a iu
eo'ï+j3.
\.A~y£,
•terk toenemende vraag naar granen
bij gelijk gebleven productie
\ederland gaat zijn voorraden
opteren
Minister Rutten bepleit
internationale wetenschappelijke
samenwerking
Nog dit zittingsjaar
Monumentenwet
ehe u r
nji-u
T#G&5Ji.
,iou^/£
Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Vrijdag 21 December 1951
Tweede Blad No. 27489
Lbere Landbouwtoekomst;
I Wereld voedselsituatie baart ernstige zorgen
(Speciale berichtgeving).
een bijeenkomst van vele honderden leden van landbouw-coöperaties
ket gehele land heeft minister Mansholt te Amsterdam betoogd dat ook
jndbouwgebied nauwe samenwerking in West-Europa dringend nood-
;Tjk is. Zonder de instelling van een „hoge autoriteit" komt men niet uit
dop. De toestand is bovendien dermate ernstig, dat wij ten spoedigste
de voorbereiding der plannen dienaangaande een begin moeten maken.
I voldoening deelde de minister in dit verband mede dat op uitnodiging
de Franse regering eind Januari of begin Februari te Parijs een bijeen-
nt zal worden gehouden, waarin de vertegenwoordigers der West-
jpese landen de eerste preliminaire besprekingen over dat onderwerp
m aanvangen.
Derhalve ziet de toekomst er ook voor
Nederland somber uit. somberder dan
de meeste boeren willen geloven.
Aankopen van graan in het buitenland
tegen verhoogde prijzen, en daarbij hier
de toestand onveranderd laten zou in
houden dat de aan veevoeder bestede
subsidie- die nu al ruim 110 millioen
gulden 'jaars bedraagt - nog meer zou
groeien.
In de praktijk zal dat wel niet mo-
lijk blyken.
Terwijl de situatie voor 1952 nu
door het opteren van de voorraden
doen zich. zo zeide spreker over
it wereld ontwikkelingen voor. die
een zekere ongerustheid worden
.genomen en die de onlangs te Ro-
,-ehouden conferentie van voedsel-
iidbouw-organisaties dan ook zeer
•j» hebben bezig gehouden
betreffen de productie en de con-
tie in hun nauwste samenhang,
vraag naar voedsel neemt steeds
toe. Er komen meer mensen en
indien is er veel meer voedsel dan
«r nodig voor landen als bijv. In-
(n China, waar vroeger een bijna
^jnente hongersnood heerste, doch
een rol spelen in de koude oor-
Van 19M af steeg de wereld be-
ig met 13 terwijl de totale pro-
met slechts 9 toenam,
productie van graan is in dit ver-
uitermate belangrijk. Het is on-
nrend te moeten constateren dat
ivoor brood en voeder) vergeleken
roor de oorlog op vrijwel het zelfde
i< gebleven! Vooral de landen, die
amort zijn aangewezen (zoals Ne-
md> komen daarbil in het gedrang
'ït broodgraan betreft is er welis-
een stijging vast te stellen in het
van de productie dat voor export
j markt wordt gebracht, doch voor
«reran en is er zelfs minder beschik-
dan voorheen. Waarbij moet wor-
sancetekend dat de dalende ten-
ach ook in de toekomst nog schijnt
voortzetten
GEEN BESCHIKBARE VOOR
RADEN BUITEN DOLLAR-
GEBIED.
i? toestand is zodanig dat een enkele
:st in de Ver. Staten of Canada
t zeer ernstige gevolgen kan heb-
:p de voedselvoorziening van mens
-ierland moet ongeveer 800 000 ton
«rteren aan voeder- en industrie
ën Onze regering heeft gepoogd
oorraden voor het merendeel te ko-
ln landen buiten het dollargebied
i: dat is volkomen mislukt. Aan-
:e hoeveelheden (bi1v..aan vee-
i!a) zullen nu in Amerika moeten
:en ingeslagen, als wil toch op het
raste totaal willen komen. Doch
Mke inkopen zouden een zeer
ire claim op onze dollar-voorraad
rtenen. Het is de vraag of wij daar-
zullen kunnen overgaan.
)m de toestand te redden zijn er ver
killende mogelijkheden:
ranlsoenverlaging. b. inkrimping
in de veestapel, c. intering van onze
jorraden.
He minister kon mededelen dat tot
laatste is besloten.
-ir één keer kan een dergeliik hulp-
liddel wel worden toegepast omdat
ij de laatste jaren zeer grote voor-
iden hebben aangelegd al zijn er
ituurlijk risico's aan verbonden. Zo
il dus de nieuwe oogst kunnen wor-
•n tegemoet gezien.
Kaar wat dan?
SNEL STIJGENDE PRIJZEN
voer-graan-priizen op de wereld-
•"tt zijn als gevolg van de bewaoe-
ir.spanning. snel stijgende, in en-
maanden zelfs tot 20 30 En
al er straks wel weer een daling
m - de verhoging zal zii stellig
nivelleren.
wel gedekt is dient de boer dus goed
te begrijpen dat voor 1953 alles volko
men onzeker is.
Het gevaar is niet denkbeeldig dat
dan tot inkrimping van de veestapel (en
in het bijzonder vermoedelijk van de
pluimveestapel i zal moeten worden
overgegaan Wil men dat voorkomen
dan zal men onmiddellijk hier te lande
maatregelen moeten beramen om de
productie van ruw voeder aanzienlijk op
te voeren. Er is in die richting al iets
gedaan vandaar dat er 500 000 ton
minder geïmporteerd behoeft te worden
dan voor de oorlog, maar het is nog
lang niet voldoende.
Het moet mogelijk zijn om het ver
bruik van invoergranen in de ko
mende jaren op deze wiize nog voor
een 3 a 400.000 ton door eigen pro
ducten te vervangen. De voedselposi
tie is echter dank zij de vele rege
ringsmaatregelen, nog wel zo gunstig
dat de boer nog niet de prikkel voelt
om zich daarvoor te beijveren. De
meesten menen ..dat het zo'n vaart
niet zal lopen" Het is nodig dat zij
wakker worden geschud!
Het is - zo besloot minister Mans-
holt - noodzakelijk, en dringend ge
wenst. dat het de boeren duidelijk
wordt gemaakt dat hun volledige me
dewerking in dit opzicht vereist Is om
voor de toekomst de situatie ten aan
zien van onze veestapel veilig te stel
len.
Nederland
kan ook wat bieden!
(Van onze parlementaire redacteur).
Bij de behandeling van de afd. Ho
ger Onderwijs heeft minister Rutten
gezegd, dat er bij de wetenschappelijke
staven bij de Universiteiten, wat be
treft de personeelsbezetting, een aan
zienlijke achterstand bestaat. Ook
zonder deze achterstand is het moei
lijk de ontwikkeling bij te houden. De
ongunstige beslissing met betrekking
tot het beschikbaar stellen van gelden
uit de tegenwaarde-rekening heeft de
situatie er niet gemakkelijker op ge
maakt. De minister bepleitte in dit
verband een nauwere internationale
samenwerking op het terrein van het
Hoger Onderwijs. Nederland kan
daarin een zeer belangrijke bijdrage
leveren. Ons land heeft wat te bieden!
Het initiatiel voor de samenwerking
met Noorwegen met betrekking tot de
kernreactor is van Nederland uitgegaan.
Samenwerking op dit terrein ls het
eigenbelang van alle landen.
Het centrale probleem waar het bij
ons Hoger Onderwijs om gaat, is de
taakverdeling tussen de universiteiten.
ZU moet tot stand komen op basis van
vrijwilligheid maar zij mag geen statisch
karakter dragen.
De gemeente-universiteit te Amster
dam zal in de taakverdeling worden be
trokken, in de veronderstelling, dat ook
de bijzondere universiteiten meedoen.
De richting, waarin nu wordt ge
werkt om inzake het probleem van de
werkstudenten een oplossing te vin
den acht de minister niet de juiste.
Het aantal werkstudenten neemt snel
toe. Zij zullen binnen niet te lange tijd
een meerderheid vormen. De acade
mische opleiding zal moeten worden
practische werkzaamheid
GEEN VERLAGING COLLEGE
GELDEN.
De minister heeft gezegd, dat er aan
verlaging van collegegelden niet kan
worden gedacht. De verlaging is in wer
kelijkheid niet wezenlijk kostenvermin
dering wanneer men het collegegeld in
verhouding stelt, tot de grote koste kos
ten, waarvoor de student zich ziet ge-
De heer Roosjen (A.R.) heeft de aan
dacht van de minister gevestigd op de
positie van de Ambonese studenten.
Daarover is een adres tot de minister
gericht en de bewindsman heeft toege
zegd deze zaak met de Minister van
Uniezaken te zullen bespreken.
Radio en televisie in
Tweede Kamer
„Democratie is wel goed,
maar niet gek
(Van onze parlementaire redacteur).
Bij de behandeling van het begro
tingshoofdstuk „Radio en televisie"
heeft de heer Van Sleen (P.v.d.A.) gis
teravond in de Tweede Kamer het
denkbeeld gelanceerd de nieuwe 100
KW. zender voor de P.C.J, op Curacao
te bouwen. Er zou op die wijze een veel
groter gebied kunnen worden bestre
ken en men zou er ook in Nederland
van kunnen profiteren. Op deze wijze
zou tegemoet worden gekomen aan het
bezwaar, dat een deel van de radiobe
lasting ten goede komt van de P.C.J.,
waarvan men nu in eigen land geen
profijt trekt.
Veel afgevaardigden waren over dit
gebruik van de luisterbijdrage geenszins
te spreken. De heer v. d. Zaal iA.R.)
zelde zelfs, dat deze gang van zaken er
gernis verwekt en hij vroeg of de bouw
van de zender niet uit Marshall-gelden
kan worden gefinancierd.
Vele sprekers drongen aan op een
spoedige indiening van het ontwerp
radio-wet en voorts wijdde hij veel aan
dacht aan de televisie. Er was nogal wat
entiek op het peil van de uitzendingen.
Het programma is weinig geslaagd, oor
deelde de heer Van Sleen, zelfs niet in
het brengen van gepaste ontspanning.
Ook oordeelde hij het minder juist, dat
de invoering in deze tijd van consump
tiebeperking is begonnen.
De heer Peters (K.V.P.) achtte het
besluit juist, ook met het oog op de
perspectieven, welke de televisie voor de
Nederlandse industrie opent. Hij drong
aan en met hem andere sprekers
op een wetsontwerp schouwgelden.
Tenslotte kwam het radio-beleid ter
sprake en met name de politieke uit
zendingen. De heren Cornellssen
(VVD) en Hoogcarspel (CPN) maak
ten bezwaar tegen politieke critiek
door middel van de radio, waartegen
geen verweer mogelijk is. De eerste
wilde een einde gemaakt zien aan de
politeke propaganda in de aether. Men
bepleitte een billijke verkiezingsrege
ling, waarbij de heer Peters op
merkte. dat ondermijnende propagan
da moet worden geweerd. De demo
cratie is wel goed, maar niet gek.
Vanmiddag komt de laatste maat van
de onderwijsbegroting aan de orde en
dan heeft dr Kortenhorst zijn Ideaal be
reikt: „Vóór het Kerstreces de gehele
begroting afgehandeld".
Int. Acad. Instituut mag zelf
kiezen
Den Haag of Amsterdam:
Dat is de kwestie!
(Van onze parlementaire redacteur)
In de Tweede Kamer hebben Am
sterdam en Den Haag hun schoonste
dat zij ieder voor zich aan het op te
richten Internationaal Academisch In
stituut huisvesting behoren te verle
nen. De pieitDezorgers van Amster
dam waren het sterkst In hun etaleren
Ons goedkoop knippatroon
Japon in maten 42 en 46
voor de stevigheid een stukje katoen
meegewerkt.
Japon voor maten 42 en 46. Beno- i Verkrijgbaar tegen de gebruikelijke
digde stof voor maat 46 4 M. van 90 prijs van 40 cents van Maandag 24 De-
cM. bi eed.
Deze Japon kan van zijde of van zeer
soepele wollen stof vervaardigd worden,
maar behoort tot het meer geklede
genre voor de middag. In zijde ls dit
toilet ook geschikt voor schouwburg
bezoek e.d.
Het lijfje heeft van voren een knoop-
sluitlng en het kraagje is aan het voor
pand geknipt Het figuur wordt verwerkt
in de coupenaad in de taille en in de
zijnaad De ruimte ln de kop van ae
mouw moet weggewerkt worden zodat i
de mouw glad in het armsgat komt te
zitten.
De onderkant van de mouw wordt met
een manchet afgewerkt. De rok heeft
aan de voorkant links een naad. waar- I
uit een volant genaaid wordt. De volant,
kan eventueel met een contrasterende
kleur tegengevoerd worden, evenals
kraag en manchetten. Ongeveer 4 cM.
wordt er ln de taillenaad meegewerkt.
Vanaf de taille tot op heuphoogte
wordt het voorpand van de rok iets ruim
aangezet, wat met wlellljnen is aange
geven. De achterkant van de rok heelt
in het midden een platte plooi. In de
voorkant, kraag en manchetten wordt
Het gevaar van
„litteratuur-met-Rijksmerk
Van onze parlementaire redacteur).
De Staatssecretaris is een gelukkig
mens. zo zeide de heer Welter aan het
adres van mr Cals, die op zijn beurt
bij de beantwoording van de opmer
kingen zeide. dat hij zich bij de hem
toegezwaaide lof niet onbehagelijk
voelde. Ook een staatssecretaris kan
niet verder springen dan zijn pols
lang is en bij aller verlangen om als
het kan toch vooral veel. zeer veel
aandacht en geld te besteden aan de
instandhouding van onze culturele
waarden, in deze tijd moet er ook op
deze terreinen de grootste zuinigheid
worden betracht. Mr Cals moest dan
ook op de uitgeoefende aandrang,
meer te doen, het harde woord spre
ken: „er is geen geld".
Niettemin, de Staatssecretaris heeft
voor al deze zaken wel een open oog
en zijn redevoering in de Tweede Kamer
heeft daarvan getuigenis afgelegd Men
moet echter, zo zeide hij. met name op
het gebied van Monumentenzorg niet te
-. - veel op het Rijk laten aankomen Er kan
herzien, zo. dat er ook voor de stu- j regionaal en provinciaal ongetwijfeld
denten een wisseloplciding van theo- meer gedaan worden. Te weinig nog
-v~.-i.-i-. WQrdt verstaan het nationaal belang
van het in stand houden onzer monu
menten. Wat het Rijk op dit terrein
financieel onderneemt, is het vijfvou
dige van wat door de lagere publiek
rechtelijke organen gezamenlijk wordt
gedaan.
De dichter Bernard Verhoeven heeft
ook nu weer bij dit begrotingshoofd
stuk een bijna hartstochtelijk pleidooi
gehouden om dit nationale cultuurbezit
niet te verwaarlozen. Hij overwoog zelfs
om bij amendement een symbolische
verhoging van f. 1.van de post Monu
mentenzorg voor te stellen, maar mr
Cals kon hem erop wijzen, dat de post
1 millioen gulden hoger is geworden.
De Staatssecretaris zeide te verwach
ten. dat nog in dit zittingsjaar een ont
werp Monumentenwet bij de Staten
Generaal aanhangig kan worden ge
maakt
Het is een Nederlands belang de He-
mony-klok te Uitgeest te behouden. Dit
standpunt van het Departement is nu
ter kennis van gemeentebestuur en
kerkvoogdij gebracht, zo zeide mr Cals.
Het overleg, om de klok te behouden,
is gaande.
Op deze wijze gaf de heer Verhoeven
uiting aan zijn critiek op de litteratuur-
bemoeiingen van het Departement. Hij
van de wetenschappelijke aantrekke
lijkheden der hoofdstad, er bestond
voor hun geen twijfel: er is maar een
stadenfin, het was. om het on
eerbiedig te zeggen, de wetenschappe
lijke vertaling van een bekend liedje:
„O. heerlijk Amsterdam".
Den Haag is wat voornamer en be
scheidener en de heer Tilanus wilde de
beslissing gaarne aan de minister over
laten. Magister Stokman tapte uit een
ander vaatje. Hij somde een hele serie
Haagse instellingen op. waarmede het
te stichten instituut zijn voordeel zou
kunnen doen- Maar hij voegde er aan
toe: Kamer en regering hebben met de
beslissing omtrent de plaats van vesti
ging eigenlijk niets te maken. De stich
ting is autonoom en zij zal moeten be
slissen.
Op deze beslissing kwam ook het be
toog van minister Rutten terecht.
Deze heeft medegedeeld dat het in
stituut in September 1952 zijn werk
zaamheden zal beginnen.
De commissie, belast met het onder
zoek. heeft, haar keuze bepaald op het
paleis Noordeinde. Er is gevraagd of het
Palels beschikbaar is. Na overleg met
H M. de Koningin ls men tot het inzicht
gekomen dat het Paleis Noordeinde niet
weer als ontvangstpaleis kan worden in
gericht-
Het kabinet heeft begoten het aan
bod van de Koningin in beginsel te
aanvaarden en het Paleis Noordeinde in
te richten. De voorzieningen vallen sa
men met werkzaamheden, welke in ieder
geval ondernomen moeten worden. De
kosten van de verdere inrichting komen
voor rekening van de gemeente Den
Haag.
Het staat echter aan de Stichting, die
autonoom is. vrjj haar keuze zelf te be
palen. hetzij op Den Haag, hetzij op
Amsterdam.
waarschuwde tegen litteratuur-met-een-
rijksmerk, doelende op de onlangs ver
strekte opdrachten en hij zou het ge
vaar van Staatslitteratuur uiterst be
denkelijk achten, wanneer het door zijn
onbenulligheid niet zo ongevaarlijk zou
zijn. Dat was nogal kras gezegd, maar
deze afgevaardigde houdt van krasse
beeldspraak en geladen termen.
Mr Cals had echter een weerwoord:
„nu ben ik dan eens afgegaan op het
advies van deskundigen en nu is het
blijkbaar wéér niet goed. Het ergste
en onprettigste is echter, dat ik van
die critiek uit de kranten kennis moet
nemen. Voor staatslitteratuur was de
Staatssecretaris echter niet zo be
vreesd".
De Kamer heeft zich ook thans weer
uitgesproken voor meer spreiding der
cultuur. Waarom een grote subsidie aan
de Ned. Opera, terwijl er in de pro
vincie tal van belangrijke initiatieven
zijn. die nu van overheidssteun versto
ken moeten blijven? Met name werd
bepleit een subsidiëring van zangkoren.
Een zodanige subsidie zou een be
drag van ongeveer een ton vergen, ant
woordde de Staatssecretaris, die mee
deelde. dat de eerste besprekingen over
deze materie vorig jaar zijn begonnen,
maar dat inmiddels in 15 gevallen reeds
belangrijke initiatieven „in de provin
cie" waren gesteund met bedragen van
f. 500.— tot f. 5000.—.
cember af, zolang de voorraad strekt,
aan ons Bureau Witte Singel 1.
Toezending per post geschiedt na ont
vangst van brief met ingesloten en niet
opgeplakt 55 ets aan postzegels.
Verzoeke op de enveloppe te vermel
den „Goedkoop Patroon".
Sterk groeiende belangstelling
voor Ambachtsscholen
LEERLINGENTAL SINDS '40 1
TOEGENOMEN MET 50 1
(Van onze parlementaire redacteur).
De op zich zelf verheugende toene
ming van het aantal leerlingen voor
de .Ambachtsscholen dreigt ons over
de kop te groeien, aldus minister Rut
ten gistermiddag in de Tweede Ka
mer. Hij taxeerde deze toeneming,
vergeleken bij vóór 1940 op 50 Tc. De
toeneming van het aantal leerkrach
ten heeft daarmede geen gelijke tred
gehouden.
Aan zes huishoudsoholen voor meisjes
zullen nu opleidingen voor lerares wor
den ingevoerd, om in deze tak van nij
verheidsonderwijs de opheffing van het
tekort aan leerkrachten te bespoedigen.
Grote betekenis kent de minister toe
aan het werk van de Stichting huishou
delijke voorlichting ten plattelande. In
1950 werden 1100 cursussen gegeven,
waarvoor 16.000 deelneemsters waren In
geschreven. Er wordt nu aan gedacht
deze cursussen niet langer te bepalen
tot eenvoudige oefeningen. De verrui
ming zal zich richten op het hele ter
rein van vrouwelijke werkzaamheid in
het gezin. Er zijn met betrekking tot de
inschakeling van de 1 andbouwhiüshoud-
scholen nog moeilijkheden te overwin
nen. Ook met het Departement van Fi
nanciën is nog overleg gaande.
De minister ziet het leerlingenstelsel
als uitermate belangrijk voor de oplei
ding ln de technische vakken. De eigen
lijke vorming is gelegen ln het bedrijf
zelf. Voor het bedrijfsleven is een aparte
prikkel niet nodig. Er zijn streekorga-
nen, waarin werkgevers en werknemers
zijn vertegenwoordigd, het overleg voor
de uitbouw van het leerllngenstelsel
loopt via de Stichting van de Arbeid.
Het vraagstuk van de uithouw van
het leerlingenstelsel in de zg. ontwik
kelingsgebieden zal ln studie worden ge
nomen. Binnen niet al te lange tijd zal
het betreffende wetsontwerp in behan
deling komen en dan zal ook aan deze
kwestie wel uitvoering aandacht worden
geschonken.
OOK TELEVISIE-UITZENDINGEN
VAN V.P.R.O.
Met Ingang van I Januari a.s. zal
ook de VP.R.O. gaan deelnemen aan de
televisie. Twee leden van de V.P.R.O.
zijn ln het bestuur der Nederlandse Te
levisiestichting opgenomen. nJ. mej. dr
N. A Bruining en drs G. J. Llgthart.
Het ligt in de bedoeling dat de VJJt.O.
eenmaal per kwartaal een uitzendavond
van 14 uur zal verzorgen. De andere
omroepverenigingen zullen dan automa
tisch opschuiven.
REBUS IV
In de gisteren gepubliceerde derde aflevering van ons rebus-feuilleton staat een
fout. In de derde regel van de tweede kolom moet de „m" aan het einde vervallen.
-r
m
