LEIDSCH m DAGBLAD
Generaal tie Lattre tie Tassigny
overleden
Commissie voor de Europese
kolenproductie ingesteld
TJste Jaargang
ZATERDAG 12 JANUR1 1952
00 No. 27505
«rec.eur: J W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1 Leiden - Giro No 570*5
Hoofdredactie: B W. Menkhorst en J. Brouwer t.6 per kwartaal: f 0 47 per week Telefoon Dir en Adm 25041; Red 21507
Westelijk
ontwapeningsplan aanvaard
De algemene vergadering der V.N.
heef: het Westeliike voorstel voor een
j «Seidelnke ontwapening en een bin
nen lertie dacen in te stellen commis
sie definitief goedgekeurd met 425
Hpimen en 7 onthoudingen.
D Russische te zen voorstellen en
■iendementen werden verworpen.
.•ylverse snrekers voerden noz het
wpora. doch nieuwe gezichtspunten
kond- n mociliik meer naar voren wor
den rebracht en dat geschiedde dan
ook niet.
WEERBERICHT
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselend bewolkt met enkele buien,
sommige met sneeuw of hagel. Krach
tige tot matige Noordelijke wind. Van
nacht en morgenochtend in het binnen
land hier en daar lichte vorst. Morgen
overdag ongeveer dezelfde temperatuur
als vandaag. (Opgemaakt te 10 uur).
13 JANUARI.
Zon op: 8 43 uur; onder: 16.54 uur.
Maan op: 18.10 uur; onder: 9.43 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.15 en
16.25 uur. (14/1 te 4.49 en 16.56 uur -
Springtij).
Dit nummer bestaat uit acht pagina's
Twee ongelijk-
j3 waardige crises
Het nieuwe jaar is ingezet met een
tweetal regerlngscrises, die een schaduw
j Serpen op de ontwikkeling der verdere
□politiek der naaste toekomst in het
H^Het ergste ls ongetwijfeld de crisis ln
I Frankrijk. Zelfs al neemt men daar de
stuivertje-wisseling niet au serleux, dan
ligt cle situatie nu toch wel ietwat an
dere! We beleven meer dan ernstige tij
den, reden te meer voor leder land om
eeH'sterke regering te hebben en deze
te koesteren. Frankrijk geeft precies het
Kffiénovergestelde beeld Binnen zeer
kdft tijdsbestek zullen zeer belangrijke
jtóslis.-i -én genomen moeten worden,
ffcankr.i:-: zal zonder regering zijn of,
zelfs al zou het tegen ajle verwachting
ln Rikken op korte termijn een nieuwe
reger.'.-- te vormen, een regering hebben,
die OJ drijfzand zal zijn gebouwd.
Het is wel een bijzonder droef beeld
van cemocratie, dat het oude Frankrijk
biedt Niet het landsbelang staat daar
op d't voorgrond, maar het party-belang
ervzêlfs voor een niet gering deel het
nXoorCijk belang van de afgevaar-
Meae tengevolge van de rigoureuse
herbewapening dreigt in het land van
dei eens zo machtige Zonnekoning in- i
f.atie Niemand zal dat durven ontken
nen. De regering Pleven meende daar
om ce nodige bezuinigingsmaatregelen
tejnoeten nemen. Jawel, Pleven c.s. re
kende buiten de waard. Die bezuinigin
gen betekenden uiteraard nadeel voor
zekere categorieën van kiezers en daar
mede was de kous af Pleven werd de
woestijn Ingestuurd!
.Speciaal de Franse sooialisten treft
eeÉ zware verantwoordeiykheid. Na de
Joligs te crisis van vyf maanden gele
den in Frankryk pleegt een kabinet
rs slechts zelden het lang uit te
n, een jaar is al veel! hebben
ïvelgerd deel te nemen aan de re-
doch zij zegden althans mede-
ig toe. Dit laatste hebben zij nu
;enomen en hun stemmen tegen de
ng deed Pleven sneuvelen. Gelet
politieke verhoudingen zal het
.late moeiiyk vallen een nieuw be-
in te stellen, dat enige redeiyke
•grond bezit. De z.g. derde macht
yj|t reeds een overlevering, al is deze
combinatie in feite de enige, die Frank
rijk een vaste regering zou kunnen be- i
zorgen Alle overige combinaties leveren
filech' een beeld van verwording, zelfs
ai 'zou men een ander samengaan voor
het moment verkieslijk kunnen r.oemen.
Zó staat Frankrijk voor een uiterst
moeilijk dilemma. En dat Juist op een
ogenb.k dat, geiyk reeds gezegd, zeer
bSiurijke beslissingen genomen zullen
moeten worden. Men denke b.v. maar
eens aan de oprichting van een Euro
pees leger, dat in een beslissend stadium
kom' Is het wonder, dat de wereld
Snkrljk niet meer ziet als een mo-
gèhdlv 11 van de eerste rang, al bluft
het zelf daarop alle aanspraak maken?
De Franse socialisten dragen onge
twijfeld wel het leeuwendeel van de
schuld daaraan door hun star volhouden
aan hun partybelangen en hun weige
ring de les der realiteit te trekken.
Een heel ander beeld levert c!e crisis
in België. Daar ls de regering Pholien
niet sevallen door een uitspraak van het
parlement, doch door de tweespalt in de
partij, waaruit zy geheel was gefor
meerd: de C.V.P. De katholieken heb
ben illeen de meerderheid, zowel ln
Kamer als Senaat, zu het dan een
kleine en voor een nederlaag in het
parlement behoeven zy niet te vrezen.
Tpch zal er wyzigtng in de regering
kamenDe verschillen tussen de con-
sovatieve en vooruitstrevende vleugel
der C.VP. hadden zulk een omvang
aangenomen, dat het huidige kabinet
jpmeuud moest worden. Maar zullen
dan ie verschillen verdwunen? Vermoe
delijk niet. En dat is de zwakte van de
«dende party in België. Denkeiyk zal
aan ie progressieve vleugel tegemoet
Wprden gekomen, doch dat zal de
gfazervatieven weer ln het geweer
ïn beide crises verliest echter de
Sropc c ontwikkeling, al zou het alleen
maar zyn in tyd en tempo. En dat is
eèi moeiiyk te verdragen verlies, juist
waar alles op alles wordt gezet om dit
&r het Westen volledig gereed te ma-
voor Iedere gebeurlijkheid.
P|^loge zowel in Frankryk als in België
de erkenning baan breken van de nood-
zakelijkheid van een snelle oplossing!
Wijlen generaal de Lattre de
Tassigny.
Een groot Frans militair
Generaal Jean de Lattre de Tassigny,
de Franse hoge commissaris en opper
bevelhebber in Indo-China, is te Parys
overleden.
De generaal werd op 2 Februari 1889
te Moulleron-en-Pareds (Vendée) gebo
ren.
Op 2 October 1908, dus op 19-Jarige
leeftijd, nam hij als vrijwilliger dienst.
In 1935 werd hij benoemd tot chef van
de generale staf van de militaire gou
verneur van Straatsburg, op 23 Maart
1939 bevorderd tot brigade-generaal en
in September, bu het uitbreken van de
oorlog met Duitsland, wordt hy chef
van de generale staf van het leger in
Lotharingen. Hij onderscheidde zich
tydens de veldtocht van 1940 als com
mandant van de 14e infanterie-divlsie
in de streek van Rethel en ontving als
dank der regering het kruis van groot-
officier in de orde van het Legioen van
Eer.
In 1941 commandeerde hy gedurende
enige maanden de Franse troepen in
Tunis, doch onder pressie van de Duit
sers werd hy teruggeroepen en nam het
bevel op zich van een divisie in het on
bezette deel van Frankryk, met de rang
van legerkorps-generaal.
Als de vrye zone eveneens door Duits
land wordt bezet, tracht de generaal de
Lattre nog zyn troepen weg te krijgen.
Hy wordt echter gearresteerd en tot tien
jaar gevangenisstraf veroordeeld
De generaal slaagt er evenwel in te
ontsnappen na de tralies van zyn cel te
hebben doorgezaagd en een houten ko-
zyn te hebben uitgelicht. Hy weet aan
de vyftig man politie, die speciaal voor
zyn bewaking was uitgezocht, te ontko
men. Met een touw werkt hy zich over
de gevangenismuur. Hij vindt de weg
naar Londen, dient zich daar aan by dé
Gaulle, en voegt zich dan by de troepen
in Noord-Afrika, waar hij commandant
wordt van het 2e Franse expeditiekorps.
Na de bevryding van Elba debarque-
ren zijn troepen in Augustus 1944 op de
kust van de Provence, waarna Toulon,
Marseille, Lyon en Dijon, te zamen met
de Franse binnenlandse strydkrachten,
door deze troepen worden bevrfjd.
Daarna trekt men door de Elzas en
wordt o.a. Belfort bevrijd. In December
1944 redt het optreden van de generaal
de Lattre Straatsburg, dat door het
wanhoopsoffensief van von Rundstedt
werd bedreigd. Vervolgens trekt ipen
Duitsland in, over de Rijn, doorschrydt
de Siegfriedlinie en staat op 22 April
1945 voor de Donau. Enige dagen later
vindt de onvoorwaardelijke overgave
van de Duitse-strijdkrachten plaats.
Na de bevrijding werd de generaal de
Lattre in November 1945 benoemd tot
inspecteur-generaal van de landstrijd
krachten en chef van de generale staf.
Op 5 Mei 1948 werd hy bovendien in
specteur-generaal.
In October 1948 werd generaal de
Lattre de Tassigny benoemd tot opper
bevelhebber van de landstrydkrachten
in West-Europa Deze functie verwissel
de hij einde 1950 voor die van Franse
hoge commissaris en opperbevelhebber
in Indo-China.
De generaal werd behalve doe de
Franse regering door vele andere staats
hoofden onderscheiden, oa met het
grootkruis in de Orde van Oranje-Nas-
sau. de Leopoldsorde van België en
„Knight commander of the Bath".
De Nederlandse onderscheiding werd
de generaal door H M de Koningin uit
gereikt tydens een bezoek aan ons land
in 1946.
Onze Paryse correspondent telefo
neerde ons:
De dood van generaal de Lattre de
Tassigny. die slechts 62 jaar is gewor
den, heeft in Frankrijk zeer grote emotie
verwekt."
Ofschoon men sedert enige dagen wist,
dat de twee operaties, waaraan hy kort
geleden was onderworpen, niet het ge
wenste resultaat hadden opgeleverd.
Alle kranten bevatten vanmorgen uit
voerige stukken over zijn roemryk leven
en verhalen van zijn laatste ogenblikken,
dat de stervende zachtjes de naam van
zyn kort geleden gevallen zoon Bernard
mompelde, terwyl de demissionnaire
ministerraad terstond besloot de gene
raal met nationale eer te begraven. By
het dodenhuis hadden zich gisteravond
laat. kort nadat het fatale bericht be
kend werd, al honderden mensen ver
zameld. en vrijwel alle ministers, alsme
de president Auriol hebben nog gister
avond madame de Lattre, die enkele
maanden geleden haar enige zoon als
luitenant in Indo-China had moeten
verliezen, hun diepe deelneming betuigd
Met generaal de Lattre de Tassigny is
Frankryk zeker een zijner laatste grote
soldaten ontvallen. Een soldaat, die in
de beproevingen der laatste twaalf jaren
het begrip voor de glorieuze militaire
'traditie van zyn land nog niet had ver
loren. Van die glorieuze traditie getuigde
zowel zijn enorme persoonlyke moed als
zyn onmiskenbare neiging tot uiterlyke
praalzucht. Hy was ontegenzeggelijk een
soort Frans pendant van de Amerikaan
se generaal MacArthur.
Zyn legendarische persoonlyke moed
en onweersproken integriteit, zijn weer
zin ook jegens de verpolitiekte generaals,
bezorgden de Lattre desondanks onder
de honderdduizenden, die onder hem in
Europa en Indo-China streden, een po-
Kapifein Carlsen wijst hoge
aanbiedingen cf
De Amerikaanse filmproducent en
-acteur Orson Welles zou, volgens de
„Daily Herald", hebben getracht van
kapitein Carlsen de rechten voor de ver
filming van de geschiedenis van de „Fly
ing Enterprise" te verkrijgen, maar hij
zou evenmin succes hebben gehad als
de publiciteitsbureaux, die de kapitein
geweldige sommen hebben aangeboden
voor het verkrijgen van het recht om
zijn naam te vermelden in hun reclames.
CarRen zou voorts een som van onge
veer 700 000 gulden voor auteursrechten
van de geschiedenis van de „Flymg En
terprise" hebben afgewezen.
Een reddingsboot van de „Flying En
terprise" is aan het strand van Kerlouan
aangespoeld. Kerlouan, een kleine vis
sersplaats, ligt 60 km van Brest.
pulariteit, waarop sedert Lecler geen
legeraanvoerder in Frankryk meer had I
kunnen bogen
Heel duidelijk kwam dit prestiee van
zijn naam tot uiting, toen generaal de
Lattre. die op dat moment de hoogste
post in het Franse legér bekleedde hy
was algemeen inspecteur naar Indo- j
China werd gezonden om de catastrofale
situatie in het gedemoraliseerde leger
en achterland te herstellen. Hij vol
bracht hier een wonder. Als opperbevel
hebber electriseerde hij de vermoeide
en uitgeputte manschappen en als hoge
commissaris stelde hij de hoog nodige
orde op de politieke zaken. Tevens wist
hy het vertrouwen te winnen van de
Jonge Vietnam-regenng en van keizer
Bao dai, die, nadat de generaal zich in
Saigon had geïnstalleerd, in de interna
tionale pers niet meer als een marionet
der Fransen werd voorgesteld. Ook de
positie van de keizer heeft de Lattre zo
versterkt en men mag wel zeggen, be
vestigd.
Het was de laatste, men moet getuigen,
historische dienst, die deze grote Frans
man zijn vaderland zou brengen.
Mannen als de Lattre, die aan zijn
militaire talenten uitzonderlyke diplo
matieke gaven paren, laten een leegte
In de afgelopen nacht is het stoffelyk
overschot van generaal De Lattre de
Tassigny gebalsemd. Het ligt nu, gekleed
in khaki-uniform. opgebaard.
Voormalige opperofficieren van het
eerste Franse leger zullen vandaag de
Kapitein Carlsen. die de naclit heeft
doorgebracht aan boord van de
..Turmoil" in de haven van Falmouttt
heeft Vrijdagmorgen onder over
weldigende belangstelling voet aait
wal gezet.
Tijdens de huldiging op de Pier
V.l.n.r. Kapitein Parker van de
..Turmoil". Kapitein Kurt Carlsen
Carlsen Sr zijn vader en de Deense
marine-attaché te Londen Jcgstrufi
(Telefoto);
erewacht by het opgebaarde lyk betrek
ken. Waarschijnlijk zal generaal De Lat
tre de Tassigny begraven worden op het
eenvoudige kerkhof van Mouilleron-en-
Pareds. waar ook zijn verleden jaar in
Indo-China gesneuvelde zoon, luitenant
Bernard, ls begraven.
Minister Stikker Voorzitter
De bestuursraad van de organisatie
voor Europese economische samenwer
king heeft een commissie van minis
ters ingesteld, die alle aspecten van
het Europese kolenprobleem zal on
derzoeken en met de landen, welke bij
de O.E.E S. zijn aangesloten, overleg
zal plegen over verhoging van de ko
lenproductie.
Voorzitter van de commissie is mi
nister D U. Stikker. Voorts hebben in
de commissie z:tting een vertegenwoor
diger van het Franse ministerie van nij
verheid en energie, de West Duitse mi
nister van economische zaken Erhard.
en de Engelse minister Lord Leathers,
die in de Engelse regering belast is met
de coördinatie van brandstoffen- ener
gie- en transport-kwesties Zodra het
h-ge gezagsorgaan van de Europese ko
len- en staalunie zal gaan functionne-
ren. zal de bestuursraad der O E.E S.
Dure crisis in Frankrijk
De radicale minister Edgar Faure, de i
Franse aanklager bij het proces van
Neurenberg, is thans door de Franse1
president aangezocht de mogeiykheden
tot de vorming van een nieuwe :egering
te onderzoeken. Faure spreekt vloeiend
Russisch. HU was juridisch adviseur
van de Gaulle ln het nationale bevry- I
déngscomité.
Faure heeft de informatieve opdracht
aanvaard. Hij zou Maandag uitsluitsel i
geven.
Faure ls 43 Jaar. In het vorige kabl- I
net was hij minister van justitie. Voor
de verkiezingen van 1951 was hy staats-1
secretaris van financiën in het kabinet- j
Queuille.
Van ambtelijke zUde is berekend dal
de regeringscrisis Frankrijk een mil
liard francs per dag kost.
Dit verlies wordt veroorzaakt doordat
de volksvertegenwoordiging de wetsont
werpen. die voorzagen in aanvullende
staatsinkomsten voor 1952, niet heeft
goedgekeurd. I
Tragedie in Turkse provincie
KOUDE EN AARDSCHOKKEN.
In het gebied van Erzeroem (Tur-
kye), dat vorige week door een aardbe
ving ls geteisterd, speelt zich een ware
tragedie af. Elke dag doen zich nieuwe
schokken voor. Het aantal mensen, dat
hun vernielde hulzen heeft verlaten,
wordt geschat op 16.000. De tempera
tuur ln het getroffen gebied is 30 gra
den onder nul. De tenten waarin de
vluchtelingen zyn gehyisvest, zyn by
een dergelyke koude volkomen onvol
doende en velen dreigen van koude om
te komen. Bovendien is de enige brand
stof, hout. niet te krijgen. Dagelijks
worden bevroren lijken aangetroffen.
Het vee, dat helemaal geen beschutting
heeft, sterft in de sneeuw, die een me
ter dik ligt. Men vreest, dat wanneer de
vorst aanhoudt, de koude meer slacht
offers zal eisen dan de aardbeving. De
Turkse autoriteiten doen hun uiterste
best om de slachtoffers te helpen Men
L« bezonnen met de bouw van houten
onderkomens.
\Prof. dr E. Gorter, op het terrein
\dcr kindergeneeskunde een inter-
nationale figuur en sinds 1923 aan
\de Rijksuniversiteit te Leiden hoog
leraar in de kindergeneeskunde, gaf
I gistermiddag in de Kinderklinick
J van het Acad. Ziekenhuis zijn af-
I scheidscollege. Behalve zeer vele
studenten, doktoren en specialisten
hadden ook vele hoogleraren enke-
I ten van hen ziet men links op de
i foto) deze middag in de college
banken plaats genomen.
THl'NDER.TET VERONGELUKT:
PILOOT LICHT GEWOND.
Gistermorgen om 11 uur is on de
vliegbasis Volkel een Thunderiet bii de
'onding verongelukt Het toestel werd i
beschadigd en de Diloot. de sergeant-1
iieeer Pahud de Mortanges uit Schalk- I
haar. werd licht gewond. Hii is in het
militair hosDltaal te Utrecht ter ver
pleging opgenomen.
Dr Drees van Schiphol
vertrokken
Zal in Amerika persoonlijke
indrukken opdoen
Min's'er-presidrnt dr W. Drpes is
gisteravond inpf dp K.L.M. Constella
tion .Maastricht" van Sch'phol ver
trokken voor ziin onofficieel bezoek
aan de Ver. Staten. Dr Drees werd
o.m. uitgeleide ccdaan door de vice
m'n's'er-presidpnt mr F. G. J. C. M.
TeuPni-s. de ministers mr H. Mulderiie
en prof dr P. TAefiinok de secretaris
generaal van Algemene 7ak«-n. mr C.
L. W. Fock. de militair att-ehé van de
Amerikaan*;», amhassad". rolonel Rrure
W. B'dweli en de zaakgelastigde, de
heer M. Trimble.
Dr Drees 'e'de voor zijn vertrek, dat
men wel begrepen zal hebben, dat hij
zich gedurende zijn 14-daaes bezoek niet
uHsluitend zal bezig houden met waag
stukken van politieke aard Hii ste't er
pri<s op een eigen algemene indruk te
krijgen en zal daarine behalve met po
litieke fieuren contact zoeken met voor
aanstaande personen uit het maat
schappelijk leven en vooral ook uit de
vakbeweging. Voorts zal hii zëch op de
hoogte stellen van de toestanden in 'n-
dustriëlp bedrijven en van de defensie;
inenann'nv in de Ver. Staten.
In Washington hoopt dr Dr°es presi
dent, Truman en minister Acheson te
ontmoeten.
Dr Drees zal n'teraard bij_ zijn be-
sprek'ngen In Wash'ng'on "iet afwij
ken van de zienswijze die de regering
lieeft ten aanzien van ons aandeel in
de Euronese verdediging. Mocht het
gesnrek M»'on komen dan zal de m>-
n!cfrr-nrprirfent in elk geval dezelfde
lijn volgen, waartoe na langdurige
cnrekingen In de ministerraad is be
sloten.
Dr Drees besloot met t° zeggen dat
z.i. zijn reis zal bijdragen tot verduide
lijking van de wederzijd:e standounten
der beide landen. Hij 's de eerste Neder
landse minster-president die in functie
een dergelyke reis naar de Ver. Staten
maakt.
overwegen, of er in de samenstelling van
de commissie verandering moet komen.
De bestuursraad is tot instelling van
de commissie overgegaan, nadat hii van
minister Stikker had vernomen, dat
Europa ln 1951/52 ruim 700 millioen dol
lars zal moeten uitgeven voor de invoer
van 35 millioen ton Amerikaanse kolen,
welke som ongeveer 75% is van het be
drag dat het Amerikaanse congres voor
economische hulpverlening aan Europa
heeft gevoteerd Minister Stikker stelde
de bestuursraad voor „thans openlijk te
verklaren dat alle landen der OE.ES.
besloten hebben zo spoedig mogelijk op
te houden met het invoeren van kolen,
die met dollars moeten worden betaald,
daar dit de grote moeilijkheid is".
In een rapport van deskundigen, dat
door de bestuursraac is bestudeerd,
wordt medegedeeld, dat Europa ln 1952
een tekort van naar raming 38 millioen
ton ko'en zal hebben, en dat het tekort
in 1956 vermoedelijk nog 26 h 35 mil
lioen ton zal bedragen Deze deskundi
gen schatten de kolenproductie der
o E E S -landen in het lopende iaar od
473 millioen ton, hetgeen ten opzichte
van het afgelopen iaar een stijging van
15 millioen ton zou betekenen Naar
verwachting zal de kolenproductie in
1956 zijn gestegen tot 521 millioen ton.
Het Europese kolenprobleem ls volgens
de deskundigen zeer acuut.
Wat verschillende landen betreft ver
wachten de deskundigen dat Engeland
dit Jaar 227 millioen metrieke ton ko
len zal produceren en dat de produc
tie in West-Duitsland een hoeveelheid
van 126 millioen zal kunnen bereiken,
mits dit land 10100 nieuwe miinv°'V»»rs
kan aanwervpn. De productie van Frank
rijk in 1952 wordt geraamd on 57 2 mi'-
lioen'ton die van het Saargpbied op 17
millioen ton en die van Nederland op
12.5 millioen ton.
CHURCHILL IN CANADA.
De Britse eerste minister Winston
Churchill is met zyn gevolg uit New-
York in Ottawa aangekomen voor be
sprekingen met Canadese ministers.
Het wordt zo langzamerhand dc
hoogste tijd dat de oplossers van
ons rebus-feuilleton ons hun inzen
ding doen toekomen. As. Maandag
middag om 12 uur dient deze
uiterlijk in ons bezit te zijn.
Wij verwachten er nog vele!