5
PRESBURG
RIEL
De nood der Nederlandse kastelen
Hulpverkoopsters
Moeder Tel. 20206
rekent er zeker op
Sfeer om hel oude huis verdwijnt
Schade voor de gehele
Nederlandse genieenschap
VRIJDAG 9 MEI
(Speciale berichtgeving).
II
Welke lijn de mogelijkheden voor de Nederlandse kasteelbezitter om aan
de middelen te komen om zijn huis dat hij veelal heeft geërfd in stand te
houden, nu het vermogen zwaar is belast? Hij kan stukken van dat bezit ver
kopen, bijvoorbeeld landerijen. Geschiedt dit dan komen als regel die gronden
onder de hamer, welke het verst van het huis verwijderd liggen. De dichtst
bijzijnde gronden zijn gewoonlijk begroeid met oud geboomte. Toch zouden
de verst verwijderde gronden op den duur hot meest opbrengen, aangezien
er als regel pacht van wordt geheven, hetgeen niet het geval is met die
terreinen welke direct om het huis liggen.
Het bosbezit is een bron waaruit bijvoorbeeld een deel van de successie
rechten kunnen worden bestreden, welke eenmaal betaald moeten worden
wanneer een bezit op een familielid overgaat. Gemiddeld is het zo dat een
goed na verloop van dertig jaar in andere handen overgaat. De successie
rechten zijn zeer hoog en heeft de erflater niet de middelen waaruit deze
rechten kunnen worden bestreden nagelaten, dan zal menig erfgenaam ge
dwongen zijn om een gedeelte van het bezit dat hem is nagelaten te verkopen
om deze successierechten te betalen. Het schijnt echter dat de minister van
financiën van plan is om een gunstiger tarief toe te passen indien het kasteel
wordt opengesteld. Met verschillende huizen is dit laatste reeds het geval.
Een generatie terug vond men het jammer als er een boom werd gekapt,
tegenwoordig dringt de noodzaak een boom te verkopen, zodra hij kaprijp is.
De gestegen lonen en sociale lasten
hebben oo:< voor de kasteelheer een bij
zonder karakter. Bedrijven kunnen de
gestegen lonen veelal doorberekenen in
het product, maar een kasteel ls geen
bedrijf en bovendien is het belast met
de hypotheek der traditie, die in het ge
val van het handhaven van het perso
neel een economisch beheer vaak ln de
weg staat. En ofschoon de achteruitgang
hand over hand toeneemt zijn op grond
van recente taxaties de bezlttingén ln
sommige gevallen dertig procent hoger
aanges agen.
Ook het prob'eem van het huisperso
neel heeft zijn bijzondere kanten.
De verbouwde landhuizen of kaste
len met „moderne gemakken" als cen-
trale verwarming vereisen onderhoud en
I behandeling van machines en installa
ties en men dient daarvoor mannelijk
personeel te hebben.
Een oplossing wordt dan gevonden
door tuinpersoneei in te schakelen.
maar dat moet ook weer met omzich-
I tigheid gebeuren, wil men niet met de
bepalingen inzake de arbeidsduur der
i landarbeiders in conflict komen
Naast de kosten van de bewoning is
deze personeels-kwestie een der groot-
ste belemmeringen voor de bewoning der
kastelen en landhuizen.
erfenis toegewezen en hij kan van zijn
huis dat vele generaties lang ln het bezit
van de familie is geweest niet zonder
1 meer afstand doen. Hij heeft niet ver-
langd naar een huis van twintig of meer
kamers. En evenmin had hii bijgebou-
I wen nodig waarin vroeger het graan cn
dergelijke werden opgeslagen toen de
pacht nog in natura werd betaald.
ten verwijderen, moest hii de huurwaar
de van a! die ve e kamers betalen, ook
als hij er maar vijf van bewoont. In den
regel zal hu de fiscus het volle pond niet
gunnen en trekt zich in een klein gedeel
te van het hui terug, of zoals ook wel
geschiedt, hij gaat in de bijgebouwen
wonen en ontruimt een groot deel van
zijn huis. Maar dan rijst aanstonds de
vraag: moet de rest dan maar aan het
verval worden prijs gegeven?
Men ziet het kastee.bezit verdwijnen
als sneeuw voor de zon. Wanneer het
Rijk deze omstandigheid meer in het oog
zou houden bij de bepaling der lasten
zou er misschien vee', zim gewonnen
De overheid zal in de meest? gevallen
niet willen, dat de kastelen aan verval
ten prooi raken. Voor vestiging van ge
zinnen zijn de meeste huizen ongeschikt,
ook al wegens de veelal excentrische lig
ging. Toen gerepatrieerden uit Indones
in '46 en '47 op het kasteel WeJdam bij
Goor werden ondergebracht, wilden zij
er niet blijven en vertrokken successie
velijk n3ar „Holland"; en van de op
vatting. dat leder kasteel kan worden
gebruikt voor klooster of jeugd
herberg is men nu wel teruggekomen.
Als een eigenaar niet langer bij machte
is het onderhoud langer te bekostigen
en de staat wil zijn kasteel als monu
ment gehandhaafd zien, dan zou dit
waarschijnlijk meer geld vergen dan de
som. die de eigenaar als tegemoetko
ming ln de belasting zou worden kwijt
gescholden.
IN ENGELAND WORDEN
HONDERDEN KASTELEN-
GESCHONKEN.
IN ENGELAND bestaat een belang
rijk correctief. Daar kan men het
kasteel schenken aan de zogenaamde
National Trust. Dat ls een instelling, die
bij de wet is erkend. Wanneer een fa
milie haar kasteel wegens de te hoge
kosten van onderhoud schenkt aan d?
National Trust, doet zij er als eigenares
afstand van. zonder schenk ngsrechten.
maar zij behoudt ln veel gevallen het
ic-cht om het kasteel te blijven bewonen.
Zulks is mede geschiedt om de sfeer
rondom het huis te bewaren. Dergelijke
schenkingen lopen reeds ln de honder
den en gaan nog steeds door. Nog on
langs is een bezit in Noord-Wales, dat
ongeveer 18.000 hectare omvat, aan de
National Trust cadeau gegeven. In
zulke gevallen zorgt de Instelling voor
het onderhoud. De National Trust aa:i-
vaardt echter niets wanneer er voor het j
onderhoud geen dekking aanwezig is.
Een dergelijke instelling kent men in j
Nederland niet. Wij hebben de Vereni
ging tot Behoud van Natuurmcnumen-
ten. Velen hebben daartoe hun toe
vlucht gezocht wanneer het de instand
houding van het natuurschoon betreft.
De Natuurschoonwet geeft enkele com
pensaties met het oog op de vermogens
belasting en successierechten Indien zij
op ruimere schaal kenden worden toe
gepast. zouden zij ongetwijfeld een be-
langrijke tegemoetkoming vormen. Er is
'evenwel een „maar' bij. Men is verplicht
i het natuurschoon, waarvoor de wet
geldt gedurende 25 jaar in stand te hou
den. Hierdoor wordt men belemmerd in
de exploitatie van de houtopstanden.
I Wordt het goed tussentijds verkocht dan
I dient er met terugwerkende kracht bc-
I lasting te worden betaald. Daartegen
i zou op zichzelf geen bezwaar bestaan.
ware het niet. dat de voordelen, welke
er aan verbonden zijn. gering zijn. Een
andere angel, die de kasteelbezitter ln
i het vlees steekt. Ls de omzetbelasting
welke wordt geheven van d? geschatte
opbrengst van de moestuin.
HUURDERS MOEILIJK
TE VINDEN.
PERSONELE belasting, heffing in
eens. vermogensaanwasbe'.astlng.
omzetbelasting op groenten en
Ihout. waterschapsbelasting, sterk ver-
I hoogde taxaties, onderhoud en herstel
van boerderijen, de lage pachtprijzen,
zij alle berokkenen de kasteelheer van
heden haast onoverkomelijke zorgen.
Het is begrijpelijk, dat men'geen niet
langer in zijn bezit wil wonen en tracht
een huurder te vinden. Maar ook dat
valt niet mee. In de errste plaats wordt
(natuurlijk gedacht aan grote instellln-
|gen. banken, industrieën en overheids
instellingen. maar ook daaronder zijn
wc nig gegadigden.
Kloosters hebben in menig geval be
langstelling getoond voor kastelen.
I Het is zelfs gebleken z:er moeilijk te
I zijn om gegadigden te vinden, die tegen
I vergoeding van belasting en onderhoud
kasteel willen huren, zulks omdat
de kosten van Inrichting en exploitatie
van een kasteel veel te hoog zijn. Dat
zelfde verschijnsel ziet men in Engeland,
maar zoals gezegd, is daar een belang
rijk corr ctief
Ook in Frankrijk verkeren vele kasteel-
bezitters in moeilijkheden, maar daar
weet men in menig geval met de I(--cus
tct een accoord te komen. In Duitsland
hebben vele adelluke families het stam
slot de rug toegekeerd en zijn in een
modern huis van geringere afmetingen
gaan wonen. Een groot deel van de
„Wasserburgen" Westfalen alleen telt
ér meer dan honderd zijn verkocht
of worden verhuurd voor velerlei doel
einden. In België zijn vele adellijke fa
milies geparenteerd aan grootindustrië
len.
In onze tijd ziet men het verschijn
sel, dat tal van grote hulzen worden
verkocht om een andere bestemming
te krijgen. Daarmede gaat de sfeer
om het oude huis weg. zijn karakter
als monument verdwijnt en dc moge
lijkheden tot verval worden groter.
Dat is het betreurenswaardige aspect
van de kastelennood in Nederland. Het
dient gezien te worden als een proces
van landschappelijke en historische
verarming voor de Nederlandse ge
meenschap ln haar geheeL
Kerkelijk Leven
Ned. Ilcrv. Kerk Beroepen te Melis-
sant P. H de Ruiter, cand. te Jutphaas;
te 's-Grevelduin-Capelle J. v. d. Heuvel te
Schoonhoven.
Baptisten gemeenten Beroepen te
Hengclo-Borne (2e predpl.) (met stand
plaats Borne) J. B. de Neef te Wln-
Geref. Gemeenten Bedankt voor Wer
kendam W. C. Lamaln te Grand Raplds
(V£t.).
huisvrouw
AARDAPPELEN "TJ»J
Rode Ster Drielingen 15 et.
Alphia's 17 ct.
Bintjes 19 ct.
Muisjes 21 ct.
Bintjes "Palates Frites» 21 ct.
Rode Ster 22 ct.
Alles per kg en de beste.
VAN KLINKEN. Aalmarkt 6
Telcf, 20034.
kan
schoonheids
'-koningin zijn!"
verzekert Lodalientje.
GEPELDE GARNALEN,
34 cent per 100 gram
ONGEPELDE GARNALEN.
75 cent per kilo
Iets fUns: SCHOTSE KOEL
HUIS HARING 2stuks 25 ct.
5 ZURE HARINGEN 25 cent.
GESTOOMDE MAKREEL.
2 stuks 25 cent.
Staanplaats Zaterdags op de
Markt le kraam v.af Hoogstr.
„Iedere vrouw die de ware „schoon
heid" een goed, hart toedraagt, kan
tickoonheidskonirfgiii zijn!" zei Loda
lientje in een toespraak voor de micro
foon. Men behoeft slechts Lodaline te
nemen voor de fijne was, wol, zijde, ny
lon - doch bovendien voor houtwerk,
lak, glas, tegels en de vaatLodaline wint
hel glansrijk van elk ander preparaat!
Waschproductenfabrlek LODA, Breda
Wat zal hy trots zyn
op z'n nieuwe schoenen. Ze staan
ook zó sportief: Die zware zolen, die koperen
ringen en die stevige riem. Kortom: een schoen
voor échte jongens. En voor de ouders
valt de prijs mee!
voor Moederdag
een Gascomfoor of
fornuis
Rapenburg 10
DE NIE
Telefoon 20025.
MOEDERDAG
naar VAN CLEEF
voor wit gehaakte
HAND- i
.SCHOENEN 1
MIDZA BONNEN
Portemonnaies
MARINUS BRINKS
Steenstr. 5 - Brecstr. 1
MOEDERDAG
naar VAN CLEEF
v. katoenen JONGENS- I
PAKJES, 2 delig. leeft. I
2 jr effen broekje a 95 I
geruite blouse I
MIDZA BONNEN 1
MOEDERDAG
naar VAN CLEEF
V DAMESSCHORTJES
leuke nieuwe 1 gr
modellen ■•"3
MIDZA BONNEN
In bruin rundbox,
met extra zware
zool. Maten:
287.50
29-318.50
32-359.50
36-4010.50
Groentezaden
SEGAAR, Diefsteeg 8
SCHRIJVERS
bloemen te krijgen van
HOGEWOERD 50
HAARLEMMERSTRAAT 167
Telefoon 24704.
U kunt ln elke prijs terecht.
MOEDERDAG
naar VAN CLEEF
voor geruite Jongens-
BLOUSES j jr
alle maten ^-^3
MIDZA BONNEN
„RECORD"
Apothekersdijk 35
EIGEN FABRIEK TE WAALWIJK
Donkersteeg 13 - Leiden
AMSTERDAM - ZAANDAM - HAARLEM - LEIDEN - DEN HAAG - BUSSUM - HILVERSUM
AMERSFOORT - UTRECHT - ARNHEM - NIJMEGEN - BREDA - GRONINGEN
DAGBLAD-RECLAME IS A IET TE VERVAAG E A
ZOEKT NIET LANGER
Profiteert van .onze extra MEI-AANBIEDING
DAMES MANTELCOSTUUMS, in 12
modetinten, tropical cn kamgaren, v.af f 74,75
MANTELS, in alle tinten en dc grootste
sortering, vanaf f 54,50
f 62,50
f 72,65
f 32,60
PLUSFOURCOSTUUMS. vanaf
Ook met lange pantalon.
SPORTCOLBERTS in dlv. ruiten v.af f 29 85
(zuiver kamgaren)
WINDJACKS, vanaff 16,75
Special TAILLEURS
Ook SWAGGERS.
FINGERTIPS, speciale Mei-aanbieding
vanaf f 32,25
I DAMES cn HEREN EGYPT. LINNEN REGENJASSEN nog steeds voor de 15 prijs
van f 59.50 voor f 29,75
BIJ MAISOA SPIER KOOPT U MET PLEZIER 1
Haarlemmerstraat 109 (schuin over nartcbrugkcrki Leiden, Haarlemmerstr. 109
