Leidsch Dagblad | 1952 | 31 juli 1952 | pagina 1

LEIDSCH

DAGBLAD

H

Eerste formatiepoging van dr Beel

mislukt

P.v.d.A. weigerde medewerking

West-Duitse socialisten verbitterd
over nieuwe nederlaag

Churchill kondigt verlangzaming
oorlogsuitrusting aan

91ste Jaargang

DONDERDAG 31 JULI 1952 No. 27674

Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57053

Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwert6_ per kwartaal; f 047 per week Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507

Onaanvaardbaar
Onverdraaglijk

SEDERT begin 1950. dus welgeteld
2'.. jaar. vertoeven twaalf Neder
landse onderdanen in Indonesische
gevangenissen onder verdenking mede
werking te hebben verleend aan de ac
ties van ex-kapitein Westerling.

Door middel van een clandestien-
overgebracht bericht is dezer dagen be
kend geworden, dat onze landgenoten
langs zes dagen In hongerstaking zijn
gegaan in de hoop daardoor de aan
dacht op hun droevig lot te vestigen en
zichzelf te onttrekken aan de sfeer der
vergetelheid, waarin de Indonesische
rechtsgang hen dreigt te verstikken.
ET parket te Djakarta heeft niet
de minste moeite gedaan om het
feit dezer langdurige voorhechte-
s te ontkennen hetgeen trouwens
k onmogelijk zou zijn geweest maar
t heeft zich zelfs beijverd er een mo
ering voor te geven door te verkla-
II. dat .4e verdere afhandeling dezer
ak wordt vertraagd door het feit, dat
je pa aide getuigen onvindbaar zijn". En
e'.s de klap op de vuurpijl
wordt tenslotte opgemerkt, dat „een ver
loor van de oud-kapitein Westerling de
afhandeling van de zaak dezer gevan-
;enen ongetwijfeld aanzienlijk zou be
spoedigen".

TOEN ongeveer een half jaar geleden
in Den Haag een aanslag werd ge
pleegd op een Indonesische mili
taire attaché hier te lande, hebben wij
6een ogenblik geaarzeld met het uitspre
ken van onze hartgrondige hoop, dat de
Nederlandse Justitie erin zou slagen de
dadeirfs) binnen de kortst mogelijke tijd
Ie pakken te krijgen, enkel en alleen uit
de overweging, dat een dergelijke daad
in de relatie tussen beschaafde naties als
ontoelaatbaar moet worden beschouwd.

Die hoop is in vervulling gegaan: de
Nederlandse daders zaten binnen en
kele dagen aohter de tralies en zij zullen
ongetwijfeld binnen afzienbare tijd voor
Nederlandse rechter terecht staan,
r is geen enkele Indonesische instantie
or nodig om daarop aandrang uit te
oefenen, het recht zal zijn loop vinden.
N het eerstbedoelde geval liggen de
'aken geheel anders cn is de situatie
o.i. tienmaal zo ernstig. Het betreft
hier Nederlandse onderdanen, die zich
oor een Indonesische rechtbank zul
len moeten verantwoorden, maar wier
schuld nog geenszins vast staat. Het is
eenvoudig onverdraaglijk, dat deze men-
nu al 2'j jaar in de gevangenis
zuchten zonder dat hun recht geschiedt.
Een dergelijke behandeling is een be
schaafde natie en een rechtsstaat on
aardig.

Ziet de Nederlandse regering geen
kans haar onderdanen via haar diplo
matieke kanalen een behoorlijke
rechtsgang te verschaffen, dan blijft
er maar één middel over: een beroep
op de Verenigde Naties in de naam
van de ook door Indonesië onder
schreven rechten van de mens.

De suggestie om verband te willen
leggen tussen de uitlevering van Wes
terling en het fundamentele recht van
onze landgenoten op rechtsingang is
ten enenmale onaanvaardbaar en on
verdraaglijk.

Situatie nu uiterst moeilijk

(Van onze parlementaire redacteur).

De poging van dr Beel een kabinet te vormen op basis van de P.v.d.A.,
K-V.P., A.R. en C.H.U. is mislukt. Dr Beel vertelde gisteravond in 7-ijn depar
tement aan de journalisten, dat zijn plan voor de formatie van een kabinet
de instemming had gekregen van de K.V.P., de A.R. en de C.H.U. De P.v.d.A.
ziet echter in mijn voorstel een verzwakking van haar positie in het kabinet
ten opzichte van de toestand van thans, zodat ik in mgn poging een kabinet te
vormen op basis van vier partijen niet ben geslaagd en ik mg dus nader heb
te beraden hoe thans de kaarten liggen. Ik zie de situatie nu uiterst moeilijk,
aldus dr Beel. Hij had aan de A.R. de portefeuille van Economische Zaken
aangeboden, in ruil waarvoor de K.V.P. de portefeuille van Verkeer en Water
staat zou krijgen. Dr Beel zou zelf minister-president worden in plaats van
dr Drees, maar daarvoor zou de P.v.d.A. de portefeuille van Justitie krijgen.
De P.v.d.A. kon daarmede echter niet accoord gaan.

offer willen brengen, maar de P. v. d. A.
is niet tot een offer bereid geweest.
Zij heeft na de overwinning bij de ver
kiezingen haar positie in het kabinet niet
verzwakt willen zien, waarbij men mis
schien ook heeft overwogen, dat dr
Drees aan het hoofd van een nieuw ka
binet moet staan, omdat de verkiezin
gen een persoonlijk succes zyn geweest
voor dr Drees als nationale figuur.

Acheson tot Frankrijk:
Congres belet ons meer
te doen.

De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken Acheson heeft op een pers
conferentie gezegd niet te kunnen belo
ven, dat de V.S. de aankopen van
Franse militaire uitrusting aanzienlijk
zullen verhogen. De V.S. zouden graag
meer willen doen om verhoging der
Franse productie van militaire uitrus-
hr.g te bevorderen, doch waren hiertoe
met in staat tengevolge van de door het
congres aangebrachte vermindering der
gelden voor de hulp aan het buitenland,
waarom Truman had verzocht, aldus
Acheson. Acheson voegde hieraan toe.
dat de V.S, hopen nog enkele aanvullen
de orders voor Franse militaire uitrus
ting te kunnen plaatsen, doch hg ge
loofde niel. dat deze orders die omvang
zullen krijgen, die de Fransen zich voor
stellen.

Acheson noemde de berichten, dat het
verminderen van de Amerikaanse hulp
tot bankroet van Frankrijk zou leiden,
overdreven en belachelijk.

WEERBERICHT

Vrij warm.

De Bilt verwacht tot Vrijdagavond:

Veranderlijke bewolking met enkele
verspreid optredende buien en een kans
op onweer. Zwakke tot matige Zuidelijke
tot Zuidwestelijke wind Vrij warm.

'Opgemaakt te 10 uur).

I AUGUSTUS.

Zon op: 5.01 uur; onder: 20.30 uur.

Maan op: 17.25 uur

Hoogwater te Katwijk te 1019 en
22.54 uur.

BASIS VAN VIER PARTIJEN.

Dr Beel herinnerde er aan. dat hy op
23 Juli opdracht had gekregen voor de
vorming van „een kabinet". Hij heeft
er zich eerst van vergewist of er nog
een reëele kans aanwezig was voor de
vorming van een kabinet op de basis
van vier partijen, zoals dr Drees had ge
wild. Dit bracht mee, aldus dr Beel. dat
ik geen overleg pleegde met de V.V.D..
omdat ik het werk van dr Drees voort
zette. Ik kwam tot dé conclusie, dat ik
alsnog een ernstige poging kon doen om
te gera-ken tot een kabinet op de basis
van vier partijen.

In het plan van dr Beel tot oplossing
van de kabinetsformatie, had hy ge
dacht aan een splitsing van het depar
tement van Sociale Zaken. Er is al
jarenlang een strijd over de afbakening
van de taak op sociaal gebied tussen
het departement van Binnenlandse Za
ken en van Sociale Zaken. Onder Bin
nenlandse Zaken ressorteert vanouds de
Armenwet, de zorg voor de a-socialen,
zwervers, oorlogsslachtoffers enz. De
bedoeling van dr Beel was nu deze
maatschappelijke zorg van Binnenlandse
Zaken te combineren met de afdeling
Volksgezondheid van het departement
van Sociale Zaken. Er zou aldus een
nieuw departement worden geschapen
voor Maatschappelijke zorg en Volksge
zondheid. Sociale Zaken zou de naam
krijgen: Arbeid en Sociale Zekerheid.

Het was de bedoeling van dr Beel. dat
zijn kabinet het volgende beeld zou ver
tonen:

P. v. d. A.: de portefeuilles van Justitie,
Arbeid en Sociale Zekerheid, Finan
ciën, Landbouw. Wederopbouw en
Volkshuisvesting, vijf zetels dus.

K.V.P.: minister-president, Binnenlandse
Zaken, Onderwijs. Verkeer en Wa-

Volksgezondheid of een tweede mi
nister op het departement van Bui
tenlandse Zaken.

A.-R.: Economische Zaken (een be
langrijk offer van de K.V.P., aldus
dr Beel) en naar keuze de porte
feuille van Maatschappelijke Zorg
en Volksgezondheid of een tweede
minister op Buitenlandse Zaken.

C.H.U.Defensie en Overzeese Rijks
delen.

Als eerste minister van Buitenlandse
Zaken was gedacht aan een partijloze
figuur.

In de opzet van dr Beel was mede be
grepen een staatssecretaris voor de
vraagstukken van de publiekrechterlijke
bedrijfsorganisatie (P.B.O.), midden
stand en bezitsvorming, waarvoor
iemand uit de K.V.P. zou worden aan
gezocht.

Voor een der zetels van de P. v. d. A.
zou een vooraanstaande figuur uit de

vakbeweging worden aangezocht.

Aldus het plan van dr Beel. waarvoor
hij echter van de P. v. A. geen mede
werking heeft kunnen krijgen.

EENZIJDIG OFFER
ONVOLDOENDE.

De K.V.P. heeft In het landsbelang
en voor het leggen van een brede ba
sis onder het kabinet een belangrijk

Nadat de kabinetsformatie eerst was
mislukt, door de weigering van de A.R.,
is zij nu mislukt door de weigering van
de P. v. d A Het zal bij de K.V.P., die
een offer heeft willen brengen, ofschoon
zij in de Tweede Kamer nog evenveel
zetels bezet als de P. v. d .A., de be
reidheid niet groter maken bij een nieu
we formatiepoging samen te werken met
te P v. d. A Ook de andere partijen
zullen stugger zijn tegenover de P. v. d.
A. Vandaar dat dr Beel de situatie
thans uiterst moeilijk acht.

Hij gaat nu peinzen wat hij verder
nog kan doen, want hij heeft tenslotte
de opdracht ..een kabinet" te vormen,
ongeacht op welke partijen het al of niet
steunt. Als h«j daartoe echter geen mo
gelijkheid ziet. zal hij zgn opdracht
teruggeven. Dat heeft hij nog niet ge
daan.

Vandaag kan hy niet veel doen aan
de kabinetsformatie, omdat hij m de
Eerste Kamer de Grondwetswijzigingen
in tweede lezing moet verdedigen ten
aanzien van de uitbreiding van de
Tweede Kamer.

Vóór morgen zal hy zeker nog geen
beslissing nemen.

Zware beschuldiging tegen
Gerechtshof.

Het Westduitse constitioncle hof heeft
de socialistische klacht tegen de Euro
pese verdragen niet ontvankelijk ge
noemd. Daarmee is de gerechtelijke
beslissing over de verdragen verscho
ven tot na de behandeling door het
parlement, die in September of Octo
ber zal plaats hebben.

De beslissing van het hof betekent
geen uitspraak over de tekst der verdra
gen zelf en over de door de socialisten
in het geding gebrachte vraag, of deze
met de grondwet stroken. Het gerecht
heeft slecht» geweigerd een uitspraak te
vellen over een wet. die in feite nog
niet bestaat. Het heeft de mening geuit,
dat eerst na de ratificatie van ae ver
dragen een uitspraak kan worden ge
vorderd en het heeft daaraan de opvat
ting toegevoegd, dat daartoe tussen rati
ficatie en afkondiging van de wet nog
voldoende tijd moet verlopen.

Zoals bekend, heeft de staatspresident
reeds een advies van het hof gevraagd,
dat zal worden uitgebracht, voordat de
wet op de ratificatie door hem zal wor
den afgekondigd. Het advies zal echter
geen bindende kracht hebben en de pre
sident vrij laten in zijn beslissing

De socialistische partij, die tezamen
met een aantal afgevaardigden van de
federatieve unie, deze rechtelijke aanval
op de verdragen had ingeleid, is in
hoge mate teleurgesteld door de beslis-

bit nummer bestaat uit acht pagina's.

Duitse Bondsraad aanvaardt
wet op medezeggenschap.

De West-Duitse Bondsraad heeft het
zeer omstreden wetsontwerp op de me
dezeggenschap der arbeiders in indus
triële ondernemingen goedgekeurd. De
Bondsdag heeft het ontwerp al eerder
aangenomen.

De staten Baden-Wuerttemberg, Beie
ren Rijnland. Palts. Sleeswgk-Holstein
en Noordrgn-Westfalen stemden voor.
Bremen. Hamburg. Hessen en Neder-
saksen tegen. In de laatste vier staten
nemen de sociaal-democraten een lei
dende positie in.

Het wetsontwerp wordt wet zodra pre
sident Heuss het ondertekend heeft.

Dinsdagavond werd het nog zeker ge
acht, dat "Baden-Wuerttemberg tegen zou
stemmen.

RESOLUTIES DER
RODE-KRUISCONFERENTIE IN
TORONTO

De Rode Kruisconferentie In Toronto
(Canada i heeft met 45 tegen 8 stemmen
een resolutie aangenomen, waarin alle
regeringen worden verzocht zo spoedig
mogeliik de conventie van Genève van
1925, die bacteriologische oorlogvoering
verbiedt, te ratificeren De Sovjet-groep
stemde voor.

Voorts werd eenstemmig een beknopte
lezing van klachten van de Sovjet-unie
Griekenland en andere landen, dat
vluchtelingen uit de tweede wereldoorlog
en later nog niet waren gerepatrieerd,
goedgekeurd, alsmede een resolutie
waarin de hoop wordt uitgesproken, dat
de huidige conferentie iets zou kunnen
organiseren, dat deze repatriëring kan
bewerkstelligen

Dc mlnrierraad van nationalistisch
Ohina heeft besloten dat het land zich
uit de organisatie van het Rode Kruis
Z3l terugtrekken uit protest tegen de
aanwezigheid van communistisch China.

sing van het gerechtshof. Wanneer de
rechters in Karlsruhe hadden besloten
de klacht in behandeling te nemen zou
de oppositie daaruit argumenten hebben
afgeleid voor een verdaging der ratifi
catie. Thans staat een verdere behande
ling van de verdragen in het parlement
niets meer in de weg en de beslissing
is in feite verlegd naar het advies dat
het hof te zijner tijd aan de president
zal uitbrengen Weliswaar heeft het par
lement nog het recht na zulk een advies
nog eer. bindende uitspraak te vragen,
doch naar de mening der socialisten is
is het onzeker of daarvoor na de parle
mentaire behandeling nog voldoende tijd
zou zijn.

De socialistische partij heeft dan ook
zeer scherp gereageerd en merkt op.
dat het staatsgerechtshof haar „rechts
bescherming geweigerd" zou hebben.

„De persdienst van de Christelijke
partij heeft dit een zodanige aanval op
het hoogste gerechtshof als sedert de
Nazis niet is voorgekomen" genoemd.

Het uitblijven van een verbindende
uitspraak van het gerecht over de grond
wettelijkheid der verdragen zou volgens
de sociaal-democratische partij tot ge
volg kunnen hebben, dat deze de ver
dragen „voor alle tijden als juridisch
ongeldig zal verklaren en behandelen".

Door de regeringspartijen wordt deze
uiting van de socialistische leiding een
„enormiteit" genoemd, die „het moei
zaam veroverde vertrouwen in Duitse
verdragstrouw in gevaar brengt".

Regeringsbeleid aanvaard.

Bij de hervattirfg van het tweedaagse
debat in het Britse Lagerhuis over eco
nomische aangelegenheden, heeft giste
ren minister-president Churchill het
eerst het woord gevoerd.

Churchill verklaarde, dat Engelands
defensieprogramma moet worden aan
gepast aan het economische peil van
het land. Indien de koude oorlog voort
duurt, moeten wij onze defensie organi
seren op een wijze, dat niet. voortdurend
geld en materiaal voor onbepaalde tijd
moeten worden besteed, aldus Churchül.

Ondanks besnoeiing van het bedrag
van 4,7 milliard pond sterling, dat. de
vorige regering voor de komende drie
jaar voor de defensie had uitgetrokken,
zouden de uitgaven in vier jaar de
'oorspronkelijke toewijzing van drie jaar
overtreffen.

Ex-koning Faroek blijft
voorlopig in Italië.

Ex-koning Faroek zal voortaan de
naam prins Faroek Foead dragen.

De Britse journalist Norman Price,
is door de koning aangewezen om de
betrekkingen met de pers te regelen. De
ex-koning zou heden een persconferen
tie houden en daar waarschijnlijk alleen
een verklaring v rlezen, doch geen
vragen beantwoorden.

In Italiaanse officiële kringen ver
klaart men, dat de ex-koning het plan
heeft voorlopig in Italië te blijven Voor
lopig zou hij op Capri blijven om uit te
zien naar een „rustige plaats elders in
Italië".

Gisteravond ontstond even een paniek
in Faroeks hotel Terwijl de ex-koning
in de gezelschapszaal zat, gingen plot
seling alle lichten uit Twee leden van
Faroèks lyfwacht snelden naar de deu

ren en gingen daar op post staan, doch
enige seconden later gingen de lichten
weer aan.

Later op de avond kreeg Faroek kies
pijn. Enkele adjudanten snelden het
hotel uit op zoek naar een tandarts.
Anderen zochten telefonisch tandheel
kundige hulp, doch geen der artsen
wilde naar het hotel komen, zodat
Faroek genoodzaakt was zijn hotel te
verlaten om zich te laten behandelen.

Na vgf minuten was hij reeds terug.
De arts, die hij bezocht verklaarde- „het
was maar een kleinlg.ieid. maar u weet
hoe koningen zyn

Zware luchtaanval bij
Mandsjoerijse grens.

Een groep van 66 superfort-bomm. ï-
werpers van het type B-29 heeft de
zwaarste nachtelijke luchtaanval van de

Dc afgetreden koning Faroek van pri .waar zij vermoedelijk enige da-
Egypte (links) met cx-koningm I gen zullen verblijven.

Narriman bij liun aankomst op Ca-

„Blijvende militaire kracht kan
niet gewaarborgd worden zonder een
krachtige economische basis en geen
defensieprogramma kan stand houden
zonder economische hulpmiddelen om
hel uit te voeren".

Deze woorden van Churchill werden
door de Labourleden met applaus be
groet. Maar overigens werd Churchill
herhaaldelijk door de oppositie onder
broken.

Churchill zeide. dat beperking van de
import en andere bezuinigingen, die do
minister van financiën Butler had aan
gekondigd. slechts een voorspel waren
op besluiten, die in November op de
conferenties van minister-presidenten
van het Gemenebest zouden worden ge
nomen.

Churchill gewaagde van de voortdu
rende verbetering der oorlogswapens,
speciaal van de Amerikaanse atoom
wapens doch hg zei met nadruk, dat
de plaats van de Sovjet-unie in do
al oombewapeningswedloop onbekend
blgjft.

De ontwikkeling van nieuwe wapens
geeft de helpende hand aan Engelands
bew a penn gsprogramma, m.a.w. Enge
land krijgt steeds nieuwer en doelma
tiger wapens tegen lagere prgs, aldus
Churchill.

,.Dc regering wil de opzet van het
defensieprogramma zodanig wijzigen,
dat van de machine-industrie minder
geëist wordt en in de komende jaren
een waardevol deel van zgn produc
tievermogen voor export van niet-mi-
litaire goederen vrij komt".

Volgens Churchill ligt het in de rede
wapens te verkopen aan bevriende na
ties. al tracht Engeland zijn eigen de
fensie op te bouwen, omdat dit artikel
een „best seller" is. Butler schat, dat
Engeland per jaar tien millioen pond
sterling hiermee verdient.

Zowel van conservatieve als van
Labour-zgde werd door een aantal „back
benchers" verzocht een internationale
conferentie te doen houden, ten einde
de lasten der bewapening te vermin
deren

Isaac Pitman (conservatief) stelde
voor. dat Amerika verzocht zou worden
het initiatief tot een dergelgke confe
rentie te nemen.

Da vies (conservatief' daarentegen
"lelde voor. dat Engeland de leiding In
deze zou nemen door een wereld-han
delsconferentie te doen houden, waaraan
ook de Sovjet-unie en het continentale
China zouden deelnemen, ten einde de
wereldhandel uit te breiden.

Ellis Smith (Labour) verweet de Ver
enigde Staten, dat zij roekeloos de hand
op schaarse materialen hadden gelegd,
waardoor het evenwicht In de andere
Westerse landen verstoord was.

Attlee diende een motie in. waarin
de regering verweten wordt, dat zy in
haar politiek tekort geschoten ls. Mi
nister Butler en premier Churchill wa
ren niet genoeg in bijzonderheden ge
treden by hun voorstellen.

Volgens de linkse labour-leider Aneu-
rin Bevan. zou Amerika een groter aan
deel in de lasten van het herbewape-
nlngr-program op zich kunnen nemen.
De Britse economie was vrijwel vastge
lopen. terwijl de Amerikaanse zich nog
enorm kon uitbreiden.

Bevan stelde voor. dat een minister
voor economische expansie benoemd zou
worden, die tevens min'ster voor de
grondstoffen zou ziin. Hg verzocht de
regering „als daad van het hoogste
petriotisme" af te treden.

De motie van Attlee werd met 302
tegen '177 stemmen verworpen.

De regeringsvoorstellen werden met
299 tegen 277 stemmen aangenomen.

De ..Maasdam" van de Holland-
Amerika-Lijn heeft gisteren dc of
ficiële proeftocht gemaakt. Het
fraaie schip, varende op dc Maas.
trok dc belangstelling van velen op
de oevers

Koreaanse oorlog uitgevoerd Op de
metaalfabrlek van de „Oriental Light
Metals Company", oi.geveer dertien kilo
meter van Antoeng bij de Mandsjoeryse
grens gelegen, werden 660 ton bommen
uitgeworpen. De aanval werd uitgevoerd
onder hevig vuur van het luchtdoelge
schut en in een bunóri van zoeklichten
De laatste twee maanden waren
vlugschriften bover. dit gebied uitge
worpen. waarin Jc burgers gewaai-
schuwd werden uit de buurt van mül-
taire installaties te blijven.