LEIDSCH DAGBLAD
K.V.P. zou vier jaar lang
schaakmat zijn gezet
Zal P.v.d.A. in oppositie gaan
Dr Kurt Schumacher plotseling
overleden
Amerika wil Perzië steun verlenen
siste Jaargang DONDERDAG 21 AUGUSTUS 1952 No. 27692
Directeur: J W Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorst eD J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel l. Lelden - Giro No. 67055
f.6.— per kwartaal: f 0 47 per week Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507
Een slechte beurt
Ij -rET IS NOG slechts enkele weken
f~~geleden, dat wij op deze plaats de
verwachting uitspraken, dat de
berechting van de daders van de aan-
"slag op de Indonesische militaire atta
che. overste Harjono, niet zolang op zich
zou laten wachten als de behandeling
van de zaak der 12 Nederlanders, die
onder verdenking van medeplichtigheid
aan de activiteiten van Westerling, nu
al 2'.- jaar in Indonesische gevangenis
sen tevergeefs wachten op het elemen
taire recht om zich te mogen verant
woorden.
Die verwachting is inderdaad in ver
vulling gegaan, maar de wijze waaróp
is. althans in eerste instantie, weinig
geschikt om de Nederlandse rechtsgang
n voorbeeld te stellen aan de Irvdone-
che. behoudens dan ten aanzien van
het tempo.
Immers: de Officier van Justitie be
tond het mr Harjono in deze strafzaak
e dagvaarden als getuige, met volko
men negatie van het verschoningsrecht,
dat de Indonesische attaché als diplo
maat geniet. Dit lijkt ons op zichzelf
een blunder van groot formaat.
De staatssecretaris van het Ministerie
van Buitenlandse Zaken, mr. Blom, kwa
lificeerde deze daad als „een grove fout",
doch vond niettemin overste Harjono
bereid om geheel vrijwillig als ge
tuige te verschijnen.
Als volkomen leek op het terrein van
ambtelijke bevoegdheden, doch (louter
als staatsburger vragen wij ons af, of
een dergelijke uitspraak waarmede
wij het op zichzelf eens zijn eigenlijk
n.et meer zou zijn voorbehouden aan het
Departement van Overzeese Gebiedsde
len (dat toch al niet zo veel meer te
doen heeft), maar dat is wellicht een
zaak van onderlinge werkverdeling,
aarbij mogelijk ook de vacanties van
invloed zijn geweest
AFGEZIEN daarvan heeft zich ter
terechtzitting een ontstellend ge
brek aan ambtelijke samenwerking
gedemonstreerd. Waar de heer Harjono
zich op verzoek van „Buitenlandse Za
ken'' bereid had verklaard Dinsdagmld-
n 2 uur als getuige voor de Recht
bank te verschijnen, ving de zitting
?eds om 10.40 uur aan en werd de ver
dere behandeling dezer zaak kort daar
na uitgesteld in verband met de afwe
id van de heer Harjono. die door
de Rechtbank op laatstgenoemd tijdstip
as opgeroepen.
De Officier van Justitie, mr dr Maris,
heeft verklaard, dat hem niets bekend
was omtrent enig overleg tussen ..Bui
tenlandse Zaken" en de griffie der
Rechtbank ten aanzien van het aan-
vangsuur der zitting.
In ieder geval bleaf „Buitenlandse
Zaken" de zaak op de voet volgen, want
het was wederom dit departement, dat
mr Harjono er telefonisch van m kennis
stelde, dat hi) zich een gang naar de
rechtszaal kon besparen, omdat de be
handeling der zaak inmiddels was uit
gesteld.
Een erg fraaie beurt maakt de Ne
derlandse Justitie hiermede niet.
Verklaringen van
vice-president Hatta
Dr Moh. Hatta, vice-president van
Indonesië, heeft Woensdag te Calcut
ta op doorreis naar Mekka verklaard,
dat de besprekingen met de Neder
landse regering over dc toekomst van
Westelijk Nieuw-Guinca zouden wor
den hervat, zodra er een nieuwe Ne
derlandse regering gevormd is.
HÜ zeide, dat „de Nederlanders heb
ben ingezien, dat dc Indonesiërs nooit
bel denkbeeld van een Nederlands-In
donesische Unie zullen steunen", en
voegde er aan toe, „dat Indonesië zich
er nooit mee tevreden zou stellen, dat
Westelijk Nieuw-Guinca niet in zijn
Scbied zou worden opgenomen.
Indonesië zal de overeenkomst betref
fende wederzijdse beveiliging met de
VS. tekenen, zo zeide hg, maar de
kwestie van herziening van zekere be
palingen inzake Indonesië's behoeften
wordt bestudeerd.
Tenslotte verklaarde hij o.a., dat de
vo-irbere.dingen voor algemene verkie
zingen vorderen. Men hoopt, dat deze
bet volgend jaar gehouden zullen kun
nen worden.
WEERBERICHT
Afnemend buiïg
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselend bewolkt met slechts hier en
caar een regenbui. Overwegend matige
"vord Weste'ijke wind. Iets koudere
nacht, morgen overdag ongeveer dezelf
de temperaturen als vandaag.
Opgemaakt te 10 uur).
22 AUGUSTUS.
Zon op: 5.35 uur: onder: 19 49 uur.
Maan op: 7 32 uur; onder: 20.07 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4 22 en 16.44
vur "Springtij).
D't nummer bestaat uit acht pagina's.
Crisis in kabinetsformatie
(Van onze parlementaire redacteur)
De P. v. d. A. is in dc loop van de kabinetsformatie halsstarrig gebleven
ten aanzien van het behoud van de ministerszetels, die zij thans bezet. Maar ook
He K. V. P. is plotseling stug geworden omdat de zittende K.V.P.-ministers. die
het werk in de ministerraad uit de praktijk kennen, beter dan de Kamerfractie,
de overtuiging hebben dat de K.V.P. van de kaart geveegd zou worden, indien
zjj medewerking zouden verlenen aan de plannen van de'heer Donker. Daarom
heeft nog geen enkele der zittende K.V.P.-ministers een definitieve toezegging
gedaan om in het extra-parlementaire kabinet-Donker zitting te nemen, zodat
volgens de beweringen in K.V.P.-kringen de formatie niet alleen hokt op de
onmogelijkheid van de K.V.P. om twee ministers van Buitenlandse Zaken te
leveren. Daartoe verklaart men trouwens wel In staat te zgn, maar die K.V.P.-ers
wil de P. v. d. A. niet.
Dat mr Donker gedwongen is een
andere zetelverdeling te beproeven, is
een gevolg van het inzicht, dat de
K.V.P. onvoldoende invloed zou krijgen
in het Kabinet. Zij zou vier jaar lang
schaakmat zijn gezet. Om dit te bejrij-
pen dient men rekening te houden met
de werkmethode van de Ministerraad
met zijn vaste colleges.
P. v. d. A. OFFERT NIETS.
Er wordt wel enige waarde gehecht
aan het vermoeden, dat mr. Donker wil
proberen minister Staf (C.H.U.) op het
Departement van Buitenlandse Zaken
te krijgen, zodat Defensie voor een
K.V.P.-er zou vrijkomen, waardoor de
K.V.P. een zetel er bij zou krijgen in
de Raad voor Economische Aangelegen
heden iR.E.A.i. Het zou in elk geval
een versterking betekenen van de positie
van de K.V.P.want al zou zii twee
(zwakke?) ministers krijgen op Buiten
landse Zaken, dan is dat tenslotte één
departement. Als zij één minister krijgt
op Buitenlandse Zaken en een minister
op het Departement van Defensie (Oor
log en Marine dan heeft de K.VP. in
vloed in twee departementen.
De P. v. d. A. zou niets hoeven te offe
ren en de helft van de zetels bezet hou
den in de R.E.A. Het is echter zeer de
vraag of minister Staf er zin in heeft
midden in de opbouw van het nieuwe
leger dit werk in de steek te laten,
zonder dat hij daartoe persoonlijk enige
reden heeft gegeven.
ONVERVULBARE WENS.
Mr Donker zal uiteraard door zijn
gesprekken met de aftredende minis
ters de bezwaren kennen van de K.V.P.
tegen zijn plannen. Hij zal wel enig
idee hebben wat er van K.V.P-zijde van
hem wordt verwacht. Maar dat hoeft
niet te betekenen, dat hii bereid en in
staat is aan die wensen te voldoen.
In K.V.P.-kringen kan men thans ook
horen, dat het redelijk zou zi)n indien
de P. v. d. A. zou opstaan van de zetel
van Wederopbouw en Volkshuisvesting,
om deze te ruilen voor de zetel van Ju
stitie. die aan de K.V.P. is toegedacht
metwelke ruil dan nog niet alle be
zwaren zouden zijn opgeheven). Maar
dit zou tot gevolg hebben, dat de P. v.
d. A. een plaats verliest in de R.E.A. en
dan niet meer de helft van de zetels
zou bezetten. De andere partijen zouden
dan de meerderheid krijgen in de
R.E.A.. want ook de ministers van Eco
nomische Zaken en Verkeer en Water
staat hebben er zitting in. Daarom
houdt de P. v. d. A. hardnekkig vast
aan de zetels, die zij thans bezet. Maar
dat is ook de reden waarom de A.-R.
met een ministerszetel wil doordringen
in de sociaal-economische sector.
ALLES OF NIETS.
Met dat al heerst er nu een crisis in
de kabinetsformatie. De P. v. d. A. is
halsstarrig. De K.V.P is dat ook ge
worden. Zowel de Kamerfractie van de
K.V.P. als van de P. v. d. A. hebben
gisteravond vergaderd, de laatste ook
met leden van de Eerste Kamer.
Als de situatie onoplosbaar Ls, staat
de P. v. d. A. voor de beslissing of zij
al of niet in de oppositie moet gaan.
Zolang mogelyk heeft de P. v. d. A„
in de persoon van mr Donker, de troe
ven in eigen hand gehouden. Maar nu
staat men waarschijnlijk voor de keu-
De nieuwe kerk van Tignes. een ge
trouwe copie van dc oude. welke
vier maanden geleden verwoest
werd voordat het dorp Tignes door
het water van het kunstmatige meer
verzwolgen werd. is door dc Bis
schop van Tarcntaisc. Mgr Jauffres.
ingewijd.
Mgr fauffres (rechts) en kanunnik
Pclêssier. vroegere kapelaan van
Tignesbetreden de kerk.
ze: ..alles of niets". In het laatste ge
val wordt alle schuld geladen op de
K.V.P., die een overwegend „links" so
ciaal-economisch beleid in de komende
vier jaren heeft tegengehouden. Met
dat verwijt kan men dan zuigkracht
uitoefenen op de aanhang van de
K.V.P., waarvan bij de verkiezingen
toch al een deel naar de P. v. d. A.
was overgelopen.
In de komende dagen zal wel spoe
dig blijken of mr Donker doorgaat
met zijn formatiepogingen (en hoe)
of niet.
Leider der West-Duitse
socialisten
Dr Kurt Schumacher, eerste voorzitter
van de SPD (socialistische partij Duits
land) is gisteravond in zijn woning te
Bonn plotseling gestorven aan een acute
storing in de bloedsomloop.
Dr Schumacher is bijna 57 jaar crud
geworden. Hij is op 13 October 1895 te
Kulm in het toenmalige West-Pruisen
geboren Te Halle. Leipzig en Berlijn
studeerde hij rechten en economie. In de
eerste wereldoorlog verloor hij zijn
arm. Van 1918 tot 1920 was hij werk
zaam op het ministerie van economische
zaken. Eind 1920 werd hij politiek redac
teur van het sociaal-democratische blad
..Sehwaebische Tagwacht" te Stuttgart
In 1924 werd dr Schumacher als afge
vaardigde gekozen in de Landdag van
Wuerttemberg. Van 1930 tot 1933 maakte
hij deel uit van de SPD-fractie in de
Rijksdag. In een debat noemde hij toen
eens het nationaal-socialisme ..het appel
aan het zwijn in de mens". Het gevolg
was. dat hij van Maart 1933 af politiek
vervolgd werd. Van Juni 1933 tot Maart
1943 was hij in de concentratiekampei, j
Heuberg, Kuhlberg. Dachau en Flossen-
burg. Na een korte vrijheid werd hij in
Augustus 1943 weer gearresteerd en tot
Februari 1944 in het concentratiekamp j
Neuengamme ondergebracht.
Onmiddellijk na de Duitse capitulatie 1
1945 begon Schumacher met de weder
opbouw van de SPD In Mei 1946 werd
hij op de partijdag te Hannover tot voor-
zitter gekozen, welke functie hij tot zijn
dood toe bekleedde. In 1949 werd hg in
de Bondsdag gekozen.
De zware verwonding in de eerste
wereldoorlog en de tijd in de concen
tratiekampen doorgebracht, hadden de
gezondheid van Schumacher geschaad
In 1948 leed hij aan een ernstige throm
bose. ten gevolge waarvan zijn rechter
been moest worden geamputeerd. Hij
kwam er echter bovenop, maar in De- i
cember 1951 moest hij opnieuw door een
ernstige storing in de bloedsomloop het
bed houden. Sindsdien verscheen hij niet
meer in de Bondsdag, maar van zijn 1
ziekenkamer uit gaf hij leiding aan zijn
partij. Hij had op de partijconferentie te
Dortmund, in September a.szijn open
baar optreden willen hervatten met een
toespraak over het politieke program.
Schumachers dood kwam plotseling
Zijn familieleden hadden zelfs geen tijd
de dokter en zijn partijvrienden te waar
schuwen. Gisteren was hij voor het eerst
weer in staat zonder ondersteuning te
lopen met een nieuw kunstbeen; in de
afgelopen weken, had hij zich beter ge
voeld.
Er is vrijwel niets bekend van zijn
particuliere leven. Hij was de enige zoon
van een koopman. Hij had vijf zusters
Schumacher was een emotioneel mens,
die weinig wilde weten van een com
promis. Hg was altijd een groot tegen
stander van het communisme Niets, zelfs
niet zijn wens om de eenheid van Duits
land te bewerkstelligen, kon hem er toe
brengen besprekingen te voeren met de
Oost-Duitse leiders.
In de laatste jaren was hij in toenc-
ende mate bij de Westelijke politici
impopulair geworden wegens zijn verzet
tegen de opneming van West-Duitsland
in het Europese leger en zijn heftige cri-
tiek op de Westelijke geallieerden.
Arabische liga komt
15 September bijeen
Rahman Azzam. secretaris-generaal
an de Arabische liga. heeft medege
deeld, dat binnenkort de premiers van
de staten der Arabische liga. alsmede de
ministers van buitenlandse zaken, van
defensie en financiën en de opperbevel
hebbers der strijdlcrachten bijeen zullen
komen De conferentie is voorlopig op
15 September gesteld.
Op de conferentie zal een permanente
militaire commissie worden ingesteld in
overeenstemming met het verdrag voor
wederzijdse beveiliging van de Arabi
sche liga, dat zojuist van kracht gewor
den is Tevens zal gesproken worden
over de wijze waarop de leden tot gro
tere mate van politiek en economische
samenwerking kunnen geraken alsmede
over de coördinatie van de politiek ten
aanzien van Israel.
Wijlen dr Kurt Schumacher.
Erich Ollenhauer. zijn plaatsvervanger,
wordt als zijn vermoedelijke opvolger
beschouwd
Waarnemers geloven, dat Schumachers
dood invloed zal hebben op de politiek
van zijn partij, hoewel zij alsnog geen
radicale wijziging voorspellen.
Een grote menigte was naar Cowes
op het eiland Wight getogen om de
officiële tewaterlating van de 140
ton metende vliegboot ..Princess"
het grootste watervliegtuig, dat ooit
in Engeland gebouwd werd. bij te
wonen. Het buiige weer verstoorde
echter de plechtigheid. De Princess
was oorspronkelijk bestemd om
dienst te doen op de Zuid-Ameri
kaanse luchtlijn van de B.O.A.O.
De vliegboot zal nu dienst doen
voor het vervoer van troepen. De
spanwijdte van de vleugels be-
i draagt ruim 66 meter. De hoogte
j van het toestel is 17 meter en de
lengte 45 meter. Het wordt door 10
I motoren voortgestuwd
Engeland aarzelt
Het Britse kabinet is gisteren in spoed
vergadering bijeengekomen voor een be
spreking over het antwoord op het on
langs door de Perzische regering gedane
aanbod om te onderhandelen over scha
deloosstelling van de ..Anglo-Iranian
Het was de tweede maal, dat het kabi
net tijdens het zomerreces van het par
lement bijeen geroepen werd.
Te Londen acht men het het waar
schijnlijkste, dat Engeland het Perzische
aanbod zal aanvaarden, doch onder voor
waarde. dat de besprekingen niet tot de
schadeloosstelling beperkt zullen blijven.
Gewoonlijk welingelichte kringen ver
wachten. dat het Britse antwoord binnen
enige dagen naar Perzië zal worden ver
zonden.
Volgens Amerikaanse diplomatieke
kringen, zou minister Acheson tien da
gen geleden aan zijn Britse collega Eden
een memorandum hebben doen toeko
men. waarin aan Engeland wordt ge
vraagd samen te werken met de Ver
enigde Staten voor de tenuitvoerlegging
van een programma tot financiële steun
aan Perzie. In dit memorandum zou van
Amerikaanse zijde zijn verklaard dat de
Ver. Staten bereid zouden zijn aan Perzië
een onmiddellijke steun te verlenen voor
een bedrag van 10 millioen dollar, op
voorwaarde dat tegelijkertijd Engeland
2 millioen ton aan geraffineerde olie
producten zou kopen, welke zich thans
aan de Perzische Golf bevinden, welke
transactie voor de Perzische regering 35
a 40 millioen dollar zou opbrengen, ter
wijl Engeland bovendien internationale
arbitrage zou moeten aanvaarden voor
het geschil met de Perzische regering
inzake de nationalisatie van de eigen
dommen der Anglo Iranian.
Het Britse ministerie van buitenlandse
zaken zou deze voorstellen met de groot
ste reserve hebben ontvangen zonder
deze echter te verwerpen.
De staat van beleg is te Teheran weer
voor 2 maanden afgekondigd. De Perzi
sche regering heeft deze maztregel ge
nomen i.v.m. de botsingen, die in het
begin van deze week tussen de buiten
de wet gestelde communistische Toedeh-
partij en bepaalde fascistisch geneigde
elementen hebben plaats gevonden.
Keizer Hailc Selassie van Ethiopië I van de Verenigde Naties aan zijn
tekent te Addis Abeba de nieuwe
grondwet van Eritrea, de vroegere
Italiaanse kolonie, welke op gezag i
Er is voorts van elf uur 's avonds tot
vijf uur 's morgens een avondklok inge
steld.
Verscheidene jeeps van de Ameri
kaanse militaire missie zijn gisteren door
aanhangers van de Toedeh-partij met
stenen bekogeld. Voorzover bekend, is
niemand gewond.
Verzet- in Egypte tegen
agrarische hervorming
In Egyptische officiële kringen wordt
verklaard, dat de grootgrondbezitters
..zich hardnekkig verzetten" tegen de
voorgenomen invoering van de agrari
sche hervorming. Zij hadden ,.al hun
krachten" gemobiliseerd om de hervor
mingen te saboteren en ontzagen zich
zelfs niet arbeidsongeregeldheden uit te
lokken om het nieuwe regiem in verle
genheid te brengen, aldus deze kringen.
De openbare aanklager van het mili
taire tribunaal te Kafr el Dawar heeft
zelfs verklaard, dat de ongeregeldheden
in deze stad niet door de arbeiders zijn
verwekt, maar door een „groep sabo
teurs, wier enig doel vernietiging" is.
In tegenstelling tot de verwachting is
Moestafa Chamis, die door het tribu
naal te Kafr el Dawar ter dood is ver
oordeeld. niet door generaal Naguib ont
vangen voor het afleggen van „sensatio
nele bekentenissenVolgens een mili
taire zegsman had Chamis slechts het
voornemen herziening van zijn straf te
vragen
Moestafa Nahas heeft te Cairo ontkend,
dat hij als leider van de Wafd zou zijn
afgetreden Hij zeide dat de desbetref
fende berichten onjuist zijn geweest.
Ook het aftreden van Serag-el-<ün als
secretaris-generaal van de Wafd is door
een lid van het partijbestuur tegenge
sproken.
Een woordvoerder van de Egyptische
regering heeft meegedeeld, dat de am
bassadeur te Londen, Abdel Fattah Amr,
„als te zijn afgetreden" wordt beschouwd.
De ambassadeur heeft zelf niet zijn ont
slag ingediend.
Naar verluidt, heeft Amr de regering
•n serie ..waarborgen" gevraagd, voor
het geval hij naar Egypte zou terugke
ren. O m zou hij de garantie gevraagd
hebben, dat hij het land zou kunnen ver
laten, wanneer hij zulks wenste. De rege
ring zou echter niet aan dit verzoek
hebben kunnen voldoen.
DE „LIJFWACHT" VAN MARGARET
TRUMAN
De perssecretaris van het Witte Huis,
Joseph Short, heeft op een persconfe
rentie verklaard: „Er is geen woord
waar van de verhalen in Zweedse dag
bladen. volgens welke de Amerikaanse
bewakers van Margaret Truman on
heus zgn opgetreden".
Margaret Truman is gisteren per
schip uit Stockholm naar Helsinki ver
trokken. Zg zal twee dagen in Finland
doorbrengen en vervolgens doorreizen
naar Noorwegen.
De drie Stockholmse bladen Afton-
blat. Expressen en Dagens Nyheter. die
scherpe criteik leverden op de lijfwach
ten van Margaret Truman, sloegen gis
teren een geheel andere toon aan.
Het liberale Aftonblat geeft een pers-
gesprek met een Zweedse politieman,
waarin de lijfwachten lof wordt toege
zwaaid Het eveneens liberale blad Ex
pressen schrijft, dat er geen gevaar
voor de Amerikaans-Zweedse goede be
trekkingen bestaat zolang Zweden, op
He manier van Amerika, de dingen bij
rechtsgebied is toegevoegd. De de naam noemt. Het grootste Zweedse
Etiopisclic minister van justitie is i biad Da??n| Nyheter. tenslotte, verwyt
j .1 andere bladen hun „ordinaire scheld -
getuigc van dit historische moment. I partg".
