Jonge tijger ontsnapte te Zutphen uit kooi ld.ng«*yb! Europa's grootste bunker werd Rijksarchief 91sfe Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 13 Juni 1952 Derde Blad No. 27632 v. (Van onze rels-redacteur) In Spanje dien Je een stierengevecht te zien. Niet omdat het volgens de Amerikaanse reisgidsen een „mus.t", een toeristische attractie zou zijn. welke even noodzakelijk moet worden bekeken als de bollenvelden of Alkniaarsc Kaasmarkt in ons land, maar om de duidelijke reden, dat het een wezenlijke functie vervult In het Spaanse leven. Om dat te weten behoef je slechts om jc heen te zien. In een goede boekwinkel-etalage zag ik menigmaal de ereplaats Ingenomen door drie machtige boekwerken, deel I, II en III, genaamd „Toros" oftewel „stieren". In de kiosk hangen kranten, flodderboekjes, tijdschriften van allerlei pluimage en niet minder dan zeven geïllustreerde weekbladen over de matadors en de toros. In de ontelbare bartjes, de eenvoudige kroegjes waar ge staande aan de schenkbank voor een paar cent een glas wijn drinkt, worden de namen van El Litri, Manoio, Gonzalez, Martorell, Parrlta en de andere beroemde stieren vechters van vandaag honderd maal per dag genoemd en hun passen, schijn bewegingen en degenstoten aan deskundig oordcel onderworpen. Maar ver hoven deze sterren van het ogenblik ryst do herinnering uit aan Manolete, de grootste aller tijden, die in 1M7 in de arena van Linares 't leven liet. Er zijn boeken over hem geschreven, over zjjn techniek, zijn moederliefde en zyn weldadigheid, borstbeelden zijn opgericht, zjjn portret vindt ge vaker aan de muren dan dat van Franco en in Cordoba, de stad waar hij geboren werd en leefde, heeft men te zyner ere een museum ingericht. Met zijn laatste met bloed bevlekte hemd, zgn degens, schoenen, brieven en al wat er maar van deze volksheld te vinden was, Het wrede spel in de arena Deze hartstocht voor „la tauroma- quia", voor alles wat het stierengevecht betreft, grenst soms aan het hysterische. In dat museum voor Manolete kunt ge een kleine brochure kopen, waarin o.m. staat beschreven, dat hij 1002 toros doodde en dat zjjn karakter hoogst edel was en verdér ktint ge ér tot in vergaan de détails en met duidelijke medische tekening erbij te weten komen hoe de horens van de 1003-de stier Manoletes lies openreten. Wilt ge als vreemdeling „goodwill" verwerven in Spanje, vooral in Anda- lustë, zeg dan zonder meer op vragen de toon „Manolete?" en ge zult glazen wijn en geestdriftige lofzangen te in casseren krijgen. Stijl en traditie In Barcelona heb ik een Nederlands zakenman-journalist ontmoet, die er al vijf jaar woonde, in die periode honderd corridas (stierengevechten) had gezien en er niettemin nog geen woord over durfde schrijven. Die be scheidenheid sproot voort uit de om standigheid, dat het stierengevecht zo vele technieken, stijlen en voorschrif ten kent, dat men van jongs af aan met deze „sport" moet zijn samenge groeid om haar betekenis geheel te kunnen begrijpen. Want denkt vooral niet. dat het een wildemansbende in en rond de arena is. Voor elke acte van de corrida, voor elke pas van de matador zijn vaste regels en het pu bliek is uitermate critisch. Zeker, het kan tot uitlatingen van geestdrift of afkeuringen komen, maar platte sensatie is het laatste wat in de plaza de toros gezocht wordt. Er zijn breedvoerige studies geschreven over de symboliek van het stierengevecht, maar een nuchter mens zou ook kunnen constateren, dat de Spanjaard zich van tüd tot tijd psychologisch moet kunnen „ont laden" en dat hij met zijn voorliefde voor traditie en stijl daar bij het stie rengevecht een unieke gelegenheid toe vindt. Ik heb twee corrida's gezien: een „novillada", een derde rangs gevecht in Cordoba met jonge stieren en amateur matadors, die voor de eerste maal voor een groot publiek optraden en in Sevilla, tijdens het grote voorjaarsfeest, een der belangrijkste corrida's van het jaar, waarin drie sterren aantraden voor 18.000 toeschouwers en waarvoor ik een „zwart" entreebewijs moest kopen: t. 12, goedkoopste rang in de zon. Eentonig en wreed Voor iedere niet-Spanjaard, nietken- ner dus moet het stierengevecht al spoedig eenvoudig en wreed zijn. De eerste acte is prachtig van bewe ging en kleur, want de toro schuimt dan nog over van kraoht en het spel van LCFHEBflifu..1 de capeadores met de purperen capes is vol mannelijke gratie. Minuten lang stormt het machtige beest door de are na van de ene capdore naar cj£ andere, zijn wendingen zijn sneller en gevaar lijker dan men van ©en kolos van 500 kilo kan verwachten en telkenmale speet het me als een trompetsignaal een einde aan dit onbloedig bedrijf maakte. Want hierna kwam het afgrijselijk ta fereel der picadores, de twee mannen op hun paarden, welke tegenwoordig aan één kant met een harnas beschermd zijn. De toro rammeit het paard aan die kant en intussen duwt de picadore de punt van zijn lans tussen de schoften van de stier op de plaats waar de matador straks de eindstoot zal plaatsen. Het dier verliest zo bloed en VREEMDE RIT VAN EEN BRITSE TANK Een Britse tankcommandant is te Evendorf in Neder-Sakscn met zijn tank het terras van een restaurant opgereden, omdat de eigenaar hem geen glas bier wilde verkopen. De militaire politie onderzoekt het in cident. De militair, die volgens de res tauranthouder niet dronken was maar wel wat gedronken scheen te hebben, is met zijn tank door de tuin gereden. Bloemen, struiken en meubilair werden vernield. Op een meter afstand reed de tank langs enkele ligstoelen, waarin gasten la gen te slapen. Voor het restaurant schoot de militair een granaat af. waardoor enkele ruiten sneuvelden. „De luchtdruk was verschrikkelijk", aldus de eigenaar. „Mijn vrouw is nog aan beide oren doof en mijn negenjarige zoon viel uit zijn bed. Een 30-tal tafels en stoelen is ver nield en de tuin is een ravage". Evendorf telt 400 inwoners en ligt op de Lueneburger heide. KASJMIR WIL KIEZEN. De grondwetgevende vergadering van Kasjmir heeft besloten het bewind bij erfopvolging van de Maharadjahs in het land af te schaffen. Het stelsel wordt een anachronisme genoemd. Men wü voortaan het staatshoofd kiezen. de degen zal later via de wonde gemak kelijker naar binnen glijden. Twee paar den heb ik bij dit bedrijf zien openrijten, omdat de stier er in slaagde de onbe schermde kant van het geblinddoekte vilders beest te bereiken Het snelle en riskante spel met de zes banderilla's, de vaantjes met weerhaken, welke twee aan twee in de rug van de stier geplant worden, is eveneens bloedig, maar toch ook van een wrede bekoring: de vaantjes zijn kort en de banderülos moeten met een razend snelle wending de op hen toestormende stier ontwijken. En wanneer dan opnieuw de trompetten klinken is de beurt aan de matador, de aanvoerder van zijn quadrilla. van de ca peadores en banderülos Hij en de toro zijn nu alleen in de arena en de volks held speelt met de bloedende en trager geworden stier het laatste spel. Met zijn felrode doek. de muleta, lokt hij de toro tot uitvallen en bij elke wending, elk ge. slaagd ontwijken golft het „Ollé ollé!' door de plaza. Slotbedrijf In Sevilla zag ik Spanje's huidige fa voriet no. 1 El Litri tweemaal door de stier geramd worden. Hij bloedde en zijn goud-ge borduurd matadorspak was er barmelijk gescheurd, maar hij weigerde de arena te verlaten. Weer tergde hij de toro. streelde zelfs even zijn horens zette zich tenslotte tegenover het drei gende afwachtende beest in de positie om te doden. Litri had een slechte dag Zijn degen was niet op de goede plaats gericht en drong niet diep genoeg door. Nog eenmaal miste Litri de eindstoot en toen. negentien minuten na het ste trompet signaal, drong de matadors degen tot het gevest door in het lijf van de toro. Nog even waggelde deje ster vend rond. Dan was het afgelopen. Vier paarden trokken het zwarte gevaarte snel de arena uit en het publiek beloon de de dode stier met applaus. Zesmaal gaat het zo op een Zondag middag zonder pauze van vijf tot zeven, want elke matador, (drie tijdens één corrida) en zijn quadrilla nemen twee dieren voor hun rekening, waarvoor hij en zijn ongeveer acht assisenten dan in gunstig geval de som van 150 000 peseta's (f. 13.000) kunnen incasseren. Zo worden in Spanje jaarlijks in ste den en stadjes om en nabij 4000 stieren feestelijk afgeslacht. Volgens streng© re gelen. welke men zeer precies moet ken nen om de corrida te kunnen waarderen. En bovendien zal men dan nog Spaans b'oed in de aderen moeten hebben om de wreedheid van het schouwspel zonder ooggeknipper te kunnen accepteren. Meer dan deze weinige oppervlakkige kanttekeningen durf ik niet te schrijver over de tauromaquia. daar mijn onbe scheidenheid dan anders al te zeer zoi afsteken bii het besef van eigen onkun de cp dit terrein van mijn landgenoten in Barcelona. Opening Instituut verwerking tuinbouwproducten Economisch consumeren is waardevol (Speciale berichtgeving) Er was gisteren zeer grote belangstel ling voor de opening van het fraaie mo derne gebouw van het instituut voor be waring en verwerking van tuinbouwpro ducten aan de Haagsteeg te Wagenin- gen. De opening geschiedde door minis ter Mansholt. die verklaarde, dat de overheid veel belangstelling heeft voor dit instituut, omdat aan het daar vei- richte wetenschappelijke werk grote al gemene belangen zijn verbonden. Onder zoek op particuliere grondslag kan moei lijk tot stand komen, daar er geen grote concerns zijn in de tuinbouwproducten ver .erkende industrie: het is dus lo gisch. dat de Staat een belangrijke rol speelt, ofschoon de bijdragen van het bedrijfsleven niet groot zijn. De minister vroeg aandacht vooi vraagstukken van het consumeren, geven grote bedragen uit. om zo nomisch mogelijk te produceren, doch het is waard, ook het economisch con sumeren te bestuderen. Hij had goede verwachtingen van een doeltreffende wisselwerking van gedachten tussen het IBYT en de te creëren afdeling ..huishoudwetenschap" aan de Land bouwhogeschool. Kwaliteitsbewaring is voorts een uiter mate belangrijk vraagstuk, aldus de mi nister. Deze laat tijdens het vervoer veel te wensen over. Als men ziet, hoe meestal de kistjes fruit vervoerd wor den op een vrachtauto naar het buiten land. vraagt men zich af. hoe het met zoveel zorg gekweekte product op de plaats van bestemming aankomt. Geen kosten kunnen te hoog zijn, be sloot de minister, wanneer het instituut goed gehuisvest als thans, goed wordt gebruikt. Ir W. A. v. d. Plassche, Directeur-Ge neraal van de Landbouw en voorzitter Onrust in circusleven tijgertje voelde zich in het stro blijk baar wel behaaglijk: het nestelde zich tenminste naast zijn lange vriend. Deze wc-rd in zgn slaap gestoord en schrok zó hevig, dat hjj over de ballustrade van de kooi sprong en de benen nam in de richting van de straat. De circusbevol king. die door het geschreeuw der dieren was gewaarschuwd, slaagde er in de tij ger in de kooi van de giraffe te vangen. De giraffe werd even later teruggevon den. Het beest had zgn vlucht onder broken In een straat nabij het Span- jaardveld. In deze straat is een groen- t en winkel: de groenteman had 'wat sla- Gisteravond omstreeks tien over elf afval buiten laten staan en de giraffe Is het dier er in geslaagd uit de kooi- deed zich hieraan te goed. toen de cir- wagen te ontsnappen. Het heeft de eusmensen hem opmerkten Het dier grendel opgelicht en wist door een liet zich toen gemakkelijk vangen. Daar- nauw gaatje te ontsnappen. De cir- j na was de rust in het circus spoedig cusbevolking lag toen reeds op écn j teruggekeerd. oor. want de laatste voorstelling was I al enige tijd afgelopen. De jonge tijger belandde in de menagerie. De dieren. I Slapende giraffe nam de benen Een 9 maanden oud tijgerjong, dat de vrijheid verkoos boven het getraliede le ven. heeft gisteravond de menselijke en dierlijke bevolking van het „reuzencir- cus". da» thans in Zutphen voorstellin gen geeft op het Spanjaardveld, in rep en roer gebracht. Het tijgerjong werd kortgeleden samen met enkele broer tjes" en „zusjes" door de circusdirectie aangekocht van Diergaarde „Blijdorp" in Rotterdam. die daar verblijven, schrokken toen zij het gevlekte roofdier zagen. In aüerlel toonaarden lieten zij htm kreten horen, daarbij overstemd door het getrompetter van de olifanten. De tijger bereikte de kooi van de giraffe, die in diepe slaap verzonken lag. Het van de stichting LBVT. memoreerde de pioniersarbeid van prof- ir A. M. i Sprenger- Toenemende productie kan ten koste I gaan van de kwaliteit. Het is nodig, al dus ir v. d. Plassche, dat zg, die met bewaarproblemen te maken hebben, voortdurend kunnen beschikken over de voorlichting van dit instituut. (Ingez. Med.-Adv.) Vraag uw winkelier niet gewoon om bananen, maar verlang uitdruk kelijk FYFFES. de beste. Herkenbaar aan het blau we etiket op Iedere karn. echt met blauw etiket óp iedere kam Waar eens 3000 grijze muizen zaten.. Boer Krijnen zegevierde over modernste oorlogsapparaat Betrekkelijkheid aller dingen (Speciale berichtgeving) Drieduizend „grijze muizen", ons welbekend uit de oorlogsdagen, vulden eens de grootste bunker uit Europa, die op Schaarsbergen bg Arnhem door de Duitsers voor 50 millioen gulden ge bouwd werd! In deze bunker, die 60 meter lang, 40 meter breed en 15 me ter hoogte boven de grond ls. was het Radar-centrum gevestigd van waaruit de geallieerde bommenwerpers opge merkt werden, zodra zij Nederland en België binnenvlogen. De Duitsers diri- £PA77el Belgische Koningin naar Holland Festival H.M. Koningin Elizabeth van België wordt half Juni in ons land venvacht om enkele concerten van het Holland Festival bg te wonen, aldus vernamen wij te Brussel uit betrouwbare bron. De Koningin zal in Den Haag door de Belgische ambassadeur worden ontvan gen en waarschijnlijk op de ambassade logeren. Het uitstekend verlopen internationale concours te Brussel, waarvan Koningin Elizabeth beschermvrouwe is. werd gis teravond beëindigd met een concert van de drie eerste winnaars, t.w. de Ameri kaan Leon Fleisher. de Zwitser Karl Engel en de Italiaanse pianiste Maria Tipo. - - -- BUS OVERREED JONGETJE. Gistermiddag is een 7-j. jongetje uit de Malakkastraat te Den Haag op de hoek, van de Koninginnegracht en de Laan Copes van Cattenburgh door een HTM-bus overreden. Het ventje over leed ter plaatse. Het ongeluk is vermoe delijk gebeurd, doordat de jongen on voorzichtig is overgestoken DANK VAN INDIA. Zoals bekend heeft het Nederlands Comité „Hulpactie India" een bedrag van f. 275.000 kunnen bijeenbrengen tot hulpverlening aan de slaohtoffers van voedselnood in India. Voor dit bedrag zijn levens- en geneesmiddelen ver scheept Nu de actie van het comité is afgesloten, heeft de ambassadeur van India te 's-Gravenhage, de heer B. N. Chakravarty tot de voorzitter van het comité, prof dr F. D K. Bosch, een hartelijke dankbetuiging gericht. EERSTE STEENLEGGING KATALYSATORFABRIEK. Gisterochtend is op de terreinen van de Kon Zwavelzuurfabrieken v/h Ket- jen N V in Amsterdam-Noord de eerste steen gelegd van de eerste fabriek op het Europese continent voor de vervaar diging van zg. kraakkatalysators. waar mede olieraffinaderijen, die thans in enkele West-Europese landen worden opgetrokken, tezgner tijd een hoger benzine-rendement uit de ruwe aardolie kunnen verkrijgen en gelijktijdig hoog waardige benzine kunnen produceren. De kosten voor de bouw van de fabriek worden geraamd op 7'j millioen gulden. Als opvoleer van de reserve kapitein B. M Koster, de huidige oorlogscorrespon dent van het N D V N. wiens dlensttyd weldra zal zijn verstreken, zal Dinsdag as. naar Korea vertrekken de 34-Jarlge jour nalist J. Rups uit Den Haag in de rang van le luitenant. GROOTSE VERANDERING. Thans zijn de „grijze muizen" van het toneel verdwenen. De speciale spoorlijn waarmede de Duitse employé's van haar verblijfplaats naar de bunker gebracht werden, is weg- Hier en daar duidt nog een verroeste rails op hetgeen zich eens temidden van de Veluwse bossen af speelde. Nu heerst er rust in de grootste bunker ter wereld. Er heeft zich wel een grootse veran dering voltrokken nu de Algemeen Rijks archivaris, jhr dr D. P. M. Graswinckel de scepter zwaait. Op een vers geschil derde groene deur staat „Algemeen Rijksarchief". Op lange rijen planken, die op de gerestaureerde eerste verdie ping zgn aangebracht, plaatst men 12'i kilometer archief, hoofdzakelijk van de Centrale Bestuursorganen en de Depar tementen. Het Rijksarchief zat nl. drin gend om ruimte verlegen. De gebouwen in Den Haag werden te klein, zodat dr Graswinckel toen hij de hand (figuur lijk) kon leggen op deze bunker, gaarne toehapte. Momenteel zijn er reeds het rechtbank- en notarieel archief van het Arrondissement Arnhem en de Burger lijke Stand van Gelderland tot en met 1842. Ook het archief van het Beheers instituut zal na vernietiging van het minder belangrijke deel in de bunker ge vestigd worden. Thans beslaat het ar chief van het Beheersinstituut een leng te van 11'/. kilometer, zodat het begrij pelijk is, dat er enigszins in bekort moet worden. Het is voorts een wonder, dat deze unieke sterke bunker nog bestaat Na de bevrijding namen nl. de Cana dezen er bezit van en zij wilden de houd baarheid eens beproeven. Dus brachten zij een V-l tot ontploffing in de grote Radar-zaal Het resultaat was. dat deze zaal geheel vernield is, maar aan de bui tenkant ls hoegenaamd niet te bespeu ren dat er een V-l in tot ontploffing gebracht is. Gistermiddag brachten wg een bezoek aan de machtige betonklomp die door de Duitsers op de Veluwe is neergelaten. In gezelschap van dr Graswinckel be zochten wij de duistere catacomben, waaruit de kelderverdieping bestaat. Ze ven Jaar na de tweede wereldoorlog be traden wij dit sinistere ..oorlogsmonu ment". Op de eerste verdieping ziet het er wat zonniger uit. Er zijn vgf kamers klaar gemaakt voor concierge De Rui ter. Voor een raam kijken zijn kinde ren nieuwsgierig naar het vreemde be zoek. Een toneeltje, dat vrede ademt en allerminst herinnert aan commando's en oorlogsspanningen. En als men de lange rijen oude. historische, eerbied waardige documenten ziet. als men vluchtig leest, dat in 1821 Herman Krynen in Beumngen ln het huwelijk getreden is, dan wordt men méér d; ooit doordrongen van de betrekkelijk heid aller zaken! Voor een uiterst fanatieke Duitse officier, die nog eens terugkeert dit oord zijner glorie tc bekijken, moet het wel hartverscheurend zijn te c stateren, dat de Nederlanders Europa's grootste en meest geperfec tioneerde bunker een archief maakten. Voor ons is bet bijna symbolisch, te kunnen constateren, hoezeer het tl rige intermezzo van dc tweede wereldoorlog overlapt wordt door historie. Dat het huwelijk van de Bc- tuwsc boer Herman Krvnen het toch altijd nog gewonnen heeft van het meest geperfectioneerde oorlogsappa raat! Lloyd geeft gratificatie De Kon. Rotterdamse Lloyd ontving van haar hoofdkantoor te Djakarta telefonisch bericht, dat daar thans officiële richtlijnen voor het betalen van een Lebarangratificatie aan In donesische werknemers bekend zijn gemaakt. Deze gratificatie zou l/12e deel van het bruto jaarinkomen moeten bedra gen voor arbeiders met een diensttijd van 12 maanden, met een minimum an 50 roepiah's en een maximum van 300 roepiah's (derhalve in guldens f. 17 en f1001werknemers met een korter dienstverband dan 12 maanden, maar tenminste 3 maanden, ontvangen voor iedere maand dienst l/12e gedeelte van een maand bruto gage. eveneens met een minimum van 50 roepiah's en een ïaximum van 300 roepiah's. De directie van de Lloyd heeft thans besloten haar Indonesische schepe lingen eenzelfde gratificatie toe te kennen, onder voorwaarde echter, dat een en ander alleen geldt voor dege nen, die het werk hervatten en straks zullen monsteren op de schepen, die hun aangewezen worden. Benelux-Ruilverkavelings- congres In hotel Mastbos te Breda wordt thans het „Ruilverkavelingscongres van de landen van de Benelux" gehouden De organisatie van dit congres is in handen van de hoofdafdeling „Ruilverkaveling" der Nederlandse heidemaatschappg. Gisteren werden inleidingen gehouden door ir G. P. F Royackers. secretaris v an ae Stichting voor de Landbouw. J. J. Gorter, ingenieur-verificateur, hoofd van de Kadastrale Ruilverkavelings- dienst, ir A. Rienks, hoofdingenieur bij de Cultuurtechnische dienst te Utrecht., L. Korver, hoofd van het Bureau Ruil verkaveling te Eindhoven, ir C Krom- been. hoofd van het Bureau Ruilverka veling te Arnhem, ir F P Mesu. direc teur van de Cultuurtechnische dienst, ir J. A. Eshuis. directeur der Ned. Heide- mij. en mr H. C. P. Korte, secretaris jurist van de Cultuurtechnische dienst (Ingez. Med.-Adv.) (De jongste VRIJMORD-lgheden) „...en 't was de eerste keer van m'n leven dat ik op een echt paórd eat. moet je reke nen. Man, ik hield m'n hart vast.' Alleen niet vast genóeg." „JONGS - JOS'GB - JONG Af ,J)e badgasten stoven naar alle kantenZij alleen bleef zitten - met d'r lipstick - en laat ik nu precies tegenover haar terecht komen „Was die stoel vrtj, dameT" vroeg ik. Later heeft ze nóg eens *JA" gezegd. De rest weet je.'' Johv Vrijmoad A «Toner» Sehiedan» DE IDNGE-IENEVER SPECIALISTE* eind» \ri6 NIEUWE BANKBILJETTEN VAN f.25- De directie van de Ned. Bank N.V. maakt bekend, dat zij binnenkort, naast de thans circulerende bankbiljetten van f.25.biljetten van dezelfde coupure van een nieuw model in het verkeer zal brengen. Het nieuwe biljet draagt de handtekeningen van dr M. W. Holtrop als president en van prof. mr A. M de Jong als secretaris en de datum 1 Juli 1949 Het is slechts aan de achterzijde genummerd. Het papier is geelachtig van tint. Voor zijde: hoofdkleur rood. Rechts een af beelding. voorstellende Koning Salomo met duiven, voorts op de achtergrond een kerkgebouw met daarvoor de figuur van St Maarten. Achterzijde: uitgevoerd ln rood.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 17