DAGBLAD
Drastische bezuinigings-maatregelen
in Engeland
Ontspanning irt Egypte?
Verharde startbaan op Ypenburg
Adenauer"s politiek in een impasse
90ste Jaargang
WOENSDAG 30 JANUARI 1952
No. 27520
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 6per kwartaal: f. 0.47 per week
Witte Singel 1, Leiden Giro No. 57055
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red 21507
Engeland set het mes er in!
Nieuwe import-beperking, doeh
niet voor Europa
Ook liet toerisme getroffen
(Telefonisch van onze Londense correspondent).
ieuwe financiële en economische maatregelen, gistermiddag door kanselier
■Sard Austin Butler in het Lagerhuis aangekondigd, wijken principieel niet
„el af van die der vorige regering. Het zal niet gemakkelijk voor Labour zijn
*De maatregelen, welke nog verscherpt zullen worden bij de aanstaande be-
patin:. tasten het gehele maatschappelijke leven aan.
Het defensie programma zal onaange
tast blijven en de uitvoering er van zo
mogelijk versneld. De enige verzwakking
zal bestaan uit een aantasting van de
met een strategisch doel aangelegde
reserve voorraden, om importen te be
sparen.
ft meeste stappen vloeien logisch
uit de huidige beialingscrisis en
dan ook familiaar aan. Enerzyds
Sen zij de binnenlandse consumptie
■iet strikt noodzakelijke te beperken
Lit Mies kan worden geconcentreerd
Kfensie en export. Van de opvoering
nrfde uitvoer hangt het af of Engeland
wSerom m staat zal zijn economisch
2JrC te worden. Want daarmede al
ten k. :i het zijn voedsel en grondstof
fen! waarvoor het voor het foots te deel
Hhe: buitenland alhankelijk is, beta-
i.n sinds de Britse beleggingen tijdens
de'oorlog vrijwel zijn opgedroogd De
lasten van de herbewapening maken de
lltuat dubbel moeilijk. De regering is
er firn overtuigd, dat zij met aller mede-
^pr.g er ln zal slagen de Britse
lomie te stabiliseren Lukt dat niet
kan slechts een catastrophe volgen.
is een taak. welke door Engeland
■bensehappeliik met de andere leden
van het Britse Gemenebest zal dienen
IgÉorden uitgevoerd. Het onmiddellijk
is dat het verenigd koninkrijk eind
van dit jaar het tekort op de buiten-
frnfc» betalingsbalans terug zal brengen
p koe 000 000 pond sterling, en dat de
van het Gemenebest een surplus
■hetzelfde bedrag zal vertonen, waar-
K het sterling blok weer in evenwicht
de buitenwereld zal zijn.
De volgende stap is dan er voor te
nrgen. dat het sterling-gebied als ge
heel een overschot ten opzichte van de
H-sterhng landen vertoont, opdat in
een verdere toekomst het ideaal zal
kunr.-t. worden verwezenlijkt, namelijk
por.d sterling weer tot een vrij in-
■BBa:'oraal ruilmiddel te maken.
Ia November kapte Butler de import
met 350.000.000 pond sterling, thans
volgt een nieuwe importvermindering,
doch alleen uit landen buiten Europa,
lol een hedrag van 150.000.000 pond
Iterlinc. Toch is dit alles nog maar
«n begin. Voor de echte koude douche
tal de begroting zorgen, welke een
■Mand vervroegd is en op 4 Maart zal
worden ingediend.
De sensationeelste maatregel is het
ontslag van 10.000 ambtenaren in het
Itrslvolgende half jaar. Daarna zal
een nieuwe inkrimping van het amb
tenaren corps volgen. Zoals verwacht
werd, zal drastisch worden bezuinigd
op de voorlichtingsdiensten.
Deze crisis is erger dan welke ook in
de voorafgaande jaren en de vraag is of
Labour, als zy nog aan de macht was
geweest, alle onaangename besluiten op
het gebied der sociale voorzieningen zou
hebben kunnen omzeilen. In sommige
opzichten sloot Butler zich bjj zijn voor
ganger Gaitskell aan. die dan ook onge
twijfeld door Aneurin Bevan aanspra
kelijk zal worden gesteld voor de nieuwe
bedreiging van zyn troetelkind, de door
hem geschapen nationale gezondheids
dienst. waarvoor weer enkele nieuwe
tarieven zijn ingevoerd, zodat het kos
teloze karakter van de dienst hoe langer
hoe meer verdwijnt. Voor recepten zal
voortaan een shilling (ruim 50 cent)
worden berekend, een maatregel, welke
de Labour-regering reeds had genomen,
maar die Bevan als minister van ge
zondheid had geweigerd uit te voeren.
Deze maatregel beoogde destijds reeds
verkwisting tegen te gaan. Het Engelse
volk slikte watervallen onnodige medi
cijnen omdat het niets kostte.
De regering grijpt drastisch in door
een tarief voor tandheelkundige hulp in
te voeren, maar kinderen, zwangere
vrouwen of zogende moeders zijn vrij
gesteld.
Hierdoor hoopt de regering ook een
einde te maken aan de in hoge mate on
voldoende tandheelkundige verzorging
van de schoolkinderen. De gratis prui
ken behoren tot het verleden. Ook voor
sommige andere medische hulpmiddelen
zal de patiënt voortaan moeten betalen.
Voorkeursbedden in ziekenhuizen wor
den duurder, evenals kindercrèches.
Het onderwijs, waarvoor Labour het
ergste vreesde, wordt door Butler, die
tijdens de oorlog minister van onderwijs
was. en een belangrijke hervorming
invoerde, zo veel mogelijk ontzien. Hij
verklaarde onder toejuichingen, dat de
schoolgaande leeftijd <5 tot 15 jaar) niet
zal worden bekort. Bezuinigd zal echter
worden op de scholenbouw en de scho-
len-administraties. Het euvel van de
overvolle klassen zal dus helaas blijven
bestaan. De onderwijzers-opleiding zal
echter niet worden gefnuikt. Toen de
bedaarde Butler, die zijn beminlijke
manier van optreden zelden verliest en
steeds op de welwillendheid van zijn
toehoorders kan rekenen, verklaarde, dat
de regering de sociale voorzieningen in
volle omvang handhaafde, riep de op
positie: „nonsens!".
Paal en perk zal worden gesteld op
kopen op afbetaling omdat het zou lei
den tot aanschaffing van goederen, die
de mensen zich niet kunnen veroorloven.
Deze woorden verwekten bij de oppositie
een hevig protest.
Een tegenslag is zeker, dat de weder
opbouw van de gebombardeerde steden
in de knel komt en zal worden ver
traagd. Tabak wordt, zoals gebruikelijk,
het slachtoffer. Op de dollar-invoer
daarvan zal dit Jaar 23 millioen worden
bespaard. Toch verwacht de regering
geen schaarste. Sigaretten zijn namelijk
reeds schrikbarend duur en sigaren on
betaalbaar.
Het toerisme krijgt weer een slag:
omdat jaarlijks slechts maximaal 25
pond sterling 250.aan buiten
landse deviezen per persoon mag wor
den besteed. Voor ons land en Europa
zal dit een tegenvaller zijn. In No
vember was dit bedrag, dat daarvoor
nog 100 pond bedroeg, reeds gehal
veerd
Met opluchting vernam het Huis. dat
de regering van benzine rantsoenering
geen heil verwacht.
Een beslissing over vermindering van
import van Amerikaanse films is opge
schort tot het najaar, omdat de desbe
treffende overeenkomst dan afloopt.
De w)"l.els zullen geleidelijk aanweei
leger worden. En een oorlogsbeeld gaan
vertonen. Met name zal geïmporteerd,
niet gerantsoeneerd voedsel, vers of in
blik. dat een dankbare aanvulling was
op het saaie officiële dieet, van de toon
banken verdwijnen.
De rantsoenen zullen voorlopig wor
den gehandhaafd, doch Butler waar
schuwde, dat een verlaging onvermijde
lijk zal worden, indien de importprijzen
verder zouden stijgen.
Door de invoerbeperkingen zullen tex
tiel. meubelen, karpetten, schoeisel en
speelgoed schaarser worden.
De productie van goederen, waarin
metaal verwerkt wordt, zal met een der
de worden beperkt- Hieronder vallen on
dermeer motorfietsen, fietsen, radio- en
televisietoestellen, wasmachines, ijskas
ten. stofzuigers en sportartikelen.
Kapitaalinvesteringen, die op de ex
port en defensie worden gericht, zullen
met 150.000.000 a 200 000.000 pond worden
verminderd. Dit betekent een zesde van
de investeringen van 1950.
Het aantal auto's voor binnenlands
verbruik zal worden beperkt tot 60 000
particuliere en 60 000 vrachtwagens per
jaaT i tegen respectievelijk 110.000 en
100 000 in 1951).
Overwogen wordt, bepaalde bedrijven,
die niet in staat zijn te exporteren, stop
te zetten en de vrijkomende activiteit
op de export te richten. Door verplichte
opgave van vacatures en aanmeldingen
bii de arbeidsbeurzen zal er op werkge
vers en arbeiders drang, geen dwang,
worden uitgeoefend om de juiste men
sen op de juiste plaats te krijgen.
Zoals bekend is er in Engeland een
arbeiders tekort van een half millioen,
waarvan 175.000 ln d° vitale bedrijven.
De invoer van steenkolen uit de Ver
enigde Staten zal worden ingekrompen,
ook omdat de regering het een schan
daal vindt, dat Engeland, dat uit steen
kool bestaat, deze nog moet invoeren.
Integendeel, alles zal worden cedaai om
de export van deze brandstof Enge
ls nds belangrijkste ruilmiddel op te
voeren.
Gunstige factoren voor de Britse ex
port positie op dit ogenblik waren de
verhoogde stanlleveranties uit Amerika,
de zo juist- afgekomen toewijzing voor
defensie-doeleinden van 300 millioen dol
lar en de aankoop in de afgelopen 24
uur van 25.000 ton rubber in het ster
ling gebied.
I De export naar de Verenigde Staten
zal. naar algemeen verwacht wordt, in
de tweede helft van dit jaar sterk toe
nemen.
In Labourkringen stond men gis
teravond nog gereserveerd tegenover
Butlers programma. Er was critiek. dat
.hj) te ver was gegaan met de sociale
afbraak en ten aanzien van de kapi
taalinvesteringen, welke een blijvende
schade voor het land zouden kunnen be
tekenen
Tijdens de debatten, die vandaag en
morgen zullen worden gehouden, zal
blijken: hoe de eigenlijke reactie van de
socialisten is Attlee verklaarde in ieder
geval. d3t de oppositie evenals leder an
der de gehele stabiliteit van het land
hersteld wil zien.
Ministers die niet terugkeren
Lieftinck, In 't Veld en
Van den Brink
(Van onze parlementaire redacteur).
Naar wij uit doorgaans goed inge
lichte bron vernemen zullen de minis
ters Lieftinck en In 't Veld bij de a.s.
Tweede Kamer-verkiezingen géén
candidatuur aanvaarden.
In politieke kringen wordt er voorts
rekening mee gehouden dat minister
Van den Brink evenmin zal terugkeren.
Op het ogenblik is het in ieder geval
zó, dat prof. Van den Brink generlei
ambitie schijnt te hebben om na de
Tweede Kamer-verkiezingen in de poli
tieke arena terug te keren.
>3. -:
Eden steekt de hand uit! I
De Britse minister van buitenlandse t
zaken. Anthony Eden. heeft in het
Lagerhuis het aanbod aan de Egyptische
regering, om de onderhandelingen over
herziening van het Brits-Egyptische I
verdrag van 1936 te hervatten, her
nieuwd.
WEERBERICHT
Toenemende dooi
Ce Bilt verwal tot morgenavond:
«vond en vannacht weinig wind en
Shet\ïaatSen m'st b,J temperaturen
bevrolici n,efPUnt Morgen overdag zwaar
dooi m en'ge regen en toenemende
cle.V' If en later in de kustprovin-
krachtige wind tussen ZuidWest en
d 'Opgemaakt te 10 uur).
JANUARI
É°p: 8-23 uur; onder: 17 24 uur.
P op: 5 59 uur; onder: 23.59 uur.
r te Katwj)k te 6.25 en 18.44
f bestaat uit zes pagina's.
De Amerikaanse sergeant S.
Hcrshbergcr uit Caton heeft uit
handen van de Nederlandse militaire
attaché te Washington, kolonel A.
L. van den Berg (links), te diens
huize een Nederlandse militaire
onderscheiding ontvangen.
Het Bronzen Kruis. Iicm toegekend
door Koningin fuliana. verkreeg hij
omdat hij zijn leven waagde om
ingesloten Nederlandse troepen in
Korea te ontzetten.
Het aanbod was reeds op 19 November
J.l gedaan.
Eden verklaarde, dat de gebeurtenis
sen in de Suezkanaalzone Engelands
vermogen en vastbeslotenheid om zijn
rechten krachtens het verdrag van 1936
te handhaven tot een ogenblik waarop
een nieuwe overeenkomst tot stand kon
worden gebracht" niet hebben verkleind
„Het is het doel van de Britse regering
overeenstemming te bereiken over rege
lingen voor de toereikende verdediging
van de Kanaalzone, welke tegemoet zou
den komen aan de Egyptische verlan
gens". aldus Eden.
Een regeling leek hem mogelijk, ook
al had het Engelse leger niet anders
kunnen handelen als had plaats gevon
den.
Dooiweer in de stad: Overschoenen
gevraagd
van Ismallia hebben besloten, dab
Ismailia weer onder de hoede van de
Egyptische politie zal worden gesteld.
De Vrijdag j.l. gevangen genomen
Egyptische politiemannen zullen'heden
worden vrijgelaten. Ook 150 bij inciden
ten te Tel el Kebir gevangen genomen
Egyptische politiemannen zullen in da
loop van de komende dagen groepsge
wijze in vrijheid worden gesteld.
De Egyptische minister van binnen
landse zaken heeft een beroep gedaan
op het volk om de autoriteiten te helpen
de „samenzweerders van de incidenten
van 26 Januari op te sporen". Hij zei,
dat de politie een diepgaand onderzoek
instelt naar de oorzaken van de recente
ongeregeldheden.
Het zenden van Britse troepen die op
Cyprus gestationneerd zijn naar de
Suez-kanaalzone. overzee en door da
lucht is opgeschort als gevolg van de
wijziging van de toestand in Egypte.
H.K.H. Prinses Beatrix die morgen
haar veertiende verjaardag viert.
(Opname M. Woldrlngh N F.K.)
Regeringsbeslissing is gevallen:
Medio 1953 vliegveld geheel klaar
De regering heeft besloten op de aanvrage van de gemeente Rotterdam
om machtiging te verlenen voor het aanleggen van de verharde startbaan
in de Zestienhovense polder, afwijzend te beschikken. De overwegingen, die
hiertoe hebben geleid, waren o.a. dat het gemeentebestuur van Rotterdam
de aanleg van bedoelde startbaan niet alleen ziet als noodzakelijk voor de
vestiging van het bedrijf van Aviolanda in Rotterdam, doch ook als een begin
van een commercieel vliegveld.
Thans zal op korte termijn worden bevorderd de totstandkoming van een
verharde startbaan op Ypenburg, waar naast het noodzakelijke militair lucht
verkeer voorlopig ook ongeregeld commercieel verkeer kan worden toegelaten.
ZAAK SULTAN' HAMID II
GECOMPLICEERD
De zaak van Sultan Hamid Is een ge
compliceerde aangelegenheid, waarvan
nog niet is vastgpsteld door wie deze
dient te worden behandeld De medede
ling a's zou de kwestie zyn overgedra
gen aan het Hooggerechtshof zijn on
juist, aldus deelde een woordvoerder
van de Procureur-Generaal te Djakarta
mee.
Het aanleggen van de verharde start-
baan ln de Zestienhovense polder zou
volgens de regering niet alleen grote in
vesteringen en extra verlies van cultuur
grond medebrengen, doch ook in het
kader van de militaire vliegvelden geen
aantrekkelijkheid hebben. Ook uit indu
strialisatieoogpunt komt de aanvrage
niet voor Inwilliging in aanmerking, om- I
dat Aviolanda op reeds bestaande vlieg-
velden vestlgingsmogelijkheid zal kun
nen vinden.
De beslissing is voorts in overeen
stemming met de conclusies van de
meerderheid van de Commissie Ringers
blijkens haar rapport van 13 Juli 1950,
aldus de regering.
Behalve verschillende Haagse autoritei
ten. betoonde ook de heer F. Diepen, dl-
recteur van de N V Dlepen-vliectuigen.
zich uiteraard zeer verheugd over het
besluit van de regering. i
..Op 15 Maart gaan we met het ver
groten van de startbaan beginnen, zo
zeide hij en aan het eind van het
jaar hopen we een zeer belangrijk deel
van de werkzaamheden beëindigd te
hebben. De starthaan zal dan voor een
belangrijk deel klaar zijn en m"dio
1953 hopen we geheel gereed te zijn".
Dit gereed zyn zal dan betekenen,
dat er in het midden van het volgend
jaar een startbaan van 1830 meter op
Ypenburg zal zyn. dat het stationsge
bouw uitgebreid zal zyn en dat de ver
lichting en de rolbanen aan de eisen
zullen zijn aangepast.
De heer Diepen noemde het besluit de
meest logische oplossing. Hij stelt zich
voor. gezien de afstand tot Rotterdam
en de service, die Ypenburg aan de ha
venstad kan geven, veel te kunnen doen
om de Maasstad over haar teleurstelling
heen te helpen.
Saarkwestie biedt gevaarlijke
aspecten
Het West-Duitse kabinet heeft be
raadslaagd over de moeilijkheden, waar
voor dr Adenauer geplaatst is door de
beroering, die in Duitsland opnieuw is
ontstaan over het probleem van de toe
komst \an de Saar. Naar professor
Hallstein. die het kabinet berichtte over
zijn onderhoud met minister Schuman.
verklaard heeft, waren de van Franse
zijde verstrekte inlichtingen nog te on
volledig om tot besluiten te komen. Met
Sovjet-Unie in gebreke gesteld
De politeike commissie van de VN.
heeft met 24 tegen 9 stemmen bij 25
onthoudingen een resolutie goedgekeurd,
die de Sovjet-Unie in gebreke stelt wat
betreft de nakoming van een verdrag
van vriendschap en bondgenootschap met
China. De resolutie stelt verder, dat de
Sovjet-Unie de Chinese communisten
heeft gesteund in hun strijd tegen de
nationalisten. Verwacht wordt, dat deze
door nationalistisch China ingediende
resolutie ook in de algemene vergade
ring. waar een meerderheid van twee
derden vereist is. zal worden aangeno
men. Onder de vele onthouders hadden
sommigen betoogd, dat de VN de klok
niet terug kunnen zetten en dat de po
litieke commissie niet gerechtigd is een
oordeel te vellen over de wettigheid van
internationale verdragen Aan de stem
ming is een debat van drie dagen voor
afgegaan.
Verder heeft de politieke commissie be
sloten de behandeling van een Latijns-
Amerikaanse resolutie, welke verzoekt om
advies van het internationale gerechts
hof inzake de toelating van nieuwe le
den. te laten rusten tot de volgende ge
wone zitting van de algemene vergade
ring De beslissing hieromtrent werd ge
nomen met 41 stemmen voor, zes tegen
en 11 onthoudingen.
Morgen zal de politieke commissie de
kwestie Korea behandelen.
De bey van Tunis weigert nog steeds
de Franse hoge commissaris Jean de
Hauteclocque, die nieuwe Franse voor
stellen voor een hervatting van de on
derhandelingen by zich heeft, te ont
vangen Diplomatieke kringen te Parys
zijn van mening, dat de bey de onder
handelingen wel wil hervatten, doch dat
hy onder druk staat van extreme na
tionalisten. die beseffen, dat hoe langer
de spanning duurt, hoe moeilijker het
zal zyn tot onderhandelen te komen.
De Franse regering is vastbesloten om
haar voorstellen hoe dan ook binnen
24 uur aan de bey te doen toekomen
zodat hij geen verontschuldiging zou
kunnen laten 2elden. a's hij niet op de
voorstellen heeft geantwoord.
Overigens is de toestand in Tunis
thans rustig.
name kon hij nog met zeggen of da
bondsrepubliek officieel protest zal aan
tekenen. In regeringskringen neigt men
vooreerst naar een afwachtende houding
om het woord aan Parijs te laten. Naar
\erluidt heeft echter de bondsregering
eigen voorstellen met betrekking tot
het Saargebied in petto. Men zou een
soort Europees statuut voor het gebied
willen ontwerpen, dat tevens zou inhou
den. dat Saarbruecken tot zetel van
Europese organen, zoals het plan-Schu-
man zou worden.
In politieke kringen in Bonn over
heerst de mening, dat door de jongste
ontwikkeling de regering Adenauer in de
critiekste fase is komen te verkeren, dia
zy tot nog toe heeft doorgemaakt.
Dr Adenauer is zloh er van bewust,
dat de Franse stap ook door de scherp
ste Duitse protesten niet meer onge
daan kan worden gemaakt. Anderzijds
ziet hij zich voor de moeilijkheid ge
steld. dat het plan voor het Europee
leger in de nieuwe omstandigheden niet
meer verzekerd zou kunnen zyn van
een meerderheid in de Bondsdag. Mo
gelijk zal nu ook de laatste hindernis
die het Schuman-verdrag m Duitsland
heeft te nemen. de Bondsraad moet
er Vrijdag over beslissen meer dan
een formaliteit blyken te zijn. In elk ge
val blijkt reeds thans, dat de beden
kingen tegen de Franse politiek ook in
de rijen der regeringspartijen zodanig
zijn voortgewoekerd, dat de bondskanse
lier niet langer van de steun van zijn
gehele ploeg zeker kan zijn. Dit bleek
reeds tydens de gehouden kabinetszit
ting, waarin naar verluidt, de vertegen
woordigers der Duitse partij hebben ge
weigerd te voldoen aan het verzoek van
de kanselier om het debat over het leger,
dat voor de volgende week op de agenda
van de Bondsdag staat, uit te stellen.
De socialisten, die hun voorspellingen
vrijwel woordelijk in vervulling zien
gaan. staan er natuurlijk op. onder deze
omstandigheden het debat zeker door te
zetten Heden zal Adenauer met hun
leiders opnieuw confereren, waarna mor
gen het kabinet opnieuw de situatie
zal bezien. Het heeft de schijn, dat de
kanselier een in deze omstandigheden
voor hem pijnlijk debat niet zal kunnen
voorkomen.
Het is duidelijk, dat de geheel en al
op de doorzetting der Europese integra
tieplannen ingestelde politiek van Ade
nauer in een impasse is geraakt. Deze
Is te ernstiger, daar de tegenstand bij rie
bevolking tegen een mllitarisatie toch
reeds zeer sterk was.
De filmspeler Frits van Dongen (Philip
Dorn). die reeds in verscheidene Neder
landse, Amerikaanse en Duitse films
heeft gespeeld, heeft zyn eerste Duitse
na-oorlogse film voltooid De titel van
de film is „Das unheilige Haus": het
verhaal speelt in deze tiid Van Dong n
speelt de hoofdrol Hij is inmiddels via
ons land weer naar Hollywood vertrok
ken.
