anders Jonge tijger Zutphen Europa's grootste bunker werd Rijksarchief ontsnapte te uit kooi 91ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 13 Juni 1952 Derde Blad No. 27632 V. (Van onze rcis-redactcur) In Spanje dien je een stierengevecht te zien. Niet omdat het volgens de Amerikaanse reisgidsen een „must", een toeristische attractie zou zgn, welke eren noodzakelijk moet worden bekeken als de bollenvelden ol Alkmaarse kaasmarkt in ons land, maar om de duidelijke reden, dat het een wezenlijke functie vervult in het Spaanse leven. Om dat te weten behoef je slechts om je heen te zien. In een goede boekwinkel-etalage zag ik menigmaal de ereplaats ingenomen door drie machtige boekwerken, deel I, II en III, genaamd „Toros" oftewel „stieren". In de kiosk hangen kranten, flodderhoekjes, tijdschriften van allerlei pluimage en niet minder dan zeven geïllustreerde weekbladen over de matadors en de toros. In de ontelbare bartjes, de eenvoudige kroegjes waar ge staande aan de schenkbank voor een paar cent een glas wijn drinkt, worden de namen van El Litri, Manoio, Gonzalez, Martorell, Parrlta en de andere beroemde stieren vechters van vandaag honderd maal per dag genoemd en hun passen, schijn bewegingen en degenstoten aan deskundig oordeel onderworpen. Maar ver boven deze sterren van het ogenblik rgst de herinnering uit aan Manolete, de grootste aller tijden, die in 1947 in de arena van Linares 't leven liet. Er zgn boeken over hem geschreven, over zgn techniek, zgn moederliefde en zgn weldadigheid, borstbeelden zgn opgericht, zijn portret vindt ge vaker aan de muren dan dat van Franco en in Cordoba, de stad waar hg geboren werd en leefde, heeft men te zgner ere een museum ingericht. Met zijn laatste met bloed bevlekte hemd, zijn degens, schoenen, brieven en al wat er maar tan deze volksheld te vinden was. Hef wrede spel in de arena Deze hartstocht voor „la tauroma- quia". voor alles wat het stierengevecht betreft, grenst soms aan het hysterische. In dat museum voor Manolete kunt ge een kleine brochure kopen, waarin om. staat beschreven, dat hij 1002 toros doodde en dat zijn karakter hoogst edel was en verder kont ge er tot in vergaan de détails en met duidelijke medische tekening erbij te weten komen hoe de horens van de 1003-de stier Manoletes lies openreten. Wilt ge als vreemdeling „goodwill" verwerven in Spanje, vooral in Anda- lusië. zeg dan zonder meer op vragen de toon „Manolete?" en ge zult glazen wijn en geestdriftige lofzangen te in casseren krijgen. Stijl en traditie In Barcelona heb ik een Nederlands zakenman-journalist ontmoet, die er al vijf jaar woonde, in die periode honderd corridas (stierengevechten) had gezien en er niettemin nog geen woord over durfde schrijven. Die be scheidenheid sproot voort uit de om standigheid, dat het stierengevecht zo vele technieken, stijlen en voorschrif ten kent, dat men van jongs af aan met deze „sport" moet ziin samenge groeid om haar betekenis geheel te kunnen begrijpen. Want denkt vooral niet. dat het een wildemansbende in en rond de arena is. Voor elke acte van de corrida, voor elke pas van de matador zijn vaste regels en het pu bliek is uitermate critisch. Zeker, het kan tot uitlatingen van geestdrift of afkeuringen komen, maar platte sensatie is het laatste wat in de plaza de toros gezocht wordt. Er zijn breedvoerige studies geschreven over de symboliek van het stierengevecht, maar een nuchter mens zou ook kunnen constateren, dat de Spanjaard zich van tijd tot tgd psychologisch moet kunnen „ont laden" en dat hij met zijn voorliefde voor traditie en stijl daar bg het stie rengevecht een unieke gelegenheid toe vindt. Ik heb twee corrida's gezien: een „novillada", een derde rangs gevecht in Cordoba met jonge stieren en amateur- matsdors, die voor de eerste maal voor een groot publiek optraden en in Sevilla. tydens het grote voorjaarsfeest, een der belangrijkste corrida'3 van het jaar. waarin drie sterren aantraden voor 18.000 toeschouwers en waarvoor ik een „zwart" entreebewijs moest kopen: i. 12, goedkoopste rang in de zon. Eentonig en wreed Voor iedere niet-Spanjaard, nietken- ner dus moet het stierengevecht al spoedig eenvoudig en wreed zijn. De eerste acte is prachtig van bewe ging en kleur, want de toro schuimt dan nog over van kracht en het spel van VREEMDE RIT VAN EEN BRITSE TANK Een Britse tankcommandant is te Evendorf in Neder-Saksen met zgn tank het terra? van een restaurant opgereHen, omdat de eigenaar hem geen glas bier wilde vorkopen. De militair; politie onderzoekt het in cident. De militair, die volgens de res tauranthouder niet dronken was maar we', wat gedronken scheen te hebben, is met zijn tank door de tum gereden. Bloemen, struiken en meubilair werden vernield. Op een meter afstand reed de tank langs enkele ligstoelen. waarin gasten la gen te siaoen. Voor het restaurant schoot de militair een granaat af. waardoor enkele ruiten sneuvelden. De luchtdruk was verschrikkelijk", aldus de eigenaar. „Mijn vrouw is nog aan belde oren doof en mijn negenjarige zoon viel uit zijn bed. Een 30-ia! tafels en stoelen is ver nield en de tuin Is een ravage". Evendorf telt. 400 inwoners en ligt &p de Lueneburger heide. KASJMIR WIL KIEZEN. De grondwetgevende vergadering van Kasjmir heeft besloten het bewind bU erfopvolging van de Maharsdjahs in het land af te schaffen. Het stelsel wordt een anachronisme genoemd. Men wil voortaan het staatshoofd kiezen. V ItriiEëeyi., de capeadores met de purperen capes is vol mannelijke gratie. Minuten lang stormt het machtige beest door de are na van de ene capdore naar de andere, zijn wendingen zgn sneller en gevaar lijker dan men van een kolos van 500 kilo kan verwachten en telkenmale speet het me als een trompetsignaal een einde aan dit onbloedig bedrijf maakte. Want hierna kwam het afgrijselijk ta fereel der picadores, de twee mannen op hun paarden, welke tegenwoordig aan één kant met een harnas beschermd zijn. De toro rammeit het paard aan die kant en intussen duwt de picadore de punt van ziin lans tussen de schoften van de stier op de plaats waar de .matador straks de eindstoot zal plaatsen. Het dier verliest zo bloed en do degen zal later via de wonde gemak kelijker naar binnen glijden. Twee paar den heb ik bij dit bedrijf zien openrijten, omdat de stier er in slaagde de onbe schermde kant van het geblinddoekte vildersbeest te bereiken Het snelle en riskante spel met de zes banderilla's, de vaantjes met weerhaken, welke twee aan twee in de rug van de stier geplant worden, is eveneens bloedig, maar toch ook van een wrede bekoring: de vaantjes zijn kort en de banderillos moeten met een razend snelle wending de op hen toestormende stier ontwijken. En wanneer dan opnieuw de trompetten klinken is de beurt aan de matador, de aanvoerder van zijn quadrilla, van de ca peadores en banderillos Hij en de toro zijn nu alleen in de arena en de volks held speelt met de bloedende en trager geworden stier het laatste spel Met zijn felrode doek, de muleta, lokt hij de toro tot uitvallen en bij elke wending, elk ge slaagd ontwijken golft het „Ollé ollé!" door de plaza. Slotbedrijf In Sevilla zag ik Spanje's huidige fa voriet no. 1 El Litri tweemaal door de stier geramd worden. Hij bloedde en zijn goud-geborduurd matadorspak was er barmelijk gescheurd, maar hti weigerde de arena te verlaten. Weer tergde hij de toro. streelde zelfs even zijn horens en zette zich tenslotte tegenover het drei gende afwachtende beest in de positie om te doden. Litri had een slechte dag. Zijn degen was niet op de goede plaats gericht en drong niet diep genoeg door. Nog eenmaal miste Litri de eindstoot en toen. negentien minuten na het eer ste trompet signaal, drong de matadors degen tot het gevest door in het lijf van de toro. Nog even waggelde deze ster vend rond. Dan was het afgelopen. Vier paarden trokken het zwarte gevaarte snel de arena uit en het publiek beloon de de dode stier met applaus. Zesmaal gaat het zo op een Zondag middag zonder pauze van vijf tot zeven, want elke matador, (drie tijdens cén corrida) en zijn quadrilla nemen twee dieren voor hun rekening, waarvoor hij en zijn ongeveer acht assisenten dan in gunstig geval de som van 150.000 peseta's (f. 13.000) kunnen incasseren. Zo worden in Spanje jaarlijks in ste den en stadjes om en nabij 4000 stieren feestelijk afgeslacht. Volgens strenge re gelen. welke men zeer precies moet ken nen om de corrida te kunnen waarderen En bovendien zal men dan nog Spaans b'oed in de aderen moeten hebben om de wreedheid van het schouwspel zonder ooggeknipper te kunnen accepteren. Meer dan deze weinige oppervlakkige kanttekeningen durf ik niet te schrijven over de tauromaquia. daar mijn onbe scheidenheid dan anders al te zeer zou afsteken bij het besef van eigen onkun de op dit terrein van mijn landgenoten in Barcelona. Opening Instituut verwerking tuinbouwproducten Economisch consumeren is waardevol (Speciale berichtgeving) Ei was gisteren zeer grote belangstel ling voor de opening van het fraaie mo derne gebouw van het instituut voor be waring en verwelking van tuinbouwpro ducten aan de Haagsteeg te Wagenin- gen De opening geschiedde door minis ter Mansholt. die verklaarde, dat de overheid veel belangstelling heeft voor dit instituut, omdat aan het daar vel lichte wetenschappelijke werk grote al gemene belangen zijn verbonden. Onder zoek op particuliere grondslag kan moei lijk tot stand komen, daar er geen grote concerns zijn in de tuinbouwproducten vei erkende industrie: het ls dus lo gisch. dat de Staat een belangrijke rol speelt, ofschoon de bijdragen van het bedrijfsleven niet groot zijn. De minister vroeg aandacht voor de vraagstukken van het consumeren. Wc geven grote bedragen uit, om 7.0 eco nomisch mogelgk tc produceren, doch het is waard, ook het economisch con sumeren te bestuderen. Hij had goede verwachtingen van een doeltreffende wisselwerking van gedachten tussen het IBVT en de te ereëren afdeling ..huishoudwetcnschap" aan de Land bouwhogeschool. Kwaliteitsbevvaring is voorts een uiter mate belangrijk vraagstuk, aldus de mi nister. Deze laat tijdens het vervoer veel te wensen over. Als men ziet, hoe meestal de kistjes fruit vervoerd wor den op een vrachtauto naar het buiten land, vraagt men zich af. hoe het met zoveel zorg gekweekte product op de plaats van bestemming aankomt. Geen kosten kunnen te hoog zijn, be sloot de minister, wanneer het instituut goed gehuisvest als thans, goed wordt gebruikt. Ir W. A. v. d. Plassche, Directeur-Ge neraal van de Landbouw en voorzitter Onrust in circusleven Slapende giraffe nam de benen Een 9 maanden oud tggeijonz. dat de j vrijheid verkoos boven het getraliede le- ven. heeft gisteravond de menselijke en dierlijke bevolking van het ..reuzencir- j cus". dat thans in Zutphen voorstellin- 1 gen geeft op het Spanjaardveld. in rep I en roer gebracht. Het tijger.tong werd kortgeleden samen met enkele .broer tjes' en ..zusjes" door de circusd rectie aangekocht van Diergaarde „Blijdorp" in Rotterdam. Gisteravond omstreeks tien over elf is het dier er in geslaagd uit de kooi- wagen le ontsnappen. Hel heeft de grendel opgelicht en wist door een nauw gaatje te ontsnappen. De cir cusbevolking lag toen reeds op één oor, want de laatste voorstelling was al enige tijd afgelopen. Dc jonge tijger belandde in dc menagerie. De dieren, die daar verblijven, schrokken toen zij het gevlekte roofdier zagen. In allerlei toonaarden lieten zij hun kreten horen, daarbg overstemd door het getrompetter van de olifanten. De tijger bereikte de kooi van de giraffe, die in diepe slaap verzonken lag. Het van de stichting IBVT. memoreerde de pioniersarbeid van prof. ir A. M. Sprenger Toenemende productie kan ten koste gaan van de kwaliteit. Het ls nodig, al dus ir v. d Plassche, dat zij, die met bewaarproblemen te maken hebben, voortdurend kunnen beschikken over de voorlichting van dit Instituut. c$eia*eryk! Vraag uw winkelier niet gewoon om bananen, maar verlang uitdruk kelijk FYFFES. de beste. Herkenbaar aan bet blau we etiket op iedere kam. echt mei blauw etiket óp iedere kam! Waar eens 3000 grijze muizenzaten.. Boer Krijnen zegevierde over modernste oorlogsapparaat Betrekkelijkheid aller dingen (Speciale berichtgeving) Drieduizend „grgze muizen", ons welbekend uit de oorlogsdagen, vulden eens de grootste bunker uit Europa, die op Schaarsbergen bij Arnhem door de Duitsers voor 50 millioen gulden ge bouwd werd! In deze bunker, die 60 meter lang, 40 meter breed en 15 me ter hoogte boven de grond ls, was het Radar-centrum gevestigd van waaruit de geallieerde bommenwerpers opge merkt werden, zodra zij Nederland cn België binnenvlogen. De Duitsers dirl- X Q&AARtiJk®, .^(ZATTe. Belgische Koningin naar Holland Festival H.M. Koningin Elizabeth van België wordt half Juni in ons land verwacht om enkele concerten van het Holland Festival bij te wonen, aldus vernamen wy te Brussel uit betrouwbare bron. De Koningin zai lr. Den Kaag door de Belgische ambassadeur worden ontvan gen er. WM.-eehgnlijk op de ambassade logeren Het uitstekend verlopen internationale concours te Brussel, waarvan Koningin Kiaabein beschermvrouwe ls, werd gls- t»rw«und beélndlvd met oer. concert van d<* ''rie eer»tc winnaars, t.w. de Ameri kaan Loon Fienher. de Zwitser Karl Er.gel en dc Italiaanse pianiste Maria Tipo. BUS OVERREED JONGETJE. Gistermiddag is een 7-j. jongetje uit de Malakkastraat te Den Haag op de hoek van de Koninginnegracht en de Laan Copes van Cattenburgh door een HTM-bus overreden Het ventje over leed 'er plaatse Het ongeluk is vermoe- DANK VAN INDIA. Zoals bekend heeft het Nederlands Comité „Hulpactie India" een bedrag van f. 275.000 kunnen bijeenbrengen to; hulpverlening aan de slachtoffers van voedselnood in India. Voor dit bedr»g zijr. levens- ën geneesmiddelen ver scheept Nu de actie van het comité ls afgesloten, heeft de ambassadeur van India te 's-Gravenhage, dc heet B. N Chakravarty tot de voorzitter van het comité, prof. dr F D. K. Bosch, een hartelijke dankbetuiging gerioht. Gisterochtend is op de terreinen van de Kon. Zwavelzuurfabrieken v/h Ket- jen N V. in Arnsterdam-Noord de eerste steen gelegd van de eerste fabriek op bet Europese continent voor de vervaar diging van zg kraakkatai.'sators, waar mede olieraffinaderijen, die thans in enkele West-Europese landen worden opgetrokken, tezijner tijd een hoger benoirte-rer.dement uit de ruwe aardolie kunnen verkrijgen en gelijktijdig hoog waardige benzine kunnen produceren. De koeten voor de bouw van de fabriek worden geraamd op 7% millioen gulden. Als opvolger van de reserve kapitein B. M. Koster, de huidige oorlogscorrespon dent tan het NDV.S. «lens diensttijd weldra zal zijn verstreken, zal Dinsdag a s. naar Korea tertrekken dc 34-Jarlpe jour nalist J. Rups uit Den Haag ln de rang van le luitenant. GROOTSE VERANDERING. Thans zijn de „gryze muizen" van het toneel verdwenen. De speciale spoorlijn waarmede de Duitse employe's van haar verblijfplaats naar de bunker gebracht werden, is weg Hier en daar duidt nog een verroeste rails op hetgeen zich eens temidden van de Veluwse bossen af speelde Nu heerst er rust in de grootste bunker ter wereld. Er heeft zich wel een grootse veran dering voltrokken nu de Algemeen Rijks archivaris, jhr dr D. P. M Graswinckel de scepter zwaait. Op een vers geschil derde groene deur staat „Algemeen Rijksarchief". Op lange rijen planken, die op de gerestaureerde eerste verdie ping zijn aangebracht, plaatst men 12% kilometer archief, hoofdzakelijk van de Centrale Bestuursorganen en de Depar tementen. Het Rijksarchief zat nl. drin gend om ruimte verlegen. De gebouwen in Den Haag werden te klein, zodat dr Graswinckel toen hfj de hand (figuur lijk) kon leggen op deze bunker, gaarne toehapte. Momenteel zijn er reeds het rechtbank- en notarieel archief van het Arrondissement Arnhem en de Burger lijke Stand van Gelderland tot en met 1842. Ook het archief van het Beheers instituut zal na vernietiging van het minder belangrijke deel in de bunker ge vestigd worden Thans beslaat het ar chief van het Beheersinstituut een leng te van 11% kilometer, zodat hpt begrij pelijk is, dat er enigszins in bekort moet worden. Het is voorts een wonder, dat deze unieke sterke bunker nog bestaat. Na de bevrijding namen nl. de Cana dezen er bezit van en zij wilden de houd baarheid eens beproeven. Dus brachten zij een V-l tot ontploffing in d" grote Radar-zaal. Het resultaat was. dat deze zaal geheel vernield is. maar aan de bui tenkant is hoegenaamd niet te bespeu ren dat er een V-l in tot ontploffing gebracht is. Gistermiddag brachten wij een bezoek aan de machtige betonklomp die door de Duitsers op de Veluwe is neergelaten. In gezelschap van dr Graswinckel be zochten wfj de duistere catacomben, waaruit de kelderverdieping bestaat. Ze ven jaar na de tweede wereldoorlog be traden wij dit sinistere ..oorlogsmonu ment". Op de eerste verdieping ziet het er wat zonniger uit. Er zijn vgf kamers klaar gemaakt voor concierge De Rui ter. Voor een raam kjjken zijn kinde ren nieuwsgierig naar het vreemde be zoek. Een toneeltje, dat vrede ademt en allerminst herinnert aan commando's en oorlogsspanningen. En als men de lange rfjen oude. historische, eerbied waardige documenten ziet, als men vluchtig leest, dat in 1321 Herman Krynen in Beuningen in het huwelijk getreden is, dan wordt men méér dan ooit doordrongen van de betrekkelijk heid aller zaken! Voor een uiterst fanatieke Duitse officier, die nog eens terugkeert om dit oord zijner glorie tc bekijken, moet het wel hartverscheurend zijn te con stateren, dat de Nederlanders van Europa's grootste en meest geperfec tioneerde bunker ecu archief maakten. Voor ons Is het bijna symbolisch, te kunnen constateren, hoezeer het treu rige intermezzo van dc tweede wereldoorlog overlapt wordt door de historie. Dat hel huwelijk van de Be- tuwse boer Herman Krynen het toch altijd nog gewonnen heeft van het meest geperfectioneerde oorlogsappa raat! tijgertje voelde zich in het stro blijk baar wel behaaglijk: het nestelde zich tenminste naast zijn lange vriend. Deze werd in zijn slaap gestoord en schrok zó hevig, dat hij over dc- ballustrsde van de kooi sprong en de benen nam in de richting van de straat De circurbevol- kmg. die door het geschreeuw der dieren was gewaarschuwd s'a.igc.e er in de tij ger ln de kooi van cie giraffe te vangen. De giraffe werd even 'ater teruggevon den. Het beest had zijr vlucht onder broken in een straat nabij het Span- jaardveld. In deze straat ir een groen- tenwinkel; de groenteman had wat sla- afval" buiten laten staan en de giraffe deed zich hieraan te goed. toen de cir cusmensen hem opmerkten. Het dier liel zich toen gemakkelijk vangen. Daar na was de rust in het circus spoedig teruggekeerd Lloyd geeft gratificatie De Kon. Rotterdamse Lloyd ontving van haar hoofdkantoor te Djakarta telefonisch bericht, dat daar thans officiële richtlijnen voor het betalen van een Lebarangralificatie aan In donesische werknemers bekend zijn gemaakt. Deze gratificatie zou l/12e deel van het bruto jaarinkomen moeten bedra gen voor arbeiders met een diensttijd van 12 maanden, met een minimum van 50 roepiah's en een maximum van 300 roepiah's (derhalve in guldens f 17 en f. 100)werknemers met een korter dienstverband dan 12 maanden, maar tenminste 3 maanden, ontvangen voor iedere maand dienst l/12e gedeelte van een maand bruto gage, eveneens met een minimum van 50 roepiah's en een maximum van 300 roepiah's. De directie van de Llovd heeft thans besloten baar Indonesische schepe lingen eenzelfde gratilicatie toe te kennen, onder voorwaarde echter, dat een en ander alleen geldt voor dege nen. die het werk hervatten en straks zullen monsteren op de 6chepen, die hun aangewezen worden. Benelux-Ruilverkavelings* congres In hotel Mastbos te Breda wordt thans het ..Ruilverkavelingscongres van de landen van de Benelux" gehouden. De organisatie van dit oongres is in handen van de hoofdafdeling ..Ruilverkaveling' der Nederlandse heidemaatschappij. Gisteren werden inleidingen gehouden door ir G. P. F. Royackers. secretaris van de Stichting voor de Landbouw, J. J. Gorter, ingenieur-verificateur, hoofd van de Kadastrale Ruilverkavelings- dienst. ir A- Rienks, hoofdingenieur bij de Cultuurtechnische dienst te Utrecht.. L. Korver, hoofd van het Bureau Ruil verkaveling te Eindhoven, ir C. Krom- been, hoofd van het Bureau Ruilverka veling te Arnliem. ir F. P Mesu. direc teur van de Cultuurtechnische dienst, ir J. A. Eshuis. directeur der Ned. Heiae- mij. en mr H. C. P Korte, secretaris jurist van de Cultuurtechnische dienst. (ingez. Med.-Adv.) (Dc jongste TRIJUOBD-ighedcn"N „...en 't icas de eerste keer ren m'n leven dat ik op een echt paard zat, moet je reke nen. Man, ik hield m'n hart vaat! Alleen niet vaat oemocgj* „JONGE - JONGE - JONGRf ,£>e badgasten stoven naar aUe kanten.' Zij alleen bleef gitten - met d r lipstick - on laat ik nu precies tegenox^gr haar tgrecsu- komen.' „Was stoel vrij, dame!" vroeg ik. Later heeft ze nóg eene ,JA" gezegd. De rest weet je." Johj. Vrijmoed A Zonen Schiedam DE JONGE-JENEVER SPECIALISTEN siods 1776 NIEUWE BANKBILJETTEN VAN f. 25.- De directie van de Ned. Bank N.V. maakt bekend, dat zij binnenkort, naast de thans circulerende bankbiljetten van f.25.—, biljetten van dezelfde coupure van een nieuw model in het verkeer zal brengen. Het nieuwe biljet draagt dc handtekeningen van dr M. W. Holtrop als president en van prof. mr A M. de Jong als secretaris en de datum 1 Juli 1949 Het is slechts aan de achterzijde genummerd. Het papier is geelachtig van tint. Voor zijde: hoofdkleur rood. Rechts een af beelding. voorstellende Koning Salomo met duiven, voorts op de achtergrond een kerkgebouw met daarvoor de figuur van St Maarten. Achterzijde: uitgevoerd in rood.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 5