu eenmaal het strategisch zo belangrijke Suezkanaal door heen loopt. Hoe rustiger en evenwichtiger de ver houdingen in Egypte zijn, hoe beter en veiliger dat voor de gehele wereld is. Er is in het gehele Midden-Oosten geen tweede plek aan te wijzen, waar zoveel internationale belangen elkaar raken en waar grote spanningen zozeer onge wenst zijn, omdat men nooit van te voren kan weten welk smeulend vuur en op welke plaats een explosie kan veroorzaken. Hoe stabieler de toestanden derhalve, hoe beter. HET onaangename van het geval is nu evenwel, dat aan militaire dicta turen de uitzondering daarge laten over het algemeen geen lang politiek leven is beschoren. Wij zijn ge neigd om aan te nemen, dat de staats greep van Zondag j.l. eigenlijk moet worden gezien als een logische voort zetting en noodzakelijke consequentie van de coup, welke op 23 Juli (in naam) Ali Maher aan de macht bracht en die het einde van koning Faroek's regering betekende. Maar toch kunnen wij er ons geen ogenblik over verheugen, dat de macht van het leger door deze ontwikkeling weer aanzienlijk is toegenomen, blijken de in de vereniging van de functies van minister-president, minister van oorlog en marine en opperbevelhebber in één en dezelfde persoon: generaal Naguib. Het is volstrekt abnormaal, dat het zwaartepunt van het politieke leven van welke staat ook in zijn leger gelegen is. vooral wanneer zoals juist in Egypte in dat leger in hoofdzaak de jongere officieren de toon aangeven. Er is geen enkele reden om te veronderstellen, dat generaal Naguib zich in mindere mate tot het Westen aangetrokken zou voelen dan zijn voorganger, maar de eis naar onafhankelijkheid blijft bestaan en de vurige wens van vele Egyptenaren om de Engelsen zo spoedig mogelijk uit het land te verdrijven, zou tot een gevaar kunnen uitgroeien, wanneer die wens leeft in de harten van hen. die. méér dan wie ook, over machtsmiddelen be schikken. Wij herinneren ons maar al te goed hoe een onaanzienlijke korporaal het tot hoofd der regering èn van het leger bracht en hoeveel ellende daaruit is voortgekomen. Gelukkig mag een generaal geacht worden véél verstandiger te zijn Moge de heer Naguib deze veronder stelling bevestigen De gehele wereld zal hem er dankbaar voor zijn.... Bron van Amazone ontdekt? NA INSPANNENDE TOCHT DOOR HET OERWOUD. Sebastian Snow, een jonge Engelse ontdekkingsreiziger, die Dinsdag uit Zuid-Amerika in Liverpool is aange komen, beweert, dat hij de bron van de Amazone heeft ontdekt. Hij heeft verslaggevers verteld, dat hij de eerste blanke was. aan wie het was gegeven de 5000 km. lange tocht van de bron van de Amazone tot aan de mon ding te maken. Tijdens het grootste deel van de reis leed hij aan dysenterie en malaria. Het avontuur duurde 10 maan den. Hij en zijn reisgenoot, John Brown, vertrokken met het doel de oorsprong van de rivier te vinden en inderdaad vonden zij bij Carro de Pasco een glet- seher waarin een meertje lag. dat vol gens hen de bron van de Amazone is. De ontdekkingsreizigers gingen uit een om gescheiden hun exploratie voort te zetten. Nadat Brown naar Engeland was teruggekeerd begon Snow zijn reis naar de mond van de Amazone. Hij kwam op zijn weg bij een stam van koppensnellers in wier midden hij tien dagen verkeerde. Vervolgens bleef hij gedurende vijf maanden in het gezelschap van enkele Indianen, die een vlot voor hem maak ten, dat tenslotte bezweek. Hij moest zün tocht toen voortzetten met een wa gen. Hij worstelde door tot Barja. een militaire buitenpost, waar hij een nieuw vlot maakte. Daarna was. aldus Show, de reis gemakkelijk. Hjj nam de rivier boot naar Para en kwam daar in Augus tus aan. Overeenstemming te Luxemburg Stap op de weg naar een Verenigd Europa Nederlands amendement werd aanvaard (Telefonisch van onze Belgische correspondent uit Luxemburg) Minister Beycn behaalde gisteravond een diplomatiek succes toen de vergadering van de ministers van het Schuman-plan zjjn amendement op het voorstel van Schuman en de Gasperi accepteerde. Hedenochtend zal als besluit van de ministeriële werkzaamheden een communiqué worden gepubliceerd, waaruit zal blijken dat de ministers het eens zijn geworden over de beslissing om aan de assemblee van het Schuman-plan of een gelijkwaardige assemblee de opdracht te geven om de grondwet voor een federaal Europa op te stellen en een constituante met twee wetgevende kamers bijeen te roepen. Het is waar schijnlijk dat de Schuman-assembléc deze taak zal opdragen aan een gespecialiseerde commissie van parlementaire juristen. Het amendement van de Nederlandse minister van buitenlandse zaken voorziet verder nog dat de assemblee aan de zes regeringen een vragenlijst zal doen toekomen, waardoor de regeringen enigszins zullen worden betrokken bij het opstellen van de basis-principes van deze Europese federatieve grondwet, de enige „rem", welke do Benelux-landen, in deze zaak gelukkig als een feitelijke eenheid optredend, op dit voortvarende project van de Franse en Italiaanse ministers hebben kunnen plaatsen. Op 10 November a 5. zal hier te Luxemburg de consultatieve raad waar in de verbruikers, de vakbonden en de industrie zitting hebben, worden geïn stalleerd. In zijn verslag aan de ministerraad wees Monnet op de diverse werkzaam heden van het gezagsorgaan en hij gaf. naar politieke waarnemers meldden, een nogal tendentieuse versie van zijn con flict met de raad van Europa. Dat de Schuman-assemblée heden in J het gebouw van deze raad bijeenkomt. schijnt het resultaat te zijn van Engelse i druk op Monnet. De voorzitter van de Hoge Autoriteit zeide neg. dat er reeds tal van experts. I die niet tot de Schuman-adminlstratle behoren, werden geraadpleegd. Het is namelijk niet de bedoeling om een enorm administratief apparaat op te bouwen Maar met bekwame mensen, aldus. Mor.net. moeten wij onze grote taak vervullen. Inderdaad zal de politieke assemblee, welke de grondwet zal bestuderen, ln samenstelling kunnen verschillen van de Schuman-assemblée. Dit laatste punt schijnt voor de diplomaten-technici zeer belangrijk te zijn. Het werd gisteravond na urenlange discussie ln de redactie commissie, waaraan ook mininster Beyen en vier Nederlandse afgevaardig den deelnamen, in een communiqué vastgelegd. Al met al dient men nochtans te er kennen, dat Schuman en de Gasperi hun vlag thuis haalden, daar hun voor stel om internationale politieke redenen toch moeilijk kon worden betreden, na melijk op een ogenblik dat het duidelijk wordt dat het verdrag van het Euro pese leger nog wel enige maanden in de ijskast: zal moeten vóór het door de Franse en Duitse parlementen in behan deling zal kunnen worden genomen. Maar het voorstel-de Gasperi is onbe twistbaar een afwijking op het oorspron kelijke mandaat van de Schuman-as semblée. dat volgens het verdrag uit sluitend hierin bestaat het beleid van de Hoge Autoriteit goed te keuren of te verwerpen: Anderzijds is het logisch, aldus poli tieke waarnemers, dat de Schuman-as- WEERBFRICHT Overdrijvende wolkenvelden De Bilt verwacht tot morgenavond: Nu en dan overdrijvende wolkenvel den, bijna overal droog weer. Matige tot wakke wind tussen Oost en Noord. Iets kouder 's nachts met hier en daar mist, borgen overdag ongeveer dezelfde tem peratuur als vandaag. (Opgemaakt te 10 uur). 11 SEPTEMBER. Zon op; 6,08 uur; onder: 19.04 uur. Maan op: 22.31 uur: onder: 1542 uur. Hoogwater te Katwijk te 8.04 en 70.34 uur. Dit nummer bestaat uit zes pagina's De nieuwe premier van Egypte - Generaal Naguib - schudt de hand van de vroegere eerste minister. Ali Maher. nadat deze zich met zijn kabinet had teruggetrokken van de regering. Maher en zijn kabinet namen ont slag uit protest tegen de arrestaties van 50 a 60 Egyptische politici, waaronder de secretaris-generaal van de machtige Wafd-partij. Serag-ed-Din. Generaal Naguib heeft zelf een kabinet gevormd, waarvan hij als eerste minister aan het hoofd staat. semblee op langere termijn toch nieuwe taken op zich had moeten nemen. Het verdrag van de Europese defensie gemeenschap voorziet namelijk dat de politieke autoriteit van deze gemeen schap verantwoording zal moeten afleg gen tegenover de Schuman-assemblée, versterkt met de negen leden welke de Grote Drie zullen vertegenwoordigen. Toch had bijvoorbeeld de Belgische delegatie liever gezien dat een zo be langrijke taak als de grondwet van Eu ropa aan een commissie van onafhan kelijke of door de assemblée benoemde juristen zou zijn opgedragen. DE SAARKWESTIE Ook gisteren voerden de ministers Adenauer en Schuman in de Franse le gatie en aan het door Adenauer aange boden diner besprekingen over de Saarkwestie. Het is dan ook met bijzon dere aandacht, dat het Saar-rapport van Adenauer aan de ministerraad wordt tegemoet gezien. De beide ministers schijnen het over bepaalde punten eens geworden te zijn. Bijvoorbeeld rees de vraag: eerst vrjje verkiezingen in de Saar met deelne- ming van de totnutoe door de Franse autoriteiten verboden Duits-gezinde partijen en daarna het plebisciet? Zullen de Fransen bereid gevonden worden om deze concessies te doen? En wat krijgen zij hiervoor in ruil? SALARIS KWESTIE Gisteren telefoneerden wij dat er eni ge deining ls geweest over de salarissen van de leden van de Hoge Autoriteit. De gespecialiseerde commissie, welke ge presideerd werd door de Belg Duvieu- sart, minister van economische zaken, zal hedenochtend hierover rapporteren. Het ziet er naar uit dat de leden van de Hoge Autoriteit, een nog belangrijker hoger salaris zullen verkrijgen dan de voorziene basis-salarissen van 12 000 dollar per jaar voor de gewone leden. 14.000 voor de vice-presidenten en 15 000 dollar voor de president, maar dat geen speciale vergoedingen zullen worden be taald. Een andere kwestie rees eveneens op namelijk dat de zes landen elkaar in het kader van de eenheidsmarkt een pre ferente behandeling zullen dienen te garanderen. De ministers benoemden de Belgische ambassadeur Max Suetens tot hun af gevaardigde om met de conferentie voor de internationale handel en tewerkstel ling te onderhandelen over de afschaf fing van de clausule der meest begun stigde natie tegenover de derde landen Op een persconferentie, waarbij hü zich ontpopte als een geestig cn slag vaardig debater, zeide Jean Monnet dat de regeringen binnenkort allerlei economische informaties zullen dienen te verstrekken. De oprichting van de eenheidsmarkt is slechts mogelijk wanneer de Hoge Autoriteit over de meest uitgebreide en controleerbare informaties beschikt. Aanhoudend vrij koud Het K-N-M.I. deelt mede: Gedurende de eerste helft van deze week bleef voortdurend voor de tijd van het jaar koude lucht van polaire oor sprong over ons land stromen. Deze lucht had een onstabiele opbouw, zodat er bij voldoende verwarming buien ln konden ontstaan, die plaatselijk met on weer en vrij grote hoeveelheden neer slag gepaard gingen. Des nachts ont stonden de buien in hoofdzaak boven het vr{j warme Noordzeewater, dat langs de kust een temperatuur van ongeveer 17 graden heeft- Overdag ontwikkel den de buien zich in de namiddag, na dat de zon de temperaturen tot onge veer 15 graden had doen oplopen. Tij dens opklaringen daalde in de nacht oe temperatuur sterk en kwam op enkele plaatsen lichte nachtvorst voor. De ge middelde temperatuur was 3 tot 5 gra den beneden normaal. De kans op vorming van buien ver mindert nu tijdelijk iets ten gevolge van de nadering van een zwakke rug van hoge luchtdruk over de Noordzee. De aanvoer van betrekkelijk koude lucht blijft echter voortduren. AMERIKAANSE MILITAIRE POLITIE DOOR SOVJETS TEGENGEHOUDEN. Gewapende Sovjetrusslsche soldaten en Oostduitse politie hebben gisteren driemaal een patrouille van de Ame rikaanse militaire politie, die het Ame rikaanse controlepunt aan de Berlijnse zijde van de grote autoweg naar West- Duitsland wilde bereiken, tegengehou den. De Amerikaanse hoge commissaris Donnelly heeft bij de Sovjet-autoritei ten hiertegen geprotesteerd. De mili taire politie wilde collega's aflossen, die de Amerikaanse voertuigen contro leren, welke van de autoweg gebruik maken. De patrouille trachtte niet de autoweg zelf te berijden, aldus Don nelly. De weg naar de contrólepost loopt ongeveer driekwart kilometer dooi de Sovjet-zone. Scheepsramp op de Donau 90 Opvarenden verdronken Negentig personen zijn verdronken toen Maandag op de Donau bij Bel grado de jocgosiaviscne veerooot „Mlsj" in een storm omsloeg cn zonk. Ongeveer dertig personen, de beman ning cn een aantal passagiers, kon den zich redden door overboord te springen. De meeste slachtoffers be vonden zich benedendeks, waar zij schuilden voor het slechte weer. De „Misj" onderhield een uurdienst tussen Belgrado en de voorstad Zemun aan de andere oever van de Donau. on geveer twaalf kilometer stroomopwaarts Het schip vervoerde meer passagiers dan gewoonlijk, omdat een der bruggen we gens herstelwerkzaamheden voor het verkeer was gesloten. Volgens ooggetuigen sloeg het schip om na een bijzonder krachtige wind stoot. die de hevige hagelstorm verge zelde. Sommige getuigen verklaarden, dat veel passagiers aan de lijzijde van het schip beschutting hadden gezocht, waardoor het kleine vaartuig uit zijn ba lans was komen te liggen. Het schip zonk aan de samenvloeiing van de Sau en de Donau bij het fort KaJemegdan. De reddingswerkzaamheden werden be lemmerd door slecht zicht als gevolg van de dichte hagel. Vijf Britse straaljagers op één dag verongelukt Gisteren zijn boven Engeland niet minder dan vijf „Meteor"-straaljagers verongelukt, waardoor twee vliegers om het leven zijn gekomen. De vlieger van het eerste veronge lukte vliegtuig, dat bij Weymouth in zee stortte, kon door een passerend tank schip worden opgepikt. Een tweede „Meteor" stortte neer bij Tangmere in Sussex. Het toestel sloeg op een afstand van slechts zeven meter van een kinderwagen, waarin een kind sliep, in de grond. De vlieger kwam om het leven, hoewel hij met behulp van de uitschietbare stoel het toestel had ver laten De vliegers van twee „Meteors", die boven Cambridgeshire in botsing kwa men, wisten met hun valscherm behou den de begane grond te bereiken. Het vijfde verongelukte toestel stortte neer bij Sutton Bank in Yorkshire; de vlieger kwam om het leven. Tengevolge van een orkaan is het 5500 ton metende tankschip ..Foun dation Star" op de Atlantische Oceaan in tweeën gebroken. Deze telefoto toont het in tweeën gebroken schip; de golven slaan reeds over het middenschip. Het juiste aantal passagiers, dat de „Misj" vervoerde, is nog niet bekend, duikers zullen bij het wrak afdalen om de lijken te bergen. De kapitein, die zich onder de gered den bevond, verklaarde nog. dat hü met opzet te \Toeg was afgevaren om te voor komen. dat met het slechte weer zijn schip overladen zou worden. Vóór het schip zonk had de kapitein nog vele ruiten van het dekhuis ingeslagen en in gesloten passagiers naar buiten -getrok ken. Vissers, die ooggetuige van de ramp waren, verklaarden, dat minstens veer tig tot vijftig personen het schip hadden kunnen verlaten, doch velen, die niet konden zwemmen, verdronken. Het zicht was op het ogenblik van het ongeluk slechts circa dertig meter. Van de dertie geredden bij de scheeosramo od de Donau. ziin thans noe acht overleden, zo wordt uit Bel grado nader gemeld. Tot nu toe hebben duikers zes liiken geborgen. Het schip ligt od ziin kant in ongeveer 10 meter diep water. Marokkaanse kwestie voor V.N. De dertien Arabische en Aziatische landen hebben secretaris-generaal Tr.vgve Lie verzocht de Frans-Marok kaanse kwestie op de agenda van de komende algemene vergadering der V.N. te plaatsen. In een brief wordt verklaard, dat Marokko als een kolonie wordt behan deld en dat „telkenmale gespot ls" met de beginselen van het handvest der V.N. en de verklaring betreffende de rechten van de mens. DONNELLY IN BERLIJN. De Amerikaanse hoge commissaris in Duitsland, Donnelly, heeft tijdens zijn eerste bezoek aan Berlijn sedert hij McCloy opvolgde, een „vriendschappelijk onderhoud" gehad met generaal Tsjoei- kof, hoofd van de Sovjet-controlecom missie in Duitsland. Op een persconfe rentie verklaarde hij later, dat hij van plan ls veelvuldiger Berlijn te bezoeken en openhartig met de Russen geschil punten te bespreken. In de loop van het onderhoud hebben beide partijen grieven ter sprake gebracht en Connelly sprak o.m. over de ontvoering van dr Linse, een West-Berlijns advocaat, die voor een anti-communistische organisatie werkte. „Generaal Tsjoeikof herhaalde zijn verzekering, dat hij niets van deze kwestie afweet," aldus Donnelly, „hij zou nadere inlichtingen Inwinnen". Generaal Tsjoeikof heeft Dinsdag avond. vergezeld door zeven leden van zün staf. een in de Amerikaanse sector van Berlyn gegeven ontvangst ter ere van Donnelly bügewoond. Een der twee opgepikte opvarenden van het Hondurese tankschip „Founda tion Star' heeft verklaard, dat de 8 personen, die nog vermist worden, één voor één door honger en uitputting zijn omgekomen en uit de reddingsboot, waarin zü zaten, in zee zijn gevallen Men geeft na deze mededeling vrij wel de hoop op. dat men nog overle venden zal aantreffen. De beide opge pikte mannen verkeerden zelf m een staat van uitputting. Zoals bekend zijn tevoren 19 van de in totaal 30 opvarenden van de ...Foun dation Star" door het Noorse schip „Emu" gered. LIBANESE REGERING AFGETREDEN In een gisteravond uitgegeven offi cieel communiqué is verklaard, dat het nieuwe uit drie personen bestaande Li banese kabinet slechts een zaakwaar nemer zal zün tot de president zün be raadslagingen over de vorming van een voor het volk aanvaardbare nieuwe regering zal hebben beëindigd. Hieruit meent men te kunnen opma ken. aldus Reuter dat de oppositie zal worden verzocht, deel uit te maken van een coalitieregering. Deze Amerikaanse politieagenten hebben zich opgesteld op de Mama- roneckweg te Westchester met een radarapparaat, waarmee zij de snelheid van de motorvoertuigen kunnen controleren. De radarinstal latie waarschuwt wanneer een motorrijwiel of een auto de toege stane snelheid overschrijdt. De camera neemt dan een foto van het voertuig op een 16 millimeter band. Deze bewegende film doet dienst als bewijsmateriaal. Op het ogen blik is een proefproces hangende tegen een motorrijder, cn daarbij zal worden uitgemaakt, of de foto's als wettelijk bewijsmateriaal door het gerecht worden erkend. De enige man, die klokken lassen kan? (Van onze correspondent te Bonn) Sedert de gebroeders Hemony in de 17de eeuw de klokkengieters- en klok- kenstemmerskunst tot ongekende hoogte opvoerden en de naam van Nederland op dit gebied in de gehele wereld ver breidden. heeft het lang geduurd, voor dat deze langzamerhand danig in ver val geraakte kunst nieuwe methoden ging toepassen. Pas in onze dagen kan men weer goed gestemde klokken ma ken. ook in Nederland. Op de gehele wereld is er echter naar men ons verzekerde maar één man. die gebarsten klokken kan repa reren. zonder dat zü geheel opnieuw gegoten behoeven te worden: Johann Laohenmeyer, een klokkenlasser in de oude Zuid-Duitse stad Nördlingen. Zelfs uit het buitenland komen dui zenden kilo's zware klokkengevaarten naar zijn werkplaats om daar hun stem terug te krijgen. Eeuwenlang leek dat onmogelük en moesten gebarsten klok ken. die men lief had gekregen, opge- smolten worden om het aanzijn aan andere te geven, die weer een levend geluid konden voortbrengen. Lachenmeyer was oorspronkelük een brave hoefsmid. Toen er steeds meer auto's op de weg kwamen, leerde hU bovendien lassen Op een goede dag kreeg hij een gebarsten klok in zün werkplaats. Het geval interesseerde hem en hij experimenteerde net zo lang, tot hü een las-procédé vond. waardoor de klok weer begon te leven. Niemand heeft het hem totnutoe kunnen nadoen. Egyptisch-Britse verhouding weer aan de orde Uit alle Egyptische regeringsgebou wen worden de portretten van alle Egyptische vorstelijke personen ver wijderd. Een regeringswoordvoerder heeft meegedeeld, dat de extremistische reli gieuze organisatie de „Mohammedaanse broederschap" wordt beschouwd als zijnde een politieke partü- Bijgevolg zal ook de broederschap ingevolge de wet op de politieke partüen moeten gereor ganiseerd. aldus de woordvoerder. Hij legde de nadruk op het feit, dat de nieuwe wet niet betekent, dat de par tüen zullen worden ontbonden. Er zün tal van huiszoekingen ver richt, vooral bij vooraanstaande per sonen onder het oude regime Een vier tal clubs in Cairo. w.o. de Kon. Auto mobielclub. is gesloten. Na een beleefdheidsbezoek van de Britse ambassadeur in Cairo, Stevenson, aan de nieuwe Egvptische minister van buitenlandse zaken. Tajeh. verklaarde een regeringswoordvoerder, dat Egypte een nieuwe wüze van aanpakken be raamt om de Brits-Egyptische kwestie op te lossen. Hoewel geen onmiddellijke actie ls te verwachten omdat de rege ring bezig is met sociale, politieke en economische binnenlandse hervormin- :Pr>. „zullen binnen niet te lange tijd de buitenlandse kwesties weer worden op genomen" ald'is de woordvoerder.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 1