PRAESIDIUM LIBERTATIS
VAL DA
663 namen bevestigen liet
Erelijst der omgekomen Leidse
alumni en oud-alumni 1940-'45
Frans regeringsrapport
over het Europese leger
Populair Opera-concert
der Rotterdammers voor K. en 0,
DONDERDAG 7 FEBRUARI
Waardevol getuigenis
Aan de vooravond van de dies natalis van de Leidse Academie zijn vele
van haar alumni en oud-alumni nog eens herinnerd aan de offers, die hun
gemeenschap zich heeft getroost om het trotse devies ..Praesidium Libertatis"
waardig te zijn en daarmede een onmisbare basis te bevestigen voor haar
belangrijke wetenschappelijke, culturele en sociale functie.
Het is heel veel, het ,,haec libertatis ergo"en men beseft dit eerst recht,
wanneer men de indrukwekkende lijst van bijna zevenhonderd Leidse acade
mici onder ogen krijgt, voor wie „dit alles" dat voor de vrijheid geofferd
dient te worden in de jaren van de jongste oorlog het offer van het leven
heeft betekend.
Langdurige
voorbereiding
noodzakelijk
Meer dar» zes. büna zeven jaren zelfs,
zijn er na de oorlog verstreken, voordat
tenslotte deze erelijst van slaohtoffers
is verschenen. Het is het tegendeel van
gebrek aan eerbied en waardering ge
weest dat de zo late verschijning heeft
veroorzaakt. Slechts met prijzenswaardig
verlangen van de Gedenkteken Commis
sie om de lust zo betrouwbaar en vol
ledig mogelijk te maken, veroorzaakte
de late verschijning van dit .In Memo-
riam"zoals de huidige rector magni
ficus prof. dr J. H. Boeke in zi)n voor
woord opmerkt.
Onmiddellijk na de heropening van de
Leidse Universiteit m 1945 werd het al
gemeen verlangen uitgesproken, om op
de een of andere wijze de herinnering
levendig te houden aan de offers, die
..Leiden" zich heeft getroost om de vrij
heid in de ruimste zin te bevechten.
In tweeërlei vorm is deze „cenotaaf"
thans tot stand gekomen, n.l. door het
aanbrengen van twee gedenkramen in
het Groot Auditorium op 25 Nov. 1950.
tien jaar na de befaamde rede van prof.
mr R. P. Cleveringa, die de klaroenstoot
werd waarmede de gemeenschap van de
Leidse Academie openlijk het verzet
tegen de onderdrukking proclameerde,
en door het verschijnen van deze ere
lijst omstreeks de andere voor de Univer
siteit zo gewichtige datum, de achtste
Februari, waarop de Stichting van de
Academie wordt herdacht.
Bij de onthulling der gedenkramen
deelde de toenmalige reetor. prof. dr
S. T. Bok mede. dat de verschijning van
de erelijst op de eerstkomende dies
plaats zou vinden, en dat deze lijst 580
namen omvatte. Het is een jaar later
Nederlandse afvaardiging
naar Lissabon
De 9e zitting van de Raad van Mi
nisters van de landen van het Noord-
Atlantische Verdrag zal op 16 dezer te
Lissabon aanvangen
De Nederlandse afgevaardiging naar
deze bijeenkomst is als volgt samenge
steld
Mr D. U. Stikker, minister van
Buitenlandse Zaken. prof. mr P. Lief-
tinck. minister van Financiën, ir C. Staf.
minister van Oorlog, prof. dr J. R. M.
van den Brink, minister van Economi
sche Zaken. jhr. mr A. W. L. Tjarda
van Starkenburg Stachouwer. ambassa
deur in bijzondere zending, mr E. N.
van Kleffens. minister van Staat, bui
tengewoon gezant en gevolmachtigd mi
nister te Lissabon: dr H. M. Hirschfeld.
buitengewoon en gevolmachtigd ambas
sadeur. Regeringscommissaris voor het
economische en militaire hulpprogram
ma; jhr. mr H. F. L. K. van Vreden-
burg. buitengewoon gezant en gevol
machtigd minister, leider van de Neder
landse delegatie op de Paruse confeien-
tie voor de organisatie van een Europese
Defensiegemeenschap: vice-admlraal Jhr
E. J. van Holthe. voorzitter van het co
mité van de Ver. Chefs van Staven.
Beperking diplomatieke
vrijheid rond Moskou
ontoelaatbaar
Stappen in
gemeenschappelijk overleg?
Op vragen van het Tweede Kamerlid,
de heer Goedhart iP.v.d A.i betreffende
de beperkte bewegingsvrijheid van de te
Moskou geaccrediiteerde diplomaten heeft
minister Stikker schriftelijk o.a. geant
woord. dat deze inderdaad nog verder
ingekrompen is.
In een op 15 Januari ontvangen cir
culaire werd medegedeeld, dat voortaan
de diplomaten een aantal steden, die tot
nu toe nog wel beaooht kon worden,
niet meer zouden kunnen bezoeken en
c'at voor het bezoek aan een 20-tal dis
tricten binnen een straal van 40 km
rondom Moskou gelegen, die tot nu toe
vrij konden worden bezocht, in den ver
volge toestemming van het Ministerie
van Buitenlandse Zaken en van het Mi
nisterie ran Oorlog zou dienen te wor
den gevraagd. Tevoren was de situatie,
dat de diplomaten in Moskou zich bin
nen een straal van 50 km vril rondom
Moskou konden bewegen, terwijl alleen
voor het bezoeken van een 10-tal bin
nen die straal gelegen districten toe
stemming behoefde te worden gevraagd.
Het is. aldus minister Stikker, vol
strekt ontoelaatbaar, dat in strijd met
de internationale gebruiken de bewe
gingsvrijheid van de diplomaten, ver
tegenwoordigers van bevriende mo
gendheden, op willekeurige wijze wordt
ineeperkt.
H-t zal derhalve noodzakelijk zijn
om in gemeenschappelijk overleg tus
sen de betrokken mogendheden stap
pen te ondernemen om te bevorderen,
dat een normale bewegingsvrijheid
aan buitenlandse diplomaten in Mos
kou en d- andere landen achter het
IJzeren eordjjn wordt toegestaan. Mocht
zulks niet mogelük blijken, dan ral
moeten wo-den nagegaan in hoeverre
dce inbreuken on <ip vo'kenrechtelijke
gebruiken aanleiding kunnen geven,
ten aanzien van de vertegenwoordi
gers van de landen, die zich hieraan
schuldig maken, bepaalde beperkende
maatregelen te nemen.
geworden, en het zijn bijna honderd
namen méér geworden. Een illustratie
van de moeilijkheden waarvoor de sa
menstellers van de lijst zich geplaatst
zagen en een aansporing tot dank-
Heukelom. Vooral door laatstgenoemde
zijn moeizame naspeuringen verricht in
allerhande documentatiemateriaal zoals
honderden gedenkboeken van allerlei be
drijven en Instanties, lusten van het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumenta
tie. het Informatiebureau van het Ne
derlandse Rode Kruis, het Nederlands
Indische Rode Kruis en de Vereniging
van Ambtenaren bij het Binnenlands
Bestuur terw ül grote medewerking werd
ondervonden van het secretariaat van
Koningin Wilhelmina.
Door deze zeer gedegen documen
taire arbeid bevat net op het Acade
misch Historisch Museum berustend
archief van de Gedenkteken Commissie
in vele gevallen meer bijzonderheden
dan die. welke tenslotte in de erelijst
werden opgenomen.
Ook b|j het samenstellen van deze
lijst moesten bepaalde criteria worden
aangelegd, ondanks het feit. dat het
hoogste offer nauweiyks verenigbaar is
met een commissoriaal oordeel over de
vraag of dit nog wel ..binnen de grenzen
valt". Om een voorbeeld te noemen: een
oud-alumnus overlijdt enige tijd na de
oorlog. Moet aangenomen worden dat
kele gevallen uiterst moeilijk was, daar
over een definitief oordeel uit te spreken.
VELE DECENNIA.
Het is een indrukwekkende en ont
stellende lüst geworden, een lijst van
louter namen met (indien bekend)
vermelding van de plaats waar het
hoogste offer werd gebracht, zonder
verdere details. Zeshonderd drie en
zestig namen, gerangschikt naar het
jaar van inschrijving in het Album
Studiosorum, een lijst die aanvangt
met de naam ..Eugene Ch. M. G. Ge-
radts", ingeschreven in 1873, en eindi
gende met alumni, die in 1940 werden
ingeschreven en derhalve alleen de
eerste schreden in de Academische
wereld hebben kunnen zetten. In de
eerste jaren na 1873 slechts hier en
daar een naam. maar beginnend met
1897 uit ieder jaar een steeds groeiend
jaarlijks contingent
TYPERENDE VERDELING.
Typerend is, dat van de vroegste jaren
voornamelijk Joodse alumni vermeld
staan, en veelal als overlüdensplaats de
afschuwelijke liquidatiekampen. In die
jaren komen ook veel slachtoffers voor
die niet een actief doch een passief
(b.v. honger) aandeel hadden in de of
ferande aan de vrijheid.
Allengs verschuift dan. de jaren door
lopende. het beeld. Meer en meer treden
plaatsen in het Verre Oosten, voorna
melijk Indonesië en Burma, op de voor
grond als laatste oord van omgekomen
Leidse oud-alumni. Dat waren ae men
sen. die geruime tijd na hun studie in
de kracht van hun leven vielen in het
Oosten, waax vooral Nederland zulk een
baarheid, dat pas thans, nu sommigen
een toekomstige krachtproef van vrij
heid en recht dichterbij menen dan de
jongstleden beproevingen, getuigenis
kan afleggen van de wijze, waarop
„Leiden" zich aan een door het voor
geslacht opgelegde taak verplicht acht.
NORMEN NOODZAKELIJK.
De samenstelling van de lijst werd
toevertrouwd aan de Gedenkteken Com
missie. waarin zitting hadden de rector
magnificus, prof dr H. van de Waal.
prof. dr W. van der Wouac. pref. dr J.
J. L. Duyvendak. dr W. C. Braat cn de
I praeses van L.S C. en V.V.S.L., terwijl
teen zeer omvangrijker navorsingsarbeid
I werd verricht docr de conservatrice van
J het Academisch Historisch Museum, me
vrouw O C. D. Idenburg—Sieijenbeek van
Help Uw darmen
bij hun zo belangrijk werk.
[Neem eens per week 1 of 2
dit een gevolg was van ontberingen, on
dergaan in Dachau. Theres.enstadt of
1 waar dan ook. waar hij jaren werd ge
kweld? In sommige gevallen zal een
antwoord zonder twijfel Ja" luiden, doch
m andere gevallen is gerede twijfel ge-
j rechtvaardlgd. Voor de meestcn onzer
i rijn de beproevingen van de oorlogsjaren
niet ongemerkt voorbij gegaan en de
term .dat heeft hem minstens tien jaar
I van zijn leven gekost" Z3l misschien
I wel juist zijn in vele gevallen, maar ls
j n:mmer op die juistheid te controleren.
J Er zijn tUdsgrenzen vastgesteld voor
opneming in de lijst, en wel voor Neder-
i land ran 10 Mei 19405 Mei 1945 en
i oor Indonesië ran 8 Dec 1941—14
Aug. 1945 Voor de gevallen van hen, die
na deze tüdsgrenzen zijn overleden is
het oordeel gevraagd van een daartoe In
gestelde commlss.e van medische hoog-
leraren, welke als algemene richtlijn
i heeft vastgesteld, dat als slachtoffers
van de oorlog kunnen worden beschouwd
zij. die voor 1 Jan. 1947 zijn overleden
i als gevolg van ontberingen gedurende de
oorlogsjaren.
Opgenomen ziin de namen der over
ledenen. die voorkwamen in het Album
Studiosorum en die tot de Civitas in de
ruimste zin behoorden. Gestreefd is naar
het weglaten van de namen der „on-
raderlandsl.evenden", hoewel het ln en-
Ecn schets van de gebrandschilder
de ramen, die bij zovele Universi
taire plechtigheden de achtergrond
vormen van woorden, waarin de
diepe zin van de idealen van de
Leidse Academie wordt uitgedrukt.
Deze schets is van de hand van de
rector magnificus ten tijde van de
onthulling dezer ramen, waaraan
het gedenkboek onverbrekelijk ver
bonden is. prof. dr S. T. Bok.
Waarschuwing tegen herstel
„Wehrmacht"
De Franse regering heeft het parle
ment In een rapport gewaarschuwd,
dat, als het zich niet accoord verklaart
met het oprichten van een Europees
leger, het enige alternatief de weder
geboorte van de „Wehrmacht" zal zijn.
Indien men. om politieke of practische
redenen, er niet in zou slagen een oplos
sing voor het vormen van een Europees
leger te vinden, zouden de Verenigde
Staten wellicht er op staan West-Duits-
land in een andere vorm te laten deel
nemen, aldus het rapport.
Militaire deskundigen waren het er
over eens, dat een doeltreffende ver
dediging onmogelijk was zonder de
steun van de Bondsrepubliek. Boven
dien zouden de Westelijke mogendhe
den nooit er mee aceoord gaan, dat
West-Duitsland buiten het \Vest-
Eurupese defensiestelsel zou blijven.
Het rapport dat ter hand is gesteld
aan de leden van de commissies van
defensie en buitenlandse zaken van de
Nationale Vergadering, komt daarom tot
de slotsom, dat. indien West-Duitsland
niet zal deelnemen, „de enige oplossing
zal zijn de vorming van een „Wehr
macht". hetgeen meer dan wat ook moet
worden gevreesd".
Volgens het rapport wil de Franse
regering de betrekkingen tussen de Nato
i waarvan West-Duitsland geen lid is)
en het Europese leger als volgt regelen.
1 In bepaalde uitzonderlijke gevallen
zullen de Noordatlantische raad van
ministers en de raad van ministers van
het Europese leger gezamenluk politieke
kwesties bespreken. Voorts zal er voort
durend tussen beide lichamen overleg
worden gepleegd.
2 De Europese defensie gemeenschap
zal ln de burgerlijke diensten van de
Nato vertegenwoordigd zjjn door verbin
dingsofficieren
3 Officieren van het Europese leger
moeten worden gedetacheerd bij het
hoofdkwartier van de Nato en het
hoofdkwartier van generaal Elsenhower
(Shape).
De basis-eenheid van het voorgestelde
Europese leger zal worden gevormd door
een „gevechtsgroep" of lichte divisie, ter
sterkte van dertien duizend man. Drie
of vier van deze „gevechtsgroepen", die
allen van verschillende nationaliteit zul
len zUn. worden samengevoegd tot een
legerkorps.
Men verwacht dat de basis-eenheid
voor de voorgestelde Europese lucht
macht zal bestaan uit een „halve briga
de". ter sterkte van 74 vliegtuigen, met
twaalf tot achttien honderd man perso
neel. Het voornemen bestaat een aantal
van deze „halve brigades" samen te voe
gen lot de „Europese tactische lucht
macht".
Het aantal militairen, dat elk deelne
mend land voor het voorgestelde
Europese leger zal bijdragen, ls nog niet
vastgesteld.
Staten, die overzeese bezittingen heb
ben. zullen voor de verdediging hiervan
over aanvullende strijdkrachten mogen
beschikken.
vooraanstaande plaats in de leiding naar
ontplooiing heeft bekleed. In dat ver
band is het vermeldenswaard, dat niet
mindeT dan 151 van de 170 omgekomen
BB.-ambtenaren deel uitmaakten ran
de Leidse Civitas! Anderszüds zou b.v.
een Amsterdamse „erelijst" een opmer
kt üjk hoger percentage Joode slachtof
fers vermelden en een Wageningse HJst
aanzienlijk meer slachtoffers uit het
niet-bestuurlijke bedrijfsleven in Indo
nesië.
Na die vlotdgoif van slachtoffers uit
het Verre Oosten wordt het merendeel
der slaohtoffers uit de jongere jaren In
genomen door diegenen, die ln cf door
verzet zijn omgekomen. De plaats van
overlijden, bij de namen der slachtoffers
vermeld spreekt ln dat opzicht een dui
delijke taal.
BIJZONDERE EXEMPLAREN.
Een bijzonder ver/orgd exemplaar
van de erelijst wordt o.m. aangeboden
aan H.K.H. Prinses Wilhelm na. ter
wijl een ander bijzonder exemplaar
binnenkort zal worden geplaatst in een
vitrine ergens in het Academiegebouw.
Laatstgenoemd exemplaar zal telkens op
een andere bladzijde opengeslagen
voor de levende generatie van Leidse
alumni getuigenis afleggen van de
diepte en omvang van het Leidse de
vies „Praesidium Libertatis".
De overigens in omloop gebrachte
exemplaren van de erelijst, behelzende
een kort voorwoord van de huidige rec
tor, de tekst van de door prof. Duyven
dak uitgesproken rede bij de onthulling
der gedenkramen, een beschruving van
die ramen, een verantwoording van de
samenstellers en de chronologische ere
lijst. zijn op eenvoudige maar stijlvolle
wijze uitgegeven door De Universitaire
Pers Leiden. ZU zijn ln een eenvoudige
omslag gevat, waarop het Unlverslteits-
zegel en het „In Memonam 1940-1945"
prijkt.
flnecz. Med.-adv.J
Neem een doos echte
RAS T I L.L. E S
VERKOUDHEID
STADSNIEUWS
LE1DSCHE SPAARBANK
In de maand Januari 1952 werd er bij
de Leidschc Spaarbank ingelegd f. 731.993
en terugbetaald f. 546 592.67. Het aantal
nieuwe boekjes bedroeg 383 en het aan
tal afbetaalde boekjes 173.
Op 4 591 rekeningen van deelnemers
aan de Afhaaldienst werd f 67.345.25 bij
geschreven.
Er w eiden 449 busjes ter lediging aan
geboden met een gezamenluke inhoud
van f. 7.782.81.
Het bij de Jeugdspaardienst gespaarde
bedrag was f. 169.15.
Het tegoed der 30.494 inleggers bedroeg
aan het einde der maand f. 16.157.265,96
(zonder de rente over 1951).
BELGEN BRENGEN BEZOEK AAN
KAMERLINGH ONNES-
LABORATORIUM.
Een groep van ongeveer 50 Belgische
leraren, welke momenteel een bezoek
aan ons land brengt en o.a. belangstel
ling toont voor enkele inrichtingen van
onderwus te Amsterdam en Den Haag.
bracht gistermiddag een bezoek aan
het Kamerlingh Onneslaboratorium.
Het gezelschap werd ontvangen door
de adj.-directeur. dr J. v. d. Handel, die'
vooraf een inleiding hield over het we
tenschappelijk werk van dit laborato
rium. gevolgd door enkele demonstra
ties. Vervolgens bezichtigden de Belgi
sche gasten, o w. enkele hoogleraren,
het laboratorium. Geluktijdig maakte
een gezelschap van uit Luik afkomstige
studenten een excursie naar dit labo
ratorium. Zowel leraren als studenten
legden grote Interesse aan de dag voor
de wetenschappelijke arbeid en de
proeven.
De heer Tj. Kuypers, kassier van
de Coöp. Boerenleenbank te dezer stede,
zal deze functie niet op 1 Maart a.s.,
doch op 1 April neerleggen.
DRS F. J. POSTIIUMA orRA„.
INDUSTRIE-FINANCE^'
Gisteren heeft het DeMrl,„
en van de Nederl. Mij von^-
vn Handel de derde lunchhiÏÏ1^
m dit seizoen gehouden.
Drs F. J Posthuma. Drevru
teur van de Maatschappy
ring van het Nationaal Her-V^'»
hield een belangwekkende Ii2
„Industrie-financiering"
Het grote aantal deelnwiw,
lunch en de uitgebreide^,^
selrng. die op de inleiding
den duidelijk, dat er in het rw?'v-
Leiden zeer veel belangstel^?*
voor de problemen, welke rr>
dustrie-financiering verband
Voor de aanvang van de C?*
de voorzitter. de heer P A w?
o.a. mede. dat op 21 Maut .7^'
generaal M. R. H. Calmeyn i"
Departement Leiden ral
vPe Nederlandse bijdrage alT^-*
Europese verdediging's.
ACADEMISCHE EXAKRJ,
Geslaagd voor het doctoraal
Geschiedenis mej. A w Mue**?
Haag) doctoraal examen R*.'./
heer P. G Meijer Viol i^,'J
candidaatsexamen Klassiek, r_J'
de heer F. L. Bastet (Haarleai
Onze stadgenoot de zaneer a
Welbooren zal morgenochtend
via Hilversum I te horen ran b.
üederenprogramena bestaande
keuze van Hugo Wolfs Jiederv.ï
Jugendzeit". De uitzending rnrt- Z
de V A R.A. verzorgd voor he:
lijk programma. De pianist Corrvr
ven zal aan de vleugel begeleide-f
(Ingez. Med.-adT.)
Doof dat zonrbrandea
op Uw maag
met 'n paar Bonnlei.
'n Wonder, op hoe korte term',k
helpen. Binnen een paar minutn J,
vóór die Rennles zijn gesmolten «b
tong. behoort het zuurbranden t#
verleden. Rennics kunt U altid 7
overal Innemen, onopvallend, :;y.
water of wat ook.
Ook voor surrogaat kan m
erkentelijk zijn
Met een enkel woord
BINNENLAND
De oud-ambassadeur der V S. In ons
land. dr Herman Baruch. Is uit de V S
voor een particulier bezoek naar Lissabon
vertrokken. waar hu vroeger eveneens
ambassadeur der VS geweest ls Alvorens
De In 1912 door 28 fabrikanten op
gerichte Bord van Meubelfabrikanten,
waarin 370 fabrikanten zich hebben ver
enigd vierde gisteren het 40-Jarlg bestaan
Op de ln het Jaarbeursrestaurant gehou
den receptie kwamen tallozen het bestuur
feliciteren. De voorzitter, de heer A.
Kempkes had vele gelukwensen en cadeaux
ln ontvangst te nemen.
Gisteravond omstreeks half zeven Is
de mijnenveger „Marsdiep" weer vlot
getrokken.
Na een afwezigheid van 2j Jaar Is
de „Slamat" van de Kon. Rotterdamse
Lloyd gisteravond ln ons land terugge
keerd.
BUITENLAND
91 van de 386 cinema's van Chicago
ln 1951 sluiten wegens gebrek
bezoekers.
Uit Praag wordt gemeld, dat v»f
1 „Amerikaanse agenten", ale 12 Januari Jl.
wegens het bedrijven van splonnage ter
dood zUn veroordeeld, thans zijn terecht-
gesteld
Te Keulen zijn acht personen om het
leven gekomen, toen een ln de oorlog ge
bombardeerde woning, die voorlopig her-
Isteld was. Instortte.
De commissie voor de strydkraohten
vilt het Amerikaanse Huls van Afgevaar
digden heeft de belangrijkste punten van
een plan voor een algemene militaire op
leiding goedgekeurd. Achttlen-Jarlcen
zullen een opleiding vpn zes maanden
krUgen en vervolgens zeven-en-een-half
Jaar dienst doen bij de reserve.
I De nestor van de Argentijnse soclalls-
itlsche partij, de 78-Jarlge Enrique Dlck-
man. ls uit het dagelijkse bestuur der
partij gestoten omdat hy zonder machti
ging van de partu onderhandelingen met
president Peron zou hebben geopend. Het
partllbestuur beval voorts aan Dlckman
als lid der partij te royeren.
De Franse resident-generaal, graaf
'de Hauteclocque. ls naar Parijs vertrokken
om dc Tunesische kwestie met minister
Schuman te bespreken. HIJ zal het ant-
I woord van de bey op de Jongste Franse
I nota aan de Franse regering overhandigen.
Hoe men ook over een programma
van louter operafragmenten moge den
ken, een ding is zeker: het brengt
tallozen dichter tot een genre, dat in
ons land nog altijd te zeer veronacht
zaamd wordt, al is er dan dank zü
het streven der Ned. Opera werke
lijk de laatste jaren verbetering geko-
Men hoort ook veel operamuziek
door de radio: wellicht tevens als ge
volg hiervan was door vele K. en O.
inschrijvers verzocht ook eens een
opera-avond te organiseren, die Flipse
thans in dc vorm van een zg. „spec
tacle coupé" bracht.
Flipse is op velerlei terrein thuis en
met rij" bexende bezieluig stelde hij
zioh acnter deze opzet. Hu wist, ondanks
het uiteenlopende karakter toch een
programma samen te stellen, dat niveau
bezat en waarin een harmonische basis
te onderkennen viel.
Mozart. Von Weber. Verdi, Mascagni,
Meyerbeer en Wagner een hele af
stand hadden daarop een plaats ge
vonden.
Voor orkest: een tintelende, rhyth-
miscn strafte en toch luchtig gespeelde
„Zauberflóte'-ouverture. kernachtig in
de attaques en doorzichtig ram klank,
twee Traviata-voorspelen, waarin de
violengroep zich door klankmtensiteit
onderscheidde, het zangerige Cavalleria-
Ln ter me/zo cn de. ondanks inzinkingen,
toch magistraal opgebouwde, meeslepen
de Tannhauser-ouverture. met het stra
lende koper en de bewogen zingende
celli op de voorgrond.
Vier opera-voorbeelden, lang niet ge
lijk van waarde, maar waarbij op een
„populair" concert het succes bij voor
baat verzekerd is. Zij aioegen dan ook
budetalruke K. en O.-ers hevig in!
Voor solozang of duet met orkestbege
leiding: fragmenten uit „Die Zauber-
flöte" met het zo sterk aan Haydn her
innerende diuet „Bei Marmern" en de
geestige tweespraak tussen Papagenaen
Papgeno, die juichend van de talrijke
cn onvergankelijke Papagena'tjes zingen,
voorts Aeiunchen's aria uit Webers „Frel-
schtitz", Mozarts beroemd duet „Reich
mir die Hand, mein Leben". LeporeUo's
humoristische aria ..Schóne Donna" uit
Mozarts „Don Juan", het prachtige en
ontroerende „Ella giammi" uit Verdi's
„Don Carlos", de page-coloratuur „No-
bles Seigneurs" (Hugenoten van Meyer
beer) en tenslotte het nog steeds niet
afgezongen „Lied an den Abendstcrn"
van Wagmer, een der Tanmhauser hoog
tepunten.
Dit alles gezongen door de sopraan
Wilmy de Zwaan en de bas Anton E'.de-
ring.
De eerste zingt met charme, geest en
routine, de tweede ls echter een opera
zanger van formaat, wiens timbre zich
voor het genre bUzonder leent. Zijn or
gaan is in alle liggingen gaaf en zijn
voordracht en houding spreken van het
uiterlijke gemak, dat de van na
ture bu uitstek gedisponeerde operazanger
kenmerkt Speciaal in de Filippo-aria
trof hü door zijn uitmuntende vocale en
geestelijk ook diepergaande kwaliteiten.
Flipje heeft dit uitgebreide operame
nu. dat het al evenzeer uitgebreide audi
torium met gretigheid verslond, enthou
siast gtdii igeerd. Het orkest was zorg
vuldig op zijn taak geprepareerd en
dan ook in de orkestrale fragmenten op
z'n best. De samenwerking met de so-
1 riten leek ons Intussen niet altijd vol
doende harzrionischom dit te beriken
I rijn vermoedelijk meer repetities nodig.
De kunst 'om operasollsten. die zich van-
opera-orkest kunnen doen. is uiterst
moeilijk en het „klapte" dan ook niet
altijd.
Hetgeen niet wegneemt, dat de geheel
niet K enO -ers gevulde Stadszaal kiap-
I te. dat 't een lieve lust was!
e zijn naarover verncuga. want
't bewijst, dat de opera de Holland-rs
i in vuur cn vlam kan zetten en b(j hen
me-r geliefd is, dan men gemeenlijk
denkt.
Met dit al: de échte opera ru 1
nog bij lange na niet.
Het waren slechts onderdelen ni
't geheel en in de grond ran dt iu
zijn dergelijke fragmenten een
ding".
Ondanks alle goede bedoellnttiu
meer dan een surrogaat, bjj gebrelu
beter.
Maar zélfs voor een surropitli
men soms erkentelijk rijn!
Toonkunst-Jeugdconcert
bracht weer nieuwe winst
STORMACHTIG Sl'CCES V00I
FLIPSE'S „MUZIKANTEN"",
Het was gistermiddag weer «o u
sale toeloop van jonge muzieklief»
bers op het Jeugdconcert vu I»
kunst. De belangstelling is net
vooral als Flipse met zijn vertrew
orkest komt vertellen en din
lijkt er geen houden aan! Huis
deze belangstelling ookopoodmM
tijd stand houdt: wel. dan behoelitc
voor de toekomst geen antst l< k)
ben. dat de concertzalen leer aa
blijven. Maar dat op zichzelf is tr
het belangrijkste: belangrijker u 0
de jeugd wordt opgevoed lot «as
elementen die een basis vormt»
een rjjk innerlijk leven, dat reedis
gewerkt wordt aan iets, waartul
ziel op rijper leeftijd slechts ra
kan oogsten.
En hóe werkt Flipse daarau' i
hoeft het contact met de jeugd ie.'
zoeken: het is er. van stonde i! -
laat de jeugd eerst even uithoor:
dan is het muisstil, de aandacht C
zich.
Flipse vertelt iets van de
der ontwikkeling van de sjmpnov!
van de strenge i egels, waaraan «e?
nisten gebonden zijn. Hij leer!J'-11
bij hen dikwijls aankomt op lr' "P
ratie cn 99'ó transpiratie en d«
weet op slag. dat er gewerkt, buiP
werkt moet worden, om iets te
ken". M
Dan laat hij de Symphoma voorw
belorkest van de Milances Loc:»
Joh. Chr. Bach spelen en dc
meisjes zijn er volkomen .in
fend, dat al deze Italiaans getijiK™
luidende zonnigheid het resultaat u
een man. die naast de muzika.e
beschikking toch ook nog -
anders in z'n mars had: een
theoretische kennis en een gro.ei*
Iets. wat we ons allen moctct f
maken, willen we in het leven rij
stand brengen.
Het is het streven van de Twj
organisatoren, om op ieder J'-ë^
gramma ook een moderne con"P:f;-
plaatsen. Deze werd ons nu Kb»®'
de zeer onlangs hier reeds u
K. en O gespeelde ballet mii-
Strawinskv „Le baiser dc la
bewerking op motieven var.
kowsky. maar zo modern ge|r--.
teerd, zo puntig, rhythmiscn w
cn geestig, dat men door deze r.
illustratie van het begin lo.
geboeid blijft. Krg
Voor zijn doen is Strawinsk~~t
zeer gematigd, maar men °nc .1»
ieder deel zijn genialiteit, ril"
lend en origineel vernuft
Voor zover wij het konden
len werd ook de jeugd er dC'
ondanks, het grote contact
traditionele zin zo melodieuze a
Tot slot de bewogen p:c;jfry
Liszt: een compositie
zijn hart verpand heeft en
massale orkestbezetting, waar:i.
koper zo n belangrijke pan'J
heeft, een imponerende inw®
Flipse had alweer het PlC'
jonge vrienden en vriendir.nv
nen en zij hebben hem nodew
Het stormachtige applaus
ook dit Toonkunstconcert f*1, rij
nieuwe muziekenthousiastcr
heeft! gjflf
Daarvoor de on vermoeit»-
damse „muzikanten", zoals
zijnen zo graag noemt, onze
