LEIDSCH
DAGBLAD
Britse vakbeweging eist meer
nationaliseringen
Labour-partij in een
moeilijk jxtrket
Belgische minister van Justitie
treedt af
1
Op de duur worden
Benelux - moeilijkheden
overwonnen
91ste Jaarganr
DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1952
No. 27704
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
6.— per kwartaal; f. 0.47 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
(Telefonisch van onze Londense correspondent)
De algemene bestuursraad van het Vakverenigingsverbond In de Labour-
party is gisteren te Margate in een uiterst moeilük parket gebracht doordat de
vergadering, tegen de wil van het bestuur in, een resolutie heeft goedgekeurd,
waarin uitbreiding van de nationalise ringen wordt geëist.
Na de voltooiing van het oorspronke
lijke nationaliseringsprogramma van de
Labourparty, opgesteld voor de verkie
zingen in 1945, wilden de socialisten ook
als gevolg van de tegenslag bij latere
verkiezingen, niet te hard van stapel
lopen en gaven zij de voorkeur aan een
periode van consolidatie. Tenslotte waren
de nationaliseringen een experiment,
waarmee voorzichtig diende te worden
omgesprongen. Labour liet een aantal
nieuwe nationaliseringsplannen, vooral
tot, stand gekomen onder druk van de
linker vleugel, reeds voor de laatste ver
kiezingen vallen,
Het vakverenigingscongres wilde thans
deze tweede nationaliseringsronde
welke o.a. sloeg op suiker, cement en
het assurantie wezen hersteld zien en
verder alle industrieën en diensten in
het nieuwe programma opnemen, welke
reeds een particulier monopolie-karakter
dragen.
Bovendien wilde het voorstellen, dat
er haast zou worden gemaakt met dit
programma, dat binnen een jaar zou
dienen te worden uitgewerkt, zodat het
volgende congres het definitief zou kun
nen opstellen.
Het probleem voor de bestuursraad
ras dat deze niet zonder meer de reso
lutie wilde afwijzen, omdat dit dan zou
neerkomen op een verwerping door de
T.U.C. van verdere nationaliseringen,
hetgeen ook weer niet de bedoeling was.
Veiligheidsraad tegen
collectieve toelating vai
candidaatleden
Amerika, Nederland, Turkije,
Griekenland, Chili cn (nationalistisch)
China hebben zich in de Veiligheids
raad alle uitgesproken tegen de toe
lating tegeiyk van de 14 door Malik
(Sovjet-Unie) voorgestelde landen.
De Nederlandse afgevaardigde, von
Ealluseck, stelde voor de gehele zaak
naar de volgende algemene vergadering
te wijzen.
De Turkse gedelegeerde zeide, dat de
Sovjet-Unie zich in 1946 krachtig verzet
had tegen de toelating van groepen van
caudidaten. De Amerikaanse afgevaar
digde, zeide, dat de Sovjet-Unie 23 maal
gebruik had gemaakt van haar veto bij
dp behandeling van toelatingsaanvragen.
Zii had vijf maal haar veto over de toe
lating van Italië uitgesproken, hoewel
tien van de elf 'eden vóór het Italiaanse
lidmaatschap waren. Amerika had ern
stige bezwaren tegen de toelating van
Bulgarije, Roemenië, Albanië, Hongarije
en Buiten-Mongolië.
De Britse afgevaardigde zeide geen
bezwaren tegen toelating te hebben op
grond van de ideologie in de betrokken
landen. Hij was het met andere sprekers
eens, dat de kwestie van Italië afzon
derlek behandeld dient te worden.
EUROPESE GEMEENSCHAP VOOR
KOLEN EN STAAL.
De vice-voorzitter van het Hoge Ge
zagsorgaan van de Europese gemeen
schap voor kolen en staal. Franz Etzel,
heeft medegedeeld, dat binnen 6 maan
den alle handelsbelemmeringen en tol
muren voor kolen, ijzer en staal bimien
de gemeenschap zuilen verdwijnen.
HoVÜflH 'n KIE 'H'OUrftNT 1USTI&*HOUPtH?
»E K.L.M. BIV/yST HET.../'
WEERBERICHT
Plaatselijk buien
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselende bewolking met plaatselijk
enkele buien. Vannacht in het binnen
land weinig wind, morgen overdag
matige wind uit Westelijke richtingen,
vry koud weer. (Opgemaakt te 10 uur).
5 SEPTEMBER.
Zon op: 5.58 uur; onder 19.18 uur.
Maan op: 19 28 uur; onder: 7.45 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.47 en 16.13
Uur. (Springtij).
Dit nummer bestaat uit acht pagina's.
Daarom zocht de voorzitter, Arthur
Deakin, een uitweg door een tegen-
amendement, dat beoogde, dat de
resolutie zou worden terug gewezen
naar de bestuursraad. Deze vlieger
bleek echter gezien de stemming van
het congres, dat de resolutie met
4.500.000 tegen 3.200.000 stemmen ac
cepteerde, niet op te gaan.
Zodat de bestuursraad nu zal moeten
trachten de klip te omzeilen door op een
of andere manier van d- plannen af te
komen of ze te matigen.
Tijdens de debatten ging het fel toe.
Er was herhaaldelijk groot tumult en er
heerste soms de grootste verwarring.
Iemand sprak over „Alibaba-Churchill"
en de „veertig rovers", zinspelende op de
pogingen van de regering om de natio
nalisaties van ijzer en staal en van
transport geheel of gedeeltelijk onge
daan te maken. Wat dit betreft heerste
er volledige overeenstemming tussen de
bestuursraad en het congres, dat zich
voor hernationalisering van de genoem
de bedrijfstakken uitsprak, waarbij
geëist werd, dat het transport zonder
verdere compensaties later opnieuw
diende te worden overgenomen.
Parlementaire Enquête
Regeringsbeleid '40-45
Binnenkort verschijnt
zesde deel
(Van onze parlementaire redacteur).
Zaterdag 27 September zal weer een
rapport verschijnen het zesde deel
van het onderzoek van de Parle
mentaire Enquête Commissie naar het
regeringsbeleid in de jaren 1940-1945.
Dit nieuwe deel zal betrekking heb
ben op de vertegenwoordiging van
Nederland in het buitenland (ambassa
des en gezantschappen) en de beharti
ging van de Nederlandse belangen al
daar en de wijze waarop de hulpver
lening aan Nederlandse krygsgevange-
nen en burgerlyke gedetineerden is
verleend.
In de loop van de winter zal het
zevende deel verschijnen betreffende
het militaire beleid na de Meidagen
van 1940, hetgeen mede omvat het mili
taire beleid in het Verre Oosten na
Maart 1942.
Het is voorts de bedoeling dat in het
voorjaar van 1953 het achtste deel wordt
gepubliceerd over het geven van leiding
en voorlichting aan ambtenaren en bur
gers in de bezette gebieden en over het
contact met en de politiek ten aanzien
in de verzetsbeweging in Nederland.
In totaal heeft de Enquête-Commissie
reeds meer dan 1200 verhoren afgeno
men en meer dan 300 voltallige vergade
ringen gehouden, benevens honderden
vergaderingen van sub-commissies. Door
de benoeming van mr L A. Donker tot
Minister van Justitie, raakt de commissie
helaas haar eminente voorzitter kwijt.
Omtrent de zaken, die worden behan
deld in het deel, dat aan het einde van
deze maand verschijnt, heeft de heer J
Schilthuis alle verhoren afgenomen en
daardoor de voornaamste leiding gehad
bij dc voorbereiding van de publicatie
van du zesde deel. In de verschijning
behoeft daardoor geen vertraging te ont
staan.
Deze man is geen circusartist, zoals
U misschien zoudt menen. Hij is een
motorkoerier van het Italiaanse
élite-regiment Bersaglieri en ver
toont hier een staaltje van zijn
kunnen.
Spaak spreekt
„EUROPA, VERENIGT U!"
„In Europa bestaande anti-Amerikaanse
gevoelens zijn een niet al te plezierige
uiting van ondankbaarheid", verklaarde
de voormalige Belgische minister-presi
dent Paul Spaak in een gisteren te Ko
penhagen. tot studenten gehouden toe
spraak.
„Sommige Europeanen zijn tegen de
Amerikanen gekant, omdat zij hun hulp
nodig hebben en bevonden dat zij edel
moedig en begrijpend zijn. Doch tot hen
kan ik slechts zeggen: de enige manier
voor de Europese staten, om het zonder
Amerikaanse hulp te kunnen stellen, is:
Verenigt u.
De Noordatlantische verdragsorgani
satie is volstrekt noodzakelijk, doch het
is niet goed wanneer een der deelnemen
de staten te sterk wordt; er moet een
zekere mate van evenwicht bestaan.
De enige volwaardige deelgenoot van
de Verenigde Staten van Noord-Amerika
is: de Verenigde Staten van Europa. Het
is zeer wel mogelijk dat er in 1953 een
Europese grondwetgevende vergadering
komt", aldus Spaak.
„Heer in het verkeer"
X De kapitein van het nieuwste
X Amerikaanse passagiersschip „Uni-
ted States", dat kortgeleden op zyn
I eerste reis de „blauwe wimpel" I
t veroverde door de oversteek van de X
X Atlantische Oceaan in recordtijd j
f af te leggen, heeft verklaard dat
hij op de jongste reis van Engeland
I naar New York „uit beleefdheid"
X voor het Britse passagiersschip J
X „Queen Elizabeth" nog steeds het X
grootste ter wereld, en eveneens op j
t weg naar New York, midden op de
Oceaan een omweg van zestien mijl I
X door een mistbank heeft gemaakt X
X Kapitein Anderson achtte het na- J
melyk niet passend met zyn klei-
nere, doch snellere schip de „Queen
Elizabeth" onder de ogen van zijn
t passagiers en bemanning voorbij
X te varen.
WEST DUITSE REGERING OVER DE
EENWORDING VAN DUITSLAND.
Het Westduitse kabinet heeft zich
uitgesproken voor de door de Westelijke
mogendheden voorgestelde procedure
inzake de eenwording van Duitsland.
Ook de Bondsregering is van mening,
dat het houden van algemene en vrije
verkiezingen een eerste voorwaarde voor
het tot stand komen van een Duits vre
desverdrag en de vorming van een rege
ring voor geheel Duitsland is.
Vandaag zal bondskanselier Adenauer
met de Westelijke Hoge Commissarissen
de inhoud van de jongste Russische nota
over de Duitse kwestie bespreken.
DE ZAAK-DRUMMOND
Gustave Domlnlci, de belangrijkste
getuige in de zaak Drummond, is naar
Forcalquier overgebracht voor een lang
durig verhoor. Zoals bekend was hij de
gene die op 5 Augustus de slachtoffers
van de drievoudige moord nabij zyn
boerderij ontdekte.
In de loop van de dag vervoegde zich
•dc echtgenote van Dominlci. Yvette,
zich bij de politiemensen, die het onder
zoek leidden.
Zij was in een zeer zenuwachtige toe
stand. Commissaris Sebeille, een van de
detectives, deelde later mee, dat zij bij
zonderheden had toegevoegd aan de
„belangrijke verklaringen", welke Doml
nlci in het eerste deel van zijn verhoor
had afgelegd. Dominici wordt om beur
ten ondervraagd door commissaris Se
beille en hoofdcommissaris Constant.
ACHESON DOET BEROEP OP PERZIË
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Dean Acheson, heeft een
beroep op Perzië gedaan om het Brits-
Amerikaanse voorstel ter regeling van
het oliegeschil opnieuw in overweging
te nemen.
Maar de politiek van de
regering blijft ongewijzigd
(Telefonisch van onze Brusselse
correspondent).
Na een vier uren lange kabinetsraad
begaf premier Van Houtte zich gister
avond naar het Paleis, om aan Koning
Boudewijn het ontslag van de minister
van Justitie, mr Joseph Pholicn, te
presenteren. De Koning aanvaardde dit
ontslag.
Over het leven van de bekende
Fiansc kunstschilder Toulouse Lau-
'icc. die heeft geleefd in de laatste
helft van de negentiende eeuw, zal
een film worden vervaardigd, die
wordt opgenomen in Parijs cn Lon
den. De hoofdrol in deze film. welke
de titelMoulin Rouge" zal dragen,
zal worden vertolkt door José
Ferrer. Hiervoor zal hij zich echter
moeten voortbewegen op zijn
knieën; Toulouse Lautrec had na
melijk een dwergachtig postuur en
men wil de realiteit zoveel mogelijk
henaderen.
De foto toont José Ferrer, „staand"
op de knieën, met speciaal voor dit
doel vervaardigde schoenen. Naast
hem staat de regisseur John Huston.
Van Houtte verklaarde nadien aan de
journalisten, dat minister Pholien geen
enkele blaam treft. Pholien is een oud
strijder uit beide wereldoorlogen en een
verzetsman. De minister van Justitie
nam ontslag om de situatie op te helde
ren, welke was vertroebeld door een
serie maatregelen, die door sommige
kringen verkeerd werden geïnterpre
teerd.
Dit is dus de officiële versie van het
ontslag van minister Pholien.
De minister zal zelf de redenen van
zijn ontslag op een hedenochtend te hou
den persconferentie uiteen zetten.
Onder die „sommige kringen" dient
men de verzets-organisaties te rekenen,
welke meenden dat de regering afweek
van haar verklaring inzake de behande
ling der politieke delinquenten.
De premier verklaarde bovendii
dat de politiek van de regering niet zal
worden gewyzigd.
Hij zal de principes ervan, welke voor
namelijk neerkomen op de clementie
heropvoeding van kleine verdwaalden
de strenge bestraffing van grote schuldi
gen hedenavond in een radiorede uiteen
zetten.
Hiermede valt een doek over de onaan
gename zaak van de beul De Bodt, maar
dc vraag rijst of sommige verzetsorgani
saties welke zich te veel op sleeptouw
lieten nemen door de socialistische partij,
het incident niet verder zullen exploi
teren. Echter alleen uit zuiver politieke
overwegingen, namelijk om stemming te
maken tegen de katholieke regering, ir
het vooruitzicht van de gemeenteraad:
verkiezingen van 12 October aanstaande
Sommige verzetsmannen eisen bijvoor
beeld het ontslag van de vorige minister
van Justitie, Ludovic Moiersoen. thai
minister van Binnenlandse Zaken, die
geïntervenieerd zou hebben ten gunste
van kolonel Van Coppenollen, tijdens de
bezetting commandant van de rijkswacht
Het gaat hier om een geval van politieke
collaboratie en de verzetsmannen heb
ben het, naar politieke waarnemers op
merken, sterk vermengd met de zaak
van de beul De Bodt Waaruit dan logisch
voortvloeit, dat de Vlaamse organisaties
zich tegen het politiek gerichte verzet
keren. In de Vlaamse pers is dit tot
uiting gekomen in sarcastische opmer
kingen: of de Waalse en Brusselse ..pa
triotten" het monopolie van de vader
landsliefde voor zich opeisen?
Het is inderdaad zo. dat het meren
deel van de vertegenwoordigers der ver-
zetsverenigingen, welke gisternamiddag
door de premier werden ontvangen, voor
de kabinetsraad, tot de linkse oppositie
partijen behoorden en dat zij moeilijk
kunnen loochenen, dat hun actie toch ook
ten dele kunstmatig is In ieder geval
7ii verkregen het ontslag van minister
Pholien. En normaal zou de gehele actie
thans moeten doodlopen, temeer daar
geen enkele van deze linkse verzetsman
nen zich vóór de hervatting van de exe
cutie van de doodstraffen uitsprak.
ONTPLOFFING IN MARSEILLE.
Een olie- en zeepfabriek te Marseille
is volkomen door brand vernield na een
hevige ontploffing tie blinden en ruiten
van omliggende huizen indrukte.
Volgens de laatste berichten zijn 20
personen omgekomen.
Vele personen uit de omgeving hebben
een shock gekregen en velen vluchtten
met hun kostbaarste bezittingen.
Brandweerlieden van de marine bon
den de stryd met de vlammen aan.
De raad van permanente vertegen
woordigers van de Nato heeft besloten,
dat omstreeks 15 December te Parijs een
bijeenkomst der ministers van buiten
landse zaken zal worden gehouden.
Rusland zal nooit toestemmen in een
erkort verdrag met Oostenrijk, zo
schrijft het blad van de communistische
parti.i in de Sovjet-Unie, de „Prawda".
Dit plan van de Westelijke mogendhe
den, zo voegt .Prawda" hieraan toe,
„heeft ten doel het fascistische regiem
in Oostenrijk te herstellen",
(Ineez. Med.-Adv
1 IJ AANKOOP VAN
for FILM
een aardige brochure mei
waardevolle PffStiS
foto-adviezen
I^^Waage^Uw^oiohjnde/aarom/^
Professor Heinkcl. de bekende
Duitse vliegtuigontwerper, wiens
toestelten deel uitmaakten van de
..Luftwaffe" in de tweede wereld
oorlog. fotografeert hier de nieuw
ste producten van de Engelse vlieg
tuigindustrie op de grote luchtvaart
tentoonstelling te Farnborough.
Naast hem zijn zoon Karl-Ernst.
Al zijn de toonverschillen enorm
Zo niet: „zelfmoord"
(Van onze Brusselse correspondent)
De vele Belgische klachten tegen Be
nelux dienen met een korreltje zout t<
worden genomen. Dat zullen dc Bene
lux-sympathisanten, zowel ten Noor
den als ten Zuiden van de Moerdyk
ook wel gedaan hebben. Wie de Bel
gen, en voornamelyk de Belgische za
kenlui, kent, weet dat zij luide roe
pen voor zy gehangen worden
Wat nog niet eens zo'n kwade metho
de is!
Dit luide protest van de Belgische
industrie is daarom al nodig, omdat de
Brusselse ministeries beslist weigerach
tig staan tegenover een verzoek om de
Belgische liberale economische politiek
alhier een deuk te geven. Men noemt het
hier onder zakenlui de „politiek van de
building", dit betekent: de liberalisti
sche politiek van het Ministerie van
Economische Zaken, dat te Brussel in
een 14 étages tellend flatgebouw is on
dergebracht. De minister van Economi
sche Zaken bezet er met zyn staf de ge-
héle 14e étage. Minister Duvieusart
heeft bewezen, dat hij hardhandig kan
en durft optreden. Dat de Belgische ko
lenmijnen geheel op eigen benen in het
Sohuman-plan zijn gegaan, zonder dat
nog een franc subsidie aan deze mynen
wordt betaald, Is zyn werk.
LAATSTE TOEVLUCHT
Het is Jean Duvieusart, die op de as.
ministeriele Benelux-conferentie het
standpunt van de Belgische Industrie
zal verdedigen of een voor de Belgische
industrie aanvaardbaar compromis zal
dienen naar voren te brengen. Waar
gaat het eigenlijk om? Ofsohoon Bel
gië over het algemeen nog steeds meer
goederen naar Nederland levert dan
omgekeerd, is de balans in verscheidene
sectoren omgeslagen. Nederland levert,
in tegenstelling met vroeger, meer pa
pier, tricotartlkelen, schoenen, rayon-
weefsels. tabak, enz. naar België, dan
omgekeerd. Het zyn interessante arti
kelen, waarin veel loonwerk is begre
pen. en het is dus niet te verwonderen,
dat de balans in het voordeel van Ne
derland omsloeg, gezien de lage Neder
landse lonen. Het zijn bovendien artike
len, welke geproduceerd worden door
een groot aantal kleine en gemiddeld
grote bedreven, die in geen der landen
een grote finantieel weerstandsvermo
gen hebben Wanneer een kleine fabri
kant uit West-Vlaanderen in eigen
land cliënten verliest ten voordele van
een fabrikant uit Tilburg of Twente,
can is dat een drama, daar de kleine
fabrikant uit West-Vlaanderen niet be-
sohikt over een uitgebreid net van bui
tenlandse relaties. In Nederland, en
overal elders in Europa, is het probleem
van de export-bevordering ten gunste
van het kleine bedrijf overigens een be
langrijke kwestie, daar het zo moeilijk
is een exportcombinatie van kleine fa
brikanten op touw te zetten.
In Benelux-verband nu. is het eigen
aardige van het geval, dat de Neder
landse bedrijven, producenten van ver-
bruiksgoederen, naar België exporteren
omdat het slecht gaat. Hierover
een woordje uitleg, waaruit dan weder
om moet blijken, dat het economisch en
industrieel leven allesbehalve eenvoudig
ls: vele Nederlandse fabrikanten vermij
den de Belgische markt, welke als een
hevige concurrentiemarkt bekend staat.
Wanneer de zaken goed
interessant en voordelig
sigaren in Spanje of in
Dominions te verkopen,
daar hogere pryzen dan
Maar nu het erisis is in
goederen, is België de
vlucht geworden temeer
gaan, is het
schoenen en
de Engelse
Men krygt
in België,
de verbruik9-
laatste toe-
daar in Be
nelux-verband geen invoerrechten
betaald moeten worden en België dus
een verlengstuk is van de binnenland
se markt van Nederland.
Het orgaan van de hoofdgroep Indus
trie vestigde terecht de aandacht op
dit aspect van de zaak.
ABNORMALE TOESTAND
De huidige situatie is dus abnormaal,
omdat de Belgische en Nederlandse fa
brikanten om de Beneluxmarkt en bei
de landen als het ware van hun buiten
landse afzetgebieden zijn afgesloten.
Over een jaar zal de textielcrisis waar
schijnlijk tot het verleden behoren en
zullen heel wat Nederlandse textielin
dustriëlen in plaats van in België, dat
voor Nederlandse textiel nooit een tra
ditioneel afzetgebied is geweest, elders
gaan leveren.
Intussen, aldus Jammeren de Belgen,
zitten wij met „de gebakken peren.."
het loonverschil weegt nu dubbel zwaar
in de concurrentiestrijd, welke zoals we
zagen, abnormaal is ten gevolge van de
inkrimping van de buitenlandse afzet.
In vele sectoren is dat verschil niet
30 of 40 maar zoals in de bouwvak
ken 100 r"c. Een Nederlandse bouwar
beider gaat met een gulden per uur
naar huis, een Belg met twee gulden.
Deze verschillen zyn zó groot, dat wy,
ten besluite, niet geloven - het is ook
het oordeel van Belgische overheids
kringen - dat een ministeriele confe
rentie in deze Benelux-controverse
zeer positieve resultaten zal bereiken.
Men kan er lang over twisten of de
Belgische lonen te hoog of de Neder
landse lonen te laag zijn. Dit brengt
ons geen stap verder. Naar wy verna
men zyn er overigens volgens Belgische
deskundigen, slechts drie series maat
regelen, waardoor de huidige situatie in
geringe mate zou kunnen worden ver
holpen. Men zou bijv. een heffing kun
nen leggen op de Nederlandse artike
len, welke te goedkoop worden geacht,
zoals dat reeds voor de snijbloemen ge
beurt. Ofwel, men kan door afspraken
de export naar België van die artikelen
beperken of contingenteren. Een derde
oplossing, waaraan tot nu toe niemand
heeft gedacht en die nochtans de moei
te van een onderzoek waard is, is dat
de Belgische regering de producenten
van dergelijke artikelen zou subsidiëren,
waardoor zy de nodige financiële mid
delen zouden verkrijgen om zich te mo
derniseren en - ondanks het loonver
schil - te kunnen concurreren met d©
Nederlandse industrie.
Men zal dan dienen overeen te komen,
dat het hier om tijdelijke maatregelen
Intussen zal het Nederlandse loonpeil
vroeg of laat toch stijgen.
De huishuren en de landboiiwpacht
zullen niet eeuwig op het huidige te
lage niveau kunnen gefixeerd bly-
ven. Maar wy hebben onze Belgische
vrienden gewaarschuwd: de styging
van de bevolking Ls in Nederland zó
enorm dat de arbeidsmarkt nog vele
jaren meer aanbod dan vraag zal op
leveren, wat automatisch de Ionen
eerder aan de lage kant zal houden.
Het is onze overtuiging, dat Benelux,
ondanks het vele geschryf, ook deze
crisis zal te boven komen.
Te Brussel werd categorisch „neen"
geantwoord op onze vraag of de be
weringen van sommige internationale
waarnemers juist zyn, dat de Bene
lux ten gronde zou gaan, daar Belgie
meer bij Frankrijk cn Nederland
meer bij Duitsland zou gaan aanleu-
„Het ware zelfmoord", aldus een Bel
gische zegsman.