Ondanks tegenslag rijdt trein
vóór 3 October tocli hoog!
Ontlastingsvloeren noodzakelijk
door ernstige verzakkingen
CLOWNTJE RICK
am
Mij der Nederlandse Letterkunde
hield 185e jaarvergadering te Leiden
Lueie B. en C. W. v. d. Hoogt-prijs
voor J. W. Seliulte Nordholt
I
8V0EXSDAG 18 JUNI
Van het Leidse Spoorwegfront
Aanzienlijke extra kosten omdat
„grond leeft"
De treinreiziger, die uit Haarlem of Den Haag het station Leiden nadert
en lich even de tijd gunt de blik naar buiten te richten, zal tot de ontdekking
komen, dat er in de Leidse spoorwegwerken flink schot zit. Behoudens op enkele
plaatsen is de verhoogde baan „dicht", vorderen de diverse kunstwerken
ziender-ogen en komt er tekening in de situatie van het tweede en derde
perron, waar de wachtkamer met kleine restauratie reeds is opgetrokken. Bijna
31/2 jaar (op 8 Januari 1949 begon men als inleiding tot deze werken met het
dempen van de Spoorweghaven) klinkt thans „het lied van de arbeid" langs
dit millioenenplan, dat Leiden over enkele maanden (met het rijden op hoog-
spoor) uit zijn isolement zal bevrijden, al zal het dan ook nog wel medio 1954
worden voor dat alles gereed is en men o.m. van het viaduct aan de Rijns-
burgerweg gebruik zal kunnen maken.
Behoudens op enkele plaatsen
is verhoogde baan „dicht"
Hoewel langs de gehele baan van
even voorbij De Vink tot aan de Holle
Mare ln hoog tempo wordt gewerkt,
concentreert zich momenteel de grootste
activiteit rond het Station Leiden en
het gecombineerde kunstwerk aan de
Haarlemmertrekvaart.
Teneinde onze „Kroniek van Leidens
Spoorwegwerken", waarmede wij op 19
Juli 1949 een aanvang maakten en waar-
/kAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA
Een tegenvaller
van plm. 150.000
Veroorzaakt
door verzakkingen
Hoewel men ons van de zijde der
Ned. Spoorwegen geen inlichtingen
kon verschaffen over de extra kos
ten, welke gemaakt moeten worden
als gevolg van de verzakkingen in
de omgeving van het gecombineer
de kunstwerk aan de Haarlemmer
trekvaart, deelt men ons van andere
zijde mede. dat deze op ongeveer
f 150 000 kunnen worden geschat
Alleen het aanbrengen van de ont
lastingsvloeren met bijkomende
werken wordt op plm. f. 90.000 ge
raamd. In het resterende bedrag is
o.m. begrepen de levering en het
aanvoeren van nog grote hoeveel
heden zand.
Per fiets langs het
millioenenlijntje der N.S.
van heden de 33ste aflevering verschijnt,
niet aan actualiteit te doen verliezen,
bestegen wij één dezer dagen ons
„ijzeren ros" en hebben wij al peddelend
een deel van dit „millioenenlijntje''
in de dubbele betekenis van het woord
van de Ned. Spoorwegen gevolgd
Van even vóór Warmond (de Holle
Mare) tot aan de omgeving van de
Haarlemmertrekvaart ging alles vlot: de
baan Is er op hoogte, zelfs ligt er in de
richting Den Haag al eén spoor. Zijn
wij wel ingelicht, dan begint men m
Augustus met de electrificatle van dit
gedeelte. Ver, zeer ver, is men hier ook
al gevorderd met de aftakking van de
Hjn naar de Sted. Fabrieken van Gas
en Electriclteit, een „spoor", dat nu
eenmaal nauw samenhangt met de
Leidse werken en waarlangs tientallen
kolentrelnen hun weg zullen vinden, ter
voeding van onze licht- en krachtinstal
laties.
TEGENSLAG BIJ KUNSTWERK
HAARLEMMERTREKVAART.
Zoals wij op 17 Mei j.l. reeds berlcht-
len, hebben de Ned. Spoorwegen in
de omgeving van het gecombineerde
kunstwerk aan de Haarlemmertrek
vaart een ongedachte tegenslag moe
ten incasseren. Op deze plaats „leeft"
de bodem, hetgeen tot gevolg heeft
gehad, dat zich ernstige verzakkin
gen hebben voorgedaan. Verzakkin
gen. welke de inmiddels verhoogde
baan met ruim een halve meter om
laag hebben gebracht, een bouwkeet
op haar grondvesten hebben doen
trillen en waardoor een twee meter
brede sloot op een gepaald gedeelte
„in-elkaar is geschoven".
2'i MAAND ACHTERSTAND
INLOPEN.
De Ned. Spoorwegen, welke nog altijd
vasthouden aan het tijdschema: voor
3 October op de verhoogde baan. zet
ten thans alles op alles om ook deze
tegenslag op te vangen.
Naar men ons mededeelt, denkt men
aan deze verzakkingen paal en perk te
stellen door het aanbrengen van een
ontlastingsvloer, welke zowel aan het
noordelijke als aan het zuidelijke ge
deelte van dit gecombineerde kunstwerk
moet worden aangebracht. In totaal zul
len hiervoor plm. 130 palen extra geheid
moeten worden. De eerste voorbereiden
de werkzaamheden worden hiertoe op
dit moment reeds getroffen. Bovendien
geeft het een extra-belasting, dat in de
toekomst wederom duizenden kubieke
meters zand moeten worden aangevoerd.
Ondanks deze tegenslag, welke op plm
2'j maand geschat wordt, om dan nog
niet te spreken van de verhoogde kos
ten, koestert men de verwachting, dat
dit geen Invloed zal hebben op het een
maal vastgestelde tijdschema.
Koersen wij verder in de richting stad.
dan gaat het vanaf de Haarlemmertrek
vaart „hoog" weer goed tot even vóór
het tijdelijk viaduct aan de Rijnsburger-
weg. waar aan weerszijden nog een
diepe afgrond gaapt. Dit gedeelte is
echter nog niet voorzien van rails, het
geen niet lang meer op zich zal laten
wachten, aangezien het in de bedoeling
(Foto L.D.—Van Vliet)
Oud en nieuw. Leiden „Hoog en
Laag". Rechts het oude Stations
gebouw met daarvoor de huidige
baan. Links de verhoogde baan met
op dc achtergrond de Stationsover
kapping van het tweede perron.
Terwijl de trein in de richting
Amsterdam straks, zij het gedeelte
lijk. onder de kap zal binnenlopen,
passeren dc treinen in dc richting
Den Haag deze overkapping aan
de buitenzijde (links op dc foto).
163-164 - Nou zullen we eerst de boot in veiligheid brengen! stelde
Rick voor. We sturen 'm zo dicht mogelijk bij ons huis en leggen 'm daar
stevig vast aan een touw. dat hij niet kan wegdrijven!
Dat was een verstandig plan. Ze duwden dc boot weg van de bruggcpaal.
en toen kwam de wind in de zeilen. Rick nam het roer en stuurde dc boot
netjes in de richting van hun huis.
- Hij luistert goed naar het roer! vond Rick.
De boot gleed lekker over de golfjes, voor het windje. Dicht bij huis was
een inham in het land: dat was een mooie haven, om de boot op te leggen.
Rick stuurde 'm dat haventje netjes in. en toen legden ze 'm tegen dc wal
en maakten 'm stevig vast met een eindje touw.
- Ziezo, zei Rick tevreden. Nou kan hij niet meer wegdrijven! En hier.
onder het lange gras, ligt hij goed verborgen ook!
(Foto L.D./Van Vliet) I
Duidelijk is op deze foto dc ver- verhoogde baan. waarvan de kruin \tingsvloer worden aangebracht. Ook
zakking zichtbaar, welke zich aan ongeveer tot aan het dak van dc aan de andere zijde van dit kunst
deze zijde van het gecombineerde j houten loods op dc voorgrond werk zal men een dergelijke vloer
kunstwerk aan dc Haarlcmmcrtrek- reikte. Als voorzorgsmaatregel zalaanbrengen,
vaart heeft voorgedaan. Rechts dc I thans op deze plaats een ontlas-1
Bovendien zal men deze week. wat be
treft het zuidelijk gedeelte (richting Den
Haag), ook beginnen met het aanbren
gen van de masten voor de electrificatie
In Juli volgt dan het „draadtrekken
waarop in Augustus het noordelijke ge
deelte onder handen wordt genomen
Inmiddels wordt ook voortgang betracht
met het inrichten van de tijdelijke
seinhuizen langs het gehele traject, wel
ke eerst in het begin van 1954 zullen
TIJDELIJK HULPVIADUCT
WORDT NIET GESLOOPT.
Nu het tijdelijk hulpviaduct aan de
Rijnsburgerweg zijn voltooiing nadert
en het verkeer hier reeds onderdoor
gaat zeer binnenkort zal men be
ginnen met de aansluiting op de ver
hoogde baan, waarvoor plm. 4000 ku
bieke meter zand moet worden aan
gereden vragen velen zich af of dit
viaduct straks weer zal worden ge
sloopt. Ook wij hebben deze vraag aan
de Spoorwegdirectie gesteld, die ons
echter mededeelde, dat het in de be
doeling ligt om dit viaduct straks ,Jn
de verhoogde baan te doen verdwij
nen". Tol medio 1954 zal het echter
als hulpviaduct dienst blijven doen.
Na die tijd wordt het volgestort en
verdwijnen de pijlers etc. in de „aar
den" dam. Slechts de ijzeren boven
bouw zal deze „ondergang" overleven!
Foto L.D.Van Vliet.
Uiteraard hebben wij onze inspectie-
i tocht ook voortgezet op de perrons en
I in de reizigerstunnel, waar doorheen
zich over enkele maanden de reizigers
langs een imposante zuilencolonnade
naar het tweede en derde perron zullen
begeven. Staande op het tweede perron,
verbinding op de huidige baan. Het zal
dan ook niet lang meer duren, dat een
„proeftrein" Lelden-hoog binnenrijdt.
Zoals wij reeds eerder meldden, ligt
het in de bedoeling van de Spoorweg
directie om tegelijk met het rijden op
Hoe staal het er mee?
XXXIII
vanwaar in de toekomst de treinen in
de richting Amsterdam zullen vertrek
ken, viel het ons op. dat wtf
reeds stonden onder de overkap
ping. welke daar juist over een
lengte van plm. 60 meter was aange
bracht. Een lengte, welke met het oog
op de bezuinigingen, die in dit plan
zjjn aangebracht, reeds nu haar defini
tieve lengte heeft gekregen. Een bezui
niging. welke overigens niet pleit voor
een tocht- en vooral regenvrij perron..
Op deze tocht zijn wij voorts even bin
nengewipt in de wachtkamer op het
tweede perron, een vriendelijk glazen
gebouwtje, waarin ook een eenvoudige
restauratie zal worden ondergebracht,
maar dat ons bij regenachtig weer
spoedig te klein lijkt.
Een tegenstelling met dit tweede
vormt het derde perron, vanwaar in
de eerste jaren de treinen in de lich
ting Den Haag zullen vertrekken. Hier
geen overkapping en geen wacht
kamer; de toekomstige reizigers wacht
hier een verblijf in de openlucht.
Richten wij van deze perrons onze
blik in de richting Den Haag, dan zien
wij. dat zowel het spoor in als uit de
Richting van dc Residentie reeds is
aangelegd tot het Station Lelden met
ter hoogte van de Hoge Morsweg een
Dc rcizigerstunnel aan dc Oegst-
geester zijde, waardoor men in
October het tweede en derde perron
kan bereiken.
de werkzaamheden aan dit gebouw be
treft het exterieur is vrijwel gereed
acht men dit alleszins mogelijk. Zo
lang echter nog de „middenmoot"
daar waar thans de huidige baan ligt
ontbreekt, zal het niet mogelijk zijn
om het tweede en derde perron in een
rechte lijn, dus via de tunnel, te berei
ken. De Spoorwegdirectie heeft echter
gestreefd naar een zo min mogelijk ver
moeiende oplossing, welke als volgt is
gevonden: zodra het Stationsgebouw in
bedrijf is gesteld, voorziet men zich
hier van een plaatsbewijs om via de
tunnel aan de stadszijde de huidige
spoorbaan, welke dan practisch bulten
gebruik is gesteld, te bereiken. Na deze
baan overgestoken te hebben, kan men
zijn weg via het tweede gedeelte tunnel
vervolgen naar het tweede of derde
perron. Een oplossing weliswaar niet
ideaal, doch dan ook slechts tijdelijk.
OFFICIËLE INGEBRUIKNEMING
EERST IN 1954.
Tot zover het nieuws van het Leidse
Spoorweglront, waanin letterlijk en
figuurlijk „enkele grendels" zijn afge
sloten. Naar wij tenslotte vernemen,
ligt het niet in de bedoeling van de
Spoorwegdirectie om het rijden op
hoog-spoor weliswaar voor Leiden
uiterst belangrijk met enige festivi
teit gepaard te doen gaan. Eerst bij
de oplevering van het gehele werk
medio 1954 zal hiervan waarschijn
lijk sprake zijn. Een ogenblik, dat
ongetwijfeld ook aan Leiden gelegen
heid zal bieden van zijn vreugde te
doen blijken.
Voor zijn bundel „Levend Landschap"
De traditie getrouw hield de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
vandaag hier ter stede haar jaarvergadering, ditmaal in het oude Acade
miegebouw aan het Rapenburg.
De voorzitter, mr A. Mout. herdacht
in zjjn openingsrede de in het afgelopen
Jaar overleden leden, gaf een opsom
ming van de door het Bestuur benoemde
leden en gewaagde van de moeilijke fi
nanciële toestand, welke het schrilste
wordt getekend door het feit. dat jaar
lijks slechts f 600 beschikbaar is voor
de aankoop van nieuwe boeken.
Sprekende over
HET ONVATBARE IN DE
LITTERAIRE KUNST,
zeide spreker deze uitdrukking te ont
lenen aan Kloos' omschrijving van de
poezie als „schakering van woorden en
klanken en het onvatbare daarachter".
Dit onvatbare is dan de essentie, die de
dichter met de schakering van woorden
en klanken tot uitdrukking brengt, zon
der nochtans dat onvatbare voor ratio
nele doordenking vatbaar te maken.
Want Kloos' bedoeling is. dat de dichter
dat onvatbare doet gevoelen, zodat wil
daarvan wel geen begrip maar een door
het gevoel gevoed min of meer vaag
besef krijgen, dat wij dan weer elk naar
onze aard min of meer vrijelijk vermo
gen aan te duiden en wel meestentijds
als iets „anders", als iets dat dieper en
verder ligt dan de wereld der verschij
ningen.
In zijn inleiding tot de brieven van
D H. Lawrence schrijft Aldous Huxley,
dat Lawrence zich intens bewust was
van het wereldmysterie, en dat hij de
donkere aanwezigheid van het „andere",
dat buiten de grenzen van het gewone
bewustzijn ligt, nooit kon vergeten.
Daarenboven aldus Huxley be
schikte hij over een wonderlijke kracht
om zijn ervaringen aangaande dit „an
dere" onmiddellijk in en als litteraire
kunst weer te geven.
Het critlsch bewustzijn, dat altijd op
de loer ligt, heeft van huls uit met deze
„onvatbaarheid* geen vrede gehad. Geen
wonder! Want wijsgerig is tegen deze
quallficatie zo het een en ander in te
brengen.
Kunst en Rede hebben elkaar nooit
geheel vertrouwd en onprettige dingen
over er. weer gewisseld
De rede aanvaardt niet. dat iets voor
haar „onvatbaar" zou zijn.
Wat te beginnen met iets. waarvan
tevoren al vaststaat dat het „onvatbaar"
Ir Als het onvatbaar is dus niet ge
duid kan worden en daarom geen voor
werp van weten is hoe weet men dan
dat het onvatbaar ls. Het gevaar dreigt
immers, dat Indien het onvatbare het
essentiële is en niemand weet wat het
onvatbare is. dan ook niemand kan
zeggen dat het onvatbare er is. Met het
gevolg, dat het kritisch oordeel eigen
onmacht zou moeten erkennen om ooit
vast te stellen wat wel en wat geen lit
teraire kunst ls. Men is dan alleen aan
gewezen op gevoel van Intuïtie, die het
sfeervolle als criterium stelt.
Het gevaar is al werkelijk bij de be-
beoordellng van de kunstuitingen, die
reeds in de vorm de onvatbaarheid be
wust hebben geïntroduceerd als bijv. in
de abstracte schilderkunst of de expe
rimentele litteratuur. Intuïtie en gevoel
zijn echter als stromende en vloeiende
elementen op zich zelve onvoldoende
voor iedere artistieke waardebepaling,
zolang zij niet door het ordenende den
ken zo al niet geheel gezuiverd dan toch
geleld en ingedamd zijn.
BENOEMING VAN ERELEDEN
Op voorstel van het Bestuur werden
benoemd tot ereleden wegens een
halve eeuw lidmaatschap en bijzon
dere verdiensten, mevrouw A. van
RhynNaeff (lid sinds 1902), prof. dr
C. G. N. de Vooys (1902). dr Frank
Lateur (Stijn Streuvels) (1901), dr
Herman Teirlinck (1917) en Alfons dc
Ridder (Willem Elschot) (1935).
Vervolgehs werd de uitslag bekend ge
maakt van de stemming over
NIEUWE LEDEN.
Dit zijn:
Binnenland: dr H. Berkhof. W. J. van
der Molen. Manuel van Loggem, W. Ph.
Pos. mej. A. M. P. Mol le ma, dr R. van
Brakell Buys. W. A. Braasem, Max
Croiset. mevr. J. M. Telleger—Elout, dr
A. C F. Koch, dr K. Wiersma, dr G. J.
de Vries, Reinold Kuipers, mr B. de
Gaay Fortman, dr A. Kuypers, dr J. W.
Schulte Nordholt. dr D. Grosheide, dr A.
van der Boom. M Mok. H Hazelhoff. dr
H. G. Beven, Ton Koot. P. J Reisseeuw,
B G. F. Brinkcl, C. J. Stip. dr A. N. J.
Thomassen Thuuessink van der Hoop.
mevr. W. FruinMees. dr P. Voorhoeve,
mevr dr Hèléne Nolthenius. mevr. A H
Nijhoff—Wind, P G. Jansen, J. A. Re-
deker en Paul Rodenko.
Buitenland: dr C. C. van Essen
(Rome), Ludwig Bate (Osnabrück), Hu-
bert Léon Lampo (Antwerpen). Piet van
Aken (Antwerpen), dr Léon Voet (Ant
werpen). dr Luc. Debaene (Antwerpen),
en dr Luc. Indestege (Antwerpen).
Het bestuur benoemde bovendien tot
Zuid-Afrikaanse leden de heren: dr Er-
nest George Jansen, Gouverneur-Gene
raal van de Union 2A, prof. dr M. S.
B Kritzinger, hoogleraar te Pretoria,
prof. dr W. J. de Plooy Eilank, hoog
leraar te Stellenbosch en dr S. J. du
Toit. oud-hoogdinspecteur van Onder
wijs in de Oranje-Vrijstaat.
VAN DER HOOGT-AANMOE-
DIGINGSPRIJS VOOR J. W.
SCHULTE NORDHOLT.
Overeenkomstig dc aanb!»-:ing van
het Bestuur cn het advies van de com
missie voor Schone Letteren, besloot
dc vergadering de prijs van aanmoedi
ging, genaamd Lucy B cn C. W. van
der Hoogt-prijs, voor de periode 1951/
'52 toe te kennnen aan de dichter J.
W. Schulte Nordholt voor zijn verzen
bundel „Levend Landschap".
De Commissie voor Schone Letteren,
aldus de toelichting, stond bij de voor
dracht van een dichteres of dichter
voor de Van der Hoogt-prijs dit jaar
voor een moeilijke taak Zit heeft voor
opgesteld. dat de nadrukkelijke formu
lering „prijs van aanmoediging" de keus
behoorde te beperken tot jongeren, die
met recente uitgaven goede verwachtin
gen hebben gewekt. De figuur onder deze
jongeren, die, na onderling beraad der
Commissieleden met aller instemming
voor bekroning kan worden voorgedra
gen, is J. W. Schulte Nordholt, schrijver
van de bundel „Levend Landschap", uit
gegeven in de serie .De Windroos" door
de U. M. Holland, de dichter die reeds
tijdens de bezetting met het clandestien
uitgegeven bundeltje „Het Bloeiende
Steen" i onder het pseudoniem Noord
hout) bewonderende belangstelling had
gewekt.
Vanzelfsprekend is overwogen, of niet
een dichter uit de jongerengroep, die
zich „Experimentelen" noemt, voor de
aanmoediging, die de Van der Hoogt-
prijs beoogt, in aanmerking kwam. In de
ogen van de meerderheid der Commissie
is de poëtische en menselijke waarde van
het werk dezer groep (wanneer afgezien
wordt van de reeds overleden dichter
Lodeizen en de reeds een vorig maal be
kroonde Vroman) nog te zeer problema
tisch om aan een dezer dichters de voor
rang te geven boven de thans voorge
stelde candidaat.
I- de gedichten van Schulte Nordholt
treft telkens weer de zuiverheid en gaaf
heid. Landschappen van het Hollandse
polderland, op persoonlijke wijze gezien
en dikwijls met bewonderenswaardige
plastiek uitgebeeld, worden er de spiegel
van het eigen bewogen hart. Een reeks
van gestalten, ontleend aan de littera
tuur met name de Odyssee en aan
sprookjes, of die een visie geven op fi
guren, met wie de dichter in de geest
een persoonlijke ontmoeting had, ge
lijk Blumhardt groeiden niet alleen
tot originele herscheppingen, maar kre
gen de waarde van visionnaire beelden,
waaraan de dichter zijn eigen leven
meet. Hoewel de problematiek en de
angst van de tijd en van de eigen ziel
zeker ln deze gedichten niet ontbreken,
zijn de overwegende en wonderlijk har
moniërende eigenschappen van deze
poëzie een diep en Innig drinken van
de goedheid van het leven en een heim
wee, daarachter en daar bovenuit, naar
een volkomen vervulling achter tijd en
dood. De geestelijke hartstocht, die dat
laatste kenmerkt, smelt wonderwel sa
men met de biyde mildheid van het
eerste in de zang. waarin dit tegelijk
vurige en droomverzonken leven zich
uitspreekt, vallen sterke traditionele ele
menten op, maar onmiskenbaar is de
echtheid van de eigen toon.
De bewijzen van een Innerlijk groei
end, zuiver dichterschap, die deze ge
dichten tot een sterke belofte maken,
geven aan de Commissie de volle vrij
moedigheid hun dichter voor de Van
der Hoogt-aanmoedingsprijs voor te
dragen.
Na een gezamenlijk noenmaal ln „Het
Gulden Vlies" gaf dr P. H. Ritter Jr een
psychologische beschouwing ten beste
over „Litteratuur en Landschap".
Ten slotte hadden de verkiezingen
paats.
Prof. dr P. Minderaa te Leiden werd
op voorstel van het Bestuur als voor
zitter gekozen. Op de resultaten der an
dere verkiezingen komen wij morgen na
der terug.
Eind Mei
130.627 werkzoekenden
Blijkens opgave van het CBS bedroeg
het aantal ingesohreven werkzoekenden
in ons land eind Mei 130.627 (van wie
86 643 geheel werklozen). Hiervan waren
120.325 80 869) mannen en 10.302 (5774)
vrouwen.
In de DUW werkten 31 814 mannen,
in de Rijkssteunregeling waren opgeno
men 51.269 geheel werklozen, van wie
837 vrouwen.
Nederlands-Philippijns
luchtvaart-accoord
De Raad voor de Burgerluchtvaart
heeft de KLM toestemming gegeven tot
landen op de Phllippijnse vliegvelden.
Het na langdurige onderhandelingen ge
sloten accoord voorziet in een wederke
rig recht voor de Philippijnsc lucht
vaartmaatschappijen ten aanzien van
Nederland en zijn overzeese gebieden.
Het accoord geldt voor zes maanden en
kan daarna verlengd worden.
Weer sterke stijging
devieze nvoorraad
Nog steeds blijft onze devlezenpositie
zich versterken, waarbij de netto-devie
zenvoorraad deze week met niet minder
dan f68 millioen gestegen is tot f1326
millicen De goudvoorraad handhaafde
zich op f 1303 min, zodat goud en devie
zen tezamen f2629 min een nieuw re
cord vormen.
