LEIDSCH DAGBLAD Rijksuniversiteiten en -Hogescholen krijgen eigen vermogen en inkomsten Nota-wisseling over Zweeds-Sovjet- ineident voortgezet Sovjet-gematigdheid in Veiligheidsraad 91ste Jaargang DONDERDAG 19 JUNI 1952 Rijnstreek-editie No. 27637 Directeur J. W. Henny Hoofdredactie: B W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f.6— per kwartaal: f.0 47 per week Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Minister Ruttens onderwijsvernieuwingen Starheid van faculteiten-systeem, zal doorbroken worden Hij, die het onderwijs niet volgen kan, moet „verdwijnen" (ii) (Speciale berichtgeving) Thans is ook ingediend het door minister Rutten aangekondigde ontwerp van een nieuwe Hoger-Onderwijswet. Het sluit vrij nauwkeurig aan bij het voorstel der commissie-Van der Pot. Enige punten zijn echter anders geregeld dan in dat rapport werd voorgesteld. Door het verlenen van rechtspersoonlijkheid aan de Rijksuniversiteiten en aan de Technische Hogeschool en de Landbouwhogeschool zullen deze instellingen in de toekomst eigen vermogen en inkomsten hebben en uit de Rijksdienst worden gelicht. Ingesteld wordt een Hoge Academische Raad die nauwe samenwerking tussen alle Universiteiten en Hogescholen zal bevorderen. Er komt verder enige wijziging in het bestuur der Rijksuniversiteiten en -Hogescholen. Voor collectieve voorzieningen voor de studenten (o.a. gezondheidszorg) zullen gelden op de begroting moeten worden uitgetrokken. De student, die blijk geeft het onderwijs niet te kunnen volgen, zal moeten verdwijnen". Ingesteld wordt een ,,baccalaureaats-examen"Door het oprichten van inter faculteiten en sub-faculteiten zal de starheid van het bestaande faculteiten systeem worden doorbroken. DOELSTELLINGEN. Een belangrijke bepaling in de nieuwe vet is ook die betreffende de doelstel ling van het Hoger Onderwijs. Hierin komt duidelijk tot uiting, dat de oplei ding mede gericht is op het bevorderen van maatschappelijk verantwoordelijk heidsbesef. op de persoonlijke vorming der studenten en op de ontwikkeling van de wetenschap als zodanig. De redactie der bepaling is zó ruim. dat ook de bijzondere universiteiten er zich mede zullen kunnen verenigen. Minister Rutten maakte er op de pers conferentie, waarin hij zijn nieuwe onderwijswetten toelichtte, geen geheim van, dat zijn nieuwe Hoger Onderwijs wet (indien een eventuele opvolger het ontwerp zou overnemen) in de volks vertegenwoordiging een zware dobber zou hebben. Overigens bleef hij van oordeel, dat de Universiteiten en Hogescholen zelf standigheid moeten krijgen, omdat de ambtenaren van het Departement, hoè kundig ook. tegenover een wetenschap, die zich zo snel ontwikkelt, het gehéél niet meer kunnen beheersen. De Rijks overheid kèn voor alles de verantwoor delijkheid niet dragen. Daarom: rechts persoonlijkheid. Als gevolg hiervan zal het beheer vol gens andere regels dan thans worden ge voerd. Beoogd wordt aan de Rijksuni versiteiten enerzijds een grotere mate van zelfstandigheid te geven, en haar te ontheffen van verschillende remmen de bepalingen, die voor instellingen met een zo dynamisch karakter aan het ge centraliseerde beheer van de Rijksdienst zijn verbonden, terwijl anderzijds een aantal beperkende bepalingen is opge- Bij een en ander doet zich de vraag voor. of dit alles binnen het raam van de ministeriële verantwoordelijkheid mogelijk is. met welke vraag de Kamers zich wel grondig zullen bezighouden!) BENOEMINGSRECHT BIJ OVERHEID. Bepaalde bevoegdheden blijven aan de centrale overheid voorbehouden, zoals het benoemingsrecht van hoogleraren en lectoren. Bepaalde besluiten betref fende het vermogen van de universiteit zullen aan goedkeuring worden onder worpen. Voorts is ter vervanging van de contróle vooraf een strenge contróle achteraf in de wet opgenomen. INSTELLING HOGE ACADE MISCHE RAAD. Door middel van een Hoge Academi sche Raad zal een nauwe samenwer king tussen alle universiteiten en hogescholen tot stand worden ge bracht. Die Raad zal niet alleen dienen als een schakel tussen die onderwijsinstellingen onderling, maar ook tussen deze en de maatschappij. Zijn taak is echter in de eerste plaats het adviseren over een door de Mi nister van Onderwijs en zijn ambt genoot van Landbouw (onder wie de Landbouwhogeschool ressorteert) tel kens voor vier jaren op te stellen ont wikkelingsplan voor het van Rijkswege aan Universiteiten en Hogescholen gegeven hoger onderwijs. WEERBERICHT Iets warmer De Bilt verwacht tot morgenavond: Wisselende bewolking met vanavond nog enkele verspreide buien Morgen droog weer en iets warmer. Overwegend matige Westelijke tot Zuid-Westelijke wind. (Opgemaakt te 10 uur). VRIJDAG 20 JUNI. Zon op: 4.19 uur: onder: 21.03 uur. Maan op: 2.14 uur; onder: 20.03 uur. Hoogwater te Katwijk te 141 en 14.10 uur. Dit plan wordt aan de Staten-Gene- raal voorgelegd. Een plan van 4 jaar, omdat het onmogelijk ia om met een plan van één jaar te werken. Deze plannen zullen een behoorlijke grond slag kunnen leveren voor samenwerking en arbeidsverdeling tussen de Rijksin stellingen. De minister wees er in dit verband nog op. dat deze moeten blijven binnen de Jaarlijkse begrotingen. Hjj heeft deze Hoge Academische Raad aan zo weinig mogelijk wettelijke banden gelegd, teneinde hem voldoende ruimte te laten voor ontplooiing in ver schillende richtingen. Met betrekking tot de wijziging van het bestuur wordt opgemerkt, dat door de grotere zelfstandigheid van de Universiteit en de Hogeschool de ver antwoordelijkheid van het College van Curatoren zal worden verzwaard. In verband hiermede wordt de mogelijk heid geopend, aan de President-Cu rator een bezoldiging toe te kennen, waardoor deze een groot deel van zijn tijd aan de vervulling van zijn functie kan wijden. De Rector-Magnificus en een door de Academische Senaat aan te wijzen lid zullen de vergaderingen van curatoren met adviserende stem bijwonen en ook een vertegenwoordiger van de weten schappelijke staf kan daar worden toe gelaten. ZORG VOOR DE STUDENTEN. In verband met de gewijzigde maat schappelijke structuur en de moeilijke financiële omstandigheden van vele studenten is in de wet opgenomen, dat voor collectieve voorzieningen ten be hoeve van studenten (o m. Bureaux voor Studentenbelangen, Gezondheidszorg, Lichamelijke Opvoeding en Sport) gel den op de begroting van de Universiteit moeten worden uitgetrokken. De minister dacht, dat voor die col lectieve voorzieningen wel de opbrengst van de collegegelden in aanmerking kon komen. In bepaalde nader aan te wijzen stu dierichtingen zal de studie met een een „baccalaureaats-examen", af te leggen ongeveer één jaar na het can- didaatsexamen. kunnen worden afge sloten. Hierdoor wordt aan de be hoefte van een korte en toch weten schappelijke opleiding voldaan. In het wetsontwerp is ook een rege ling opgenomen, waardoor studenten, die tweemaal voor eenzelfde examen zijn afgewezen of een examen niet binnen tweemaal de daarvoor door de faculteit vast te stellen normale stu dieduur hebben afgelegd, van verder examen doen kunnen worden uitge sloten. Degene, wie deze harde maat regel treft, zal ook niet kunnen ver der gaan aan een andere Universiteit of Hogeschool in ons land. Maar met bepaalde omstandigheden, bijv. ziekte, zal rekening worden gehouden. Bij verschillende instanties zal de student in beroep kunnen komen. INTERFACULTEITEN De minister stelt er prijs op. de tra ditionele indeling in vijf faculteiten (waarbij er in de loop der jaren nog twee zijn bijgekomen) te behouden. Doch hij acht het bestaande systeem toch te star en daarom wil hij die starheid door breken door de instelling van inter-fa- culteiten en sub-faculteiten, teneinde combinaties mogelijk te maken. Voorts deelde de minister mede. dat wie niet gepromoveerd is, wordt ge acht niet te zijn afgestudeerd Tenein de de lust tot promoveren te bevorde ren. zullen de promotiegelden worden afgeschaft. Anti-fascistische wet in Italië aanvaard I De Italiaanse Nationale Vergadering heeft een wetsontwerp van de regenng- Gasperi aanvaard, dat de regering vol machten geeft, na gerechtelijke toestem ming, neo-fascistische organisaties ta ontbinden en haar eigendommen te con- fiskeren. De wet voorziet in de mogelijkheid diegenen tot een maximum van twaalf jaar te veroordelen, die het fascisme of zijn beginselen verheerlijken. De communisten stemden schoorvoe tend voor de wet. daar zij vrezen, dat de regenng niet het plan heeft zich uit sluitend te beperken tot maatregelen te gen de uiterst rechtse groepen. Zij hebben steeds de „socialistische Italiaanse beweging", een neo-fascisti sche groep, gehekeld. De stemverhouding was 410 tegen 34. De senaat heeft het wetsontwerp reeds eerder bekrachtigd. Reeds thans is een ruimer wetsont werp in voorbereiding gericht tegen „to talitarisme" in iedere vorm. De filmster Ingrid Bergman, echtge note van de Italiaanse producer Ro berto Rossellini, heeft gisteren het leven geschonken aan een tweeling (meisjes). Koningin Elisabeth cn de hertog van Edingburgh arriveren in Ascot voor het bijwonen van de paarde- rennen; voor de eerste maal tijdens haar regering. John Lewis, leider van het Ameri kaanse mijnwerkers verbond 400.000 le den met een „strijdfonds" van 10.000.000 dollar) heeft Phillip Murray, leider van de unie van staalarbeiders, een bood schap gezonden, waarin hij de volledige steun van zyn verbond aan de stakende 6taalarbeiders toezegt. Sovjet-beschuldiging teruggewezen Gisteravond heeft Zweden geant woord orp het Russische protest, dat een Catalina Maandag boven Russisch ge bied gevlogen en gevuurd heeft op Rus sische vliegtuigen. (De rollen waren weer eens omgekeerd!). Het Zweedse antwoord wijst het Rus sische protest af en zegt. dat twee Zweedse vliegtuigen beide van het type Catalina, bestemd voor reddings- doeleinden zich Maandagochtend bo ven de Oostzee in het gebied ten Noord- Oosten van Gottland ten Zuiden van de Aalandeilanden en ten Westen van Dagoe hebben bewonden. Beide toestellen waren volkomen on bewapend en „geen van beide ook maar een ogenblik dichter dan 15 zeemijl bij Russisch grondgebied". De vliegtuigen, aldus het Zweedse antwoord, zoohten naar mogelijke over levenden of sporen van het Zweedse toestel van het type DC3, dat sinds 13 Juni wordt vermist. Blijkens een nauw keurig onderzoek verrichtten de twee vliegtuigen hun opsporingen uitslui tend boven internationale wateren. De Zweedse regering wijst ten stelligste de beschuldigingen, die in de nota van de Russische regering zijn gedaan, van de hand. Er is een conferentie gehouden van de leiders van alle politieke partijen, uitgezonderd de communisten, door premier Erlander belegd. Een woordvoerder van de Zweedse ambassade te Moskou heeft verklaard, dat de ambassadeur. Rolf Sohlman. gisternamiddag een bezoek gebracht heeft aan het hoofd van de Scandina vische afdeling van het Sovjet-ministe rie van buitenlandse zaken, Platsjln, en Dit nummer bestaat uit acht pagina's Behalve de ellende, welke het ge volg is van de oorlogshandelingen wordt de bevolking van Korea ook nog getroffen door mislukte oogsten cn een slechte stand van de gewas sen; slechter dan in de laatste zeventig jaren het geval was. Alles wat dan ook maar enigszins er voor in aanmerking komt wordt als voedsel benut tot zelfs de schors van pijnbomen. Deze wordt zorgvuldig afgschrapt cn daarna gekookt. Een oud Koreaans vrouwtje is bezig met het vergaren van het ongewone voedsel. hem mondeling heeft medegedeeld, dat een Zweeds reddingsvliegtuig 13 Juni m dichte mist onopzettelijk boven Sovjet gebied is geweest. Het toestel had zich echter onmiddellijk teruggetrokken. De woordvoerder zeide, dat de am bassadeur deze mededeling had gedaan UI opdracht van zijn regering. De op dracht was ontvangen nog voor de ont vangst van het Sovjet-protest op het Zweedse ministerie van buitenlandse zaken. De Zrweedse minister van buitenlandse zaken, Oesten Unden, die op het ogen blik met vacantie te Rome vertoeft, heeft besloten heden naar Stockholm terug te keren. De Amerikaanse minister van buiten landse zaken. Acheson, heeft op zijn wekelijikse persconferentie verklaard, dat hij diep geschokt is door het neer schieten van het Zweedse vliegtuig. De minister inoemt deze daad onverdedig- Het Deense ministerie van defensie heeft de Deense militaire vliegeniers order gegeven te schieten indien zij worden aangevallen. Zij behoeven in een dergelijk geval niet eerst instructies af te wachten. Volgens het hoofd van de Deense strijdkrachten, admiraal Quist- gaard, is deze order reeds enige tijd ge leden uitgevaardigd. Sovjet-optreden in West-Duitse Bondsdag veroordeeld VERKLARING VAN ADENAUER. 7500 mensen zyn tot dusverre over de afgesloten grens van Oost-Duitsland naar het Westen gevlucht sedert de volkspoli tie met de verscherpte grens- contróle begonnen is, zo heeft dr Ade nauer in de Bondsdag verklaard. Vol gens de kanselier hebben de Sovjet machthebbers met de afsluiting twee bedoelmgen: ten eerste willen zij Oost- Duitsland sterker dan vroeger gaan in sluiten in het economische en politieke systeem van het Sovjet-blok, terwijl daanlaast het daartegen gerichte ver zet der bevolking door terreur en angst moet worden gebroken. Volgens Adenauer zijn vele vluchte lingen geholpen door leden der Ooste lijke volkspolitie. die zelf mede gevlucht waren! Hij zeide voorts, dat de Ooste lijke politie bij de verdrijving van men sen uit de grensstrook de grofste mid delen had gebruikt om het verzet te breken Zo waren mensen geboeid weg gevoerd en gezinnen uit elkaar gerukt. Het verkeer met het Westen was vol gens Adenauer reeds lang een doorn in het oog van de propagandisten der Sovjebzone. De kanselier zeide voorts: uit deze maatregelen blijkt duidelijk, dat de machthebbers der Sovjet-zone niet ernstig naar een hereniging van Duits land willen streven en slechts aanstu ren op een volledige afscheuring van West-Duitsland. De West-Duitse regering heeft een onderzoek naar de in de grenszone ont stane schade toegezegd en zij heeft voorts verklaard bereid te zijn het ge bied tot rampgebied te verklaren. Bij zondere hulpmaatregelen zullen worden uitgevoerd. Het West-Duitse parlement heeft tenslotte met algemene instemming, uitgezonderd van de communisten, geprotesteerd tegen „de willekeurige en terroristische maatregelen" die de Oost-Duitse regering tegen de bewo ners van de vijf kilometer brede vei ligheidszone heeft genomen. Het par lement acht deze maatregelen „een zinneloze veronachtzaming van de rechten van de mens". Koreaanse bacteriologische oorlog niet ter tafel Gisteren heeft de Veiligheidsraad het debat geopend over de Russische be schuldiging, dat de strijdkrachten van de VN. op Korea een bacteriologische oorlog voeren. De Russische afgevaar digde Jacob Malik, die op het ogenDlik voorzitter is, had de vergadering belegd. Ter tafel lag een Russische resolutie, die alle landen verzoekt het Geneefse protocol van 1925. houdende een ver bod van bacteriologische oorlogvoering, te ratificeren. Na een twistgesprek van twee uur over de formulering van de agenda, werd tenslotte een agenda goedgekeurd, die twee punten bevat: 1. Een uitnodiging aan alle landen om het protocol van Geneve tegen het gebruik van gas en bacteriologische wagens te tekenen en 2 De toelating van 14 landen tot de V.N. De Sovjet-afgevaardigde diende zijn voorstel in, zonder met een woord mel ding te maken van de communistische beschuldiging, dat de strijdkrachten der V.N. in Korea gebruik maken van bacteriologische wapens. Tot ieders verbazing was de toon van zijn toe spraak gematigd. De Amerikaanse gedelegeerde, Gross, zeide, dat de verklaring van de Sovjet- Unie, dat zij zich aan het protocol van Geneve houdt „bedriegerij" is. Amerika had geen vertrouwen in „papieren be loften" van de Sovjet-regering. De Sovjet-Unie had enige tijd reeds een campagne gevoerd, waarin de strijd krachten der V.N. beschuldigd worden in Korea bacteriologische wapens te ge bruiken. De Sovjet-Unie had echter nooit het bewijs geleverd. Gross werd door de voorzitter, Malik, tot de orde geroepen, die zeide, dat de resolutie niet naar de Koreaanse kwes tie verwijst", „welk onderwerp bijgevolg niet op de agenda staat". Malik zei. dat de raad een belangrijke bijdrage tot de internationale vrede en veiligheid zou kunnen leveren als hij zich schaarde achter het Russische be roep op alle staten tot ondertekening van het protocol tegen het gebruik van gas en bacteriologische wapens. Hij zei. dat van de elf leden van de raad alleen de Verenigde Staten en Brazilië het protocol niet hadden bekrachtigd. De Amerikaanse afgevaardigde Gross zei. dat het voornaamste bezwaar vtn zijn land tegen het protocol van Geneve was. dat het verouderd is en niet past in de moderne politieke verhoudingen. .De Sovjet-Unie wil een protocol be krachtigd hebben dat zij zelf ongeldig zou kunnen verklaren op grond van haar eigen beschuldigingen", aldus Gross. Het werkelijke gevaar school niet in het type wapens dat kon worden gebruikt, maar in het feit van agressie zelf. Men besloot morgen weer te vergade ren. Adenauer over de Saarkwestie Dr Adenauer heeft hedenochtend in de West Duitse Bondsdag medegedeeld, dat hy de Saarkwestie opnieuw in het mi nisterscomité van de Raad van Europa aan de orde zal stellen, „wanneer er in de Franse houding geen verandering komt." De kanselier zeide. dat hjj reeds aan minister Schuman en aan de voor zitter van het ministercomité heeft me degedeeld. dat de beweegredenen, die hem er enkele maanden geleden toe hadden gebracht zyn Saarmemorandum niet bekend te maken, inmiddels zyn weggevallen. Het memorandum wil aan tonen, dat de politieke verhoudingen in het Saargebied niet in overeenstemming zyn met de vryheidsreohten, die de Sa ar regering in de Europese conventie betreffende de rechten van de mens heeft gegarandeerd. Adenauer deed zyn mededeling by beantwoording van een socialistische In terpellatie. De socialistische woordvoer ders verweten hem. dat hy het belang van een millloen Saarlanders wilde op offeren voor de Europese integratie. De socialist Eichler sprak de vrees uit. dat de Duitse regering in haar ijver voor de Europese eenheid bereid zou zyn „het zelfde te doen met de achttien millioen bewoners der Sovjetzone." De regeringspartyen hebben een ver zoek der socialisten afgewezen om de re gering te nopen een witboek uit te geven over haar jongste mislukte besprekingen met m'nlster Schuman over „een Euro pese oplossing van het Saarvraagstuk." De ambassadeur van Ethiopië - gestationncerd in Brazilië - de heer Tadawit Ogbazgy met zijn gezin op doorreis naar Cairo - vertoefde Woensdag korte tijd op Schiphol. Van deze gelegenheid maakte de familie gebruik om de Amsterdamse luchthaven te bezichtigen, waarbij men gebruik maakte van het rond rit treint je ..Bello". Een juist passerend vliegtuig heeft de onverdeelde belangstelling van de Ethiopische gasten. AMERIKANEN ERKENNEN CORRIDOR-OVERTREDING BIJ BERLIJN. De Amerikaanse autoriteiten in Ber lijn hebben toegegeven, dat een Ame rikaans vliegtuig de voorschriften voor het vliegverkeer in de corridors tussen Berlijn en West-Duitsland op 21 Mei heeft overtreden. Een vliegtuig van het type C-47 is per ongeluk buiten de corridor ge raakt. Disciplinaire maatregelen zijn genomen. Het was de eerste keer. flat een dergelyk protest by de Amerikanen is ingediend. In de afgelopen twee maan den zijn er wel twee aan de Britse en drie aan de Franse autoriteiten gezon den In al deze protesten zeggen de Russen, dat zy de westelyke ceallieerden volledig verantwoordelyk stellen voor cie gevolgen van het vliegen bulten ce luchtcorridors.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 1