LEIDSCH
DAGBLAD
l
Pi nay's heilige oorlog tegen deloyale
zakenlieden
Publiek houdt - onbewust - prijzen
zelf hoog
Bevan-aanhangers leden
verpletterende nederlaag
Drastische loonsverhoging funest
voor 's lands economie
91ste Jaargang
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1952
No. 27703
irecteur: J. W. Henny
loofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
16.per kwartaal; f 0 47 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No 57055
Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507
franse huisvrouw huiverig voor (goedkope)
import-artikelen
(Van onze Paryse correspondent).
Antolne Pinay. minister-president van dc vierde Republiek, heeft het Franse
opgeroepen tot een heilige oorlog tegen de deloyale zakenleiden. De uit
lag van die strijd zaJ beslissen over het succes van het plan. dat zijn naam
draagt en dus ook over de vraag, of de Franse franc gered zal kunnen worden,
ha tot dusverre steeds vergeefs gepoogd te hebben door middel van overleg
net de zakenwereld de oorzaken van de ononderbroken prijsstijgingen, die de
ranse economie ondermijnen, weg te nemen, is Pinay nu vastbesloten zijn
plannen met geweld tot uitvoering te brengen. Hij beschikt over verschillende
npens, zoals de wet tegen de trusts en die ter beperking der winstmarges
xide vlak voor de vacanUe door het parlement van haar fiat
Nationale vermogen
grotendeels in handen van
„kleine zakenlieden"
Een zwak punt in zijn uitrusting is
leywei, dat hij maar weinig middelen
ïeeft om de uitvoering van die wetten
en eventuele andere decreten te
itroleren. Sinds de Franse economie,
nkele jaren geleden, naar de liberale
Tijheid werd overgeschakeld, werd het
.orps van controleurs, waarover de re
uringen direct na de oorlog nog be-
ehikten, namelijk voor het grootste deel
ipgeheven. Daarin schuilt dan ook een
Ier redenen, waarom Pinay thans vooral
s aangewezen op begrip en medewer-
.ïng der consumenten, op het Franse
olk dus, waarop hij thans een zeer
Iringend beroep heeft gedaan. Hij wekte
>p tot een strijd zonder pardon tegen
ie onwaardige en corrupte elementen m
iet Franse zakenleven, die op een ver-
Ier gaande inflatie hebben gewed en
lie daarom niet zullen laten de premier
lij zijn pogingen zoveel mogelijk de voet
laars te zetten.
VOORKEUR VOOR DURE
ARTIKELEN.
Het mag dan al zo zijn. dat Pinay
ich op een zekere populariteit en op
algemeen vertrouwen kan verheu
len. waarop weinig andere minister-
iresidenten sinds de oorlog konden bo-
;en. toch betekent dat niet, dat hij nu
foor zijn economische politiek ook steeds
ip de actieve medewerking van het pu-
iliek zou kunnen rekenen.
Hoezeer de Fransen en terecht
ook over het dure leven klagen, her
haaldelijk is niettemin gebleken, dat
zij zelf aan die prijsstijgingen onbe
wust maar zeer krachtig mede
werken. Bij de keuze tussen een duur
der en een goedkoper artikel wordt,
/onder op de kwaliteit te letten
door de Franse koper bijna altijd bet
duurste genomen.
Dat is een feit. dat door veelzeggende
proeven herhaaldelijk kon worden vast
gesteld. Een kaas werd bijvoorbeeld in
twee én gesneden, waarna beide helften
teeen verschillende prijzen te koop wer
den aangeboden. Bijna zonder uitzon
dering nam iedereen de duurste helft.
Dit verrassend verschijnsel is stellig een
der psychologische gevolgen van de
oorlog, toen iedereen er van uitging, dat
men zijn geld. bij de schaarste aan arti
kelen, het doelmatigst aan dure en
naar men aannam dus betere pro
ducten kon besteden.
Met die gewoonte is men n3 de oorlog
blindelings doorgegaan, en zeker niet in
DE ZON ALS ENERGIEBRON.
Volgens een te Londen ontvangen be
richt van het Russische persbureau
„Tass" wordt in het gebied, waar op het
ogenblik aan het Toerkmenische kanaal
wordt gewerkt, de warmte van de zon
gebruikt om electrische centrales te
drijven. Vori jaar heeft de Russische
Akademie van Wetenschappen een in
stallatie hiervoor geconstrueerd, aldus
„Tass".
de laatste plaats ten nadele der min
der scrupuleuse winkeliers, die deze
prmcipiële voorkeur voor dure produc
ten als een aanmoediging beschouwden
om hun prijzen zoveel mogelijk op te
hevelen.
DURE GROENTEN
Tot welke resultaten dat heeft geleid,
dezer dagen weer eens heel duidelijk
geworden, toen het officiële Franse bu
reau voor de statistiek zyn laatste cijfers
publiceerde. Een enkel voorbeeld;
In twee jaar tijds is de prijs van een
kilo wortelen van vyf en twintig cents
tot drie kwartjes gestegen, verdrievou
digd dus. Een nog sterker beeld toont de
prei, evenmin dus een luxe-gerecht. In
Augustus 1950 kostte een kilo prei in
Parys ongeveer veertig cent. vandaag
moet men er een gulden vijf en zeventig
cent voor betalen.
Eén van de middelen, waarmee de
Franse regering by herhaling heeft ge
tracht zulke volslagen ongemotiveerde
prijsstijgingen te bestrijden, was de mas
sale invoer uit het buitenland. Het re
sultaat hiervan bleek echter meestal
nogal ontmoedigend te zijn. Wanneer een
Franse huisvrouw namely k de keuze
heeft tussen een kilo Franse boter en
een kilo Deense of Hollandse boter, dan
2al ze altijd het nationale product pre
fereren, ook, en zo niet vooral, wanneer
de prijs van het nationale product bedui
dend hoger ligt. Ze ls nu eenmaal on
wrikbaar van de superioriteit der eigen
artikelen en producten overtuigd. Wat
„van buiten" komt kan. in haar ogen,
nooit zo heel erg veel zaaks zijn. Waar
om zou 't immers ook goedkoper kun
nen zijn?
Tegen dat bijgeloof, waarvan de
Franse winkeliers dus een dankbaar
gebruik hebben gemaakt, moet de re
gering zich dus nu bovendien nog
verzetten en dat betekent, dat een vol
ledige heropvoeding van dc Franse
consument ter hand zal moeten wor
den genomen.
SCHRIKBARENDE STIJGING
AANTAL WINKELIERS.
Vele andere misstanden in de Franse
middenstand zijn trouwens eveneens di
rect een gevolg van de oorlog te noemen.
Tienduizenden Fransen, die tijdens de be
zetting een gemakkelijke boterham met
de zwarte handel verdienden, hebben
zich namelijk na de oorlog als win
kelier of zakenman in het handels
register laten Inschrijven. En hun men
taliteit om in zo kort mogelijke tijd zo
veel mogelijk geld te verdienen, is vrij
wel het gehele Franse zakenleven kun
nen gaan beheersen. Alleen in de
groente- en fruitbranche ls het aantal
winkeliers sedert 1938 in Parijs van
8500 tot ruim 30.000 toegenomen. En in
de overige sectoren ziet men vrijwel
hetzelfde beeld. Men rekent dat van
daag één op de vier Fransen van de
handel leeft, een verhouding, die door
geen enkel ander land geëvenaard wordt.
WINSTMARGES VAN 30 a 50%
En het gewicht, waarmede al deze
handelaren op de prijzen, vooral die
van levensmiddelen, drukken, wordt
nog verzwaard daar by elk „tussen
station" winstmarges van 30 tot 50%
regel zyn.
Dat is dan ook de verklaring voor
het feit dat bijvoorbeeld een bloemkool
in Parijs gemakkelijk vijftien a twintig
keer het bedrag kost. dat de kweker
soms maar een dertig kilometer van de
stad verwijderd ervoor heeft ge
kregen.
Pinay heeft er onlangs nog eens op
gewezen dat verreweg het grootste aan
tal auto's, dat de Franse fabrieken ver
laat. door winkeliers en andere „kleine
zakenlieden wordt gekocht. In hun
handen is het nationale vermogen voor
een overwegend deel overgegaan.
ZEKER SCEPTICISME.
Ook op dit gebied is het echter ge
makkelijker de feilen aan te geven, dan
deze te verhelpen en alle Franse pogin
gen tot sanering van de handel zijn tot
dusverre dan ook smadelijk mislukt.
Men heeft wel eens een paax groot
handelaren in vlees opgepakt, die de
gehele aanvoer van slachtvee in Parijs
gemonopoliseerd hadden, en zodoende
kunstmatig te prijzen „op peil" wisten
te houden, maar enig effect werd daar
mede niet bereikt.
Hun corporaties zijn veel te straf ge
organiseerd en htm geledingen zijn. ook
in politieke kringen, veel te verbreid,
dan dat zo'n arrestatie ook maar de
minste uitwerking kon hebben. Hoog
stens werd er even enige indruk op het
publiek mee gemaakt. Maar in de ver
wachting, dat er iets werkelijks ge
beuren zou, werd het steeds weer te
leurgesteld.
Men kan dan ook nletontkennen.dat
de sympathie, die algemeen voor Pi-
nay's onderneming tot uiting komt. bij
velen met een zekere dosis scepticisme
gepaard gaat. Anderzijds is het echter
zeker waar. dat Pinay. dank zij het ver
trouwen dat hy geniet, een voorname
troef in handen houdt, waarover zijn
voorgangers niet beschikten. Daarbij
i maakt zijn actie tegen de corrupte mid-
denstanders deel uit van een breed op-
i gezet plan. dat bovendien systematisch
tot uitvoer wordt gebracht.
In ieder geval wordt verwacht, dat
Pinay zich thans met nog minder
i mededogen en nog meer energie in de
j strijd zal werpen, nu hy op een vroe-
j ger aanbod tot minnelijke samenwer
king van de zakenwereld nul op het
I request heeft gekregen.
Het Britse Vakverbondscongres te Margate
Labour-regering zou het net zó doeu!
(Van onze Londense correspondent).
In Margate woedt thans de jaarlijkse
veldslag van het Britse Vakverbond.
De omstandigheden, waaronder de
vertegenwoordigers van acht millioen
vakbewegingsleden ditmaal bijeenko
men, zyn dramatischer dan ooit. De
scheepsbouwarbeiders, wier eisen tot
loonsverhoging zonder meer door de
werkgevers zyn afgewezen, ageren fel
voor een algemene verlangzaming van
het arbeidsproces door te weigeren
overuren te maken, welke een nood
zakelijk supplement zyn voor de 40
uren week. die de basis vormt voor de
loontarieven. Indien in de metaalnij
verheid aan deze oproep gehoor zou
worden gegeven, zou het defensiepro
gram ernstig in gevaar worden ge-
LEDENMASSA IS POLITIEK
NIET ACTIEF.
Het zou verkeerd zyn de loonactie in
allerlei beroepen welke zes millioen i
man omvat enkel te beschouwen als
een gevolg van het optreden van com-
munisten of Bevan-aanhangers In een
aantal Bonden, zoals die voor de electri- j
citeitsvakken, spelen de communisten i
een grote rol. die vaak de leiding, zowel i
plaatselijk als nationaal, in handen
krijgen, door de lauwheid van de leden
massa, du wegblijft van vergaderingen,
zodat de extremisten, die altijd actief
zijn, gemakkelijk spel hebben. De meeste
arbeiders interesseren zich maar matig
voor politiek, zo wordt in vakbewe
gingskringen algemeen geklaagd. Zy wei
geren maar al te vaa- het verband te
zien tussen hun eigen positie en de
algemene toestand, zodat hun eisen her
haaldelijk onrealistisch zijn. Dat neemt
niet weg, dat er in Engeland, zoals over
al elders, een urgent loonprobleem is,
gezien de voortdurende stijging der
kosten van levensonderhoud. Onder
enorme spanning tussen regering en
vakbonden, waardoor twee jaar geleden
het bestuur van het Britse Vakverbond
Wisselend weer
Het K.N.M.I. deelt mede:
In de afgelopen nacht heeft een aan
vankelijk op de Oceaan weinig beteke
nende depressie zich bjj de Westkust
van Schotland belangrijk ontwikkeld. De
storing veroorzaakte vanmorgen flinke
dalingen van de luchtdruk boven de
Bntse eilanden. Hij koerste toen recht op
ons land af. zodat een toeneming van
de wind en later op de dag plaatselijk I
ook enige regen verwacht mocht wor
den. Achter de depressie zal opnieuw
koele polaire lucht ons land binnen
stromen. De kans bestaat dat in de
komende dagen nieuwe storingen vol
gen, zodat het weer een wisselend ka- I
rakter zal hebben.
WEERBERICHT
Winderig en koel
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vanavond en vannacht zwaar bewolkt
®et enige regen en krachtige of harde
J'tad tussen Zuid-West en Noord-West.
Morgen overdag wisselende bewolking,
wet enkele verspreide buien. Vrij krach
tige Noord-Westelijke wind. Koel weer.
'Opgemaakt te 20 uur).
4 SEPTEMBER
Zon op; 5.57 uur; onder; 19.20 uur.
Maan op: 19.15 uur; onder 6.15 uur.
Hoogwater te Katwyk te 3 04 en 15.33 u.
Dit nummer bestaat uit zes pagina's
Aan boord van Hr Als kruiser
..Ttomp". welke daartoe ligplaats
had gekregen voor het commande-
mentsgebouw te Den Helder, heelt
Dinsdagmorgen de Schout-bij-
Nacltt C. W. Slot. de commandant
der zeemacht in Nederland,
zijn commando overgedragen aan
Schout-bij-Nacht F. T. Burghard.
Tijdens de plechtigheid zien we -
staande voor de groep personen op
de achtergrond - dc nieuwe com
mandant (links) en zijn voorganger
(naast de microfoon
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiii
ESeze week ziin in Engeland alle
oeen gericht od het congres van
het Britse vakverbond in Margate.
Onze Londense correspondent eeeft
in biigaand artikel een overzicht
van de problemen, welke deze bij
eenkomst beheersen.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir
de kous op de kop kreeg, toen de con
ferentie zijn pleidooi voor een uiterste
matiging in looneisen weigerde te aan
vaarden.
Om thans een dergelijke rebellie te
voorkomen, heeft het bestuur zich
alleen uitgesproken tegen een onge
breidelde loonactie over dc gehele linie,
omdat deze de economie van bet land
in gevaar zou brengen wegens het
effect op de Britse export, welke on
verkoopbaar zou worden.
De nood van de laagst-betaalden.
waaronder het spoorwegpersoneel, wordt
al jaren door de autoriteiten erkend,
maar het struikelblok naar een regeling
is, dat door alléén de laagste lonen te
verhogen, de marge tussen geschoolde
en ongeschoolde arbeiders te klein zou
worden, waartegen de laatsten zich be
grijpelijk verzetten. Een loonstop is hier
nooit in practijk gr" -acht. Vele lonen
zijn omhoog gebracht, maar bleven vaak
by de prijsstijgingen achter.
Ook nu staat het bestuur van het
Trade Union Congress, zoals het En
gelse N.V.V. heet. op het standpunt,
dat verhogingen in evenredigheid met
stijging van het prijspeil toelaatbaar
zyn. Het is alleen bereid matiging aan
te bevelen, ais de regering op haar
beurt de pryzen stabiliseert en de
juiste economische leiding geeft.
De vermindering der voedselsubsidies
en opheffing van de prijscontróle voor
een aantal goederen dreigde een einde te
maken aan de steun van het vakver
bond aan de economische politiek der
regering, maar zolang deze belpofde in
flatie te zullen voorkomen, blyft de
T.U.C. achter Churchill staan, al is een
algemene grief, dat ,'e dividenden nog
I maar steeds blijven toenemen in sneller
tempo dan de prijzen,
j Het vakverbond erkent echter, dat
j loonsverhoging niet uit deze toegeno
men winsten kan worden gefinancierd.
Maar als eis wordt gesteld, dat de rege-
ring groter voortvarendheid aan de dag
j dient te leggen bij de overheveling van
personeel en grondstoffen, zodat sta
kingen tegen ontslag wegens overbodig
heid kunnen worden voorkomen.
Het T.U C.-bestuur wordt van huichel
achtigheid beticht omdat het aanspoort
tot matiging, terwijl verschillende pro-
minente leden van ditzelfde bestuur in
hun eigen bonden aanzetten tot onver-
antwoordeliike loonacties.
De moeilijkheid is dat het vakverbond
slechts een adviserend lichaam is. De
bonden zijn autonoom en dulden geen
opgelegde loonpolitiek, door wie dan ook.
In het bestuur is er een kloof tussen
figuren al Arthur Deakin, de congres
voorzitter en aanvoerder der transport
arbeider;, en een man van de andere
school, die er niet voor terugdeinst de
Jongere leiders, die wel bevreesd zyn
deze te verliezen en daardoor hun vol
gelingen niet genoeg in de hand hebben.
In_ake de bewapening staat het bestuur
lynrecht tegenover elke resolutie, die
he* plan becritiseert.
De keuze „aat volgens Deakin niet
tussen defensie en de levensstandaard,
maar tussen vrede op de grondslag der
menselijke vrijheid en de voortdurende
vrees voor agressie.
De leiding erkent, dat de bewapening
begrensd dient te worden door de econo
mische capaciteit een rekbare formule
maar geeft toe. dat bepaalde veran
deringen noodzakelijk kunnen zijn.
Het bestuur wil echter niets weten van
een drastische vermindering der bewa
pening.
BEVAN-AANHANG VERPLETTERD
De algemene raad van de TUC hield
de lijn strak en wilde geen crltische
resoluties toelaten, vooral zoals Sir
Vincent Tewson. de algemeen secre
taris, gisteren verklaarde, om Enge-
lands vrienden en vijanden in
buitenland tc laten weten, waar de
vakbeweging staat en dat zij geer
haarbreed afwijkt van de in de voor
gaande jaren ingeslagen koers.
Een toekomstige Labour-regering zal
genoodzaakt zijn dezelfde politiek te
voeren als de huidige regering, waar
aan kan worden toegevoegd, dat deze
in belangryke mate voortborduurt op
de oorspronkelijk door Labour geno
men maatregelen.
Engeland, zo zeide Tewson, leidt nog
steeds op dc weg naar vrede en voor
uitgang.
Degenen die. om welke reden ook. het
standpunt van Aneurin Bevan deel
den. leden bij de stemming een ver
nietigende nederlaag. De bestuursre-
solutic werd namelijk met een meer
derheid van meer dan 4.000.000 stem-
Dc nieuwe ministers zijn gister-
morgen in de Trèves-zaal tc Den
Haag voor de eerste vergadering
bijeen gekomen. Zittend aan de
tafel van links naar rechts de
ministers Air J. M. A. Luns. Mr
W. Beycn. Prof. Mr L. j. Al. Br cl.
Dr IV. Drees (minister-president
Drs J. Atiddelburg. secretaris en
Mr Th. Qals.
Staande van links naar rechts: lr
li. S. Witte. G. Suurhoff. J.
van de Kieft. Ir C. Staf. Mr L. A.
Donker. S. L. Mansholt. Air f.
Algera. Prof. Air Dr W. J. A. Kern
kamp. A. C. de Bruyn en Prof. Dr
Zijlstra.
men aangenomen, en de resoluties,
welke een vermindering van de bewa
pening eisten, werden met dezelfde
meerderheid verworpen.
Deze stemming is tevens een aanwij
zing voor wat er zal gebeuren op het
met zo veel spanning tegemoet geziene
congres van de Labour-party in More-
cambelaan het einde van deze maand,
waar de vakbeweging immers zulke gro
te invloed uitoefent.
De stemmingen op socialistische con
gressen dragen altijd een collectief ka
rakter. waarbij elke aangesloten organi
satie het recht heeft op een aantal
stemmen, overeenkomende met bet le
dentotaal. Vandaar de monsterachtige
getallen
Een andere nogal sensationele ge
beurtenis was dat een van de invloed
rijkste van de 38 bonden, welke overwe
gen overuren en stukwerk in de metaal
industrie te bannen wegens de moeilijk
heden in de scheepsbouwnijverheld, zich
hier tegen heeft uitgesproken en in
plaats daarvan zal aandringen op arbi
trage.
SPAANS LEGER KAN GERUST ZIJN.
De officier van het Spaanse leger, die
naar het heette met zeventien millioen
pesetas van het leger naar Frankrijk
vluchtte, is opgespoord en zal waar
schijnlijk door Frankrijk uitgeleverd
worden. De diefstal werd reeds om
streeks 20 Augustus gepleegd, maar
eerst vier dagen geleden ontdekt. Naar
verluidt zijn er ook enkele burgers bjj
betrokken.
Op de grote vliegtuigtentoonstelling
die wordt gehouden door de Ver
eniging van Britse Vliegtuigbou
wers te Farnsborough. zijn de
modernste modellen, geproduceerd
door dc Engelse vliegtuigindustrie,
te zien.
Op de bovenste foto ziet U de twee-
motorige helicopter met twee
schroeven, van het model Bristol
Type 173. die een demonstratie
vlucht maakt boven het tentoon
stellingsterrein. Het vliegtuig biedt
plaats aan 13 personen.
Dc onderste foto geeft een over
zicht over een gedeelte van het ter
rein. waar de vliegtuigen staan op
gesteld. Er zijn vele modellen te
zien. zoals de Hawker Sea Hawk,
een straaljager, die wordt geproau-
ccerd voor dc marine. Daarachter
staat de Hawker Hunter (WB 195).
een toestel, dat in gebruik is bij de
Royal Air Force.
