Waar 80 M. lange magneten
spijkers uit schoenzolen trekken
Clausewitz, veel geciteerd,
maar weinig begrepen
Indonesische premier liet gedurfd
en nuchter geluid horen
VACANTIE ADRESSEN!
91ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Donderdag 12 Juni 1952
Derde Blad No. 27631
(Van onze correspondent in Amerika).
OAK RIDGE, eind Mei.
In Juli 1945, ioen als proef de eerste atoombom in Amerika ontplofte,
is een nieuw tijdperk begonnen in de geschiedenis der mensheid. De toekomst zal
leren of dat een keerpunt ten goede of ten kwade betekende, maar vast staat in
elk geval, dat de door ons bezochte fabrieken te Oak Ridge voor het eerst krach
ten ter beschikking van de mensheid hebben gesteld, zó geweldig, dat zg ons
voorstellingsvermogen te boven gaan!
In Oak Ridge een 30 kilometer ten Noordwesten van Knoxville is een
strijd gevoerd van „er op of er onder". Het principe van de atoomkracht was
reeds geruime tgd bekend toen de tweede wereldoorlog uitbrak. De grote vraag
aas alleen: zullen de Duitsers of wel de Amerikanen en Engelsen er in slagen
een massale explosie van atoomenergie tot stand te brengen? Het antwoord op
die vraag kon beslissend ztfn voor het eindresultaat van de strijd. Vandaar de
durf, de verbetenheid en het elan, waarmede de geleerden te Oak Ridgc gewerkt
hebben. Vandaar ook de geweldige bedragen, die zg tot het bereiken van hun
doel ter beschikking kregen.
splijtbare uranium, dat men nodig heeft
voor atoombommen. Het wordt in een
lang proces vervaardigd uit gewone
uranium. Hoe „lang" dat proces wel is
kan men zien aan de fabriek zelf. een
geweldig U-vormig gebouw. Elke poot
Bezoek aan Oak Ridge
ZU kregen „de ruimte" in letterlijke
en figuurlijke zin: hun domein werd
25 km. lang en 13 km. breed. Welk een
verandering voor dat gebied! Op die
beboste bergruggen en in die dalen bij
Knoxville woonden niet veel mensen.
Maar de 3000. die er woonden, moesten
op stel en sprong verhuizen. Men kon
geen pottekijkers gebruiken en het ge
weldige terrein werd grondig afgezet.
Toen kon men aan het werk gaan.
Er verrezen drie verschillende fabrieks
complexen in drie verschillende valleien,
en een vierde groot dal werd in gereed
heid gebraoht om woongelegenheid te
bieden aan de duizenden, die in de
fabrieken moesten werken. Nog altijd
zijn de dalen, waarin de fabrieken zich
bevinden, streng verboden gebied, maar
sedert 1949 kan men In de woonwijk, in
Oak Ridge, vrij rondlopen. Het Is er
zonnig en nog een beetje kaal. maar
men ziet duidelijk, hoe deee- stad zich
ontwikkeld heeft van een haastig neer
gezet baratakencentrum tot een zeer
moderne stad. Die eerste, vrij primi
tieve gebouwen, raken in onbruik, en
fraaie, koele woonhuizen nemen hun
plaats in. Een teken, dat- Oak Ridge
City en de fabrieken daarbij, bestemd
zijn om door te werken!
De stad telt thans 31.000 Inwoners.
Men heeft er een ziekenhuis, vele la
gere scholen en een bijzonder mooie
middelbare sohool met 1500 leerlingen.
En dan natuurlek een winkelcentrum,
even modern als het modernste dat
Amerika te bieden heeft, en vier
bioscopen.
URANIUM-235.
Oak Ridge City is in feite natuurlijk
maar bijkomstig. Het grote werk wordt
verricht in de fabrieken. De meest im
posante fabriek ls wel die. waar ura-
nium-235 wordt gemaakt. U-235 ls het
NIEUWE UITGAVEN
Verschenen bij:
llullandln. Banrn:
In de Profllenreeks: Winston Churchill,
door P H Dubois. Elsenhower, door Karei
H. M. v d. Berg. Stalin Schweitzer, door
P H Dubois. Truman .door John Hersey.
Uitgeverij Vink, Antwerpen/Amsterdam:
Mijn memoires.door Kapt. Raymond
P P Westerling.
lint Si» li urn, I trecht-Antwerpen:
Kleine Dorlt. door Charles Dickens. Ne
derlands \an G. J. Werumeus Bunlng-En-
slr.k. Deel II.
In Londen en Parijs, door Charles Dic
kens. Nederlands van Hans van Haarcn.
He Arbeiderspers. Amsterdam:
Waarom als Protestants-Christen lid
van de PartII van de Arbeid? door Mr dr
A A. van RnIJn.
P. Dz. Veen. Amersfoort:
lemmermecr. door Jan Spaander.
Walters. Groningen:
Apparaat voor de studie der Oeschle-
denis, door prof. dr J. M. Romein, 2e
Primitieve -
bmnrl 1952. door Prof W.
Volkskarakter en Recht, Dies-College 9
Februari 1952. door Mr D. J. Veegens.
Artl, Alkmaar:
Paris. Bceldencyclopaedle. met foto's en
kaartjes.
Kluwer. Deventer:
Ontmoeting tussen Oost en West. door
Kwee Swan Llat. met Inleiding van dr J.
P. van Praag.
Statleu, l.elden:
Geheimen tussen Hemel en Aarde. Ster-
rekunde voor ledereen, door J. C. Rade-
maker. 2 deeltjes, met tekeningen van de
schrijver.
Ncd. Verbond van Vakverenigingen,
Amsterdam:
Welvaartsplan van het Ned. Verbond
van Vakverenigingen.
De Bussy. Amsterdam:
Een studie over de Biermarkt, en het
verbruik van Alcoholische dranken, door
drs H. Hoelen.
Van llolkeinn en Warendorf, A'dnm:
Levend voedsel, de betekenis van rauw
kost voor de gezondheid, door Krlstlne
Nieuwe Wieken. Amsterdam:
Leef niet om niet. door dr Eustace
Chesscr. vertaald uit het Engels door
Jac v. d. Ster.
woord vooraf van H. Voordewind, docu
mentair geïllustreerd.
Bef Boef en Bajes, door Willem van
Jependaal. met een vergeten hoofdstuk
in beeld Twee nieuwe politieboeken van
tcze populaire deskundige schrijvers.
Meer steun voor
„1 Juli-werklozen"
Minister Joekes Is bereid de werk
lozen. die op 1 Juli zonder werk zijn
en die derhalve niet in aanmerking
komen voor dc hogere uitkeringen uit
dc werkloosheidswet, enigszins tegemoet
te komen. Niet alleen zal de ultkerinp.
termijn voor dc overbruggingsregeling
tot 21 weken worden verlengd, maar
tevens zullen de maximumbedragen ver
hoogd worden. Het plafond van de nor
men van de overbruggingsuitkering zal
onder meer met één gulden per dag
verhoogd worden. De sociale bijstands-
regeling za I eveneens verbeterd worden,
onder meer door de berekeningswijze
van de uitkeringen enigszins te herzien.
Dit deelt de minister mee in de Me
morie van Antwoord aan de Eerste Ka
mer over de wet houdende een over-
Dezer dagen kan de indiening bij de
Tweede Kamer tegemoet worden gezien
>in een drietal wetsontwerpen van mi-
nister Rutten. inhoudende de reorgani-
iche Ds.r bomH imn satit van h,I Mlddvlbaar-, VoorbnrW.
honderd maal gioter waren dan die. dend Hoger- en Universitaire onderwijs,
welke men tot dusverre kende. Ze wa
ren ruim 80 meter lang en zo krachtig,
uat men, met gewone schoenen aan.1
moeilijk kon lopen in die fabriek. De
magneten trokken te hard aan de spij
kers In de schoenzolen! Arbeiders kon
den hun gewone gereedschap niet meer
gebruiken. Dat zou hun uit de hand zijn
gerukt. Zij kregen gereedschapskisten
met speciale, niet magnetische, werk
tuigen.
De grens tussen oorlog en vrede
Hitier wist het „beter"
deed Hitler een halfslachtige poging het
ant;-Stallnistlsche sentiment, dat onder
(Van onze correspondent te Bonn) I de mensen van het Sovjet-rijk leefde,
Duitsland be.eeft op het ogenblik een voor zijn doeleinden te gebruiken Op 14
soort rehabilitatie van Clausewitz de November vond in het Hradschin van
schrijver van het beroemde boek „Vom Praag een plechtigheid plaats, waarbij
Kriege"
Men heeft ontdekt, dat de mllltalr-
pohtieke gedachtendie meer dan 100
jaar geleden door de grote Pruisisch—
Duitse oorlogsfllosoof op klassieke wijze
geformuleerd werden weer opmerke.ijk
actueel aandoen en een hernieuwde stu
die van zijn werk aanbevelenswaardig
maken. Maarniet deze gedachten opzich
zelf. hoe interessant ook, vormen de
hoofdreden, waarom Clausewitz weer
zeer gewaardeerd wordt .Daarvoor is een
ander, urgenter motief doorslaggevend.
het .comité tot bevrijding van de volken
van Rusland" werd opgericht onder lei
ding van de bekende generaal Wlassow.
Maar dat was voor de Duitse oorlogvoe
ring c ausewitz-mosterd na de Hitlcr-
maaltiid.
CLAUSEWITZ OP Z'N KOP
Vele Duitse generaals zijn het zich
reeds tijdens de oorlog pijnlijk bewust
geweest dat Hitier de oorlog absoluut
on-Clausewltziaans voerde. Zo deelde
eldmaarschalk von Kleist.
sov)SU£5 Oiilstoni boste unk-specliltsten. 'na
parat 'n c.ausewlu verileoer, en zich 1 d, m 02 >an Liajel: d bcten«
Engelse militaire schrijver, mee dat de
HET ONDERZOEK GAAT VERDER.
veelal op diens voorschriften orienteren.
Men probeert met andere woorden aan
deze zijde van het IJzeren Gordijn via
de studie van Clausewitz het vreemde
gedrag dat de Sovjets in oorlog en vrede
aan de dag leggen, beter te begrijpen.
Geheel zonder resultaat is deze methode
Rust is er niet Ingetreden te Oak niet gebleven, en zo valt het te begrij-
Ridge. De atoomwetensdhap is nog pen, dat ook de Amerikanen die
slechts in een beginstadium en het Oak ^oeds bereid ziin om iets nieuws te leren
R.d?e Institute of Nuclear Studies. zich n.d intensief met Clausewitz be-
waaraan 26 Amerikaanse universiteiten 2U zl,n ,a>n t^den.
meewerken, is een zeer belangrijk on- opmerkelijke dingen die b v. Ken-
deze laat- derzoekscentrum geworden Bovendien nan de tegenwoordige Amerikaanse am-1 Sltle mpt t«t ie ■nrf.r*
st. fabriek had men In $XSL*Z£ln£*% 1 'WWp. V» o««ïta-
veel koper nodig. Maar dat was beo?en de kernenergie dienstbaar te I hingen <Setwhf?d^men mït zliiTbe-1ne"' ,dle V,"™0! stfrker war*r
schaars in die Jaren. Men moest ech-I maken aan de voortbeweging van vlieg-Ut.<H»rin7 van He gpcphrlftpn van He 1 militaire denken \an von Schllef-
tuigen.
Voor de instrumenten i
Nazi 's Clausewitz op zijn kop hadden
gezet, door de vrede als een voortzetting
van d? oorlog op te vatten Volgens von
Kleist was de leer van Clausewitz echter
a', in vergetelheid geraakt, voordat de
Nazi s aan de macht kwamen: „Hij werd
meer als een militaire filosoof dan als
een leraar van de praktijk beschouwd. De
geschriften van von Schlieffen kregen in
Duitse militaire kringen veel meer aan
dacht. Zij schenen practischer. omdat zij
zich co het probleem richtten hoe een
vakker leger Duitsland steevaste po-
ter opsrhicten en daar i
plaats van koper even goed zilv«
zilver ter waarde van 300 millioen ning
dollar uit de Amerikaanse schatkist.
Nog altijd bevindt zich dat zilver in
de instrumenten. Een ongewoon depo
sito!
GEHEIMHOUDING VERZOCHT
In de oorlog was het natuurlijk extra
belangrijk om geheim te houden wat
men te Oak Ridge probeerde te berei
ken. Daarin -chgnt men bijzonder goed
geslaagd Natuurlijk wist de opperlei-
ding welk doel men nastreefde, maar de
overgrote meerderheid van de arbeiders
an de semi-wetenschappelljke
van de U ls ongeveer 800 m. lang en j bewerkers heeft lange tijd niet geweten,
het gebouw is vier verdiepingen hoog.] waar zij eigenlgk mee bezig waren. ZIJ
Vijf en twintig duizend man hebben l hadden niet de gelegenheid het gehele
deze fabriek helpen bouwen en de kos- J proces te overzien en uit hun eigen
ten bedroegen een half millioen dollar.
Veertig duizend ton staal was er voor
nodl™ en vijf millioen bakstenen zijn in
de fabriek verwerkt.
™'l ""rttnW door von
hebben aan laatstgenoemde onderzoe-I de ran«°van wetenschap wilde ver-1 j J eJi absurd urn gevoerd, door
kingen deel genomen. De proeven wor- heffen ^van wten dfwrt geciteerde ^uden^°.rff' Duits and fataal gewor-
gebrulkcn - leende men 14.000 ton j den thans elders voortgezet In span- SShg de I Dmtse mi lUhen^a^van16 meTÏÏal'
'en. voortzetting van de politiek met andere 'J*Stomst«STee^M
Oak Rldge D^^sprciik is vaak misverstaan, om- Eh,!'" herft°bll'hen 'alk-daan'zo'' zijn
voort Amerika s macht te vergroten, dat men in Clausewitz in de eerste nuchterder geworden mWtakt iX
Dat werk is noodzakelijk. Maar wie plaats een verheerlijken van het oorlogs- nucmeraer geworden, maar juist om d.e
- zoals wij - in het museum te Oak *e*e'-d heeft *ezien bedoelde
echter en dat was de kern van zijn
Rldge de films gezien heeft van gehele filosofie dat oorlogvoeren al-
de atoombomexplosies te Hirosjima leen zin heeft, wanneer er een gezonr.e
en Nagasaki, zal des te sterker hopen. Politieke conceptie aan ten grondslag
dat deze nieuwe krachten, waarover '^oordat ^rlo* gaat voeren be
de mens beschikt, nooit meer tot ver- hoort men goed te weten, waarom men
delging gebruikt behoeven te worden dat doet. Eveneens moet men er enigs-
in de toekomst zlns 66,1 voorstelling van hebben, welke
vrede od zo'n oorloz zal volgen. Heeft
men die voorstelling niet dan wordt oor
logvoeren een riskante zaak, en loopt
men kans. door een oorlog meer te ver
liezen, dan te winnen.
Dr P. G. J. KORTEWEG.
In dit machtige, vier verdiepingen
liogc gebouw, waarvan dc lengte
ongeveer 800 meter bedraagt en dat
gedurende de oorlogsjaren werd
kleine stukje daarvan konden ze niets
opmaken. Vaak hadden meisjes van een
■aar of 18 tot taak de instrumenten af
te lezen en de stand daarvan nauwkeu
rig op te tekenen. Ze hadden er geen i - -
ONGEWOON DEPOSITO, idee van, wat voor krachten die cijfers opgericht, wordt liet VOOr dc OtOOm-
I wel voorstelden, krachten ook. die West- wapens benodigde urailium-235
Bijzondere problemen deden zich voor i Europa, in^ de crltieke jaien na de I afgescheiden van het andere
I uranium
in de tweede grote fabriek van Oak I tweede wereldoorlog, besohermen zouden
Ridge, namelijk ln de electro-magneti- I tegen agressie.
Prachtige stellingnaine ten aanzien van
fel-omstreden punten
(Van onze correspondent te Djakarta)
Géén Indonesische kablnetsleidcr heeft naar wij menen tot dusver ten
aanzien van de belangrijkste punten van zgn voorgenomen beleid een zó duidelgk
gedurfd en nuchter geluid laten horen, als premier Wilopo, aan het eind van dc
eerste ronde der parlementaire bespreking van de regeringsverklaring, bg het
optreden van het nieuwe kabinet heeft afgelegd.
Met betrekking tot de voornaamste binnenlandse aangelegenheden de
opheffing van de staat vnn oorlog en beleg In Juli a.s. en het houden van alge
mene verkiezingen binnen een jaar heeft het kabinet zich dusdanig diiidelgk
uitgeproken, dat het door het niet inlossen van deze beloften zgn prestige
volkomen zou verspelei%
Kwetsbaarheid regering
echter vergroot
Ten aanzien van de buitenlandse
politiek het afwijzen van de een
zijdige verbleking van internationale
overeenkomsten (M.S.A., San Francisco-
verdrag en Unie-Statuut» heeft de
regering-Wilopo zo niet de handschoen
toegeworpen aan die parlementaire
groepen, die een unilaterale opzegging
voorstaan, dan toch onmiskenbaar een
uitdagende factor in haar antwoord
aan het parlement neergelegd.
Onverbloemd sprak Wilopo over de
slechte financiële toestand van Indone
sië. een toestand, waarvan de regering
bij haar optreden geen duidelijk bëeld
had door het ontbreken van een over
zicht van de financiële situatie van
het land.
Er hebben, evenals bij vorige crises,
ook nu weer lange étappes gelegen tus
sen de kabinetsformatie (begin April»,
het verschijnen voor het parlement met I nelgk overtuigd, dat het civiele machts-
het regeringsprogram (begin Mei) en de apparaat dusdanig is uitgebouwd, dat
toelichting daarop naar aanleiding van
de opmerkingen In de volksvertegen
woordiging (begin Juni). Dat laatste ls
niet zo verwonderlijk, want voor de
eerste ronde van het debat hadden zich
niet minder dan 88 sprekers laten in
schrijven!
Aan overijling heeft men zich dus niet
schuldig gemaakt en dit heeft onge-
twgfeld het voordeel gehad, dat het
kabinet zich op de voornaamste punten
van haar toekomstig beleid heeft kun
nen bezinnen en tot een positieve doel
stelling heeft kunnen komen.
Wij hebben in de aanvang reeds aan
gestipt. dat de regering voornemens is
op korte termijn te komen tot de ophef
fing van de nog uit de Nederlandse tijd
daterende staat van oorlog en beleg, die
op grond van de heersende onveiligheid
nog steeds van kracht was en de feite
lijke macht in de Staat in handen der
militaire autoriteiten legde. Op de op
heffing van de SOB. is voor en na
in het Parlement aangedrongen. Ken
Aan de hand van Clausewitz" these
kan men interessante conclusies trekken
ten aanzien van de manier waarop de
verschillende partijen de laatste wereld
oorlog hebben gevoerd. En de manier
w aarop de Russen en de Amerikanen nu
de koude oorlog voeren.
In de eerste plaats zijn alle kenners
van Clausewitz het er over eens, dat
Hlt!er Clausewitz nooit begrepen heeft,
hoewel hij zich vaak op hem beriep. De
gedachte van de ..totale oorlog" van
oorlog om de oorlog was Clausewitz
vreemd.
De politieke factoren waren voor hem
belangrijker dan de militaire, terwijl
Hitier dacht, dat hij met militair geweld
politieke problemen kon oplossen In dit
opzicht was Hitier een leerling van zijn
vriend Ludendorff en Ludendorff ls de
eerste Duitse militair geweest, die open
lijk verklaarde, dat Clausewitz voor de
tegenwoordige tiid waardeloos was. Men
kan dat lezen in zijn boek ..De totale
oorlog" van 1935
Door de invloed van Ludendorff en het
militaire analphabetisme van Hitlgy
werd de tweede wereldoorlog van Duitsè
zijde ln strijd met de principes van Clau
sewitz gevoerd en daarom hoofdzake
lijk verloren. Ja. wanneer diens leer in
1939 nog in ere ware geweest, zou Duits
land zelfs niet op zo'n lichtvaardige wij
ze de oorlog begonnen zijn
Het eclatante bewijs, dat Hitier Clau
sewitz niet gelezen heeft, althans met
diens recepten geen rekening hield, is
zijn inval in de Sovjet-Unie in 1941.
Want wat schrijft Clausewitz, die in
1812 aan Russische ziide aan de strijd
tegen Napoleon heeft deelgenomen in
het 8ste beek van zijn „Vom Kriege?"
Het Russische rijk is geen land. dat
men wat men noemt veroveren
d wz. bezet houden kan. tenminste niet
met de krachten van de tegenwoordige
Europese statenZo'n land kan
slechts bedwongen worden door eigen
zwakte en door innerlijke tweespalt".
Tegen deze opvatting, die door de his
torie in alle opzichten wordt bevestigd,
heeft Hitier gezondigd, zoa's men er
het orde en rust kan verzekeren, gaat
de verantwoordelijkheid daarvoor dus
straks in Juli over in handen van
de burgerlijke autoriteiten.
De regering heeft een heel jaar ge
nomen om haar belofte ten aanzien-van
de algemene verkiezingen, die Indonesië maar tegen zondigen kan Hg heeft al-
tot een volledig democratische staat les gedaan om Rusland wel militair te
zullen maken, in te lossen en dat lijkt veroveren en niet. om in dit uitgestrekte
een heel ruime periode. Doch men zal I rijk tweespalt te zaaien. Toen de Duitse
beseffen, dat in een land als Indonesië, j legers in 1941 met bliksemsnelheid in
met geen enkele ervaring op dit gebied. West-Rusland oprukten, vielen millioe-
de organisatie der verkiezingen een nen sovjet-onderdanen van Staün af-
enorm werk is. Wilopo c s. zien blijkbaar Het was alsof zij op deze gelegenheid
reden hebben zij zich opnieuw in Clau
sewitz verdiept, die, hoewel vaak geci
teerd. naar hun gevoel een eeuw lang
niet goed begrepen ls. De enige Duitser,
die zich werkelijk aan Clausewitz gehou
den heeft, is volgens hen Bismarck, die
behalve verstandig oorlogvoeren ook
goed vrede sluiten kon, maar daarom
na de Frans—Duitse oorlog van 1870-71
dan ook van von Mo'.tke te horen kreeg,
dat hii zijn vijanden te goed behandel
de. Deze militairen geven Bismarck de
eer ln overeenstemming met de princi
pes van Clausewitz de beste vrede van
de 19 de eeuw gesloten te hebben n.l. die
van Praag (1866) waarmee een einde
aan de oorlog met Oostenrijk werd ge
maakt. zonder dat bij de Oostenrijkers
al te krenkende herinneringen aan ae
Pruisische overwinning achterbleven.
Bismarck hield er toen welbewust reke
ning mee. dat hij de Oostenrijkers na de
oorlog weer ..nodig had" en zag er om
die reden van af. het Pruisische leger
triomfantelijk Wenen te laten binnen
trekken. dat na de slag bij Sadowa voor
hem open lag.
In deze diplomatie midden ln de oor
log jegens vijanden betracht, zien zij,
die zich nu weer met Clausewitz bezig
houden, een van de kernstukken van
diens militair-politieke leer.
de mogelijkheid dit te volvoeren. Sla
gen zij niet. dan is daarmee vermoede
lijk het doodvonnis van deze regerings
ploeg getekend, gesteld althans dat het
kabinet een zo lang leven heeft!
Churchill luidt alarmklok
De Britse premier Churchill luidde
aan een diner van de Britse persvereni-
ging de alarmklok en zeide dat Enge
land gevaar loopt al zijn bezittingen en
glorie kwijt te raken omdat zij gevaar
lijk dicht bij een economisch bankroet is.
De premier drong er bij de journalis
ten op aan om de feiten van Engeland's
economische moeilijkheden aan het
eigen volk en de w-ereld voor te houden.
Churchill zeide, dat nooit in de ge
schiedenis er zulk een natie van 50 mil
lioen mensen is geweest beperkt in
agrarische productie, met zulk een ..dui
zelingwekkende grootheid" en toch op
zulk een precaire fundering.
Landen en naties, die wij in oorlog
hebben verslagen of gered van onder
werping. zijn vandaag veel zekerder
van in hun levensonderhoud te kunnen
voorzien dan wij. die onze boodschap
van parlementaire instelling aan de be
schaafde wereld hebben gegeven en die
de vlag der vrijheid in sommige van
haar donkerste dagen lieten wapperen",
zeide hij.
Churchill wees op het kennelijk" wel
zijn van het Britse volk en zijn geld uit
geven aan spelen en vermaak. „Ik vraag
mij af", zeide hij. „of het zich de verra
derlijke valdeur realiseert, waarop dit
alles staat".
..Ik waarschuw dat zonder een intens
nationaal besef van onze economische
posities in alle partijen en door alle
klassen, het voor ons zeer moeilijk zal
blijken die zekerheid te bereiken'Zonder
welke alles wat wij hebben bereiki en
alles wat wij bezitten, misschien heel
snel wordt weggeworpen"
De premier zeide dat de onpopulaire
Dat laatste zeggen wij niet zo maar:
Wilopo en zijn politieke vrienden heb
ben zelve op het terrein der buiten
landse politiek vele voetangels en klem
men gelegd. Hun voorgangers Soeki-
manSoewirdjo c.s. braken hun nek
over de met de VS. gesloten Mutual
Security Act. zo niet op de (gewijzigde)
inhoud daarvan, dan toch op de uitvoe
ring. Hadden zij hun bestaan kunnen
rekken, dan zouden zij na de mislukte
besprekingen met Japan met de ratifi
catie van het San Francisco verdrag
door het Parlement grote moeite heb
ben gehad. Ten aanzien van de ophef
fing der Unie-overeenkomsten stonden
Soekiman en Soewirdjo aan voortdu
rende druk bloot. Veelvuldig waren de
stemmen, die eenzijdige opzegging
vroegen.
Nu komt hun opvolger Wilopo met de
verklaring, dat het internationaal
politiek fatsoen unilaterale verbreking
van de internationale overeenkom
sten uitsluit. Dat de oppositie dit
zonder meer zal aanvaarden, is niet
te verwachten en dat zij vooral op dit
punt de regering zal aanvallen, kan
men gerust aannemen. Met haar
krachtige stellingname In deze pro
blemen. heeft de slechts over een
kleine meerderheid beschikkende rege
ring haar kwetsbare front vergroot.
Of zij in staat zal zijn liet „te houden"
zullen de inmiddels aangevangen
debatten in tweede termgn leren.
hadden gewacht, om het bolsjewisme economische maatregelen die genomen
- - zijn sedert zijn regering aan de macht
kwam, Engeland in een toestand van
evenwicht hebben gebracht. i
..Ons hoofd is boven water, maar niet
voldoende om te drijven. Wij moeten
zwemmen, en moeten tegen de stroom
an zich af te schudden. Maar wat deed
Hitier? Hij behandelde de mensen van
het op zgn grondvesten wankelende
Sovjet-rllk en bloc als „Untermenschen"
en vele overtuigde anti-Sta'.lnlsten ein
digden als partisanenHMMi -
Pas tegen het einde van de oorlog I opzwemmen".
(UJ>.)
TWEE WENKEN VOOR A BONNE'S, DIE MET VACANTIE
GAAN EN ONS BLAD OP HUN VACANTIE-ADRES WILLEN
ONTVANGEN.
1. Stuur ons schriftelijk de opgave van Uw vacantie-adre» zo
vroegtijdig mogelgk en vermeldt daarbij of U week- of kwar-
taalabonné bent en tevens hoe Uw vaste adres luidt.
Deze gegevens niet meegeven aan de bezorger van ons -blad,
doch adresseren: Leidsch Dagblad, afd. Abonnementen.
2. De administratie-kosten (15 cent per vacantie-adres. ongea.cht
de duur) en voor weekabonné's het abonnementsgeld voor de
periode dat U met vacantie bent en U ons blad moet worden
toegezonden, niet aan dc bezorger betalen, ook niet in die
gemeenten bulten Leiden, waar wij eigen bezorgers hebben. Na
Uw thuiskomst wordt per kwitantie over de administratie
kosten en - eventueel - abonnementsgeld gedisponeerd.
Portokosten voor toezending van ons blad aan adressen in
Nederland, worden niet berekend.
