UFG
4g2x3-7ul
STEGEMAN5
58WR
°pJMtnV
XwPdGs®!
Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Donderdag 20 December 1951
Tweede Blad No. 27488
critiek, maar geen criticasterij
lister Rutten in Kamer over
Onderwijsnota
Zakelijkheidsrecord
van Rutten
13 onze parlementaire redacteur),
fct een verademende beknoptheid.
dat daardoor de volledigheid in
«rdrukking kwam, heeft minister
,lttn gisteren in de Tweede Kamer
onbewuste poging gedaan om een
record tc vestigen: een zake-
Ufidsrecord.
-;;ter Rutten heeft zich dankbaar
Tji voor de reacties op de nota on-
Kvoorzlentngen. Er is nogal wat
j op gekomen, maar aan critiek
(D wij behoefte, zo verklaarde de
v-, niet echter aan criticasterij.
3 antwoord op wat de heer Tilanus
t onderwijsnota had gezegd, zich
i beroepende op een brochure uit
van de Katholieke jongeren,
deze brochure had de minister let-
kgeen goed woord over. De daarin
:iude opvattingen ziin zeker niet
gectatief. voor wat bij de Katho-
jongeren leeft. De minister was
xn dankbaar voor de waardering.
van de zijde der KVP-fractle voor
ja was uitgesproken.
GEEN GEBREK AAN TEMPO.
taAR.-zijde en C.H.-zijde was cri-
,'jitgeoefend op het weinig concrete,
van het departement uitgaat. De
i-er, aldus het verwijt, heeft te veel
7 op het vuur staan. Daartegen
a minister Rutten in het geweer,
j op het Departement in de achter
jende Jaren zeer hard gewerkt.
I de bewindsman. Wanneer men
7 dat de wettelijke voorzieningen
ven. dan wijs ik er op. dat er in
V) van de laatste 100 jaar vijf on-
wetten zijn tot stand gekomen.
tie geschiedenis van de onderwijs-
wetgeving nagaat, zal zeker niet tot de
conclusie kunnen komen, dat het tempo
thans te traag is.
DE PACIFICATIE.
De pacificatie speelt bij iedere begro
ting een grote rol in de debatten. Daar
op is dit jaar geen uitzondering ge
maakt. Minister Rutten heeft er zijn
voldoening over uitgesproken, dat er
over de wenselijkheid van het doortrek
ken van de lijn der gelijkstelling naar
andere takken van onderwijs weinig i
principieel verschil van mening bestaat.]
Deze pacificatie zal niet op dezelfde
wijze tot stand kunnen komen als voor
het lager onderwijs. Iedere tak van on
derwijs moet bezien en beoordeeld wor
den naar zijn aard. Er moet gezocht
worden naar een bevredigende oplossing,
waarbij ook aan de scholenspreiding in
overleg met sociografische instellingen
voile aandacht zal moeten worden ge
schonken.
De compromis-school, aldus de minis
ter, is een zaak der ouders.
KINDEREN ZIJN GEEN TURVEN
De minister was blijkens zijn verkla
ringen niet zo pessimistisch 3ls som
mige afgevaardigden met betrekking tot
het beschikbaar komende volume. Er is
inderdaad een belangrijke achterstand,
maar roulering komt niet voor. Door de
toevloed van leerlingen in 1952 en 1953
zullen er wel enige moeilijkheden ko
men, maar met een jaarlijks volume van
1200 lokalen kan de achterstand in 1955
zijn ingelopen.
Volgend jaar zullen er 67.500 leerlingen
laatste zitting in 1951 der
Eerste Kamer
UITWERP NATIONALITEIT EN
jTAIRE AUTO'S AANGENOMEN.
Eerste Kamer behandelde het
ïtwerp inzake nadere regelen voor
lallteit en ingezetenschap. Minis-
3ii Mulderije zeide: ..Het wetsont-
moet de indeling regelen van
:en mensen met betrekking tot hun
lallteit. Daaruit volgt dat het zeer
)'■- zal zijn alle moeilijkheden op
."verband op een vraag van mr Kolff
I) antwoordde hii. dat deze wet niet
>juwd kan worden als een Dartij
in het geschil tussen de Republiek
luid-Molukken en de Republiek In-
se Het is ook niet bedoeld om het
anezenprobleem od te lossen. De re-
heeft ten volle begrin voor de
ijkheid verbonden aan de nationa-
keuze waarvoor de Indische Ne-
ïders zich zien geplaatst. Mr Kolff
verklaarde niet bevredigd te zijn
het antwoord van de minister. Hij
er van overtuigd, dat de wet in
is met de RTC-accoorden. waar
de wetsbepalingen door de rechter
yi eventueel geschil niet-verbindend
ird kunnen worden.
mr Molenaar 'WD) verklaarde
te betreuren, dat de minister niet
i ls het onderwerp eerst nog eens
Icteverband te bespreken. Wat is de
anentatie van de verklaring, dat de
toelachte niet dood is?
t ontwerp werd ten slotte aaneeno-
met 21 tezep 11 stemimen. Tegen
iR de C.P.N. en de heer Wende-
i (VVD).
3e Kamer besprak vervolgens het
•ontwerp inzake de financiering van
jroductie van militaire voertuigen.
.Een belabberde zaak" noemde de
i*r Van der Kieft (Arb.). de wijze,
narop dit ontwerp moet worden be-
iindeld. Is dit ontwerp soms een on-
dezante manier om de defensiekosten
an 1501) miiliocn gulden per jaar om-
te werken? Spr. verklaarde te
mijpen. dat de regering door inter-
ationale afspraken gehouden is zodat
Ni votum tegen de regering bijna niet
«gelijk is. Dat doet echter niet af
«n het feit. zo zei spr., dat deze gang
an raken op ons een „uitermate on-
Wtrige indruk" heeft gemaakt.
Kdlster-president Drees besprak de
ucclële zijde van het ontwerp
l'! voorstel werd ten slotte met 21
één stem 'de heer Van Santen
?N> aangenomen.
ié voorzitter n>r Jonkman, bood allen
•- slotte de beste wensen voor het vol-
jaar aan.
komen en het is nu de vraag, of zij in
de beschkbare ruimte kunnen worden
opgevangen. De minister zag een uit
wijkmogelijkheid in de ruimte welke de
leea-Ungenschaal biedt. Voor 76 leerlin
gen zijn drie leerkrachten beschikbaar,
voor 120 echter niet meer. In deze
marge ziet minister Rutten voldoende
speelruipite, om aan de grote te ver
wachten stroom het hoofd te bieden.
Het bezorgde de minister uit de Kamer
de opmerking: kinderen zijn geen tur
ven
Met betrekking tot de schoolgeldrege
ling zeide de minister tegenover het
denkbeeld van één regeling voor de
schoolgelden niet onsympathiek te
staan.
Tegen de motie-Peters had hij echter
bezwaar om drieërlei redenen. In de
eerste plaats vreest hU daarvan een ver
traging bij de uitwerking der gezins
reducties. Voor het V.H.M.O is er nu een
regeling, voor het L.O. is zij nagenoeg
gereed en zij wordt ook voor het N.O.
op stapel gezet.
Het tweede bezwaar is dat de over
heid de gemeenten niet kan binden bij
hun zelfstandige beslissingen en ten
slotte vreest de minister, dat een aan
vaarden van de motie verhoging van de
collegegelden tot gevolg zal hebben.
De tweede motie van de heer Peters
achtte de minister te enen male onaan
vaardbaar. De materie regardeert trou
wens de minister van Binnenlandse
Zaken.
De minister verklaarde zich bereid de
mogelijkheid ener centrale inning van
schoolgeld te onderzoeken.
Hij deelde voorts mede, dat de Memo
rie van Antwoord op het wetsontwerp
tot regeling van het kleuteronderwijs
eind volgende maand tegemoet kan wor
den gezien.
Bij de replieken heeft de heer Van
Sleen (Arb.) nog een motie Ingediend
met betrekking tot het kosteloos onder
wijs over de hele linie.
Ingrijpende wijzigingen N.S.-
dienstregeling door electrifieatie
Amersfoort - Zwolle
Kolenbesparing en reisiluiirverkorting
met ingang van 8 Januari
De Nederlandse Spoorwegen plegen in de lente en de herfst hun dienstregeling
te herzien en aan te passen aan nieuwe noden en omstandigheden. Voor de
tweede maal binnen een jaar wordt thans van die goede gewoonte afgeweken,
eenmaal ten nadele, en de komende maal ten voordele van het reizend publiek.
Op 22 Januari j.l. werd een rigoureuze vervanging van stoomtreindiensten door
busdiensten en een inkrimping van de overblijvende stoomdiensten ingevoerd
met het oog op de kolenbesparing. En diezelfde kolenbesparing werd aanleiding,
dat ditmaal reeds op 8 Januari a.s. een ingrijpende verandering in die dienst
regelingen komt, dit maal ten voordele van de reizigers, waarvan de invoering
anders wellicht tot de nieuwe dienstregeling In Mei 1952 was uitgesteld. Op
8 Januari wordt namelijk het zeer belangrijke traject AmersfoortZwolle v.v.
elcctriseh gereden in plaats van tot dusverre met dieseltractie en stoom.
Opvoering steenkoolproductie
dringend noodzakelijk
Een der nijpendste problemen voor
gans Europa
Tweede Kamer keurt begroting
Ec. Zaken goed
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij de behandeling van de begroting
van de Staatsmijnen heeft de heer
Maenen (KVP) de noodzaak van een
verhoging van de productie der mij
nen bepleit. Hii vestigde er de aan
dacht op. dat Nederland 5 millioen ton
steenkolen uit het buitenland invoert.
De Amerikaanse steenkool kost f.80.-
Per ton die uit de Nederlandse müncn
f.35.- per ton.
Door opvoering van de productie met
een millioen ton zou een zeer aanzien
lijke besparing aan deviezen worden be
reikt. Een zodanige opvoering van
de productie moet ook volgens de
opvattingen van de deskundigen
zeer wel mogelijk zijn. Deze ver
hoging kan bereikt worden, wanneer
meer arbeidskrachten worden aange
trokken. De werving verloopt naar wens.
maar de grote moeilijkheid ligt in het
tekort aan woonruimte, waardoor het
aantrekken van gehuwden zeer lastig
wordt. Waarom, zo vroeg de heer Mae
nen. worden er niet meer woningen ge
bouwd wanneer er dien ten gevolge meer
arbeidskrachten kunnen worden aange
trokken.
België helpt de mijnwerkers wel aan
een woning, vulde de heer Van Lienden
Arb.) dit betoog later aan. Waarom
kan dat hier niet?
De heer Maenen heeft berekend dat
een verhoging van de productie met een
millioen ton een besparing van 20 mil
lioen gulden zal betekenen en voor zover
betreft de import uit de Ver. Staten een
besparing van 40 millioen zal opleveren
Voor een fractie van dit bedrag kunnen
wij de beschikking krijgen over 1000 wo
ningen Om redenen van financiële en
economische aard is er alle aanleiding
ter bereiking van dit doel. enige mil-
lioenen beschikbaar te stellen.
In zijn antwoord heeft minister v. d.
Brink erkend, dat het woningvraagstuk
het sleutelprobleem is bii de opvoering
van de kolenproductie. Hii deelde mede
dat op het Departement van Economi
sche Zaken plannen in voorbereiding
zjjn. geliik die door de heer Maenen wer
den aangeduid. De minister betwijfelde
of de productie met een millioen ton
kan worden verhoogd. Een productiever
hoging van een half millioen ton Hikt
hem een na te streven waardevol ideaal.
Overeenkomst
Koningin Wilhelmina Fonds-
Ned. Kankerinstituut
De ledenvergadering van de Vereni
ging Het Nederlandsch Kankennstituut
te Amsterdam heeft met algemene
stemmen de ontwerp-overeenkomst goed
gekeurd tussen de Stichting „Koningin
Wilhelmina Fonds" en de Ver. Neder
landsch Kanker-Instituut.
Volgens deze ontwerpovereenkomst
verplicht het Koningin Wilhelmina
Fonds zich jaarlijks ln de onkosten van
het Nederlands Kanker Instituut bij te
dragen tot een bedrag van maximaal
f 500 000. De eLgen inkomsten van het
Nederlands Kanker Instituut, behalve
zakelijke exploitatie-opbrengst van de
kliniek zullen van dit bedrag in minde
ring worden gebracht.
LAMMETJE IN DE WEI!
In het land van de heer K Raat
aan de Middenweg in de Beemster
huppelt reeds een lammetje in de
wei Vermoedelijk het eerste van
dit seizoen.
Het kolenprobieem het is bekend
is een der nijpendste economische
problemen, niet alleen in Nederland,
maar in geheel Europa. De prouctie is
na de oorlog in vergelijking met vóór
1940 niet of nauwelijks gestegen, ter
wijl de behoefte enorm is toegenomen.
In 1952 zal Europa 35 millioen ton
steenkool, vrijwel geheel uit Amerika
moeten importeren. Daarmede is een
bedrag van 700 millioen dollar ge
moeid. drievierde van het totaal der
civiele Amerikaanse dollarhulp. Neder
land zal in 1952 zes millioen ton moe
ten importeren, waarvan 2.8 millioen
ton uit Amerika (in 1951 twee millioen
ton).
Een deel van de vrachtkosten kan
in guldens worden betaald, maar voor
180 millioen gulden vindt de verreke
ning der vrachtkosten in dollars plaats.
De Amerikaanse kolen zijn tweemaal
zo duur als de Nederlandse maar men
dient te bedenken, dat de helft van de
prfis vrachtkosten is
De heer S'aken CPN) had gezegd
wanneer Nederland maar met andere
artikelen dan bloembollen op de Poolse 1
markt kwam zou Polen ons ook wel ko
len kunnen leveren. Maar de minister
voerde hier_ tegen aan. dat de Poolse
kolen f. 20 a f.30 per ton duurder zijn
dan de Amerikaanse
Bij de discussie is het verschil in loon
met België ter sprake gekomen. Een
suggestie om de lonen en sociale voor
zieningen in de Nederlandse mijnen op
te trekken tot het Belgische peil, wees
de minister van de hand met het oog
op de consequenties voor de Nederlandse,
zware industrie. Het niveau in België is
Inderdaad hoger, maar het is ook wel
aniers geweest.
Over de afvloeiing van Nederlandse
milnwerkers naar België welke enige
omvang gaat aannemen, zbn besprekin
gen tussen de Nederlandse en de Bel
gische mijndirecties gevoerd.
Ten slotte zij vermeld dat de leden
der Kamer waarschijnlijk het volgend
jaar een bezoek aan de mijnen zullen
brengen.
De begroting van Econ. Zaken en de
Staatsmijnen werden met de gebruike
lijke aantekening voor de CPN. goedge
keurd De bijbehorende nota's werden
voor kennisgeving aangenomen.
In Mei electrisch naar
Groningen en Leeuwarden
Niet alleen worden door deze vroege
exploitatie van de electrifieatie vele
kolen bespaard, ook wordt het reizigers
verkeer aanzienlijk versneld en veraan
genaamd De lijn AmersfoortZwolle is
een belangrijke schakel in de verbin-
din tussen het Noorden en Westen des
lands, en reeds geruime tijd is men met
de electrifieatie daarvan bezig geweest.
Nu dit baanvak gereed is. moeten, met
de invoering van electrisch materiaal
hierop, ook de dienstregelingen van de
aansluitende baanvakken in het Oosten
en vooral in het Noorden grondig wor
den gewijzigd. Er is een aanvullend
spoorboekje samengesteld van niet min
der dan 104 pagina's, waarin voor 22
tabellen van de oorspronkelijke dienst
regeling de nieuwe rijtijden worden
aangegeven. De reisduur naar het Noor
den wordt aanzienlijk bekort, en daar
door kunnen ook de laatste treinen uit
het Noorden later van daar vertrekken.
Het op de lijn naar het Noorden vrij
komende dieselmateriaal wordt hoofd
zakelijk op secundaire lijnen in het
Noorden ingezet.
Het ligt in de bedoeling, de electri
fieatie van de lijnen ZwolleGronin-
en en ZwolleLeeuwarden voor het
ingaan van de dienstregeling van 18
Mei a.s. te voltooien, zodat dan geheel
electrisch naar het Noorden kan wor
den gereden.
Daarna volgt nog de electrifieatie
van de lijn ArnhemZwolle. Het tra
ject ArnhemZutphen hoopt men
over een jaar gereed te hebben, het
traject ZutphenZwolle in Mei 1953.
NA ARNHEM—ZWOLLE VOORLOPIG
GEEN ELECTRIFICATIE.
Daarna staan geen electrificatie-
plannen meer op het programma. Al
thans niet voor de naaste toekomst.
Vooreerst gaat men dan verder met
de vervanging van stoom- door diesel
tractie.
Momenteel beschikken de N.S. over
18 3-wagenstellen en 12 5-wagenstellen.
In Mei en Juni van het komend jaar
hoopt men 11 3-wager.stellen, die terug
gehaald zijn uit Duitsland, geheel opge
knapt te hebben en ir. de dienst te kun
nen opnemen. Voorts worden in 1953 en
1954 nog 14 2-wagenstellen en 20 enkele
dieselwagens nieuw afgeleverd.
Tijdens een gisteren gehouden pers
conferentie, waarop een en ander door
de directie van de spoorwegen werd
toegelicht, werd tevens verklaard, dat
het niet in de bedoeling ligt. dit jaar
weer op diverse baanvakken autobussen
in te leggen ter kolenbesparing. Hoewel
de kolenpositie nijpend is. hoeft tot een
dergelijke krachtdadige ingreep voor
zover thans is te voorzien niet ander
maal te worden overgegaan, mede door-
I dat de verdergaande electrifieatie reeds
een belangrijke kolenbesparing oplevert.
DE LEIDSE WERKEN.
Pas wanneer de Leidse spoorwegw
ken zover gevorderd zijn. dat vlot over
hoog spoor kan worden gereden, kan
overwogen worden de frequentie op
deze voornaamste lijn in het Westen des
lands op te voeren. De dan nog o-
blijvende belangrijke overwegen, zoals
te Heemstede, behoeven voor een derge
lijke hogere frequentie geen beletsel te
zijn, doch er zijn andere moeilijkheden,
waardoor thans nog niets over de mo
gelijkheden in de toekomst te voorspel
len valt. Ook de stoptreinen tussen
Haarlem en Leiden moeten voorlopig
wachten op de verdere voltooiing van
de Leidse werken. Daarna zal bezien
moeten worden, in hoeverre de belan
gen van de bestaande dienstregeling en
de matenaalpositie het invoeren van
stoptreinen gedogen. Leiden mag mo
menteel niet zwaarder worden belast,
dan het reeds is. Leiden verwerkt een
maximale capaciteit.
Evenmin kan nog Iets gezegd worden
over een ander in Leiden bestaand
spoorwegproblecm. de toekomstige
kruising van Lammenschansweg en de
spoorlijn LeidenUtrecht. Van de
zijde der directie werd ons medege- I
deeld. dat het wel zo goed als zeker I
is. dat het wegverkeer hier tezijner-
tijd onder de spoorbaan door zal wor
den gevoerd, vermoedelijk door opho
ging van de'spoorbaan. Vastgesteld is
evenwel nog niets, terwijl de kosten
verdeling bij het maken van verdere
plannen een belangrijke rol speelt.
Hierover is nog geen overeenstem
ming bereikt.
Ook is nog niets geregeld omtrent de
verdeling van de hogere kosten ten ge
volge van de prijsstijgingen, die aan de
Leidse spoorwegwerken als geheel ten
koste worden gelegd Deze hogere kos
ten zijri niet onaanzienlijk
(Ingcz. Med.-adv.)
éc/tfe
Prof. Beel voorzitter
Commissie
Grondwetsherziening
Bij KB. is prof. dr L J. Beel. minis
ter van Binnenlandse Zaken, benoemd
tot voorzitter van de Staatscommissie
tot herziening van de Grondwet. Prof.
Beel zal met mr J. R. H. van Sehaik.
minister van Staat en lid van de Raad
van State, het voorzitterschap van de
commissie bekleden.
Nieuwe koffiebon: 524
Het Bedrijfschap voor granen, zaden
en peulvruchten heeft bon 524 algemeen
aangewezen voor het kopen van 125
gram koffie. Deze bon kan met ingang
van morgen worden gebruikt en blijft
geldig voor het kopen van koffie bij de
detaillist t/m. 5 Januari 1952.
Het rantsoen moet dienen voor zes
weken. De eerstvolgende bonaanwijzing
zal 31 Januari 1952 plaats hebben.
Haags soldaat A. Biever
krijgsgevangen in Korea
De Nederlandse soldaat, die op de
door de communisten verstrekte lijsten
van krijgsgevangen Korea-strijders voor
komt. is de Hagenaar Arie Biever. leger-
nummer 260425004. Hij werd sinds Fe
bruari 1951 vermist. Hij was de enige
Nederlander, die in Korea als vermist
stond opgegeven.
Radio uitzending Kerstviering
in Dampaleis
De Kerstviering ln het Palels op de
Dam te Amsterdam zal ln haar geheel
rechtstreeks via de radio worden uitge
zonden Deze uitzending geschiedt Za
terdag 22 December as. te 7.00 uur vla
Hilversum I op golflengte 402 meter. In
verband hiermede zal het aangekon
digde KRO-programma een wijziging
ondergaan. Radio Nederland Wereld
omroep zal van de Kerstviering een uit
gebreide reportage maken, welk# Eerste
Kerstdag zal worden uitgezonden.
Toegang tot Utrechtse
Universiteit ontzegd
AAN STELENDE STUDENT.
De Senaat van de Rijksuniversiteit te
Utrecht heeft, te rekenen van 1 Maart
1951 af. de toegang tot de Rijksuniversi
teit voor de tijd van 2 jaar ontzegd aan
een der studenten, die bekend heeft
diefstallen te hebben gepleegd De laat
ste jaren werden er geregeld diefstallen
onder de studenten gepleegd. De Senaat
acht dit een hoogst ernstig verschijnsel
en heeft gemeend dat er een voorbeeld
moet worden gesteld.
Arbeider te Lienden zwaar
verminkt
Door nog onbekende oorzaak werd
de 23-jarige arbeider van Neerbos uit
Resteren gistermiddag gegrepen door
de sneldraaiende as van een der ma
chines op de steenfabriek van Heste-
rens en Janssens N.V. te Lienden. Het
slachtoffer kon pas na een aantal om
wentelingen van deze as uit de ma
chine worden bevrijd. Beide onder
benen en een arm waren hem afge
rukt. terwijl hij bovendien ernstige
kwetsuren in de borst opliep.
Met een in allerijl gewaarschuwde zie
kenauto werd het slachtoffer ln hoogst
ernstige toestand naar het ziekenhuis
Bethesda te Tiel overgebracht.
ns op de „Talisse"?
ONDERHOUD SOEWIRJO—LAMPING
Aan boord van het vrachtschip ..Ta
lisse", met bestemming Nieuw Guinea,
bevinden zich, volgens het persbureau
„Antara". 150 ton wapens en munitie.
Dit feit heeft een onderwerp van ge
sprek uitgemaakt lussen de Neder
landse Hoge Commissaris, de heer
Lamping en de Indonesische vice-pre
mier. de heer Soewirjo, in een ont
moeting op Dinsdag jj.
De militaire commandant van Tand
jong Pnok is formeel over de lading van
de „Talisse" nog niets bekend, aange
zien het praairapport en de ladlnglijst
van dit schip nog niet werden ontvan
gen. Hij verwacht deze stukken vandaag,
waarna er nog tot aan de vertrekdatum
van het schip '24 December) tijd is om
eventuele stappen te overwegen.
De op de „Blitar" in beslag genomen
wapens zijn nog onder zijn berusting, in
afwachting van nadere instructies.
STICHTING NEDERLANDSE
SCHOOLRADIO OPGERICHT.
Te Hilversum is de Stichting Neder
landse Schoolradio waaraan deelgeno
men wordt door de Avro. Vara en VPRO
officieel opgericht. In het bestuur heb
ben zitting genomen de heren G de
Clercq en W Vogt van de Avro. J. B.
Broeksz en N. T. Swierstra van de Vara
en mej. dr N A. Bruining en drs G J.
Ligthart van de VPRO. Voor het jaar
1952 werd tot voorzitter gekozen de heer
G de Clercq. In de Stichtingsacte is
het doel geschetst als ..het uitvoeren
van alle werkzaamheden op het gebied
van radio en televisie-uitzendingen voor
scholen".
Wapen
iEBUS III
InJ
.VWSWHWflE. K
INm
^pf'pïv
Od
T<A
T) ro^
