LEIDSCH DAGBLAD GAZELLE rijwielen Gebrs HUISMAN WEERBERICHT Koningin Juliana ere-doctor Universiteit van Michigan Veilig in San Fransisco geland Naar grote staking in België? Ten onrechte dood gewaand 91ste Jaargang VRIJDAG 18 APRIL 1952 No. 27586 Directeur: 3. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN i 6.— per kwartaal: f. 0.47 per week Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Wccst waakzaam De economische conferentie te Moskou mist haar effect niet. Aan vrijwel alle landen heeft Moskou grote offertes ge daan en zo is de splijtzwam overal toe genomen. Niets is immers zo verleide lijk als verdienen van geld Men ziet dit verschijnsel in Engeland, ln Frankrijk, in Italië, in West-Duits land, waar speciaal de socialisten zich spannen voor het karretje van z.g. geheel vrije politiek van Duitsland in econo misch opzicht ten aanzien van hanael met het Oosten Men ziet het averal! Speciaal het rode China zet thans de door Moskou zo handig gevonden zet op het politieke schaakbord voort en trekt talrijke delegaties aan. In Moskou zijn op papier voor hon derden millioen gulden contracten af gesloten, die echter voorlopig nog slechts op papier blijven, daar zij offi cieel gelegaliseerd moeten worden. Niettemin volbrengen zij reeds de be doeling van de rode heilsstaat: split sing in de Westerse eenheid! Deze conferentie te Moskou is wel de handigste zet geweest, die de commu nistische leiders totdusver hebben ge demonstreerd. En die voorlopig hun het meeste profijt zal opbrengen. De stemming van: laat ons proberen niet Moskou tot een regeling te komen, is er tot en met door aangewakkerd en sleohts spaarzaam beluistert men thans de waarschuwing: laat Moskou eerst bewijzen, het eerlijk te menen door daden te stellen. Daarop komt het aan! En zolang het rode Mekka daarvan geen getuigenis aflegt, kan niet genoeg worden gewaarschuwd: laat de zo-moei zaam opgebouwde eenheid van het Wes ten niet ondermijnen. Zelfs niet door het gerinkel met geld Taalkwesties in de Brusselse winkels (Van onze correspondent te Brussel) jef Kazak (in het Hollands: Jozef Rok» is een Brussels volkstype, dat door een vaardig journalist van de Frans- Belgische socialistische pers ln het leven werd geroepen. Elke week schrijft Jef Kazak (alias J. d'Osta) in het weekeind- nummer van de socialistisohe „Peuple" zo'n luchtige schets uit het Brusselse volksleven in een taaltje, dat uit sleont Vlaams en gebrekkig Frans geconstru eerd is. Jef zal bijvoorbeeld schrijven dat ..sa mokske a été verobügé de des cender van den tram" (zijn liefje werd uit de tram gezet) omdat het meiske de conducteur had uitgemaakt voor „magere sprinkhaan, dikke loebas, hei- tefretter (hartvreter)." etc. Nu heeft Jef Kazak een nieuw object van ergernis ontdekt. De kwestie is, dat de verkoopstertjes ol vendeuses in de grote winkels een Vlaams examen moeten doen. Het „Vlaams comité voor Brussel" heeft de directies van de grote magazijnen van de hoofdstad verzocht streng te waken over de taalkennis van hun verkoop sters. Zij dienen in ieder geval voldoen de het Nederlands te beheersen om de Vlaamse en Nederlandse cliëntèle vlot te woord te kunnen staan. En Jef Kazak, die zegt dat hy de mening was toege daan dat een vendeuse alleen maar een aardig snoetje hoefde te hebben, heeft op een van de vacatures zyn allerliefste nichtje afgezonden. Zij praatte echter wel aardig Brussels „Vloms". maar geen jota Nederlands of .schoon Vlaams" en werd dus afgewezen. Nu is Jef Kazak boos. want hij be weert. dat de Vlamingen Brussels Vloms verstaan. En zegt hij wat de Hol landers betreft die praten te Brussel toch liever een allererbarmelijkst Frans dan hun eigen Nederlands. Jef Kazak heeft daarin gelijkWat overigens nog geen reden is om de goede wil van die Brusselse directies belache lijk te maken. Alleen in Antwerpen spreken de Nederlanders hun eigen taal in de café's en de winkels. Het Neder lands van de Brusselse verkoopstertjes behoeft dus. volgens Kazak, voorlopig niet verder te gaan dan beschaafd „Antwerps" BRAND IN JAPANSE STAD. In de Japanse kuststad Tottori, 500 km ten Westen van Tokio, heeft een grote brand gewoed 5000 huizen zijn een prooi der vlammen geworden 120 per sonen zijn gewond en 61.000 dakloos. De brand werd veroorzaakt door overver hitting van een electrische boor. die gebruikt werd om een boom te door boren Er sloegen vlammen uit de machine en zo geraakte het nabijge legen woud in brand De schade wordt op" 150 millioen gulden geschat. Men vermoedt dat de brand het ge volg ls van kortsluiting, veroorzaakt door drie personen die clandestien stroom aftapten van een kabel in de straat. De drie zijn gearresteerd. Droog De Bilt verwacht tot morgenavond: Droog weer met weinig bewolking en w-einig wind. Warm voor de tijd van het Jaar, maar In de kustprovincies morgen Invallen van koelere zeewind. (Opgemaakt te 10 uur). 19 APRIL. Zon op: 5 35 uur: onder: 19 45 uur. Maan op: 3 50 uur: onder: 13 44 uur. „Het zij ons gegeven, de vlam van het leven aan te ivakkerèn Koningin Juliana en Prins Bernhard verlieten gisterochtend Detroit en arriveerden een uur later voor het Universiteitsgebouw van Michigan in Ann Arbor, waar zij ontvangen werden door de president van de universiteit van Michigan, de heer Harlan Hatcher. Op een korte receptie in de kamer van de president werden directeuren, hoogleraren en professoren van Nederlandse afkomst aan het Koninklijk paar voorgesteld. Daarna vertrok het gezelschap naar het gebouw van de „Rachkam Graduate School waar Hare Majesteit een eredoctoraat werd aangeboden. In de grote hall van deze school, waar de plechtigheid werd gehouden, bevon den zich o.a. tien Nederlandse studen ten. die aan de universiteit van Michi gan studeren. De president zeide. dat deze bijzondere zitting werd gehouden ter ere van het Koninklijk Paar van een land. waar mede Michigan jarenlang zeer nauwe banden van vriendschap onderhoudt. Hij zeide dat de universiteit van deze staat in het bijzonder trots is op haar banden met Nederland. Hel betekent een erkenning van de geest, zoals gemanifesteerd door Ko ningin Juliana en in het bijzonder door haar Koninklijke bijdrage voor de vrede en het welzijn van de naties, dat de universiteit van Michigan be sloten heeft haar een ere-doctoraat in de rechtswetenschappen aan te bieden. Professor Karl Litzenberg, hoogleraar in de Engelse taal, las vervolgens de overwegingen voor. die geleid hebben tot het verlenen van het ere-doctoraat. Hierin worden aangehaald de woorden, die Alfred Lord Tennyson 100 jaar ge leden schreef over Koningin Victoria en die zoals hij zeide ook zeer goed op Koningin Juliana kunnen slaan: „A thousand claims to reference closed in her as mother wife and queen". (Een duizendvoudig eerbewijs aan haar als moeder, vrouw en Koningin). Koningin Juliana zeide in haar ant woord, dat zij het ere-doctoraat aan vaardt als een bewys van de levendige vriendschap die tussen de twee naties bestaat. De Koningin en de Prins waren tegen het middaguur voor de lunch de gast van de universiteit. De lunch werd ge bruikt in de terraskamer. „Ik ben mij ten volle bewust van de grote betekenis van een graad, toege kend door Uw universieit. waar èl wat zij doet van groot belang is in zeer wijde kring", zo zeide de Koningin ver der. „Ik ben er van overtuigd, dat het de cultivering van de vrijheid van de geest is, die Uw universiteit dat unieke over wicht in de menselijke samenleving geeft, die vrijheid van de geest, die voor ons allen zo onontbeerlijk is. De vrije menselijke geest, zal bij zijn zoeken naar waarheid en wijsheid, niet gedwarsboomd worden, maar hij gaat onverbiddelijk door. Hy. die een frag ment van de waarheid heeft gevonden, zal haar nooit kunnen loochenen, maar zal er van moeten getuigen. Er is geen schoner zaak dan op tc komen voor de waarheid, die men zelf heeft ont dekt. De mens weet, dat hij vertegenwoor digend is voor het leven en niet voor de dood. zyn macht te opteren voor het leven is de voornaamste macht die hy heeft op zyn simpele pelgrimstocht van de wieg naar het graf. Op een zeer zonderlinge manier ïykt mens, tegen zyn eigen wezen m. vaak de dood inplaats van het leven te vertegenwoordigen. Nu, in onze tyd, wordt de keus tus sen de twee uitersten acuut voor iedere verantwoordelijke voorman op het gebied der wetenschap, zowel als voor hen. die leiding geven op andere gebieden, zy zijn allen op zoek, ieder van uit hun Het schijnt, dat wel het uiterste gevergd wordt van het menselijke waarnemingsvermogen, en toch ligt daar voor iedere onderzoeker nog steeds een volgend verschiet. Het verstand moet zich uitstrekken naar wijsheid en genie, ten einde verder en nog dieper te kunnen zien en een schep pingskracht te bereiken als nooit te voren. In deze verlichte en levende sfeer van de geest, houdt de mens op de almachtige meester van de stoffeiyke wereld te schijnen, waar hy zo ver schrikkelijk faalt. )Vy mensen hebben in feite geen almacht over leven en dood w-y kunnen dit in alle ootmoed erkennen. Het is ons echter wel gege- Ann Arbor en begaven zich naar Will Run Airport, vanwaar zy met een Constellation van de Amerikaanse luchtmacht naar San Fransico vertrok ken Daar landden zij veilig op het vlieg veld en werden ontvangen door de bur gemeester, Eler Robinson. Het bezoek aan Michigan is dus thans voorbij. Wij menen wel te mogen zeggen dat d°ze staat, waty zovele Nederlanders een bestaan hebben gevonden, de groot ste spontaniteit van deze tocht heeft opgebracht Het bezoek aan Grand Ra- Gids en Holland heeft zonder twyfel een oogtepunt gevormd, voor zowel de Ko ningin als de Prins. De Koningin vertelde ons met volle teugen genoten te hebben van de over gave en het enthousiasme, waarmede vooral het Nederlandse deel der bevol king van Michigan de ontvangst had voorbereid. Het programma voor heden omvat i o.a. een receptie in het stadhuis te San Francisco, een byeenkomst met verte genwoordigers van vrouwenorganisaties, een lunch met leden van de Kamer van Kooph.mael en etn receptie voor Ameri kanen van Nederlandse afkomst Morgenochtend vertrekt men naar Los Angeles. Gelogeerd wordt daar in het Beverly Hills hotel, een paar kilometer buiten de stad De Koningin en de Prins zullen mor gen de filmstudio's van de „Metro Gold- wyn Mayer" bezoeken. Zondag wordt een tocht gemaakt langs enkele Nederlandse boerderyen in de buurt van Los Angeles en zal een kerk dienst worden bijgewoond in de Her vormde Kerk in Paramount. De Ko ningin zal na afloop plaats nemen ineen Canadees toestel, dat haar en een zeer beperkt aantal leden van haar gevolg naar Ottawa zal brengen. De Prins reist naar New York door. waar hij een lezing zal houden voor de „Society of automotive engeneers". Koningin fuliana cn Prins Bcrnliard lezen lachend een van de schrifte lijke vragen, die gesteld werden tijdens de persconferentie, welke het Koninklijk Paar hield in Zijn hotel kort na de aankomst in Detroit. Nederlandse invoer voor 97 gedekt Volgens de voorlopige gegevens van het C.B.S. bedroeg de waarde van de invoer in Maart 1952 f. 774 millioen (v. m. f.724 millioen i. terwijl voor ern waarde van f.751 millioen (v. m. f.643 millioen I werd uitgevoerd. Het dek kingspercentage steeg van 89 op 97"7 en bereikte zodoende weer bijna het evcnwichtsnlveau. Vragen over Westerlings' arrestatie en invrijheidstelling Het lid van de Tweede Kamer de heer Donker Arb.) heeft aan de Minister van Justitie de volgende vragen schrif- telyk gesteld: Wil de minister ter geruststelling, zo mogeiyk, van de gealarmeerde publieke opinie op de kortst mogeiyke termyn de Kamer nauwkeurig inlichten over de juiste toedracht van zaken bij de arrestatie en de daarop gevolgde in vrijheidstelling van Westerling? Wil de minister voorts de Kamer om standig inlichten over het standpunt, dat de regering inneemt met betrekking tot de mogelijkheid ener strafvervolging tegen Westerling, alsmede met betrek king tot haar houding ten opzichte van het door Indonesië gedane verzoek tot uitlevering? Tijdens haar bezoek aan het ge reconstrueerde Thomas Edison- laboratorium in Greenfield Village probeert Koningin Juliana een imitatie van het orgel te bespelen, dat door President Roosevelt des tijds aan Edison ten geschenke werd gegeven. Edison's medewer kers plachten in de weinige ogen blikken van ontspanning gedurende hun arbeid bij het orgel liederen te zingen. Men hoopt op regeringsbemiddeling (Telefonisch van onze Brusselse correspondent) De besprekingen, welke gisteren in de Belgische algemene paritaire raad. die de werkgevers- en werknemersafgevaar digden op het hoogste niveau groepeert, plaatsvonden, leidden niet tot een over eenkomst inzake de voortzetting van de winterpremie van 50 centimes per uur voor de arbeiders en 100 francs per maand voor employé's. In October 1951 weigerden de patroons deze premies te betalen, en toen nam de regering het initiatief om deze 50 cen times per uur door middel van een ex- portheffing te financieren. Een brief brengt Frons dorpje in opschudding (Van onze Parijse correspondent) Wie zal zeggen of iemand in Lan- cloitre, dat Franse dorpje van een paar honderd zielen in de buurt van Poitiers, nog wel eens een keertje aan Guérin dacht? Zeker is in elk geval, dat de aangetekende brief, waarmee hij na acht jaar plotseling een eerste levensteken gaf in zijn vroegere dorpje de uitwerking had van een bom. Maar een bom. die »iaan op. o oo uui uiiui Hoogwater te Katwyk (doodty). Dit nummer bestaat uit 12 pagina's De heren J. Smidt. technisch ambte naar bij de Rijksluchtvaartdienst en J. Akerboom, constructeur bij Fok ker. bouwden in hun vrije tijd een nieuw t) pe éénpersoons zweefvlieg tuig. (te T 10. naar eigen ontwerp. De spanwijdte bedraagt 15 meter, de lengte 6y2 meter. Gewicnt (ledig) 190 kg. gewicht vliegend 250 kg. De maximumsnelheid is 220 km. de minimumsnelheid 55 km per uur. Voor zover bekend is zal de T 10. aan de bouw waaraan de ontwerpers ongeveer 2y2 /ot,r geweikt hebben, het eerste zweef vliegtuig met een metalen staart zijn. De prijs van het toestel zal aanmerkelijk lager liggen dan die van buitenlandse zweefvliegtuigen. Wij zien hier de heer Smidt bij zijn werk aan de T 10. die thans de voltooiing nadert. meer consternatie dan vreugde ver wekte. René Guérin is in 1939. als alle Fran sen van zyn leeftyd. gemobiliseerd en enkele maanden later door de Duitsers gevangen genomen. Zo nu en dan ont ving zyn vrouw uit zyn kamp nog wel eens een kaart, waarop een ongeoefen de hand een paar banaliteiten had ge schreven, maar die berichten werden steeds schaarser, totdat zy helemaal niets meer vernam. Dat was in 1944. Na de bevrijding deed de Franse regering navraag en nazoeking naar tienduizen den Franse gevangenen der voormalige Nazi-kampen, die niet waren terugge keerd. dus ook naar René Guérin. Het onderzoek leverde voor hem niets op en in 1947 kregen zijn nabestaanden uit Parys bericht dat Guérin als overleden moest worden beschouwd en zyn vrouw dus als weduwe, zyn naam werd gebei teld in het oorlogsmonument, dat voor het kerkje op het dorpsplein staat. En een Jaar later was zyn vrouw hertrouwd. De tyd had. zoals dat heet. de wonden geheeld en het leven had haar rechten hernomen. Tot dan die vermaarde brief kwam, waarin Guérin meedeelt, zich in een goede gezondheid te mogen verheugen en te hopen zyn vrouw, familie, vrien den en bekenden binnenkort in een zelfde toestand te zullen aantreffen. Als Guérin echter werkeiyk aan zyn plan nen om naar zyn geboorteplaats terug te keren, gehoor wil geven, dan doet hij er wel goed aan zich voor te bereiden op een ontvangst, die misschien niet onverdeeld hartelyk zal blyken. Hy heeft in Lancloitre nameiyk nog al wat complicaties verwekt en proble- I men opgeworpen, die de vreugde over zyn „wederopstanding" lichteiyk vergal len. Daar in ten eerste zyn vrouw, die „wettig" is hertrouwd en niet van zins biykt haar tweede echtgenoot weer voor de eerste ln te wisselen. Verder is er een zuster, die juist op het punt stond een huisje te verkopen, dat ze geërfd had. Ze zal nu die erfenis moeten delen met de doodgewaande broer. Indien die ten minste met de verkoop accoord gaat. En dan zyn er de burgemeester en de „administratie". Een dood-verklaarde herstelt men zo met één pennestreck maar niet in zyn vroegere rechten van levend burger. Zeker niet in Frankrijk. het land. waar bureaucratlus koning is Hy staat in verschillende boeken als overleden beschreven, met zegels. Attes ten en bewyzen. Die moeten dus alle opnieuw worden geverifieerd Daarmee gaat veel tyd verloren. Zal die operatie voor 8 Mei voltooid kunnen zijn? Waar- schUniyk niet. Maar waarom, vraagt ge, 8 Mei? Wel, dat is de dag, waarop in (Ingez. Med.-Adv.) Het beste van het beste alle Franse dorpen het ..appèl des morts" wordt gehouden, de gedenkdag der gevallen helden. De burgemeester, met de sjerp in nationale kleuren rond het middel geknoopt, houdt by die ge legenheid dan een patriottische toe spraak. ten besluite waarvan, onder het tromgeroffel van de garde cham. étre, de dorpsveldwachter, alle namen der ge vallen dorpsgenoten plegen te worden afgeroepen. De namen, zoals die op het monument staan vermeld. Zou voordien het administratieve onderzoek ter iden tificatie van Guérin nog niet zyn vol bracht. dan zal dus ook hij door de edelachtbare onder de gevallen nelden moeten worden herdacht. Het dorp gaat daar echter niet bepaald mee accoord. Want heldhaftig kan men zijn gedrag nu juist niet precies noe men. Waarom heeft hy b.v. zyn vrouw al die moeilijkheden aangedaan?, zo i raagt men zich nog voortdurend af. In zyn brief uit Duitsland heeft Guérin geschreven, dat hij ..wraak" wou nemen, omdat zij zich tijdens de oorlog niet goed gedragen zou hebben Het iele dorp weet wel beter. Maar een anonieme briefschryver zou zulke geruchten aan Guérin in diens kamp hebben oericht en deze zou daaraan geloof hebben gehecht. Meer geloof dan aan de brieven van zyn eigen vrouw. Nee. een hartelyk ontvangst zal hem niet worden bereid Maar intussen staat madame Guérin voor de moeilijkheid haar burgerlijke staat, die tot voor kort nog legaal was. opnieuw ln overeenstem ming met de wet te brengen. Aangezien haar eerste man niet dood biykt te zyn, leeft ze thans dus officieel in concubi naat Haar tweede huweiyk zal dus eerst ontbonden moeten worden. Dan zal ze moeten trachten van haar eerste men gescheiden te worden. En daarna zal ze p-"! kunnen hertrouwen met de ma... met wie ze nu vyf jaar onder één dak in gelukkige min heeft geleefd Het verhaal van René Guérin, de man die sedert acht jaar dood gewaand, het hu Myksgeluk van zijn vroegere vrouw komt verstoren, houdt deze dagen heel Frankryk bezig. Het is een dier ontel bare tradities, die de oorlog voor zo velen na jaren nog in petto hield Thans is de schatkist w> in beslag ge nomen door de herbewapenlngsuitga- ven, dat de regering in geen geval deze premie, welke per 30 April afloopt, ver der wenst te betalen. De regering zond de vakbondsleiders naar de patroons. Deze hebben gisteren op de paritaire raad volgend standpunt verdedigd: sedert Korea zyn de ionen in België met 17 pet. verhoogd, de pryzen slechts met 11 pet. Men kan dus niet beweren, dat de koopkracht van de ar beiders onder de rush van de pryzen heeft geleden. Integendeel, op het ogen blik dalen de pryzen. In Maart daalde de Index der detailprijzen met drie punten, en in April waarschijniyk met twee punten, waardoor de koopkracht van de arbeiders nog groter wordt. Bovendien is op het ogenblik by het parlement een wetsontwerp aanhangig gemaakt, dat het aantal bijkomende be taalde verlofdagen voor de arbeiders zal verbogen. Sommige arbeiders zullen al dus zes dagen dubbel betaalde vacantle- dagen genieten. Hieruit vloeit voor de patroons ander half procent nieuwe sociale lasten voort. De eis van de socialistisohe vakbon den van een ineens te betalen premie van 800 frs. per arbeider over de res terende maanden van 1952 vonden de patroons onverantwoord op een ogen blik dat de meeste industrieën met een verkoopscrisls hebben af te rekenen en alleen nog de staalindustrie onder be vredigende voorwaarden werkt. De katholieke vakbonden waren het met de socialisten eens om te verklaren, dat de arbeiders recht hebben op een deel van de formidabele winsten, welke de industrie door de speciale oorlogs conjunctuur heeft opgestreken. Beide grote vakbonden hebben samen 1 200.000 leden, welke in staking zullen gaan wanneer de patroons halsstarrig blyven weigeren Maar gisteravond leek het niet onmogelyk, dat de regering eerstdaags een compromis zal .voor stellen. Eisenhower wint in New Jersey De officiële einduitslag van de ln de Amerikaanse staat New-Jersey gehouden voorverkiezingen voor het aanw-yzen van candidaten voor de presidentsverkiezin gen ln November a.s. is. wat betreft de uitgebrachte republikeinse stemmen, als volgt: generaal Eisenhower 387.854, se nator Taft 228.380 en oud-gouverneur Stassen. die thans rector is van de uni versiteit van Pennsylvanië. 23.187 stern- Gouverneur Stevenson heeft na het bekend worden van de uitslag der stem ming in New-Jersey verklaard geen candidaatstelllng door de democratiscne party voor het presidentschap der Vere nigde Staten te kunnen aanvaarden. Stevenson heeft reeds eerder gezegd ge steld te zyn op zyn gouverneurschap van Illinois. President Truman heeft thans de di recteur van het programma voor de Amerikaanse hulpverlening aan het bui tenland <de „MSA"), Averell Hamman, krachtig aanbevolen als candidaat der democratische party voor de komende Amerikaanse presidentsverkiezingen. Dit is de eerste maal. dat Truman zich goedkeurend heeft uitgelaten over iemand, die als candidaat voor de ko mende presidentsverkiezingen werd ge noemd De president zeide het zeer te betreu ren. dat gouverneur Stevenson besloten had zich niet als candidaat beschikbaar te stellen. „Hy ls een goedwillend man en hy zou een goede candidaat zyn geweest", aldus Truman.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 13