LEIDSCH
DAGBLAD
331%
ZUIVER
WOLLEN
DEKENS
KORTING
JOile Jaargang
MAANDAG 31 DECEMBER 1951
l 00 No. 27495
Directeur: J. W Henny
Hoofdredactie: B. W Menkhorsi en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 5.15 per kwartaal; f 040 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No 57055
Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red 21507
OP DE DREMPEL
AL WEER een jaar! Hoe kort lijkt
het nog geleden, dat wy aan de
vooravond van het thans byna
voorbije jaar op dezelfde stoel en met
dezelfde vulpen ons zetten tot het
schrijven van een korte terugblik op de
vergleden jaargang. En toch: wat is er
in die sindsdien verlopen 365 dagen niet
oarzaglyk veel gebeurd en veranderd
H.et alleen in die grote wereld daar
buiten. waarover wy in de beslotenheid
van deze Oudejaarsavond althans op
de-ze plaats niet willen spreken, maar
ook in ons eigen kleine wereldje van de
p?r:-ooniyke familie-, vrienden- en ken
nissenkring. Al die grote en kleine ge
beurlijkheden vormden tezamen een
v eer spiegeling van het Leven zelf, een
bonte mengeling van droeve en vrolyke
ervaringen en belevenissen.
Er ZIJN er maar weinigen, die op
een dag als deze en vooral in de
latere avonduren, ontkomen aan de
neiging om, in welk tempo dan ook, het
afgelopen jaar in de herinnering de
revue te laten passeren. Er waren ln
ieders privé-leven hoogte- en diepte
punten: Wy ondergaan vanavond op
nieuw het schrynende leed om een dier
bare dode; wy voelen het gemis van een
zoon of een goede vriend, die naar verre
gewesten trok om een toekomst op te
bouwen, waartoe ons overbevolkte landje
hem geen mogeiykheid schonk. Wij ge
denken vanavond onze jeugdige landge
noten, die ginds in Korea hun leven op
h=t 9pel zeten in de strijd voor een be
tere wereld, waarin niet langer de macht
van het brute geweld regeert, zomede
hen. die trots alle moeilijkheden en te
leurstellingen hun levenstaak in Indo
nesië tot een goed einde trachten te
brengen. Wy denken ook aan de biyde
gebeurtenissan in onze allernaaste fa
miliekring: een verloving, huwelijk of
cennsvermeerdering en. niet in de laat
ste plaats, de onzegbaar-grote zegen
T3n een goede gezondheid, die ons in
staat stelde onze dagelykse werkzaam
heden met een opgewekt gezicht te ver
richten.
OOK AL bleven vele grote en kleine
wensen onvervuld, ons allen past bij
ieze Jaarwisseling, die onontkoom
baar tot bezinnng noopt, een gevoel
van Innige dankbaarheid voor het vele
goede dat 1951 ons sohonk.
Moge de Oudejaarsavond 1952 ons
allen tezamen terugvinden, gezond naar
lichaam en geest, temidden van een we
reld die ons veroorlooft te genieten van
de vreugden, die het Leven ons dagelyks
biedt.
Mits wij slechts zo verstandig en le
venswijs zyn om die voorrechten niet te
aan-aarden als iets wat vanzelf spreekt,
maar ze besohouwen als een bron van
werkeiyke vreugde en een zegen, welk
besef ons er iedere dag van bewust doet
zijn. dat het Leven goed is om geleefd
te worden, doch ons tevens de plicht op-
Ier om ook goéd te leven
In die geest wensen wy al onze mede
werkers. abonné's en adverteerders ge
durende het komende jaar veel liefs en
weinig leed....
Een speciale correspondent van het
officiële Joegoslavische persbureau
„Tnnjoeng" meldt dat de Hongaren ver
sterkingen aanleggen op een tien dagen
geleden door hen in de rivier Moera
die op de grond van Hongarye en Joe-
go-Slavië stroomt bezette kleine
eiland. Voorts zyn tegenover het eiland,
op Hongaars gebied, troepen samenge
trokken, die zijn uitgerust met mortie
ren en zware machinegeweren.
De Joegoslavische regering beschouwt
het bezette eiland als een deel van Joe-
go-Slavië. zy heeft tegen de bezetting
bij de Hongaarse autoriteiten gepro
testeerd, die dit protest evenwel hebben
verworpen.
Met 510 tegen 109 stemmen heeft de
Franse Nationale Vergadering de mili
taire credieten goedgekeurd.
De credieten bedragen 380 milliard
francs. Tegen stemden de communisten
en acht radicalen en volksrepubliekei-
Het debat over de belastingen en be
zuinigingen voor 1952, dat Zaterdag zou
beginnen, is als gevolg van oppositie
onder regeringsaanhangers uitgesteld.
Een nieuwe datum voor de debatten is
niet vastgesteld.
Waarnemers vrezen, dat begin Januari
een nieuwe kabinetscrisis zal ontstaan.
ALLE POLITIEKE GEVANGENEN IN
OOSTENRIJK BEGENADIGD.
Het Oostenrykse ministerie van justi
tie heeft medegedeeld, dat alle politieke
gevangenen in het land thans begena
digd zijn.
Slechts 158 van degenen, die door
volksgerechtshoven als Nazi-aanhangers
veroordeeld waren, bevinden zich nog
in dp gevangenis, maar alleen, omdat
zij ook gewone misdaden begaan
hebben.
WEERBERICHT
Guur Nieuwjaar
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankeiyk zwaar bewolkt met regen
en overwegend matige veramderlyke
vind Later wisselende bewolking met
fr.<ele buien, waarvan sommige met ha-
te. of natte sneeuw en tot krachtig of
stormachtig toenemend? Westelijke
wind. Morgen overdag kouder dan van-
daag.
daag (Opgemaakt te 10 uur").
1 JANUARI.
Zon op: 8.46 uur; onder: 16 38 uur.
Maan op: 11.17 uur; onder: 22.14 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.06 en 18.26
uur. (2/1 te 6.53 en 19.15 uur).
Dit nummer beslaat uit 16 pagina's
Nederlands geschenk aan Amerika
„een Klokkenspel"
Uit dank voor bevrijding en hulpverlening
Ter gelegenheid van Koninklijk
bezoek
Zoals bekend, zullen H.M. de Ko
ningin en Z.K.H. Prins Bernhard in
de eerste helft van 1952 een officieel
bezoek brengen aan de Ver. Staten
van Amerika. De gedachte is nu ge
rezen. bij die gelegenheid een geschenk
van het Nederlandse volk aan te bie
den in de vorm van een groot klok
kenspel. Over dit plan heeft de voor
zitter van het werkcomité, dr L. G.
Kortenhorst, voorzitter der Tweede
Kamer, in een persconferentie nadere
mededelingen gedaan. Dr Kortenhorst
betreurde de reeds verschenen publi
caties over dit onderwerp. Ze waren
ten dele juist, ten dele onjuist en voor
het grootste gedeelte indiscreet. Het
is zelfs zó, dat- president Truman het
plan in een courant voor het eerst ge
lezen heeft.
Het plan aldus de heer Korten
horst verkeert dan ook in het aller
eerste stadium van voorbereiding. Het
denkbeeld is afkomstig van de heer G.
C. Verheul, werkzaam bij de persdienst
van het Departement van Economische
Zaken. Via de industrie is het denkbeeld
toen aan dr Kortenhorst doorgegeven.
Hij stelde zich in verbinding met H.M.
de Koningin die aanstonds het plan
toejuichte.
De uitvoering van het onderhavige
plan zal niet uit belastinggeld, maar uit
vrijwillige by dragen worden bekostigd.
De eerste reacties uit Amerika luiden
z$er gunstig. Secretaris van het werk
comité is de heer H. B. Verwayen te
s-Gravenhage, penningmeester is de
heer mr Fockema Andreae. de vroegere
Staatssecretaris van Oorlog en Marine,
firmant van de bankiersfirma R. Mees
en Zoonen te Rotterdam. Voorts hebben
in het werkcomité nog zitting mevrouw
Meihuizen—ter Brake, voorzitster van
de Huishoudraad en prof. mr B. C. Slo-
temaker, gedelegeerde van de Stichting
van de Arbeid. Aan het hoofd van een
comité van aanbeveling zal staan mr J.
Jonkman, voorzitter van de Eerste Ka
mer.
Het grootste klokkenspel van Neder
land bezit Rotterdam. Het bestaat uit
49 klokken (vier octaven». Een dergelijk
spel zou men de Ver. Staten willen aan
bieden. Wat de kosten daarvan betreft
is gesproken over vier ton maar dr Kor
tenhorst acht deze schatting wel aan de
hoge kant. Intussen zal het niet gereed
kunnen zijn wanneer, in April waar-
schyniyk, de Koningin en de Prins naar
Amerika gaan. Er zal dus een symboli
sche overdracht plaats hebben.
De idee van een klokkenspel acht
dr Kortenhorst daarom zo goed. om
dat het een typisch Nederlands pro
duct is en zich leent tot veel symbo
liek. Op klokken kan men inscripties
aanbrengen en bepaalde bevolkings
groepen kunnen afzonderdyk een klok i
bydragen. Men denkt in dit verband
o.a. aan de schooljeugd, de studenten,
de werkgevers en werknemers, mid- j
denstanders, boeren, kunstenaars, de 1
vrouwen, de elf provoncien. de ver-
zetsbeweging. de delen der Ned. Weer
macht. de ambtenaren, de kerken, de
kunst, de sport, de scheepvaart enz.
De ondergrond van het geschenk is
het uitdrukken van onze dankbaar
heid in verband met onze bevrijding
en de verder verleende hulp.
Het ligt m de bedoeling, dat de ge-
zameniyke Nederlandse klokkenindustrie
de vervaardiging van het geschenk ter
hand zal nemen. Men zou het carillon
liefst in Washington willen .zien, maar
hieromtrent staat ruets vast, ook niet,
of er comitéleden naar Amerika zullen
gaan, hoewel dit laatste wel in de be
doeling ligt.
Het secretariaat van het comité ls
voorlopig in het Tweede Kamer-gebouw
gevestigd.
Dr Kortenhorst zal op Oudejaars
avond voor de radio een woord van aan
beveling spreken.
Zal Argentinië binnenkort
atoomenergie uitvoeren?
Inplaats van materiaal, zoals steen
kool en olie. in te voeren, zal Argentinië
binnen afzienbare tijd mogelijk atoom
energie uitvoeren .verpakt in keurige
dozen met splytbare stoffen" aldus
seint Reuters correspondent uit Buenos
Aires.
Zo leggen althans geleerden een re
cente verklaring van professor Richter
uit. de directeur van het Argentynse
onderzoekstation op Huelmul.
De Argentijnse industriële capaciteit
zou slechts ln staat zyn een deel van
de te produceren energie te absorberen
De overblijvende energie zal mllliarden
voor dit land betekenen en Argentinië
zal geen moei'.ykheden meer hebben
met buitenlandse valuta of economische
zaken. Het zal dan tijd worden er over
te denken, hoe wy het geld. dat wy zul
len verdienen, zullen investeren aldus
de professor.
Zoals reeds gemeld, zou Argentinië
samenwerken met een sterk geïndustri
aliseerd" land, overigens niet met name
genoemd.
(Ingez. Med.-adv.)
Churchill ontmoet Truman voor
de derde maal
Electrisch vermogen opgewekt
door atoomenergie
De commissie voor de atoomenergie ln
de V. St. heeft meegedeeld dat Ameri
kaanse geleerden er voor de perste maal
in zyn geslaagd door middel van atoom
energie electrisch vermogen op te wek
ken.
De commissie verklaarde dat de proef
niet ten doel had aan te tonen, dat het
mogelijk is op economisch doelmatige
wijze atoomenergie te gebruiken voor
het opwekken van electrisch vermogen.
„Doch de uitbreiding van onze techni
sche kennis door dit experiment zal
mogelijk haar nut bewijzen by het in
de toekomst ontwerpen van kernsplit
singsreactoren, die moeten dienen voor
het opwekken van electrisch vermogen
tegen een kostprijs, waardoor concur
rentie met de langs andere weg opge
wekte electrische kracht mogelyk wordt"
aldus de commissie.
Vertrek 24 uur vertraagd
(Van onze Londense correspondent).
Churchill, zal evenals op zijn oor-
logsreizen door zyn lyfarts, lord
Moran, naar Washington worden ver
gezeld. Aan de Paus stelde Churchill
zyn geneesheer indertyd voor als: „de
man. die myn leven redde". Dat was na
het herstel van de longontsteking, welke
hy in Noord-Afrika had opgelopen.
Het is bijna tien jaar geleden, dat
Churchill in Washington Roosevelt ont
moette.na Pearl Harbour. Hy heeft
Truman reeds drie maal ontmoet. Het
is de tweede keer dat hy hem als pre
mier bezoekt. Truman en Churchill wa
ren in 1945 in Potsdam, de Britse pre
mier ontmoette de Amerikaanse presi
dent verder toen hy in 1946 zyn geroem
de rede in Fulton hield.
Churchill was het laatst als premier
in Amerika toen hy Roosevelt ln diens
woning in Hyde park te Washington,
ln September 1944 bezocht na de eerste
Quebec-conferentie.
Churchill's bezoeken in de oorlog heb
ben steeds tot grote besluiten geleid.
Zijn besprekingen met Roosevelt in
Augustus 1941 resulteerden in het
Atlantische handvest en in vergrote
leen- en pachtleveringen, alsmede in
de oprichting van een gecombineerde
generale staf en andere gecombineerde
lichamen. Spoedig daarop kwamen de
eerste Amerikaanse troepen naar Enge
land.
Churchill wenst thans zo groot moge-
lyke verheldering van de staande pro
blemen, zodat elk der partijen precies
weet waar zy staat. Dat kan de samen
werking slechts ten goede komen. Want
het hoofddoel van het bezoek is iets te
herstellen van het kameraadschappe-
ïyke samengaan tussen de beide landen,
zoals dat tydens de oorlog het geval was.
Erkend wordt dat ook de vorige regering
alles heeft gedaan om met Amerika op
goede voet te blyven, doch een voort
durend nauw contact op alle niveau's is
een ideaal, dat Churchill thans tracht
te herstellen. In de oorlog was dat na-
tuuriyk gemakkeiyker dan tegenwoordig.
Roosevelt's handen waren minder ge
bonden dan die van Truman op het
ogenblik.
Na aankomst in New York aan het
einde van de week zullen Churchill en
Eden onmiddellijk naar Washington
doorvliegen. Na vyf dagen conferenties
zullen zij twee dagen naar New York
gaan en daarna een vierdaags bezoek
brengen aan Ottawa Op 15 of 16 Januari
keren zy dan naar Washington terug.
Churchill zal waarschijnlijk op 17
Januari het Amerikaanse congres toe
spreken. op 19 of 20 Januari zullen de
Britse ministers, zoals het plan is, te
rugvliegen naar Engeland.
Alle brandende kwesties zullen aan de
conferentietafel de revue passeren.
Het zal zeker van Churchill's indruk
ken in Amerika afhangen of hij al of
niet gevolg zal geven aan zijn wens om
een gesprek onder vier ogen met Stalin
te hebben.
Dit is een gedachte, welke hem niet
los laat.
Een zeer belangryk agenda-punt zal
zijn de voortgezette Amerikaanse hulp
voor de Britse bewapening. Churchill
wil voor de burgerlijke economie geen
beroep meer op Amerika doen. In zyn
radiorede gaf hij nogmaals duidelyk te
kennen, dat Engeland ten koste van
drastische offers op eigen benen wenst
te staan Zonder voldoende bijstand op
militair gebied zal Engeland echter on-
vermydelyk zyn bewapeningsprogram
moeten inkrimpen. Churchill moest
reeds toegeven dat Aneurin Bevan gelijk
had toen hij beweerde dat Engeland
afgescheiden van het geld niet in
staat zou zijn het voor het eerste jaar
uitgetrokken reusachtige bedrag te be
steden. zulks door gebrek aan arbeiders,
grondstoffen en technische capaciteit.
Churchill zal vooral aandringen op gro
tere Amerikaanse staalleveranties.
De Britse premier wil onder geen om
standigheden als een bedelaar met de
hoed ih de hand naar Washington gaan.
maar het liefst terugkeren naar het in
de oorlog beproefde systeem der leen-
en pachtovereenkomst.
De Amerikaanse luchtbases in Enge
land of op Brits grondgebied, zouden
dan als tegenprestaties voor verdere
Nieuw mond- en klauwzeer virus
in Alphens
Boeren, isoleert Uw vee!
Naar wy van welingelichte en be
trouwbare zyde vernemen, hebben zich
in de laatste dagen in de omgeving
van Alphen aan den Rijn verscheidene
doorbraken voorgedaan van de, naar
men hoopte, als gevolg van de veel
vuldige vaccinaties bereikte immuni
teit tegen mond- en klauwzeer.
Het meest onrustbarende van het ge
val was. dat de ziekte zich voordeed
zowel bij dieren, die recent waren in
geënt ais by koeien, die reeds eerder
aan mond- en klauwzeer hadden gele
den. Het vermoeden lag derhalve voor
de hand. dat het hier een besmeUing
betrof met een virus van een stam,
waartegen het onlangs op grote schaal
ingespoten vaccin geen immuniteit
waarborgde.
Biykcns een mededeling van de In
specteur van de Veeartsenijkundige
Dienst in het district Noordelijk Zuid-
Holland, Is deze veronderstelling he
laas juist gebleken.
omgeving
In minstens één geval is met zeker
heid vastgesteld, dat een nieuw virus
van de stam C in dit district is op
getreden, waartegen vaccin van de
Stam O of A of A 5 geen bescherming
oplevert.
Waarschynlyk zal pas over ruim een
maand entstof tegen stam C beschik'
baar kunnen worden gesteld.
Wij hebben onze zegsman gevraagd op
welke wyze de veehouders in afwachting
van dit tijdstip hun veestapel het beste
tegen dit nieuwe dreigende gevaar zou
den kunnen beschermen.
zyn advies luiddeLaat de boeren het
risico van infectie van hun vee tot een
minimum beperken. Laat geen vreem
den toe tot uw stal en laat uw dieren
vooral niet van stal tot stal gaan.
Dit laatste Impliceert het advies om
noch natuuriyke, noch kunstmatige be
vruchting te doen plaatsvinden en geen
nieuwe dieren aan de veestapel toe te
voegen.
Foto L. Boom, Leiden
HET LEIDSE
WOLLENDEKENHUIS
HAARLEMMERSTRAAT
HOEK DONKERSTEEG
hulp in de vorm van een lening of van
materiaal- en wapenleveringen in natu-
ra kunnen worden beschouwd.
Hangende controversen tussen Enge
land en Amerika zyn: de Britse afzydig-
heid van het Europese leger, de benoe
ming van diverse opperbevelhebbers in
clusief het al of niet creëeren van een
commando-post voor de Atlantische
Oceaan, de vraag of het nieuwste Engel
se geweer al of niet als standaardwapen
moet worden aanvaard en de uitwisse
ling van atoomgeheimen.
Churchill en Eden zullen gedurende
hun bezoek aan de Verenigde Staten
geen afstand doen van hun Britse rege
ringsbevoegdheden. Zy zullen gedurende
hun verblyf in de Verenigde Staten en
Canada voortdurend met Engeland in
verbinding blijven. Lord Salisbury zal
Eden op het Britse ministerie van bui
tenlandse zaken vervangen, terwyl de
kabinetsvergaderingen zullen worden
gehouden onder voorzitterschap van de
minister van openbaar welvaart, tevens
leider van de conservatieve Lagerhuis-
fractie Crookshan.
Het vertrek van het Engelse passa
giersschip ..Queen Mary", waarmee
Churchill zich naar de V. S. zal bege
ven. is 24 uur vertraagd door een defect
aan de ankerinstallatie.
Churchill zal nu op dertig kilometer
afstand van New York met een kotter
van de „Queen Mary" worden gehaald
en verder per auto en vliegtuig naar
Washington reizen, waardoor geen wij
ziging behoeft te worden gebracht in
het programma der besprekingen.
MORGEN
GEEN COURANT
Morgen. Nieuwjaarsdag, zal ons
Blad niet verschijnen en zyn onze
Bureaux de gehele dag gesloten.
Perzië ter stembus
Een woordvoerder van de Perzische
reeerins heeft verklaard, dat het thans
aan Perzen verboden is naar het bui
tenland t« reizen. De maatregel was
eenomen met het oog od het tekort aan
deviezen.
Afgevaardigden van de ODDositie in
Perzie zim een campagne begonnen
voor het verzamelen van handtekenin
gen voor een motie van wantrouwen in
premier Mossadeq. Tot dusver hebben
18 afgevaardigden de motie onderte
kend. Nog 23 afgevaardigden moeten er
hun handtekening onder zetten voordat
de motie aan de sjah kan worden aan
geboden.
Politieke waarnemers te Teheran ziin
van mening, dat indien een voldoende
aantal afgevaardigden de verklaring zil
tekenen, de siah maatregelen zal moe
ten treffen.
Bli ongeregeldheden tijdens de Perzi
sche algemene verkiezingen znn wier
personen om het leven gekomen en 106
personen gewond. In hqt district Dara-
gaz in Noord-Oost-Perzie is de stembus
door betogers gestolen waardoor op
nieuw gestemd moet worden.
Volgens een woordvoerder van de
Perzische regering wordt heden te Te
heran een delegatie uit de VS. ver
wacht. die voor de wereldbank een rap
port zal opstellen over de olipraffina-
derii te Abadan.
VRIJGELATEN VIER AMERIKANEN
IN HONGARIJE GOED BEHANDELD
De vier Amerikaanse vliegers, die door
de Hongaarse autoriteiten, na betaling
van een grote boete door de Amerikaan
se regering, op vrye voeten zyn gesteld,
zijn Zaterdag in Erding, in Beieren,
aangekomen
De vliegers bevestigden dat zy het
Hongaarse luchtruim geheej onopzette
lijk hadden geschonden. Toen hun vlieg
tuig opdracht tot landen kreeg, meenden
zij dit op Joegoslavisch gebied te zullen
doen. Eerst op de begane grond bemerk
ten zy, toen zy werden gearresteerd,
hun vergissing. De vliegers verklaarden
wel zeer veel ondervraagd te zyn, doen
zU hadden geen klachten over de be
handeling of voeding.