Regeringsmaatregelen ter dringende stimulering van de export Een Zoeklicht f 0 1 91ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 5 April 10^2 Tweede Blad No. 27577 TT ij zijn weer op retour Nederlands bedrijfsleven voor grote moeilijkheden Vooruitziende blik van minister v. d. Brink (Van onze financiële medewerker). Wij schreven verleden week over Minister Lieftinck's verminderde zorgen, maar voegden er aan toe: Minister Van den Brink heeft er echter des te meer. Welnu, onze uiterst bekwame en actieve bewindsman voor Economische Zaken is thans met zijn zorgen voor de dag gekomen in een uitvoerige en duidelijk leesbare exportnota, die er ook géén doekjes om windt. Immers, de Neder landse exportpositie wordt bepaald zorgwekkend genoemd, hetgeen op het eerste gezicht wat bevreemdend is nu de Nederlandse handelsbalans zich de laatste tijd in gunstige zin heeft ontwikkeld en ook de Nederlandse betalings balans als gevolg daarvan er heel wat beter uitziet dan een jaar geleden. Terwijl onze goud- en deviezenpositie in het eerste kwartaal van 1951 nog met f. 180 millioen achteruitging, was er in dezelfde periode van 1952 een vooruit gang van niet minder dan f. 580 millioen, zodat de goud- en deviezenvoorraad de f. 21/2 milliard nadert. Maar Minister Van den Brink is er de man niet naar om zich door tijdelijke verschijnselen te laten misleiden. En hij is een van de eersten geweest, die heeft kunnen constateren dat het Nederlands voordelig saldo bij de E.B.U. van f. 287 millioen in Januari en f. 236 millioen in Februari tot f. 148 millioen is teruggelopen. We zijn dus weer op retour en daar regeren vooruitzien is, stelt de Minister thans enkele maatregelen in uitzicht om voor de toekomst de export zoveel mogelijk te bevorderen. WAAROM ZORGWEKKEND? Waarom is onze exportpositie eigen lijk zorgwekkend? In de eerste plaats omdat we. wegens het wegvallen van een groot deel onzer vroegere inkomsten uit Indonesië en het andere buitenland, in veel sterker mate dan voorheen op de export zijn aangewezen om de betalingsbalans in evenwicht te houden. Maar voorts, om dat onze export teveel gericht is op de landen van West-Europa en het export pakket te eenzijdig samengesteld en daarom zeer kwetsbaar is. Dit zou op zich zelf niet zo erg zijn, als we een vrij betalingsverkeer hadden en alle valuta van de West-Europese landen met die van de dollar gelijkwaardig waren. Maar dit is helaas nog altijd niet het geval en wanneer, zoals in 1951 het geval was, ca. 70 van de totale export naar West-Europa gaat, betekent dat een zwakke positie. Vroeger hebben we er al eens op gewezen, dat de export naar de V.S. van 1938 tot 1951 slechts van 3", tot 4.3 is gestegen, die naar Zuid-Amerika van 3 tot 3 4 en die naar Oost-Europa en de overige landen zelfs is teruggelopen. Nu is dat niet uitsluitend onze schuld, want Minister Van den Brink constateert terecht, dat de Nederlandse handelspolitiek voort durend heeft te strijden tegen de hoge invoertarieven van vele landen, waarbij ook de V.S. moeten werden genoemd. En dit. is een van de oorzaken, waarom de Nederlandse dollarinkomsten slechts de helft van onze dollaruitgaven uit maken. Het wonderlijke feit ligt er, dat de V.S. ons in de vorm van Marshall hulp en thans via de Mutual Security Agency steunen (voornamelijk voor de defensie*-, maar dat zij aan de andere kant de eigen productie tegen de export van Nederland beschermen. AFNEMENDE WERKGELEGENHEID Het is wel zeker, dat de Nederlandse regering en het Nederlandse bedrijfs leven voor grote moeilijkheden staan. Uit de verslagen van vele grote indus triële ondernemingen heeft men kun nen zien, dat de gunstige resultaten, over 1951 behaald, voor een goed deel aan de export zijn te danken geweest, daar in de meeste gevallen de omzet In hel buitenland is teruggegaan. De exportmogelijkheden zijn de laatste tijd echter door opschorting van de liberalisatie, de in sommige landen bestaande noodzaak tot vermindering van de import Frankrijk, Engeland, Australië, Zuid-Amerika aanmer kelijk verminderd en het is onder deze omstandigheden geen wonder, dat de exportactiviteit daardoor wordt be lemmerd, nog af gezien van de vele moeilijkheden, welke bij de uitbrei ding van de export moeten worden Er behoeft niet aan te worden getwij feld of de afnemende werkgelegenheid in ons land is een van de drangrede nen voor de regering om met maatre gelen van algemeen beleid en van fiscale aard het bedrijfsleven te stimuleren. In dit licht moet men ook de tijdelijke opschorting van de credietrestrictie zien, waartoe de Nederlandsche Bank thans heeft besloten, een paar maanden nadat de Wet op de Credietbeperking door Minister Lieftinck dringend noodzake lijk werd geacht voor de handhaving van het monetair evenwicht. Van een spanning In de credietverlening is In tussen geen sprake geweest. De banken hebben wel zoveel Inzicht en ervaring, dat zij geen onverantwoorde credieten hebben verleend, wat ook wel blijkt uit de financieringsmoeilijkheden, waarme de tal van bedrijven thans hebben te worstelen. Want wel is aan de vergro ting van de voorraden een eind gekomen en zijn de prijzen van vele grondstoffen wol, katoen, jute, sisal, rubber en nu gelukkig ook papier gedaald, maar de kopersweerstand is nog altijd zo groot, dat van een snelle inkrimping van voor raden geen sprake is, terwijl bovendien in vele gevallen voorraden tegen sterk verlaagde prijzen moeten worden ver kocht, waardoor het bedrijfskapitaal van de ondernemingen uiteraard ver mindert. WAAROM ZO INGEWIKKELD? Het is toe te Juichen, dat de Neder landse regering zich de nood van het bedrijfsleven aantrekt. Zij ondervindt trouwens zelve de gevolgen er van, door dat bjjv verschuldigde belastingen niet worden betaald en ter wille van het in stand houden van de werkgelegenheid telkens nieuw uitstel moet worden ver leend. Ook de in uitzicht gestelde maatrege len tot vergemakkelijking van de export zullen het Nederlandse bedrijfsleven welkom zijn, met name de fiscale tege moetkomingen in de vorm van restitutie van verevenningsheffing voor de export naar landen buiten West-Europa, de mogelijkheid om een onbelaste export- reserve te vormen en aanschaffings- en voortbrengingskosten versneld af te schrijven. In totaal is hiermee een be drag van rond f. 70 millioen gemoeid, dat de schatkist zal derven, maar dat toch nog slechts een zeer klein bedrag is tegenover het totaal van de fiscale lasten, waaronder het bedrijfsleven ge bukt gaat. En wij vragen ons af waarom de tegemoetkoming aan het bedrijfs leven weer zo ingewikkeld wordt ge maakt en waarom men niet radicaal voor heel het bedrijfsleven een vermin dering van fiscale druk toestaat door verlaging van bestaande tarieven. Want ook de bedrijven, die niet exporteren, hebben het moeilijk en indirect is ook een verlaging van de kostprijs bij deze ondernemingen voor de export van be lang. De steeds meer gecompiceerde structuur van de belastingwetgeving komt intussen aan één categorie van de bevolking ten goede, dat is de Neder landse accountancy. OP DE BOEKENMARKT Tm ee historische romans Barend de Graaff: „GEBRANDMERKT". De Muidertoren, Amsterdam x.j. Jan Mens: „DE WITTE VROUW". Uitgeversmaatschappij Kosmos. Amsterdam 1952 De historische roman stelt hoge eisen aan de schrijver. In de eerste plaats dient deze een grondige studie te maken van de tijd, waarin hij zijn verhaal wil plaatsen. Hij behoort op de hoogte te zijn van het dagelijkse leven, van de kleding, de meubilering, de huizen. Hij heeft zich moeten verdiepen in de pro blemen van de eeuw, van de wijze van regeren, van de wijze van rechtspreken, van de rechten en plichten van de be stuurders en van de burgers. Hij moet kennis hebben genomen van de sociale verhoudingen, hij moet weten wat men at en dronk, wat men deed en wat men dacht, hoe men reisde, hoe men feest (Ingez. Med.-adv.) vierde en hoe men rouwde. En dat is nog lang niet alles. Het voornaamste wat de schrijver doen moet, is zich in kunnen leven in de mentaliteit, in het karakter en in de mogelijkheden van een dergelijk leven, van dergelijke per sonen, die hij wil plaatsen in zijn op historische gegevens gebaseerde verhaal. En zeker niet als laatste, rest hem nog de taak al die gegevens en al die ver worvenheden te verwerken tot een ge schiedenis, waarbij de toehoorder niet alleen geboeid luistert, maar ook on uitwisbaar de indruk moet krijgen dat het klopt, dat men in die bepaalde periode zó en niet anders geleefd moet hebben. Jan Mens en Barend de Graaff heb ben zich al deze grote moeiten zeer zeker getroost en zü zijn er in ge slaagd hun lezers geboeid bezig te houden, al hebben zij ook niet Ifet peil bereikt van een Helnrich Mann of een Kate O'Brien. In zijn roman „Gebrandmerkt", die speelt in de achttiende eeuw in de stad Brouwershaven, roept de Graaff het beeld op van een avonturier van groot formaat, een avonturier dan in de on gunstige zin van het woord, een leuge naar, een schriftvervalser, een dief, maar tevens een ontwikkeld mens met intelligentie en mensenkennis. Deze man is de zoon van een moeder, die misleid is door de beloften van haar adelijke minnaar en twee kinderen ter wereld gebracht heeft. De houding van de zoon. Kamerling tegenover de wereld is een reactie en een wraakneming op dit onrecht. Hij zal de wereld van machthebbers verslaan en wel met hun eigen wapenen. Dat hij na een aantal jaren vol complicaties toch tegen de i In Maart 20.000 werklozen minder Hetaantal bij de Arbeidsbureau's ge registreerde mannelijke werklozen daal de in de afgelopen maand van 166.016 tot 145.387, t.w 105 962 geheel werklozen (vorige maand 126.3191, 38.959 DUW- arbeiders (38 077) en 466 geheel werkloze wachtgelders (1620). Deze daling hangt samen met het seizoen. Dit jaar nam de werkloosheid sterker af dan in Maart vorig jaar, toen de daling ruim 12.000 bedroeg. De oor zaak hiervan was, dat de werkloosheids daling in Februari j.l. werd geremd door slechte weersomstandigheden. Het aantal als werkloos geregistreerde vrouwen daalde van 8378 tot 7576. Voor een deel was deze vermindering het ge volg van de tijdelijke vraag naar huis houdelijk personeel in verband met de voorjaarsschoonmaak. De vraag naar vrouwelijk personeel steeg mede hier door van 9265 tot 9653. BATIG SALDO KINDERBIJSLAG- VEREVENINGSFOND 1950 BIJNA f 29 MILLIOEN. Verschenen is het verslag van het kin derbijslag-vereveningsfonds over het jaar 1950. Dat jaar heeft een overschot op geleverd van f. 28 774 586.05. Het batig i saldo in het kinderbijslag-verevenings fonds is hierdoor per 31 December 1950 i gestegen tot f 74.930.830.16 In 1950 werden in totaal 727 558 kin derbijslagboekjes uitgereikt voor in to- taal 1.716.611 kinderen. Er werden 264.618 boekjes uitgereikt voor één kind, i 210.995 voor twee, 119 139 voor drie, 62.920 voor vier. 33 231 voor vijf. 17.730 voor zes, 9.632 voor zeven, 5.039 voor acht, 2615 voor negen, 1097 voor tien, 399 voor elf, 122 voor twaalf, 18 voor dertien, twee voor veertien en één voor vijftien kinderen. VOOR DE JEÜGD RAADSELS voor allen om uit te kiezen; de Groteren (1116 jaar) vijf, de Kleineren (7—11 jaar) drie goede oplossingen. Naam, leeftijd en adres onder de goede oplossingen. Op de enveloppe de aanduiding: „RAAD SELS". Inzenden naar BUREAU LEIDSCH DAGBLAD, of naar WASSTRAAT 38. tot uiterlijk Dins dagmorgen 9 uur. I. Kruiswoordraadsel (Ingezonden door Jeanne Warners) Telt voor twee goede oplossingen. 2. .A 5 <-) 12 10 >9] h ZJ ls 26 Horizontaal: 1. tennisterm. 4. grappenmaker (zonder staart). 6. merk van besohuit en koek. 8. hoge achting (ouderwets). 9. vreselijk. 11. zuiver. 12. grondsoort. 14. leert men op school. 17. viervoetig dier. 20. zie 1 horizontaal. 22. stuk goed. 23. tegenovergestelde van op (4 lett.) heer (Spaans). 26. voorzetsel (2 lett.); lichaamsdeel. 27. familie-lid. Verticaal: 1. plaaggeest. 2. iedereen 3. medeklinker; bevestiging. 4 wortel. 5. stand der edelen. 6. natuurverschijnsel. 7. achting (3 lett.) als 8 horizontaal); hemellichaam. 8. water in Friesland. 10. afgekorte jongensnaam. 11. opstootje. 13. inhoudsmaat. 15. muzieknoot. 16. dagelijkse bezigheid. 18. overal. 19. poste restante (afk. en omgekeerd). 21. soort spyker. 24. en anderen (afk.); klinker. 25. spoedig. II. (Ingezonden door Koos Boom) Welk voertuig vormt door omzetting der klinkers een meisjesnaam? III. (Ingez. dooT Liesje Ravensbergen) Ik ben een stad in Indonesië van 8 letters. 1. 3. 8, 6 tegenstelling van hier; 4, 5. 3, 6, 7 bevindt zich in een aard rijkskundeboek; 2, 8 tegenovergestelde van nee. IV. (Ingezonden door Coos Schouten). Verborgen plaatsen. 1. Nee, Peter, dat mag niet 'Neder land). 2. Het Spaarde is een water (Bel gië). 3. Jan en Ant werpen stenen in het water. (België). V. (Ingezonden door Marijtje Stavleu) In de hokjes komt van boven naar beneden en van links naar rechts het zelfde te staan. 1. Jonger 2. Halfbloed. 3. Hoogstaand. 4. Vertaler. VI. (Ingezonden door Adrlaan Jansen) Wat eet men met smaak, ook al heeft een ander het reeds In de mond gehau? VII. (Ingez. door Simon Hamerling) Mijn eerste is het tegenovergestelde van oud; mijn tweede een groot water oppervlak; mijn derde een ander woord voor grond; mijn geheel een groot eiland. OPLOSSINGEN der raadsels uit het vorige nummer. 1. Alice in Wonderland; 1. anker; 2. lama; 3. ibis; 4. Corry; 5. Eliza; 6. imker; 7. naden: 8. Wodan; 9 olmen; 10. neen; 11. doolhof; 12. Emmer, 13 rouge; 14. lelijk; 15. Abram; 16. noord; 17. duinen. 2 lei, den; Leiden. 3. 1 slagroom: 2. caramels; 3. peper munt; b. katjesdrop. 4. Al is de leugen nog zo snel, de waar heid. achterhaalt haar wel. Geld, gal, leeuw, naald, hè, zeehond, Cor. wassen, zeil, aria, hert, haat. 5. De letter o (omdat er nooit een eind aan komt). Andere goede oplossing: de letter 1 (el). 6. Stadskanaal; 1. s; 2. P.T.T.; 3 Baarn; 4. raadsel; 5. raadsheer; 6 Stadskanaal; 7. betrappen; 8. planeet; 9. kaars; 10. kat; 11. 1. 7. Paard, baard, waard, gaard. 8. Deventer; venter, ter. Beste raadselnichtjes en -neefjes. Een klein, makkelijk, krulswoordraad- ook op! Gelukkig beetje beter dan vorige week want. hoe hard velen van Jullie toch naar een beetje koude verlangd zullen hebben dit Jaar, om tenminste te kunnen schaatsen, déze koude storm was toch wel Iets anders! En bij niemand welkom! En nu naderen we de Paasvacantle al weer. Iedereen hoopt natuulljk op mooi weer tochten naar de bollenvelden zullen bij de meesten van Jullie wel op het vacantle-programma staan! De rap- portentljd ls ook al weer bijna achter de rug. zoals Je weet. ben lk daar ook altijd erg benieuwd naar. Dus: weer stof genoeg voor de volgende brief. Ans Naber Fijn, dat J< school bent. Wat een bof, dat Je deze postblaadjes vond worden ze alle voor de raadsels gebruikt? Ze zijn erg leuk. Heb maar geduld, er komt zeker een raad sel van Je In de krant maar er zijn zoveel raadsels, die door kinderen worden in gestuurd, dat Je wel even moet wachten! Ton n y Mulder Nu, dat kan lk me best voorstellen, dat het véél te koud was om bulten te spelen. Annle Blokhuys Natuurlijk mag Je meedoen, van harte welkomJa, het was goed, dat Je direct de oplossingen er bi) hebt gedaan. Gerda Keunlng Je hebt dus een lelijke smak gemaakt, maar de gevolgen vielen geloof lk. nog al mee Het testen was zeker wel vermoeiend! Wat leuk, dat Je met een meisje ln Canada correspon deert. Koos Boom Hartelijk dank voor de Ingezonden raadsels. W 111 y B 1 t e In de tweede sok heb Je blijkbaar niet zo veel plezier meer. Maar je kunt een paar warme sokken met dat koude weer nog best gebruiken. Henk Blote Hartelijk dank voor het raadsel. Leuke tekening! Joke de Roodc Ja, lk hoop, dat Je komst nu weer blijvend ls. De proefwer- kentljd ls nu zeker wel achter de rug? Al kan Je dan niet meer naar Den Haag. de logeerpartij In de vacantle weegt daar best tegenop! Dank voor het raadsel. Henny de Leen Hartelijk (Jank voor de véle raadsels Inderdaad kan Ik nu weer vooruit! Ja. we hebben een koude week achter de rug. (Jzlg koud! Loesje van Wees el Hartelijk dank voor het raadsel. Het tweede, dat van de hokjes, ls wel wat aan de moeilijke kantl Joke van Driesten En. ls mijn heer B. ondanks het lelijke weer nog ge komen? Fijn, dat de gym Je zo bevalt. Jaap Wouters Dank voor Je Ingezonden raadsel. DoortJe van Royen Nu deze keer, zal Je ook wel niet veel moeite heb ben met de raadsels. Leuke tekening stuurde Je op! T 1 n 1 e S t o 1 Hartelijk dank voor de raadsels Ja, de tweede was weer eens een ander soort; lk kan me voorstellen, Nelle Tol - niet veel zomer Moeder nog me dag n Het v Nee, het weer bracht ons deze week! Feliciteer Je haar verjaardag was i fijne dag. ten Dat testen was dus een langdurige geschiedenis, nog lan ger dan een gewone morgen op school. Annle Laterveer En. hoe was het rapport? Ik ben ook erg benieuwd! Joke Olivier Repelsteeltje was dus ongeveer het laatste, wat Je zusje en broertje op de kleuterschool meemaakte1). Hoe beviel hun de eerste dagen op school? Is Tlnle ook al. wat gewend? sje n s b e Wat goed ging verdiend fijn. dat de oefening het pluimpje Netty Heuzen Ik verheug me al op de tekening van deze keer Ja. dat lijkt me ook \yel gezellig, om samen de raad sels op te lossen. Dank voor de Ingezon den raadsels. Thea Heuzen Inderdaad, het was veel te koud, om bulten te spelen. Dank voor het raadsel. Goed raadsel weer met die Ijzige wind; dat blijkt al weer! Elly Brandt Tjonge, wat een goede verjaardag heeft Keesje gehad e" zoveel belangstelling! Wat heeft hij veel leuke dingen gekregen nu heeft hij heel wat om mee te spelen Wat gaat dat snel. nu ls hij al weer drie Jaar Wllly Ladan Allereerst nog ge feliciteerd met Je verjaardag, het was zeker een fijne dag. Is Je kamertje mooi ge worden? Nee, het lekkere weer voor Ie nieuwe blouse moet nog komen. Hopenlljk met Pasen! Jannle Ladan Heb Je een goed rapport gehad? Ja. we zijn nu al weer aan de laatste rond bezig Joke Smittenaar Wat Jaap Veltman Wat een feest dagen achter elkaar! Feleclteer allen har telijk van me! Sander Duparc Hartelijk dank voor het raadsel Het leren van Je buur- i meisje kwam Jou dus goed van pas! Bep Arbouw Ja. het ls erg Jam mer van al bloemen die nu weer neer- I geknakt zijn. Wie had dat nu ook ver wacht! Plet van Schalk Al ls het dan r.u wat koud geweest, ln de zomer ls het een fijn ochtendwandelingetje naar school. Beatrix Kleer Gefeliciteerd met de overgang. Je zit dus nu al ln de hoog ste klas: Bij de volgende ronde hoor je nu bij de Groteren Teunl vanWelzen Ja. het weer veranderde zo snel en grondig, dat mijn praatje ln de krant van vorige week al helemaal niet meer opging Reuzejammer i van alle bloemen. Laten we maar hopen j op spoedig zomerweer. Jeanne Warners Heb Je een mooi rapport gekregen? Naar welke klas ben Je overgegaan? Je verheugt Je natuur lijk al op de vacantle! Mie eke He tje - Je z Maar als Je er u vacantle? Dltty Bor rapport' Daar Gefeliciteerd m voor net raaasel. Nee, ln de Over- reel van de kou bulten. >mt Toch nog geen - Inderdaad een mooi Je zeker wel blij mee. - -vergang! de Brammie Laga aren de raadsels bijna geheel goed. Jaapje Lagas Is de verkoudheid eer over? Nu. erg lekker weer was het let. om bulten een sneeuwpop te gaan ..aken! Goed, om opnieuw verkouden te worden. Ja, Jullie hebben dus ook al ln het donker gezeten Sliep JU nog niet' Fijn. dat het onderzoek goede resultaten opleverde. der Graaf Wat een mooie cijfers had Je op Je rapporti Die mogen er wezen. annle Smittenaar Dat ls dus hele overgang: van school ln het huls- houden. Bevalt het goed? Ie Roman Dus Jullie bou- recht samen het poppenhuis op. Dat zal nog wel een heel werkje zijn. Nu hopen, dat het ln de vacantle goed ls, dan kun Je veel naar bulten trekken. Hartelijk dank voor het raadsel. dus nu op de vakschool en hoe bevalt het? Ik ben erg benieuwd Je rapport ls goed: Je bent ln de rekenvakken het minst sterk, geloof lk. Jacqueline Lichte Hartelijk gefeliciteerd met Je verjaardag' Ik hoop, dat Je verder een fijne dag zult hebben, en dat Je ondanks Je beterschap toch blijft meedoen met de raadsels. Ie weer beter I de raadsels. Agnes Langezaal Nog gefelici teerd met Je verjaardag. Wat een heerlijke lekkernij op school. Hartelijk dank voor de Ingezonden raadsels. Tlnle Jansen Het ls dus bij Jou een uitgebreide Paasvacantle! Wat ga Je na deze maand doen? Adrlaan Jansen Inderdaad heb je goed geraden Kruiswoordraadsels heb Ik op het ogenblik genoeg en van de andere soorten ook Het enige waar Ik nog wel eens naar moet zoeken zijn grote spreekwoordenraadsels Blijkbaar ls er op het laatste ogenblik toch nog een raadsel voort' m0UW Stallen: hartelijk dank er Plet Jansen Gefeliciteerd met Je overgang' Nee. het voetballen viel natuur lijk met recht ln het watert lge fange^i u y m Wat Ik ben blij, dat de Padvinderij tel Kw - Je i nog wennen aan Je 10 Jaren! gezellige lange nu toch weer naa gaat. lk vond het Met Je broer zal de zaak wel weer goed marcheren. Feliciteer Je broer N. met zijn bevestiging en Je zusje Riek met haar verjaardag Ja. dat wordt een dag van ernst en vrolijkheid tegelijk! Een bijzon dere Zondag. Voor Vader ook een felici tatie; voor zijn diploma neem lk mtjn 1 petje (hoedje) af Een mooi rapport Henny. ga zo door' En dan de vierde felicitatie ln Jouw brief met Je overgang. Groeten aan allen thuis. Dit was het weer. Jullie hebben me deze week erg verwend met raadsels; nogmaals mijn hartelijke dank er voor! Allen har telijk gegroet door Jullie raadseltante en tot volgende keer. Mevrouw M. J. BOTERENBROOD. lamp loopt, was welhaast onontkomen- lijk. Men kan nu eenmaal niet door- lopend iedereen voor de gek houden. Doch de liefde van zijn vrouw ls sterker dan alle verachting en vernedering, zo dat wij op de laatste pagina getuige zijn van de romantische geboorte van zjjn zoon. De roman „De Witte Vrouw" van Jan Mens speelt twee eeuwen eerder in de stad Monnikendam tijdens het eerste doordringen van de leer van Maarten Luther in Nederland Wendelmoet Klaasdochter of Wein- tjen Klaas zoals zij genoemd wordt, is een historische figuur en de eerste vrouw, die in ons land om derwille van haar overtuiging verbrand werd. Wein- tjen is de dochter van een visser, be gaafd met een natuurlijke intelligentie en een goed stel hersenen. Haar geliefde sterft gedurende een pestepidemie en zijzelf slaat zich met haar zoon dapper door het leven. Zij wordt huishoudster bij de schout Reyer Jans en de ver houding tussen deze ontwikkelde, ironi sche, gedesillusioneerde man van mid delbare leeftijd en het meisje is werke lijk uitstekend van psychologie. De band tussen deze twee mensen blijft door het hele boek voelbaar, de invloed die zij geestelijk op elkaar gehad hebben, be stuurt voor een groot deel hun hande lingen, ook als Weintjen in Amsterdam getrouwd is. Na de dood van haar man vestigt zij zich echter met haar twee kinderen weer in Monnikendam en eigenlijk haars ondanks wat de feiten betreft, maar begrijpelijk naar haar karakter geoordeeld, komt zij in ver binding te staan met de „ketterse" leer en het is dan ook eerder haar veront waardiging om de knevelarijen van de kerkelijke en wereldlijke overheid en haar strijd voor de vrijheid van denken en handelen dan haar godsdienstige overtuiging, die haar in een kwade reuk doen komen en haar eindelijk in de kerker en op de brandstapel brengen. Het boeiende tafereel, dat Jan Mens weet op te bouwen van deze vrouw, haar tijd en haar omgeving is voorwaar geen geringe prestatie en het beeld van Weintjen. die haar christendom metter daad belijdt, zal de lezer bijblijven. CLARA EGGINK. -Cj Was Zondag op d£ flmstel \iwlc doxi ettj, maóc ons Ujotd won Et Vjoxxmujaax. I00b[o&i qojj&cs dxe. de landsteinat p eruung kronen.1- (dm 'ZeaiseTékerz1e)ttiel cujorui sdioten tolkten diplomas uüt aan. bniue factluigen Vost duiven vjot .^oVtiendetf club" <3ai f689.75 voot T.B.C bestrijding, pcachtiq! Et was een cotbQÜan sfioio met fuzt tafoznete voót.. en un (k be.handfi.(mcj ïïaximznkoor S.lFqaiqcxve iaxiq op haat plaagde Uisbttwn avond,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 15